52 Goede doelen willen u bedanken dat u meedoet.

7 CHRISTENDOM OPDRACHT 6 Er zijn tegenwoordig allerlei organisaties die goede doelen nastreven en waarbij christenen en niet-christenen samenwerken. Zoek in je omgeving minstens vier organisaties die werk(en) van barmhartigheid verrichten. Verzamel informatie over deze vier organisaties en maak er een collage over. Presenteer deze collage aan je klasgenoten. De poster van de Nationale Postcodeloterij hieronder geeft je misschien wat ideeën voor je zoektocht, je kunt ook gebruikmaken van de methodesite www,opverhaalkomen.nl, de gemeentegids of telefoonboek. 52 Goede doelen willen u bedanken dat u meedoet. 1 Verschillende cultures Bij het begin van dit boek ben je ingedeeld in een groep. Ook bij dit hoofdstuk maak je vragen die je klasgenoten moeten beantwoorden. Alle vragen moeten gaan over de drie hoofdstukken van het christendom. Maak de vragen in overleg met de docent. Het door jouw groep behaalde puntentotaal vul je in in de scorelijst op bladzijde 10. De islam telt wereldwijd ongeveer 1 miljard gelovigen. Het is na het christendom de tweede godsdienst ter wereld, wat de aantallen betreft. In Nederland wonen ongeveer 1,5 miljoen allochtonen van niet-westerse afkomst. Bijna 1 miljoen van hen is moslim. Zij zijn voornamelijk afkomstig uit Suriname, Irak, Afghanistan, Somalië, Marokko en Turkije. De islam is een godsdienst van Arabische oorsprong. Daardoor is er met de islam niet alleen een andere godsdienst, maar ook een andere cultuur naar Nederland is gekomen.

f 8 ISLAM r 8 GODSDIENST ENOULTUUR^I Aantal moslims (2006) in Nederland: 900.000. Ze komen uit de volgende landen. Het is niet altijd eenvoudig om vanuit een andere cultuur een nieuw bestaan op te bouwen in Nederland. Er verandert heel veel als je vanuit Noord-Afrika of Azië naar Nederland verhuist. Zeker als je daar in een dorp hebt gewoond en in Nederland in een stad gaat wonen. Het boekje Doe maar gewoon laat de nieuwkomers kennismaken met de gewoonten en gebruiken van Nederland. In het boekje krijgen Turken en Marokkanen allerlei adviezen en aanwijzingen over de omgang met Nederlanders. Deze praktische tips zeggen tegelijk ook iets over onze Nederlandse cultuur. En die wijkt soms sterk af van de Turkse en Marokkaanse cultuur. 1 Bekijk het schijfdiagram over de herkomst van de moslims in Nederland. Noteer achter elk land het nummer van de mogelijke reden (of redenen) waarom er grote aantallen mensen naar ons land kwamen. Je kunt kiezen uit de volgende redenen: 1 Gastarbeider. 2 Vluchteling om economische en/of politieke redenen. 3 Vrijwillige migratie (verhuizing). 14J Huwelijk en gezinshereniging. uit andere landen brengen hun eigen cultuur, gewoonten en gebruiken mee. Denk maar aan taal, kleding, gerechten, opvoeding, de omgang tussen jongens en meisjes, feesten enzovoort. 2 Hieronder zie je vier foto s. Ze zijn gemaakt in Nederland. Ze laten iets zien van de islamitische godsdienst en cultuur. Wat herken je als afkomstig uit de islamitische godsdienst en cultuur? Schrijf bij elke foto één of twee dingen op, die je opvallen. Hieronder staan vijf tips uit Doe maar gewoon, < Schrijf achter elke tip op, om welk onderwerp het gaat. Schrijf in het invulvlak naast de tip, wat in de niet-nederlandse cultuur gewoonte is bij dit onderwerp. Nederlanders maken bijna altijd eerst een afspraak.... als ze bij elkaar op bezoek komen. Zelfs bij familie bel je van tevoren even op. Nederlanders vragen dan of het schikt ( Komt het gelegen als we vandaag langskomen? ). Als het een Nederlander niet goed past datje langs komt, dan zegt hij dat gewoon: Nee, het komt vandaag niet goed uit, kom een andere keer langs als je wilt. Dat vinden ze niet onbeleefd of brutaal, maar eerlijk. Eerlijkheid vinden ze belangrijker dan vriendelijkheid. Ijlljl Voor veel Nederlanders zijn familiebanden steeds... minder belangrijk. Ooms, tantes en grootouders spelen geen belangrijke rol in hun leven. In Nederland is het eigen gezin belangrijk, niet de verdere familie. Veel mensen vinden hun vrienden en kennissen belangrijker dan hun familie. Ü De Nederlandse cultuur wordt vaak een ik-cultuur genoemd. Wat betekent dat? Een voorbeeld: Als een zoon van Nederlandse ouders steelt, dan voelen de vader en de broer daarover niet de schande. De schande is alleen voor de zoon, want die heeft het gedaan. In een wij-cultuur voelt de hele familie schande als de zoon steelt. Dan zegt men wel eens dat de ouders ook wel slecht zullen zijn. Nederlanders vinden dat heel onredelijk.

