Wetenschappelijke vraag NWO promotiebeurs leraren dr Kyrill Goosseff docent Hora est! Promoveren kun je leren (Erasmus Academie)
1. Inleiding Wetenschappelijk schrijven 2. Probleemstelling en onderzoeksvraag 3. Oefeningen 4. De structuur of opbouw van een tekst 5. Referentiestijlen 6. Citeren, parafraseren, samenvatten 7. Samenhang in de tekst 8. Revisie van je tekst 9. Vragen
Schrijven is hard werken Schrijven is blijven zitten tot het er staat. (Kees van Kooten) Schrijven is 10% inspiratie en 90% transpiratie. Niets is moeilijker dan zo te schrijven dat ieder mens het begrijpt. (Arthur Schopenhauer) Schrijven is vertrouwen op je onderbewuste; ook als je niet schrijft ben je met een tekst bezig. Kill your darlings!
Een wetenschappelijke tekst is Geschreven voor wetenschappers, door wetenschappers: wie is je doelgroep; wetenschappelijke stijl (formeel, objectief, onpersoonlijk, zakelijk). Wetenschappelijk relevant: bijdragen aan en passend binnen wetenschappelijke theorie. Gebaseerd op onderzoek (methodologie): experimenten, literatuur. Beredeneerd argumentatief: logische structuur (consistent, coherent, stringent) die leidt tot een conclusie (=antwoord op de onderzoeksvraag).
Fases van het schrijfproces Voorbereiden Redigeren Structureren Reviseren
De onderzoeksvraag formuleren De onderzoeksvraag is de centrale vraagstelling van je onderzoek. De onderzoeksvraag vloeit voort uit je probleemstelling. De onderzoeksvraag is: een open vraag bondig en exact geformuleerd objectief enkelvoudig te onderzoeken wetenschappelijk relevant
Voorbeelden Op welke wijze hebben lowcostcarriers de gevestigde luchtvaartmaatschappijen beïnvloed? Op welke wijze hebben lowcostcarriers de product- en prijsstrategieën van gevestigde luchtvaartmaatschappijen beïnvloed tussen 1995-2005?
Voorbeelden Wat zijn op dit moment in Nederland de meest uitgevoerde interventies tegen het alcoholgebruik van jongeren en welk effect hebben deze interventies? Welk effect hebben mediacampagnes op het alcoholgebruik van jongeren tussen de 12 en 18 jaar in Nederland?
Voorbeelden Welke horrorelementen bevat de film Nosferatu en hoe passen deze binnen de Duitse horrorfilmcultuur? Hoe passen de horrorelementen uit Nosferatu binnen de Duitse horrorfilmcultuur?
Welk type vraag? Bij het formuleren van de onderzoeksvraag, gaat het erom dat het type vraag een indicatie geeft van het soort informatie dat je over een onderwerp wilt achterhalen en hoe je dat wilt doen (methode). Er kunnen zeven typen vragen worden onderscheiden, die dus ook zeven verschillende typen informatie opleveren: Beschrijven; Vergelijken; Definiëren; Evalueren; Verklaren; Voorspellen; Ontwerpen.
Beschrijvende vraag Doel: een verschijnsel in kaart brengen. Antwoord: kenmerken, onderdelen of iets in die geest. Mogelijke formuleringen: Wat zijn de kenmerken? Welke eigenschappen heeft het? Waaruit bestaat het? Wie of wat is erbij betrokken? Wat zijn de belangrijkste fases? Hoe ziet het eruit? Voorbeelden Welke oorzaken noemt de literatuur van de tegengestelde ontwikkelingen van vrijheid en lijfeigenschap in Europa (1200-1800)? Bij welke groepen allochtonen komt armoede in Nederland voor? NB. Deze vraag heeft nadelen: oppervlakkig en zonder einde
Vergelijkende vraag Doel: de verschillen en/of overeenkomsten tussen twee of meer verschijnselen op een rijtje zetten. Antwoord: een overzicht van verschillen en/of overeenkomsten. Voorbeeld Wat zijn de verschillen en overeenkomsten bij armoede onder allochtonen in Nederland en in Duitsland? Mogelijke formuleringen: Wat zijn de verschillen? Wat zijn de overeenkomsten? In welke opzichten zijn ze anders? Op welke punten lijken ze op elkaar?
