Nationale magnetenkaart Input vanuit analyse N1 en N2 en vanuit analyse N4 (per landsdeel) Ruimtelijk economische invalshoek Magneten op N1, N2 en N4 uitgewerkt Voor N4 (input vanuit de landsdelen): Totaal 836 magneten in Nederland Gemiddelde OV potentie: 4.100 721 magneten voldoen aan de ondergrens zoals gebruikt in de pilot Zuidelijke Randstad. 1
Magnetenanalyse N1 Het identificeren van de magneten is in stappen uitgewerkt en bediscussieerd. Vertrekpunt vormde de Toekomstbeelden spoor 2050 van de Moreelse Tafel, een initiatief van Railforum. Randstad Vlaamse Ruit Rijn-Ruhr Frankfurt/Rijn-Main Metropolregion Hamburg Metropolregion Berlin Ile de France Greater Londen Nb. Voor de Randstad aansluiten bij de definitie van het CBS 2
Magnetenanalyse N2 17 magneten binnen Nederland 9 magneten over de grens Amersfoort Leiden Aken Amsterdam Maastricht Antwerpen Arnhem Nijmegen Bremen Breda Rotterdam Brussel Den Haag Schiphol Dortmund Dordrecht s-hertogenbosch Duisburg-Essen Eindhoven Tilburg Düsseldorf Enschede Utrecht Keulen Groningen Luik Nb. magneten bestaan uit stad + omliggende voorsteden/kernen Amsterdam = incl. Haarlem-Zaanstad Rotterdam = voormalig SRR gebied Den Haag = voormalig Haaglanden 3
Magnetenanalyses N4 Input vanuit de landsdelen: totaal 836 magneten in Nederland met een gemiddelde OV potentie van 4.100 721 magneten voldoen aan de ondergrens zoals gebruikt in de pilot Zuidelijke Randstad (zie volgende pagina). De brandpunten van deze magneten liggen soms dichter bij elkaar dan de minimale afstand tussen magneten van 800m. Meestal komt dit doordat een magneet door twee landsdelen is benoemd en soms doordat regio s magneten dichter dan 800m bij elkaar hebben gedefinieerd. In alle voorkomende gevallen is de magneet met de grootste OV potentie gekozen, waardoor 674 magneten overblijven. Alle volgende kaarten en gegevens in dit rapport zijn van toepassing op deze set magneten. 4
Alle N4 magneten In de Zuidelijke Randstad is een pilot uitgevoerd om de magneten-systematiek te ontwikkelen. Deze kaart geeft een overzicht van de magneten in alle landsdelen op basis van de afgesproken systematiek en grenzen van magneten zoals opgenomen in de roadmap. 5
Alle N4 magneten, inclusief maatwerk Bij het toepassen van de systematiek zoals ontwikkeld in de Zuidelijke Randstad in de verschillende regio s was ook ruimte voor maatwerk. Op deze kaart staan alle magneten waarvan uit is gegaan in de N4 analyses: enkele regio s hebben naast de standaardmethodiek maatwerk toegepast, bijvoorbeeld lagere ondergrenzen voor dichtheden, magneten die dichter dan 800m bij elkaar liggen of het toevoegen van points of interest. Overigens hebben enkele regio s ook kettingmagneten gedefinieerd; deze staan niet opgenomen op deze kaart. 6
OV potentie Voor alle N4 magneten is opnieuw de OV potentie bepaald, op basis van de zelfde brongegevens voor heel Nederland. Hierdoor is de OV potentie over het hele land eenduidig bepaald en goed vergelijkbaar. De OV potentie is een indicatie voor de potentiele vraag naar OV op basis van ruimtelijke dichtheid, dus onafhankelijk van positie in het netwerk, concurrentie met auto of sociale achtergrond. Deze wordt berekend met behulp van gemiddelde OV ritproductiecijfers (CBS), welke afhankelijk zijn van stedelijkheidsgraad. De OV potentie wordt berekend op basis van objectieve gegevens over de ruimtelijke vulling van de magneten: Uit de 4 NRM s 2016 (basisjaar 2010 en toekomstjaren volgens WLO2: 2040 Laag en 2040 Hoog): Inwoners (per leeftijdscategorie) Arbeidsplaatsen Leerlingplaatsen (exclusief basisonderwijs) Winkeloppervlak (Locatus) Recreatie: factsheet top 50 dagattracties Locatie van alle ziekenhuizen in Nederland 7
Verdeling over provincies 160 140 120 100 80 60 40 20 0 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 Aantal magneten Gemiddelde OV potentie per magneet Bovenstaande grafiek laat het aantal magneten zien per provincie (staafdiagram, behorend bij de linker as). De lijngrafiek laat de gemiddelde OV potentie zien per magneet in elke provincie (rechter as). Met andere woorden, het aantal OV ritten per dag dat gemiddeld per magneet wordt verwacht, op basis van de ruimtelijke dichtheden van de magneten. 8