f 8 ISLAM 8 GODSDIENST EN CULTUUR woensdag 28 Als Nederlanders iets niet goed vinden, dan zeggen ze dat heel direct. Een leerling op school mag tegen de leraar zeggen: Meneer, u maakt een fout. Dat vinden Nederlanders niet brutaal. Ze vinden het zelfs heel goed om zo open en eerlijk met elkaar om te gaan. Ook leren de kinderen dat ze hun ouders of de leraar op school in de ogen moeten kijken als ze iets zeggen. Als je Nederlanders niet in de ogen kijkt, dan denken ze soms datje iets te verbergen hebt of dat je iets verkeerds gedaan hebt. Nederlandse mannen zijn trots op hun vrouwen en dochters. Maar ze uiten dat op een andere manier. De meisjes mogen s avonds alleen uitgaan. Dat mogen ze. ook met jongens die ze alleen maar oppervlakkig kennen. Voor Nederlanders speelt de angst voor het verlies van maagdelijkheid geen grote rol. Nederlanders geloven niet dat hun vrouwen en dochters de hele dag bescherming van een familielid nodig hebben. Het godsdienstige gedeelte van de moskee bestaat uit meerdere ruimten. In de van gezicht en voeten, reinigen de gelovigen zich voordat ze gaan bidden. Deze ruimte grenst vaak aan de gebedsruimte. De is een vierkante zaal, met in het midden een koepel. De vóórkant van de gebedsruimte is in de richting van Mekka gebouwd. Een nis ( ) m de muur geeft die richting aan. Hier staat de (voorganger) als hij voorgaat in gebed. De roept vijf keer per dag op voor het gebed. Dit doet hij vanaf de toren van de moskee ( ). Tijdens het gebed stellen de gelovigen zich in rijen op achter de imam. Tijdens de samenkomst houdt de imam ook een toespraak. Dit doet hij vanaf de preekstoel ( ) naast de nis. Meestal kent de moskee ook een aparte ruimte voor de vrouwen. Als er geen aparte is, zitten de vrouwen achter in de gebedsruimte. Er staat geen meubilair in de moskee. De gelovigen knielen op kleurrijke tapijten op de grond. De muren zijn behangen met versierde Arabische Koranteksten. Afbeeldingen van mensen of dieren zijn niet toegestaan in de moskee. Hieronder zie je een schematische voorstelling van een moskee. Een paar onderdelen van de moskee zijn uitvergroot. Schrijf op om welke onderdelen het gaat. Als je er niet uitkomt, lees dan de bovenstaande tekst nog eens goed door. OPDRACHT 4 Maak een mooie spreuk voor een Turkse of Marokkaanse scheurkalender met regels en gewoonten uit de Turkse of Marokkaanse cultuur. Vul deze spreuk in op de blad zijde van de kalender hierboven. 2 Vanaf 1960 worden er moskeeën gebouwd in Nederland. Toen de gastarbeiders besloten in Nederland te blijven, groeide de behoefte aan moskeeën. Tegenwoordig zijn er honderden moskeeën in Nederland, vooral in de grote steden In de moskee komen moslims samen voor het gebed. Maar de moskee is ook een plaats om elkaar te ontmoeten en een plaats om te leren. Zo zijn er bijvoorbeeld koffieruimtes en wordt er Koranles gegeven. Sommige moskeeën organiseren ook computer- en taalcursussen. Soms zijn er ook winkeltjes aan de moskee verbonden. Mevlana-moskee in Rotterdam-west

8 ISLAM r 8 GODSDIENST EN CULTUUR mpv,0 mensen ficnenos minaret i i i h nurvehpr V< versiering preekstoel vrrjdeg 4:; kleding : U 1/ Elke moskee heeft een imam. Hij leidt het gemeenschappelijk gebed. Ook bespreken de moskeebezoekers wel hun problemen op het gebied van geloof en leven met de imam. Imams komen vaak uit Marokko of Turkije en worden vanuit hun eigen land betaald. Veel Nederlandse moslims vinden het belangrijk dat er imams komen die in Nederland zijn opgeleid en die de Nederlandse taal spreken Streep nu in onderstaande puzzel de ingevulde woorden weg. De woorden kunnen f 71 4 i/ B) jn het blok voorkomen. Betekenis van de vrijdag De vrijdag is voor moslims een belangrijke dag in de week. Het is de dag van het gemeenschappelijk gebed in de moskee. De imam houdt dan altijd een preek. De vrijdag is niet in alle islamitische landen een vrije dag. In veel landen kent men, naar westers voorbeeld, een vrij weekeinde op zaterdag en zondag. In sommige van die landen is het wel zo dat aan het eind van de vrijdagmorgen de winkels worden gesloten. Ook is het in veel landen de gewoonte om vrijdagmiddag de scholen en overheidsdiensten te sluiten. In andere bedrijfstakken gaat het werk vaak gewoon door. Het werk wordt alleen onderbroken voor de verplichte gebeden. OPDRACHT 6 Welke woorden ontbreken in onderstaande zinnen? Kies uit de woorden in de kantlijn. familiebanden? computer godsdienst dieren 4 gei echten j Schrijf de letters die je niet hebt doorgestreept achter elkaar op. Samen vormen ze een uitspraak die te maken heeft met deze paragraaf.

