De minister president van de Vlaamse Regering Vlaams minister van Buitenlands Beleid en Onroerend Erfgoed en Vlaams minister van Binnenlands Bestuur, Inburgering, Wonen, Gelijke Kansen en armoedebestrijding MEDEDELING AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: Groenboek bestuur: Consultatieverslag 1. Inleiding Op 28 oktober 2016 nam de Vlaamse Regering akte van een mededeling betreffende het Groenboek bestuur: 6 principes en 30 voorstellen voor een vernieuwende overheid. Deze mededeling was de start van een brede consultatie over het groenboek bestuur die liep tot en met 31 december 2016. Verschillende kanalen werden tijdens de consultatieperiode ingezet om zo veel mogelijk belanghebbenden te bereiken en uit te nodigen om deel te nemen aan de bevraging. Er werden ook een aantal partners actief bevraagd zoals de strategische adviesraden, de Verenigde Verenigingen, academici, de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten, de Vereniging van de Vlaamse Provincies, het Vlaams Parlement en een aantal denktanks. 2. Consultatie: de reacties Heel wat burgers, organisaties en overheden gingen in op deze uitnodiging: - 638 burgers namen deel aan deze bevraging; - de 9 strategische adviesraden hebben een advies geformuleerd; - de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten en de Vereniging van de Vlaamse Provincies formuleerden een gezamenlijk advies; - 6 organisaties, waaronder de Verenigde Verenigingen formuleerden een advies; - het nieuwe steunpunt bestuurlijke vernieuwing stelde een reactie en advies op; - tijdens het seminarie voor het middenkader van de Vlaamse overheid werd een discussie gehouden over het groenboek. Het groenboek bestuur werd op 24 januari 2017 besproken in het Vlaams Parlement tijdens een verenigde vergadering van de commissie voor Bestuurszaken, Binnenlands Bestuur, Inburgering en Stedenbeleid en de commissie voor Algemeen Beleid, Financiën en Begroting. Alle reacties van de strategische adviesraden, academici, overheden en organisaties, met uitzondering van de reacties uit de burgerbevraging, zijn vandaag al ontsloten op http://overheid.vlaanderen.be/denk-mee-reacties. Al deze reacties (incl. deze van de burgerbevraging) Pagina 1 van 5
werden verwerkt in een globaal consultatieverslag (in bijlage). Na de agendering op de Vlaamse Regering zal ook dit globaal consultatieverslag, samen met de reacties van de geanonimiseerde burgerbevraging verder ontsloten worden. 3. Analyse van de reacties De uitgebreide analyse van de reacties is in het consultatieverslag als bijlage bij deze mededeling terug te vinden. Het is belangrijk te duiden dat deze resultaten niet-representatief zijn. Het betreft immers een open consultatie waar iedereen aan kon deelnemen. De grote meerwaarde van deze consultatie en de input die eruit vloeit, situeert zich op volgende vlakken: De mogelijkheid die we aan burgers, organisaties en overheden bieden om mee na te denken over de taken en de werking van de Vlaamse overheid: De kwalitatieve informatie die we ontvangen in de vorm van reacties, opmerkingen en nieuwe voorstellen; De tendensen die we vaststellen in de kwantitatieve appreciatie (voornamelijk in de burgerconsultatie). In algemene zin bemerken we de volgende reacties over het consultatietraject, opgedeeld in de algemene reacties van burgers en organisaties en overheden. Burgers - Verschillende burgers geven aan dat ze dit een goed initiatief vinden en dat dergelijke bevragingen meer georganiseerd zouden moeten worden. - Heel wat burgers geven aan dat ze ook verder betrokken willen worden bij volgende consultaties. - Er zijn burgers die twijfels hebben over wat er finaal met de resultaten zal worden gedaan, maar er is wel hoop dat hun input effectief zal worden verwerkt en gebruikt om de beslissingen mee te onderbouwen. - Een kleine minderheid van de burgers maakt van deze bevraging gebruik om zijn of haar ongenoegen tegenover de overheid te ventileren. - Er zijn enkele burgers die aangeven dat ze de bevraging te lang en te complex vinden. Organisaties en overheden - Het werken met een groenboek rond het thema bestuur wordt overwegend positief onthaald. - Het groenboek is te weinig onderbouwd en biedt te weinig opties. - Er is behoefte aan een witboek, met betrokkenheid van de stakeholders. - Thema s zoals digitalisering, bestuurlijke organisatie, rol van kabinetten en Vlaamse Regering, overheidsmiddelen, personeel, cultuur, lokale besturen zijn onderbelicht. - Het is belangrijk dat er voldoende middelen en (ambtelijke en politieke) steun is voor de implementatie van de geselecteerde projecten. - Er zijn kritische vragen rond de waarde van burgerbevragingen. - Er zouden meer verbanden moeten worden gelegd met de visienota 2050. Pagina 2 van 5