Definiërende vraag Doel: de verhouding bepalen tussen een verschijnsel en een bepaalde klasse. Antwoord: een uitspraak over de mate waarin het verschijnsel wel of niet tot een klasse gerekend kan worden. Voorbeeld: Wat is typerend voor armoede onder allochtonen in Nederland? Mogelijke formuleringen: In welke klasse kan het ondergebracht worden? Hoort het in deze familie thuis? Hoe kan het getypeerd worden? Waar is het een voorbeeld van?
Evaluerende vraag Doel: een of meer onderzoekseenheden beoordelen in het licht van een norm. Antwoord: een uitspraak over de positieve en/of negatieve kenmerken van het verschijnsel. Mogelijke formuleringen: Wat is de waarde ervan? Hoe goed werkt het? Wat zijn de positieve en/of negatieve punten? Hoe geschikt is het? Hoe wenselijk? Wat zijn voordelen of nadelen? Voorbeeld: Hoe kunnen wettelijke remedies de rechtspositie van slachtoffers waarborgen? In hoeverre is de projectietheorie in staat verschijnsel X te verklaren? Wat zijn de positieve kenmerken van het armoedebeleid voor allochtonen in Nederland?
Verklarende vraag Doel: achterhalen waar een verschijnsel door veroorzaakt wordt. Antwoord: een uitspraak over de oorzaken van een verschijnsel. Mogelijke formuleringen: Hoe komt dat? Wat zijn de oorzaken? Waar is dit een gevolg van? Hoe kon dit gebeuren? Voorbeelden Waardoor heeft de Generatieve Grammatica in Nederland zo'n invloed gehad? Wat zijn de belangrijkste oorzaken van armoede van allochtonen in Nederland?
Voorspellende vraag Doel: een inschatting maken van wat er zal gebeuren. Antwoord: een uitspraak over de te verwachten gevolgen in de toekomst. Voorbeeld Hoeveel armoede onder allochtonen in Nederland zal er waarschijnlijk zijn in 2025? Mogelijke formuleringen: Waar zal dat toe leiden? Wat mogen of kunnen we verwachten? Waar moeten we op voorbereid zijn?
Ontwerp vraag Doel: een maatregel of een ingreep voorstellen waarmee een probleem kan worden opgelost of verminderd of een doel kan worden bereikt. Antwoord: een beredeneerde oplossing. Mogelijke formuleringen: Wat kan er aan gedaan worden? Hoe kan het verbeterd worden? Hoe moeten we...? Wat zijn geschikte maatregelen? Wat moet er wel en niet gebeuren? Voorbeeld Hoe kan armoede onder allochtonen in Nederland verminderd worden? Hoe kunnen we de doorstroom van studenten van het hbo naar de universiteit verbeteren?
Oefening1 Analyseer de volgende onderzoeksvraag: "Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eu fugiat nulla pariatur. Excepteur sint occaecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum." Wat voor soort onderzoeksvraag is het? Wat is er mis met deze vraagstelling?
Sub- of deelvragen Met een centrale vraag of probleemstelling alleen ben je er niet. Formuleer op basis van de centrale vraag ook sub- of deelvragen. Sub of deelvragen: Geven structuur aan tekst Geven structuur aan het onderzoek Verhelderen de centrale vraag Helpen met het afbakenen van het onderwerp
Stappenplan deelvragen Vier stappen om tot goede deelvragen te komen: 1.Kijk naar de hoofd- of centrale vraag en bepaal welk vraagtype het is. 2.Zoek in het schema van de deelvragen en vul je onderwerpen daar in. 3.Maak zo nodig een vertaalslag van de begrippen in de vraag. 4.Rafel zo nodig complexe vragen uit elkaar.
Voorbeeld deelvragen Onderzoeksvraag "Wat voor soort samenwerking is het meest wenselijk met betrekking tot online inwinning op het thema Jihadisme tussen de Landelijke Eenheid en de andere politie-eenheden? Deelvragen 1.Wat is wenselijk volgens de betrokken politie eenheden? 2.Wat wordt verstaan onder Jihadisten? 3.Hoe relevant is het internetgebruik van Jihadisten? 4.Is inwinning een taak van de politie? 5.Wat is de huidige stand van zaken binnen de Landelijke Eenheid met betrekking tot de online inwinning op het thema Jihadisme? 6.Hoe is de huidige samenwerking tussen de Landelijke Eenheid en de andere politie-eenheden?