8 ISLAM 8 GODSDIENST EN CULTUUR Ook in de islam zijn er rituelen bij de belangrijke momenten in het leven: geboorte, het volwassen worden, het huwelijk en het levenseinde. In deze paragraaf gaat het over de vier levensrituelen in de islam. Geboorte Moslims vinden een groot gezin een zegen. Als er in een islamitisch gezin een kind wordt geboren, dan krijgt het na de geboorte al woorden over God te horen. De vader fluistert het kind in het oor: Allah is de enige God en Mohammed is zijn ware profeet. Op de zevende dag na de geboorte krijgt de baby een naam. De naam komt vaak van iemand die beroemd is in de geschiedenis van de islam zoals Mohammed, Omar of Ali. Meisjes heten soms Aisja of Fatima. Aisja was de vrouw van de profeet Mohammed. In sommige islamitische landen is het de gewoonte om op de zevende dag het haar van het kind af te scheren. Dit haar wordt als onrein beschouwd, omdat het tijdens de bevalling met bloed in aanraking is geweest. Soms wordt het haar gewogen en het gewicht hiervan in goud of zilver aan de armen gegeven. Trouwen en kinderen krijgen is een belangrijke sociale plicht voor moslims. Het huwelijk in de islam is niet alleen maar een verbintenis van twee mensen. Het wordt gezien als de verbintenis van twee families. Daarom begeleiden ouders hun kinderen vaak in de keuze van degene met wie ze gaan trouwen. Moslims geloven dat de liefde van een echtpaar sterker wordt wanneer die groeit in een door de ouders geregeld huwelijk. De ouders kiezen een geschikte huwelijkspartner uit. Maar zij beslissen niet alleen. De jongen en het meisje moeten het er wel mee eens zijn. Anders gaat het huwelijk niet door en wordt er gezocht naar een andere huwelijkskandidaat. Als het jonge paar het ermee eens is, dan beginnen de voorbereidingen voor het huwelijk. De jongen is verplicht een bruidsgift aan de vader van het meisje te geven. Dit kan van alles zijn, maar bestaat in Nederland meestal uit geld. De hoogte van het bedrag is afhankelijk van de financiële situatie van de beide families. Het is een soort levensverzekering voor het geval dat de vrouw ooit alleen komt te staan. Net als in het jodendom worden islamitische jongetjes besneden. Het staat niet in de Koran dat een moslim moet worden besneden. Maar moslims zien besnijdenis wel als een verplichting. Het is van oorsprong waarschijnlijk een maatregel van hygiëne. In de islam is het een teken dat de jongen een echte moslim is. De leeftijd waarop de besnijdenis plaatsvindt, verschilt van land tot land. Het kan een paar. dagen na de geboorte gebeuren of jaren later. Meestal gebeurt het tussen het tweede en tiende jaar. Een besnijdenis is een groot feest voor de familie. Het jongetje staat in het middelpunt van de belangstelling. Er komt veel bezoek en hij krijgt veel cadeaus. Het is een islamitische gewoonte dat naaste familieleden bij een sterfbed de woorden van het gebed en de geloofsbelijdenis uitspreken. Wanneer de stervende is overleden, troosten moslims elkaar met de woorden: Voorwaar, wij behoren aan God en tot hem keren wij terug. Voor de begrafenis wordt de overledene gewassen en in het lijkkleed gewikkeld. Dit kan ook het pelgrimskleed zijn dat de overledene droeg op de bedevaart naar Mekka. Moslims begraven hun doden het liefst met het gezicht in de richting van Mekka. Daarom wil men in Nederland graag eigen, islamitische begraafplaatsen.

8 ISLAM Turken en Marokkanen hebben meestal de gewoonte om hun doden te begraven in hun geboorteland. Maar moslims uit Suriname of Indonesië begraven hun doden bijna altijd in Nederland. Een overleden moslim mag niet gecremeerd worden, vanwege het geloof in de opstanding. Als de dag van de opstanding aanbreekt zal Allah de dode een nieuw lichaam geven. Na de opstanding worden alle mensen door God geoordeeld. De godvrezenden krijgen toegang tot het paradijs. Want hun goede daden overtreffen hun slechte daden. De ongelovigen en zij die meer slechte dan goede daden hebben gedaan, worden naar de hel gezonden. OPDRACHT 7 In de stukjes tapijt staan losse lettergrepen. Samen vormen ze een spreuk van Mohammed. Zoek dezelfde stukjes tapijt bij elkaar. Deze stukjes vormen samen één regel van de spreuk. In totaal zijn er vier regels. De eerste regel begint met een hoofdletter. De laatste regel eindigt met een punt. Schrijf de lettergrepen van de verschillende regels op een kladblaadje. Maak van de lettergrepen de woorden die de spreuk vormen. In dit hoofdstuk lees je over het ontstaan, de stichter en het heilige boek van de islam. Ook leer je wat de vijf belangrijkste plichten (de ) van een moslim zijn. We beginnen met het land waar de islam ontstond: dat land Saoedi-Arabië.. Tegenwoordig heet Vroeger was Arabië een land waar vooral nomaden leefden. Alleen langs de kust lagen steden met grotere aantallen inwoners. De bevolking van Arabië was in de tijd vóór Mohammed polytheïstisch. wil zeggen dat men meerdere góden vereert. Ook in die tijd was Mekka al een belangrijke bedevaartsplaats.