4. Witboek bestuur Bij de start van de consultatie kondigden we aan dat we de resultaten van de dialoog wilden gebruiken als mogelijke input voor de opmaak van het nieuwe bestuursdecreet, maar ook om een aantal nieuwe initiatieven te selecteren waarmee we de transitie naar een vernieuwende Vlaamse overheid voortzetten. Verschillende strategische adviesraden en het Vlaams Parlement stelden expliciet de vraag om als vervolg op deze consultatie een gecoördineerd witboek bestuur op te maken. We hebben beslist om gehoor te geven aan deze vraag. We willen deze brede interne en externe betrokkenheid ook in het verdere proces behouden. Het witboek moet afgestemd worden met de verschillende belanghebbenden en moet duidelijke beslissingen met zich meebrengen. Via de webpagina http://overheid.vlaanderen.be/denk-mee zal de voortgang van het witboek bestuur en het bestuursdecreet verder ontsloten worden. We zullen begin mei een publiek event organiseren waarbij we iedereen uitnodigen die heeft gereageerd op het groenboek bestuur. Op dit publiek event zal een stand van zaken m.b.t. het ontwerp witboek worden gegeven. 5. Reactie Voorzitterscollege Het Voorzitterscollege bepaalde op de vergadering van 16 februari 2017 om mee de inhoudelijke keuzes in dit witboek bestuur vorm te willen geven. Uit de ruime bevraging komen volgens het Voorzitterscollege alvast volgende 3 richtinggevende assen naar voor: - (Tijd:) Focus op zowel korte als lange termijn aanpak - (Ruimte:) Focus voluit op een interbestuurlijke aanpak - (Inhoud:) Focus vooral op blik van buiten naar binnen Focus op korte en lange termijn De centrale vraagstelling in het groenboek bestuur was Welke Vlaamse overheid is vandaag én morgen nodig om de uitdagingen van de toekomst samen aan te pakken?. Vanaf de start van de opmaak van het groenboek bestuur is aangekondigd dat de resultaten van de consultatie gebruikt zouden worden voor: - Input of bijsturing van lopende projecten of programma s; - Opstart nieuwe projecten; - Input voor de opmaak van het bestuursdecreet; - Bijdrage aan het Regeerakkoord. In het witboek bestuur zal de Vlaamse Regering een aantal beslissingen nemen over welke stappen hiertoe nog deze regeerperiode worden gezet. De inhoud van het witboek moet immers ook de nodige sturing geven aan de inhoud van het bestuursdecreet en de realisatie van engagementen in de beleidsnota s algemeen regeringsbeleid en bestuurszaken. Maar het witboek moet ook op de langere termijn richting bepalen en duurzame oplossingen bieden voor ons bestuur in een steeds sneller evoluerende samenleving. Heel wat reacties van organisaties op het groenboek delen deze mening en verwijzen systematisch naar de belangrijke link tussen het groenboek bestuur en de visienota 2050 en bijhorende transities. In het witboek zullen we deze link Pagina 3 van 5
dan ook sterker expliciteren en uitwerken, zowel inzake inhoudelijke focus als op het vlak van governance-aanpak. Interbestuurlijke focus Witboek Bestuur in Vlaanderen Een tweede richtinggevende as voor het witboek is de veel grotere focus op interbestuurlijke partnerschappen en die met de lokale besturen in het bijzonder. De evolutie naar meer lokale autonomie en decentralisering wordt nogmaals bevestigd in het nieuwe decreet lokaal bestuur. In het witboek bestuur moet nu een nieuwe fase ingezet worden richting nieuwe partnerschappen met de lokale besturen. Deze moeten vooral vanuit de focus op blik van buiten naar binnen worden gevoerd en met de focus op korte en lange termijn. Inhoudelijke focus Blik van buiten naar binnen Een derde as is de inhoudelijke focus op blik van buiten naar binnen. Uit de reacties op het groenboek schuift het Voorzitterscollege de volgende thema s als prioritair en richtinggevend voor het witboek naar voor: - Excellente dienstverlening: eenvoudig, digitaal, inclusief en helder worden de pijlers van onze dienstverlening; - Interactieve beleidsvoering met alle betrokkenen: we werken transparant samen in alle fasen en volgens een hybride aanpak met adviesraden, het middenveld, de burgers, ; - Regelgeving: we leggen focus op heldere, innovatievriendelijke en toekomstbestendige regelgeving; - Onderbouwd en transparant beleid: we nemen beleidsevaluatie en evidence informed beleid als standaardpraktijk op in onze beleidsvoering; - Interne ontkokering: we bouwen aan een transparante en oplossingsgerichte samenwerkingscultuur binnen de Vlaamse overheid. In bovenstaande opsomming, start het Voorzitterscollege dus bij de thema s die het zichtbaarst zijn voor de burgers, organisaties en ondernemingen, en eindigen we met de interne organisatie. Op dat vlak kunnen bovenstaande punten aanzien worden als thema s op een continuüm van externe naar interne blik. 6. Timing Om de timing voor de opmaak van het bestuursdecreet te kunnen behouden worden volgende formele mijlpalen vooropgesteld: 24 februari 2017: Vlaamse Regering: agendering consultatieverslag + publieke ontsluiting. 29 maart 2017: themavergadering Voorzitterscollege: 1 ste versie ontwerpwitboek + voortgang bestuursdecreet Begin mei 2017: Open event over prioriteiten ontwerpwitboek 18 mei 2017: Voorzitterscollege: ontwerp nota VR witboek bestuur + voortgang bestuursdecreet 2 juni 2017: Vlaamse Regering: goedkeuring witboek bestuur December 2017: 1 ste principiële goedkeuring Vlaams bestuursdecreet Pagina 4 van 5
De minister-president van de Vlaamse Regering en Vlaams minister van Buitenlands Beleid en Onroerend Erfgoed Geert BOURGEOIS Vlaams minister van Binnenlands Bestuur, Inburgering, Wonen, Gelijke Kansen en Armoedebestrijding Liesbeth HOMANS Bijlage 1: Consultatieverslag groenboek bestuur Pagina 5 van 5