Mogelijke deelvragen Wat is X? Welke eigenschappen heeft X? Uit welke delen bestaat X? Welke soorten X zijn er? Waarop lijkt X Waarvan verschilt X? Waar gebeurt X? Hoe gebeurt X? Wie doet X? Wanneer gebeurt X? Wat is het gevolg van X? Met welk doel gebeurt X? Wat heeft X gezegd? In wiens belang is X? Wat zijn de voordelen van X? Wat zijn de nadelen van X? Ondanks wat gebeurt X? Onder welke voorwaarden gebeurt X? Welk resultaat heeft X? Waaruit blijkt X?
Oefening 2 Analyseer de volgende onderzoeksvraag: "Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eu fugiat nulla pariatur. Excepteur sint occaecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum." Wat voor soort onderzoeksvraag is het? Welke deelvragen kun je stellen?
Schrijfschema
Het tekstplan Het tekstplan geeft een goed overzicht van de macrostructuur van je tekst. Wie is je doelgroep? Wat is je doel? (type vraag) Wat is de centrale boodschap? (relevantie) Wat is de centrale vraag? Wat zijn de subvragen? De subvragen uit het tekstplan moeten automatisch weer terug leiden naar de centrale vraag.
Structuur van een wetenschappelijke tekst Titel Inleiding Hoofdstukken Conclusie Bibliografie
Het trechtermodel van de inleiding Introductie Relevantie/motivatie Wetenschappelijke/theoretische relevantie Onderzoeksvraag Uitwerking
De conclusie De uitkomsten van het onderzoek Beantwoording van de onderzoeksvraag De betekenis voor het grote geheel
Referentiestijl Vermelden van bronnen die je daadwerkelijk hebt gebruikt. Hanteer consequent dezelfde referentiestijl (bijv. APA, Harvard, Vancouver, NEN-ISO 690:2003, etc.). Wees zorgvuldig in het overnemen van de gegevens. Gebruik afhankelijk van de stijl verwijzingen in de tekst (APA), verwijsnummers (Vancouver) of voetnoten (Juridische Leidraad). Volg de regels voor de verschillende soorten informatiedragers (boeken, artikelen, tijdschriften, congresverslagen, etc). Maak gebruik van bibliografiesoftware als Endnote of Bookends of Reference Manager (Word).
Voorbeelden referentiestijl NEN-ISO 690:2003 De achternaam in hoofdletters; voorletters auteur zonder een punt ertussen. ISBN is verplicht. NEMETH, CP. Human factors methods for design: making systems human-centered. 1st ed. Boca Raton (FL): CRC Press, 2004. 416 p. ISBN 0415297982. Titelwoorden beginnen met een hoofdletter. Bibliografische elementen achter het jaartal door komma's van elkaar gescheiden. Harvard PARK, C.S. 2001, Contemporary Engineering Economics, 3rd ed, Prentice Hall, Columbus, OH. Vancouver Bowman MS. Applied economic analysis for technologists, engineers and managers. 2nd ed. Columbus (OH): Prentice Hall; 2002. Voorletters auteur zonder een punt ertussen; geen komma tussen achternaam en voorletters. Geen cursief of onderstreping. Vóór het jaartal staat een puntkomma. APA Hart, N.A. (1993). Industrial marketing communications: Business to business advertising, promotion and PR. (3rd rev. ed.). London: Kogan Page. De ondertitel begint met een hoofdletter. 'Edition' wordt tussen haakjes geplaatst.
Citeren, parafraseren, samenvatten Citeren = letterlijk tekst overnemen, tussen aanhalingstekens, volgt de referentiestijl, directe ondersteuning van het betoog. Parafraseren = in eigen woorden een idee of redenering vatten (Smit concludeert dat ), behoud van informatie, bronvermelding. Samenvatten = essentie van lange tekst in eigen woorden (Smit beweert dat ), correcte weergave van standpunt auteur, bronvermelding.