9 ISLAM f 9 WOORDEN UIT DE WOESTIJN TURKIJE HHiral Aan welke landen grenst Saoedi-Arabië? LIBANON Middellandse! Zee SYRIË JORDANIË IRAK i wêêêêêêêêêêêêêêêêêêêêêk _ tsszsikjg^ "" KOEWEIT BB HH vxmmm Hoeveel kilometer is het van Mekka naar de grens met Koeweit? Hoeveel kilometer is het van Zuid-Jemen naar de grens met Jordanië? Waar liggen de meeste steden in Saoedi-Arabië? \Perzische\ \ Golf Dammaam Waarmee verdient Saoedi-Arabië het meeste geld? o ō% X o Jedda Medina Mekka Taif Riaad Hofuf SAOEDI ARABIË AR kat - mfj^doha BAH^ElNTy: - ver Tar ab. EMIRATEN Golf wan Oman Hoe heet de munteenheid van Saoedi-Arabië? Wie is er op het bankbiljet afgebeeld? Beschrijf watje allemaal ziet op de McDonalds-foto. SOEDAN OMAN Welke conclusie(s) kun je trekken uit de McDonalds-foto? o km 300 600 900 km ETHIOPIË Hodeida NOORD JEMEN Taiz DJIBOUTL Aden ZUID-JEMEN Golf van Aden SOMALIË CH I 1 Bekijk de kaart van Saoedi-Arabië en de afbeeldingen eromheen. Beantwoord daarna de vragen. In de drie open hokjes op de kaart ontbreken de namen van landen. Vul de ontbrekende namen in. Arabische Zee Saudi arabic 1 H,y.H F* De stichter van de islam is de profeet Mohammed. Mohammed werd in het jaar 570 geboren in Mekka. Vanaf zijn zesde jaar was hij wees. Hij groeide op in armoedige omstandigheden. Toen hij 25 jaar was, kwam hij als karavaanleider in dienst bij de rijke weduwe Chadiedja. Zij had een goedlopende handelszaak. Zij gaf Mohammed de leiding over haar karavanen die naar verschillende landen trokken. Korte tijd daarna trouwden zij. Ze kregen samen vier dochters.

r ffillf f 9 ISLAM 9 WOORDEN UIT DE WOESTIJN Over Mohammed wordt verteld dat hij regelmatig de eenzaamheid van de woestijn opzocht. Daar kon hij in stilte nadenken en mediteren. Het verhaal gaat dat er in het jaar 610 iets bijzonders gebeurde. In de grot op de berg Hira werd Mohammed door de engel Gabriël (in de Koran is zijn naam: Djibril) aangesproken. Gabriël maakte hem duidelijk dat er één God is, die de wereld en de mensen heeft geschapen. En Mohammed moet de mensen in Mekka van deze ene God vertellen. Na deze eerste ontmoeting verscheen Gabriël vaker aan Mohammed om hem meer te vertellen over God. Deze woorden van Gabriël zijn later opgenomen in de tekst van de Koran. HEMELREIS Drie jaar na zijn eerste ontmoeting met Gabriël durfde Mohammed aan zijn opdracht te beginnen. Hij verkondigde aan de inwoners van Mekka: Geloof in één God, Allah, en wees goed voor de armen en zwakken. Door deze prediking kreeg hij grote moeilijkheden. Veel van zijn stadgenoten verdienden namelijk goed aan de handel in godenbeelden. Zij waren bang dat hun inkomsten sterk zouden verminderen als iedereen Mohammed zou gaan volgen. Daarom begonnen ze hem op allerlei manieren tegen te werken. Eerst door pesterijen, maar later ook met geweld. De enige volgelingen van Mohammed waren zijn vrouw en kinderen en enkele familieleden en vrienden. Later bekeerden ook een paar invloedrijke mannen zich. Bijvoorbeeld de rijke handelaar Aboe Bakr en Omar, een van de leidinggevende figuren in Mekka. OPDRACHT 2 Van het leven van Mohammed zijn in de loop van de tijd heel wat afbeeldingen gemaakt. Op de drie afbeeldingen hieronder staan de volgende gebeurtenissen: 1 Engelen zijn aanwezig bij de geboorte van Mohammed. 2 (Mohammed heeft zijn visioen bij de grot van de berg Hira. (3 (Mohammed ontmoet Chadiedja. Plaats de cijfers bij de juiste afbeelding. Door pesterijen en het dreigen met geweld, werd het leven in Mekka erg moeilijk voor Mohammed. Daarom verhuisde hij in het jaar 622 naar de stad Medina. Dit betekende een keerpunt in zijn leven. In Medina werd Mohammed de gerespecteerde leider en rechter van de stad. In Medina werd ook de eerste moskee van de islam gebouwd. Mohammed kreeg in Medina erg veel aanhang. Het jaar 622 wordt daarom door moslims gezien als het eerste jaar van de islamitische jaartelling. In Mohammeds persoonlijk leven ging het ook goed. Hij hertrouwde met Aisja, de dochter van zijn vriend Aboe Bakr. Aisja was de lievelingsvrouw van Mohammed. Zij was ook de enige vrouw die hem durfde tegen te spreken. Maar er deden zich ook moeilijkheden voor in Medina. Mohammed verwachtte dat de Joden in de stad hem als profeet zouden erkennen. Hij was ervan overtuigd dat Allah dezelfde was als de God van de Joden. Maar de Joden wilden Mohammed niet als een profeet aanvaarden. Mohammed heeft toen grote groepen Joden uit Medina verdreven en enkele honderden laten terechtstellen. In 630 veroverde Mohammed Mekka na een aantal grote veldslagen. Hij haalde alle godenbeelden uit de. Mohammed verkondigde dat er maar een God was, Allah. Door de godenbeelden te verwijderen, werd de Kaaba gezuiverd en werd Mekka de belangrijkste stad voor moslims. In 632 stierf de profeet Mohammed. Hij werd in Medina begraven. Aboe Bakr werd zijn opvolger als leider van de islamitische geloofsgemeenschap.

