Natuurontwikkelingsgebied De Hilver, kansrijk weidevogelreservaat voor grutto s in Noord-Brabant? VWG Midden-Brabant Peer Busink & Wiel Poelmans
Waar gaat het over? Korte terugblik Natuurontwikkeling Beheer Ontwikkelingen weidevogels
Ligging De Hilver Deelgebieden: Helsbroek Moergestelse Gement Het Broek Den Opslag Diessens Broek
Korte kenschets Met 800 ha nieuwe natuur het grootste natuurontwikkelingsgebied in Noord- Brabant Nauwelijks bestaand natuurgebied aanwezig Wel natuurwaarden in het landbouwgebied (grutto en watersnip)
Kaart 1897 Kaart uit 1837-38 nagenoeg zelfde beeld Volledig door mens gemaakt landschap Daarvoor broekbossen en zeggenmoerassen Meanderende Reusel Groot gemeenschappelijk gebruikt hooi/graasland
Jac P Thijsse "Uit het dennebosch leidde een weinig gebruikt pad zuidwaarts het Broek in. Soms ging het over een droog ruggetje, waar bruine hagedisjes lagen te stoven tusschen de bloeiende kruipwilgen, dan weer leidde het door kleine moerasjes, waar je van zeggepol naar zeggepol moest stappen, om niet door de knieën door t water te moeten. Op enkele plaatsen had buntgras de overhand, elders hadden zich echte rietbosschen gevormd. Ten slotte verliep dat pad in een groot Groenland dat zoo goed als helemaal onder water stond, maar waarvan honderden en honderden groeipieken van handekenskruid verkondigden, dat hier in Mei een buitengewoon prachtig orchideeënhooiland den wandelaar in verrukking kan brengen, hektaren en hektaren vol orchideeën". Uit: De Levende Natuur 1915 XIX
Pieter Gerbrand van Tienhoven De couranten hebben het bericht gebracht, dat de vergadering van eigenaren met groote meerderheid heeft besloten de ruilverkaveling van het Moergestelsche broek. Dat is een treur-mare voor de natuurvrienden en natuurbeschermers in ons land. Niet heel velen zullen dit direct beseft hebben want de schoonheden en kostbaarheden van het Moergestelsche broek zijn niet heel bekend. Maar de weinigen die het wel beseffen en dat zijn zeker allen, die er wel eens in zijn doorgedrongen tot in de ondoorgaanbare wildernis, zullen hopen, dat het misschien aan Natuurmonumenten moge gelukken een deel van het moeras uit de ontwatering en ontginning te houden. Het is denkelijk het eenige en laatste stuk moerasveen van dien aard in Noord Brabant en daarmee in het heele Zuiden van ons land Uit: De Levende Natuur 1931 XXXV
Grote ontwikkelingen vorige eeuw Aanleg Wilhelminakanaal 1910-1923 Eesrte ruilverkaveling ca. 1950 Aanleg A58 1950-1965 Rechttrekken Reusel 1968
Kaart 1983 Veel grasland Veel sloten Weinig natuurgebied Meetnetplot provincie: Jaarlijks 1990-1994: 90-100 p grutto 5-10 p watersnip
Ontwikkelingen 1980-1994 Landinrichtingsvoorstel aanvaard in 1980 Begrenzing 800 ha nieuwe natuur door rijk binnen LI De Hilver Aanvaarding van opdracht natuurontwikkeling (van 800 ha) door LI-commissie in 1989
Ontwikkelingen sinds 2000 In 2002 eerste natuurambitiekaart van provincie Voor de De Hilver: 300 ha vochtig schraalland 300 ha weidevogelgrasland 200 ha moeras Uitvoering landinrichting 2010-2011
Uitvoering landinrichting Fosfaatonderzoek potentie natte schraallanden Aanpassing doelen: 200 ha nat schraalland/vochtig hooiland 170 ha weidevogelgrasland 130 ha moeras 200 ha kruiden- en faunarijk grasland Uitvoering 12 km beekherstel hermeandering en herprofilering beek, stuwen verwijderd grondwaterstand omhoog, kwelherstel ca. 450 ha bouwvoor verwijderd (1.000.000 m3)
Huidige beheertypen na inrichting LI Ca. 700 ha EHS gerealiseerd door LI Weidevogelgrasland Kruiden- en faunarijk grasland Nat schraalland/vochtig hooiland Moeras
Beheer Beheer wordt gefinancierd door overheid Simpele beheertypen: nat schraalland: maaien en afvoeren met aangepaste apparatuur weidevogelreservaat: maaien ná broedseizoen, eventueel nabeweiden (kort de winter in) en driejaarlijks bemesten met stalmest kruiden- en faunarijk grasland: maaien/beweiden moeras: niets doen of indien gewenst, riet maaien, opslag verwijderen Staatsbosbeheer Greendeal afgesloten met negen boeren 2011
Brabants Dagblad 29 maart 2012
In 2011 bewerkt weidevogelreservaat Greendeal Staatsbosbeheer boeren In 2012 deel weidevogelkern omgeploegd, geëgaliseerd, gerold,bemest met kali en ingezaaid met gras/klavermengsel (uitmijnen) Gevolg: keiharde vlakke bodem met egale grasmat zonder kruiden en insecten
Brabants Dagblad 5 september 2012
Hoe gaat het met de weidevogels?
Veel telgegevens! Provinciale monitoring 2011-2015 drie telronden strakke planning, geen flexibiliteit t.a.v. startdatum Monitoring vrijwilligers acht telronden, flexibel Monitoring SBB Subsidieregeling NenL in 2013 zesjaarlijks vijf telronden dubbele aantallen!
Verspreiding grutto 2011-2012 2011 63 p 2012 58 p
Verspreiding grutto 2013-2014 2013 58 p 2014 65 p
Ontwikkeling grutto 2011-2014 2011 2012 2013 2014 Noord van A58 Gement/Het Broek Opslag 0 0 1 0 28 32 30 34 31 22 23 28 Diessens Broek 4 4 4 3 TOTAAL 63 58 58 65
Ontwikkeling weidevogels 2011-2014 Soort 2011 2012 2013 2014 Zomertaling 1 3 0 0 Scholekster 19 15 12 8 Kievit 100 81 89 74 Watersnip >5 >7 12 15 Grutto 63 58 58 65 Wulp 14 10 18 17 Veldleeuwerik 13 17 11 18 Tureluur 4 1 5 2
Voorstellen en aanbevelingen aan Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten
Aanbevelingen op een rij Reservaat als reservaat beheren en niet als verpacht agrarisch gebied De regie daarbij bij de terreinbeheerder en niet bij boeren Hogere grondwaterstanden realiseren in Het Broek en delen Gement Leefgebied weidevogels verbeteren: plas-dras of greppelplas-dras creëren op 5-10% van de oppervlakte weidevogelgrasland Meer openheid realiseren en handhaven Geluidswal langs A58
Hogere grondwaterstand en plasdras
Zachte luchtige bodem
Corridor realiseren tussen Het Broek en Moergestelse Gement
Gruttoboerderij verhuren
Groepen bossages aanplanten in strook periferie van autosnelweg
Verbossing tegen gaan
Bij verbreden van de A58, geluidswallen aanleggen
Dank voor uw aandacht! Met dank aan: Gerard van Gool Martin van Mol Jan Wouters