Referentietool: RefCite Matrix
Samenhang in de tekst Thematische alinea s: inhoudelijke alinea met kernzin (meestal de eerste zin van de alinea) en de uitwerking van de kernzin. Structurerende alinea s: heeft een aankondigende of inleidende functie, dienst als een richtingaanwijzer voor de lezer om de tekst begrijpelijk te maken. Verbindingswoorden: leggen van verbanden in de tekst (bovendien, daarom, maar, ten eerste, indien, hoewel, dus, ) Verwijswoorden: verwijzen terug naar iets dat al eerder aan de orde is geweest of vooruit naar wat nog komt (hij, deze, die, dat, wie, waar, wat, waardoor, waaruit, ervan, daaruit, hierdoor, ) Lexicale cohesie: gebruik van synoniemen en hyperoniemen.
Revisie Revisie of feedback is een noodzakelijke fase in het schrijfproces. Reviseren = kill your darlings Onduidelijkheden en onjuistheden uit de tekst, structuur en de argumentatie halen Verbeteren van de tekst
Het revisieproces in stappen Reviseren gaat in verschillende ronden. Formeel* doorloopt het revisieproces vier stappen: 1.Beschrijven of analyseren van 1) inhoud, 2) structuur en 3) stijl van de tekst (in deze volgorde!) 2.Beoordelen van 1) inhoud, 2) structuur en 3) stijl van de tekst. (in deze volgorde!) 3.Verklaren van problemen die je vindt bij stap 2 (beoordelen). 4.Oplossen van die problemen door het wegnemen van de oorzaken die je vindt bij stap 3 (Verklaren). * Afhankelijk van ervaring
Reverse outlining Reverse outlining is een revisietechniek waarbij je een hoofdstuk terugbrengt tot de de essentie van elke alinea en daar als het ware een inhoudsopgave van maakt. Stap 1: nummer je alinea s. Stap 2: Bepaal per alinea wat het onderwerp is: 2a. Is er een kernzin? 2b. Is de alinea te lang of te kort? Is het onderwerp voldoende uitgediept? Is er meer dan één onderwerp per zin? Stap 3: zet de onderwerpen in de inhoudsopgave.
Reverse outlining Stap 4: Beoordeel/analyseer de inhoudsopgave. Stap 5: Gebruik deze analyse om een nieuwe inhoudsopgave te maken. Stap 6: Gebruik deze nieuwe inhoudsopgave om je tekst te herstructureren. Stap 7: Gebruik je antwoorden op stap 2a en 2b om kernzinnen te formuleren en een coherente tekst te creëren. http://writingcenter.unc.edu/handouts/reverse-outline/
Markeren Markeren is een andere revisietechniek om je tekst kritisch te boordelen. Deze werkt wat beter bij kortere teksten. Stap 1: markeer in dezelfde kleur eerst de centrale vraag in de tekst en het antwoord op de vraag in de conclusie Stap 2: Markeer vervolgens met een andere kleur de kernzinnen. Stap 3. Markeer daarna met een derde kleur de verbindings- en de verwijswoorden. Het resultaat is dat je in een oogopslag ziet of de hoofdvraag voldoende duidelijk in de tekst staat en expliciet beantwoord wordt in de conclusie. Ook zie je of er structuur in de tekst zit door het gebruik van (on)voldoende verbindings- en verwijswoorden.
Vragen
Referenties Boeken Jong, J. de (2013). Handboek academisch schrijven. Baarn: Coutinho Goosen, M. & Schoordijk, F. (2014). Basisvaardigheden academisch schrijven. Baarn: Coutinho Wachter, L. de, Fivez. K. & Soom, C. van (2014). Academisch schrijven; een practische gids. Leuven: Acco Websites http://www.coutinho.nl/academischschrijven http://itswww.uvt.nl/lis/es/refcite-nl/course/course89122.html http://www.rug.nl/education/other-study-opportunities/hcv/schriftelijke-vaardigheden/voorstudenten/schrijver-typen http://www.taalwinkel.nl/ https://onzetaal.nl http://www.schrijfwijzer.nl/website/ https://www.tilburguniversity.edu/nl/studenten/vaardigheden/scriptorium/bronvermelding/refereren/
Hora est! Leren promoveren www.erasmusacademie.nl/hora-est Start najaar 2017