9 ISLAM 9 WOORDEN UIT DE WOESTIJN ') 3 Bij deze opdracht staan drie afbeeldingen uit het leven van Mohammed. Op de afbeeldingen staat: 1 Mohammed wordt ontvangen in Medina. 2 De bouw van de eerste moskee in Medina. 3 Mohammed sterft. Plaats de cijfers bij de juiste afbeelding. KORAN OPDRACHT 4 Lees hieronder het commentaar var. een mcslima, Nahed Selim op Soera 2, 282. '...en roep twee getuigen op uit het midden van jullie mannen. En als er geen twee mannen zijn dan één man en twee vrouwen. Zodat als één van beide vrouwen zich vergist, de andere haar kan herinneren (verbeteren)...'.(soera 2,282) Nahed Salim schrijft hierover: 'De getuigenis van een vrouw w de rechtbank is dus de helft waard van de getuigenis van 2 De Koran De Koran is het heilige boek van de moslims. Het woord betekent letterlijk moet voorgelezen worden. De Koran bestaat uit 114 hoofdstukken. Deze hoofdstukken worden genoemd. Elke soera begint met een korte lofprijzing aan Allah. De eerste soera is een kort hoofdstuk van zeven verzen. Het is een lofprijzing en gebed tot God de Barmhartige. m Ü Ki rés Ü f# S A a 1 soerat al-fatiha de opening Neergedaald na al-moeddatthir (i) In de naam van God, de erbarmer, de barmhartige. (2) Lof zij God, de Heer van de wereldbewoners, (3) de erbarmer, de barmhartige, (4) de heerser op de oordeelsdag. (5) U dienen wij en U vragen wij om hulp. (6) Leid ons op de juiste weg, (7) de weg van hen aan wie U genade geschonken hebt, op wie gaan toorn rust en die niet dwalen. o i?d K2 0 Oi&ü K 2 Lit (^).jt \JJl at (^) pir*3 0 rk ikaw f K é KK ïfl IS rngsd _em een man! tn ais reden voor deze discriminatie stelt de Koran dat vrouwen veigeeic-cdtig zijn; meer tien mannen kennelijk! Maar men weten is Her nooit wetenschappelijk aangercrond dat vrouwen een siechts; geheugen hebben dan mannen kn wat betekent dit in de praktijk, bijvoorbeeld in situaties waar net gaat om 'zijn woord tegen haar woord'9 Denk maar aan zeken van seksuele intimidatie of verkrachting. Oe man wordt hies emornatoch geloofd en zs net De i n i. o:... u :.r. I.'O'. :.,. v. ' I I : ; 'S,... r.. IS n een moordzaak, om mam een voorbeeld te geven, en de verdachte een man is, cian ;s Schrijf op waarom Nahed Selim vindt datje de tekst uit Soera 2, 282 niet letterlijk moet nemen. Ben je het met haar eens? Waarom wel/niet? De Koran is voor moslims vooral een boek waarin voorschriften staan voor het goede handelen. Moslims verschillen vaak wel van mening of je alle voorschriften in de Koran letterlijk moet nemen. Sommigen vinden van wel. Anderen vinden dat je rekening moet houden met de tijd waarin de Koran is ontstaan. Zij vinden dat je niet alles uit de Koran letterlijk moet nemen.

9 ISLAM f 9 WOORDEN UIT DE WOESTIJN^ Het ideaal van de islam is dat alle gelovigen zich houden aan de regels uit de Koran. Maar de Koran geeft niet voor elke situatie duidelijke aanwijzingen. Daarom maken moslims vaak gebruik van een. Dit is een verhaal over wat Mohammed heeft gezegd of gedaan. Deze verhalen zijn na de dood van Mohammed overgeleverd, zowel mondeling als schriftelijk. Het geheel van al deze verhalen noemt men de (traditie). Voor moslims is de soenna de juiste manier van handelen, in navolging van de profeet. Zo laten veel mannen hun baard staan naar het voorbeeld van Mohammed. Vaak is de soenna een aanvulling of een nadere uitwerking van de Koran. Zo staat er bijvoorbeeld in de Koran dat de gelovigen tot Allah moeten bidden. Volgens de soenna moet dit vijf keer per dag gebeuren. Het gezag van de soenna is groot, maar minder dan dat van de Koran omdat ze niet als een goddelijke openbaring wordt gezien. De Koran en de soenna zijn samen richtinggevend voor het handelen van de moslims. Samen vormen zij de bronnen voor de, de islamitische wetgeving. Muurschildering. Elke moslim moet één keer in zijn leven in Mekka geweest zijn. De islam wordt wel eens een doe-godsdienst genoemd. Dat wil zeggen dat een moslim zich meer bezighoudt met de vraag wat hij moet doen, dan met de vraag wat hij moet geloven. Moslims kennen veel vaste regels waaraan zij zich houden. De bekendste hiervan zijn de vijf zuilen. Dit zijn de plichten die elke moslim, overal ter wereld, moet naleven. Die vijf basisplichten zijn: 1. het opzeggen van de geloofsbelijdenis (de ) 2. vijf keer per dag bidden ( ) 3. het betalen van een armenbelasting ( ) 4. één maand per jaar vasten (de saum tijdens de ) 5. de pelgrimsreis naar Mekka maken (de ). 5 Hieronder vind je vijftien woorden uit de eerste twee paragrafen van dit hoofdstuk. De letters van de woorden staan niet in de juiste volgorde. Vorm het goede woord. Vul de letters met cijfers in de lege blokjes onder de puzzel in. Je krijgt dan een zin met een bewering over de betekenis van de Koran voor moslims. :lt De eerste zuil is het zeggen van de geloofsbelijdenis: Er is geen andere God dan Allah en Mohammed is zijn profeet. Uit deze geloofsbelijdenis blijkt dat de islam heel duidelijk is. Dit betekent dat moslims geloven in één God. Net zoals joden en christenen. Moslims willen niets weten van het christelijke geloof in de drie-eenheid, het geloof in God de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Moslims zien dit als een geloof in meer dan één god, waarop zij vaak zeggen: God is één en geen drie. OPDRACHT 6 Zet de blokjes met de letters in de goede volgorde en je krijgt een zin. Onder sommige letters in de oplossing staan rode cijfers. Die heb je nodig voor de opdracht aan het einde van dit hoofdstuk. 34 35 3 4 40 1 A.

9 ISLAM A f 9 WOORDEN UIT DE WOESTIJN Het dagelijks gebed: de sataat Vanaf elke minaret klinkt in de islamitische wereld vijf maal per dag de oproep om te bidden. Maar ook zonder deze oproep zal een moslim zich aan deze verplichting houden. De salaat is voor moslims de belangrijkste verplichting, want in de Koran wordt dit voorschrift het vaakst genoemd. Door de vijf momenten van gebed, wordt de dag verdeeld in ochtend, middag, namiddag, zonsondergang en avond. OPDRACHT 7 Vul alle gevallen letters in de juiste hokje in. je krijgt dan woorden die een zin vormen. De letters staan recht onder de vakjes waar ze uit gevallen zijn, maar je moet even puzzelen welke letter in welk hokje past. Als voorbeeld is het tweede woord gegeven. Het gebed wordt uitgesproken met het gezicht in de richting van Mekka. De moslim wordt aangeraden om het gebed zoveel mogelijk in de moskee te doen. Maar als dit onmogelijk is, dan mag het ook op elke andere, reine plek. Voordat men gaat bidden moet men het gezicht, de hals, de handen, de armen tot aan de ellebogen, en de voeten wassen. Deze rituele wassing gebeurt normaal gesproken met water. Maar als er geen water in de buurt is, dan kan het ook symbolisch gebeuren. De salaat is een ritueel gebed. Dit betekent dat de woorden nauwkeurig zijn voorgeschreven. Elk gebed begint met de woorden Allahoe akbar. Dit betekent: God is groot. Ook de voorgeschreven lichaamshoudingen zijn bij het gebed belangrijk. De moslim buigt zich neer voor God met zijn gezicht tegen de grond. Dat doet hij omdat Mohammed eens heeft gezegd: De dienaar is het dichtst bij zijn Heer wanneer hij neergebogen is. OPDRACHT 8 B i De zakaat is de plicht om de armen te helpen. In de beginperiode van de islam was de zakaat nog vrijwillig, maar Mohammed heeft er een verplichting van gemaakt. In de Koran worden moslims meerdere malen opgeroepen tot het delen van hun bezit met de wezen, de weduwen en de zieken. In islamitische landen heeft dit geleid tot een belasting die door de overheid wordt opgelegd. Nergens in de Koran staat precies hoeveel een moslim moet geven. In de loop der tijd hebben veel islamitische landen vastgelegd dat een moslim 2,5% van zijn jaarinkomen moet besteden aan liefdadigheidsbelasting. Los de volgende puzzel op, door een woord te vormen van de letters. Je mag van het ene naar een ander aangrenzend hokje springen. De hokjes grenzen aan elkaar met een kant of een hoek. Iedere letter mag je één keer gebruiken. Je begint bij de letter B. Vul het gevonden woord hieronder in. De rode cijfers onder de hokjes heb je nodig voor de opdracht aan het slot van dit hoofdstuk. Verricht de salaat en geeft de zakaat, want Allah is jullie: ltia xo ia.dj

9 ISLAM 9 WOORDEN UIT DE WOESTIJN ) Moslims kennen een vastenmaand: de ramadan. Tijdens ramadan moeten moslims overdag, tussen zonsopgang en zonsondergang vasten. Dit betekent dat men dan niet mag eten, drinken en roken. Ook mag men geen seksuele omgang hebben. Tijdens de avond en de nacht gelden deze beperkingen niet. Daarom staan moslims ook vroeg op om vóór het daglicht te eten, te drinken en weer op krachten te komen. Kinderen, bejaarden en zieken hoeven deze regels niet te volgen. Hetzelfde geldt voor zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven. Zij kunnen het vasten later inhalen. Vasten heeft als doel dat je lichamelijk en geestelijk weer gereinigd wordt. Je leert jezelf te beheersen en je voelt (een beetje) wat het is om honger en dorst te hebben. Door het vasten voel je je ook weer afhankelijk van God. Tijdens de ramadan, vieren moslims in de nacht van de 27e dat de engel Gabriël de Koran aan Mohammed openbaarde. Voor velen is dat een extra reden om naar de moskee te gaan. Daar leest de imam dan verzen uit de Koran voor. De ramadan eindigt met het suikerfeest. De bedevaart naar Mekka: de Siadj De pelgrimstocht naar Mekka is de vijfde zuil van de islam. Elke moslim die er lichamelijk toe in staat is en het zich financieel kan veroorloven, is verplicht om één keer in zijn leven deze reis te maken. Iemand die de pelgrimstocht heeft gemaakt, wordt na zijn terugkeer een hadji genoemd. Elk jaar ondernemen enkele miljoenen mensen uit de hele wereld deze tocht. Moslims hebben het gevoel dat zij door de bedevaart te volbrengen, tegenover Allah verantwoording afleggen van al hun daden en dat zij hun leven zuiveren. Hierna begint voor hen als het ware het echte leven. Het suikerfeest, ook wel het kleine feest genoemd, wordt gevierd aan het einde van de ramadan. De Arabische naam voor het suikerfeest is Id-Al-Fitr, en betekent feestmaal. Op de ochtend van het feest staan de moslims vroeg op. Ze trekken mooie kleren aan en gaan naar de moskee. Daar luisteren ze naar een feestelijke toespraak en bidden ze gezamenlijk. Na het bezoek aan de moskee gaan veel mensen op familiebezoek. Er wordt dan veel zoetigheid, fruit en dadels gegeten. Het suikerfeest is de dag waarop de moslims opnieuw kunnen beginnen. Daarom is het suikerfeest een soort nieuwjaarsdag. Iedereen wenst elkaar het beste en alle goeds voor het komende jaar. De bedevaartgangers maken een voettocht van tientallen kilometers langs bepaalde plaatsen in en om Mekka. Paardensprong Verplaats het paard volgens de regels van het schaakspel door het letterblok. Je kunt dan een woord maken dat past bij de tekst over de ramadan. Vul dat woord hieronder in. In Mekka lopen de pelgrims zevenmaal rondom de Kaaba Dit doen ze linksom, met hun hart in de richting van de heilige steen die op een hoek in de muur van de Kaaba is bevestigd. Moslims geloven dat Allah deze zwarte steen vanuit de hemel naar de aarde heeft gezonden. De hadj wordt afgesloten met het offerfeest.

9 ISLAM f 9 WOORDEN UIT DE WOESTIJN fleü OFFEREN De zwarte nummers linksboven in een hokje geven het begin van een woord aan. De rode nummers rechtsonder heb je voor de eindopdracht van dit hoofdstuk nodig. De ij is één letter. Zijvlakken Bovenvlak Het offerfeest Het offerfeest, of het grote feest, is het belangrijkste feest van de islam. Het duurt drie dagen en begint op de 10e dag van de hadj. Op die dag offeren alle moslims een schaap of een lam. Hiermee wordt door de pelgrims het offer van Abraham herdacht. Het offerfeest verbindt alle moslims wereldwijd. Daarom is het zo n belangrijk feest. Bij dit feest gaat men zoveel mogelijk in het wit gekleed. Door die witte kleding lijkt het of er geen onderscheid meer is tussen de mensen. Dat is ook de bedoeling, want tijdens het offerfeest zijn alle moslims aan elkaar gelijk. In islamitische landen worden vlees en geld aan de armen gegeven. Moslims in Nederland doen dit vaak dubbel: er wordt geld naar familie in het eigen land gestuurd en men deelt het vlees hier met vrienden, familie of buren. OPDRACHT 10 Maak op de methodesite www.opverhaalkomen.nl de interactieve opdracht over de vijf zuilen. OPDRACHT 11 Een kubus-puzzel Het bovenvlak en de twee zijvlakken van de kubus moeten horizontaal en verticaal woorden worden ingevuld. De beschrijvingen van de woorden staan hieronder. - De woorden op het bovenvlak komen uit de tekst van de vierde zuil. - De woorden op de twee zijvlakken komen uit de tekst van de vijfde zuil.

ipel 9 ISLAM 'I " ' r., I' I In opdrachten 6 tot en met 11 heb je puzzels gemaakt bij de teksten over de vijf zuilen. Verzamel uit die puzzels de letters waaronder rode getallen staan. Vul ze hieronder in. l Uitbreiding van die islam 23 32 7 2 2 5 36 23 34 12 2 35 12 34 If v 7 34 IC 36 25 37 3 Mohammed sterft in het jaar 632. Hij laat een islamitisch rijk achter dat het grootste deel van Arabië omvat. Zijn opvolger, genoemd, is Aboe Bakr. Hij is de schoonvader van Mohammed. Aboe Bakr maakt met de hulp van zijn legers ook de rest van Arabië islamitisch. Het grote Arabische schiereiland wordt het genoemd. Omar, de tweede kalief, breidt dit gebied verder uit. Hij verovert onder andere Egypte, Palestina, Syrië en Perzië. Het worden allemaal islamitische landen. De uitbreidingen van het islamitische rijk gaan onder de volgende kaliefen steeds verder. Ze voeren oorlog in Noord-Afrika; de bewoners worden tot de islam bekeerd.

10 ISLAM 10 DE WERELD VAN DE ISLAM Daarna steken de moslims over naar Spanje en vallen zelfs Frankrijk binnen. Bij de stad Poitiers verslaat Karei Martel in het jaar 732 de islamitische legers en drijft ze weer terug naar Spanje. De bouwstijl van het paleis Alhambra in Granada (Spanje) herinnert aan het islamitische bestuur over Spanje en Portugal, van ongeveer 700 tot 1400. Verdere uitbreiding De islam heeft zich niet alleen naar het westen uitgebreid, richting Europa, maar ook naar het oosten, richting Azië. Landen als Pakistan, Bangladesh, Maleisië en Indonesië zijn bijna geheel islamitisch geworden. Indonesië is zelfs het land met de grootste moslimbevolking ter wereld. Vanuit Noord-Afrika heeft de islam zich ook naar het gebied ten zuiden van de Sahara verplaatst. Landen als Nigeria, Soedan en Somalië hebben een bevolking die in meerderheid islamitisch Is. 147 rnlyoer: 127 miljoen 115 miljoen cse rijk De verschillende volken van Klein-Azië (Turkije) nemen in de 10e eeuw de islam als godsdienst aan. Er komt een groot Turks rijk tot stand. Dit Turkse rijk doet een tweede inval in Europa. In 1453 wordt Constantinopel veroverd. Constantinopel was een belangrijke christelijke stad. Tegenwoordig wordt de stad Istanboel genoemd. De Turkse legers gaan door en veroveren ook Griekenland, Albanië, Bulgarije, Servië en Hongarije. In 1683 wordt zelfs Wenen belegerd. Hier worden de Turkse legers tegengehouden en langzaam weer teruggedrongen. Sinds die tijd is een deel van de Balkan islamitisch. OPDRACHT 1 70 miljoen 67 miljoen Bekijk de kaart bij deze opdracht. Naast de kaart staat een lijst met de namen van zeven landen met de meeste moslims. Zet het nummer uit de kaart bij het juiste land. O Arabië bij de dood van Mohammed (432 mm veroveringen tot 661 veroveringen tot 750 Granada Poitiers.Wenen Istanboel.Damascus Jei Het v/oord imam' kan twee dingen betekenen. Bij soennieten is dc Ten tijde van de vierde kalief, Ali, ontstond er een splitsing in de islam. Dat kwam door ruzie over wie opvolger mocht zijn. Ali was een neef van Mohammed. Hij vond dat alleen familieleden van Mohammed kalief konden zijn. De mensen die het met Ali eens zijn, noemen zichzelf (partij van Ali). Zij worden daarom ook genoemd. Ongeveer 10% van alle moslims is sjiiet. Sjiieten wonen voornamelijk in Iran, Irak en Pakistan. De meeste moslims vinden dat iedere geschikte persoon tot kalief gekozen moet kunnen worden. Deze moslims noemen zich (soenna = traditie). Tegenwoordig is bijna 90% van de moslims soennitisch. O veroveringen in Euro tot 1450 l»s5hi imam de voorganger in de moskee Bij sjiieten is de imam de godsdienstige Leider van het land.. In een aantal soennitische landen kent men tegenwoordig een scheiding tussen kerk en staat. Dit betekent dat de kalief de leiding heeft op politiek gebied. Op godsdienstig gebied hebben de korangeleerden het voor het zeggen. In sjiitische landen kent men geen scheiding tussen kerk en staat. Dat betekent

10 ISLAM dat de godsdienstige leider van het land (vaak genoemd) óók de politieke leider is. In Iran noemt men zo n religieuze en politieke leider ook wel een (= teken van Allah). Fundamentalisme Met fundamentalisme wordt bedoeld: de overtuiging dat godsdienstige regels de basis moeten zijn van de hele samenleving. Fundamentalisme bestaat binnen elke geloofsovertuiging. Een kenmerk van fundamentalisten is, dat zij geen enkele discussie willen over hun heilige boek. Dat boek is van goddelijke oorsprong. Als je vragen stelt over de herkomst van de Koran, dan geloof je niet op de juiste wijze. Islamitische fundamentalisten vinden dat de hele rechtspraak van een land gebaseerd moet zijn op de Koran en de regels van de islam. Fundamentalisten spreken ook vaak over de. Jihad betekent heilige strijd. Volgens sommigen is de jihad de plicht om gewapend strijd te voeren voor de islam. Anderen maken onderscheid tussen de grote jihad en de kleine jihad. De is de strijd tegen je eigen menselijke fouten. De is de gewapende strijd ter verdediging van de islam. Woestijn in Noord- Afrika Opvolger van Mohammed Islamitisch land in Afrika Land waar de islam ontstond Zij baseren de hele wetgeving op de Koran Land met de meeste moslims Betekent: 'teken van Allah' Vroegere naam van Istsnboel Hun r.aam komt van sjiat-ali' Naam voor zuidoost- Europa Zij vormen 90'. van de moslims De 'heilige oorlog Betekent: 'partij van Ali' Hij versloeg in 732 de islamitische legers i H 2 i. '! In de puzzel bij deze opdracht zijn de omschrijvingen én alle antwoorden gegeven. Maar de antwoorden staan niet bij de juiste omschrijvingen. Zoek de goede antwoorden bij de omschrijvingen. Als je alles hebt ingevuld, kun je een spreekwoord uit de Arabische cultuur lezen. 1 Begin bij het woord START. Je leest de omschrijving Stichter van de islam. 2 Zoek het antwoord op en noteer het cijfer 1 in het invulhokje boven het antwoord. 3 Lees dan de omschrijving in dat vak en zoek weer het bijpassende antwoord. 4 Noteer in het invulvakje boven dat antwoord het cijfer 2. 5 Lees dan de omschrijving in dat vak, enzovoort. ó Je eindigt bij het rode vlak waar je ook begonnen bent. 7 Nebje alie antwoorden genummerd, dan schrijf je de witte letters boven de ingevulde cijfers achter elkaar op, in de volgorde van de nummers. Het vroegere Klein-Azië Land waar in 732 de opmars van de islam stopte Een islamitisch gebouw in Granada Woord dat 'opvolger' betekent De vierde kalief