Verdeling over landsdelen 180 7000 160 140 120 6000 5000 100 4000 80 3000 60 40 20 2000 1000 0 Zuidelijke Randstad MRA Midden-Nederland Noord-Nederland Landsdeel Zuid Oost-Nederland 0 Aantal magneten Gemiddelde OV potentie per magneet Bovenstaande grafiek laat het aantal magneten zien per landsdeel (staafdiagram, behorend bij de linker as). De lijngrafiek laat de gemiddelde OV potentie zien per magneet in elk landsdeel (rechter as). Met andere woorden, het aantal OV ritten per dag dat gemiddeld per magneet wordt verwacht, op basis van de ruimtelijke dichtheden van de magneten. 9
OV potentie op basis van 800m straal Deze kaart laat de OV potentie zien van alle N4 magneten op basis van 800m straal. Dat wil zeggen dat alle ruimtelijke vulling binnen een straal van 800m wordt meegeteld bij de bepaling van de OV potentie. Op deze kaart wordt de zwaarte van de magneet alleen aangegeven met een kleurcategorie. Daardoor zijn de lichtere magneten relatief goed zichtbaar. 10
OV potentie op basis van 800m straal Deze kaart laat ook de OV potentie zien van alle N4 magneten op basis van 800m straal. Op deze kaart is de straal van de cirkel echter ook afhankelijk van de OV potentie, waardoor zware magneten beter zichtbaar zijn. 11
Ontwikkeling OV potentie Deze kaart laat de ontwikkeling van de OVpotentie zien in de periode tot 2040, rekening houdend met het toekomstscenario Laag uit WLO2. 12
Ontwikkeling OV potentie Deze kaart laat de ontwikkeling van de OVpotentie zien in de periode tot 2040, rekening houdend met het toekomstscenario Hoog uit WLO2. 13
Magneten 2000m In de volgende stap is de minimale afstand tussen magneten 2000m in plaats van 800m. De straal van de magneten wordt dan ook 2000m: dit past bij schaalniveau 3 en is geschikt als fietsafstand in het voor- of natransport. Daardoor blijven er 462 magneten over, waarvan 170 in de drie zwaarste categorieën. Op de volgende pagina s zijn kaarten weergeven van de OV potentie van N4 magneten op basis van 2000m straal. Dat wil zeggen dat alle ruimtelijke vulling binnen een straal van 2000m wordt meegeteld bij de bepaling van de OV potentie. De kaarten worden opgebouwd van zwaar naar licht: eerst staan alleen de zwaarste categorie magneten op de kaart, waarna stap voor stap kaarten volgen totdat alle 5 de categorieën op de kaart staan. 14
OV potentie op basis van 2000m straal: alleen categorie 1 15
OV potentie op basis van 2000m straal: categorie 1 en 2 16
OV potentie op basis van 2000m straal: categorie 1, 2 en 3 17
OV potentie op basis van 2000m straal: categorie 1, 2, 3 en 4 18
OV potentie op basis van 2000m straal: alle categorieën 19
OV potentie op basis van 2000m straal: alle categorieën Op deze kaart wordt de zwaarte van de magneet alleen aangegeven met een kleurcategorie. Daardoor zijn de lichtere magneten relatief goed zichtbaar. 20
OV gebruik Op deze kaart wordt het huidige OV gebruik weergegeven. Dit is uitgedrukt in het huidig aandeel van het OV in de modal split, ofwel het aandeel van het OV in alle ritten die vanuit een magneet worden gemaakt. Dit is gebaseerd op gegevens uit het Onderzoek Verplaatsingsgedrag in Nederland (OViN). 21
Confrontatie OV potentie en OV gebruik Op deze kaart zijn de gegevens uit de voorgaande twee kaarten met elkaar geconfron-teerd. De confrontatie tussen OV potentie en OV gebruik maakt duidelijk waar het OV gebruik achterblijft ten opzichte van de OV potentie en waar het hoger ligt. 22
Zwaarste magneten Landsdeel Aantal in top 25 800m 2000m MRA 10 8 Zuidelijke Randstad 6 7 Midden-Nederland 3 2 Noord-Nederland 4 2 Landsdeel Zuid 1 4 Oost-Nederland 1 2 De magneten zijn gesorteerd op OV potentie. Hierdoor ontstaat een top 25 in Nederland, zowel voor magneten gebaseerd op 800m straal als voor magneten gebaseerd op 2000m straal. Het aantal magneten dat voorkomt in deze top 25 is weergegeven in de tabel op deze pagina. Op de volgende twee pagina s zijn de top 25 lijsten weergegeven. De pagina daarna laat de top 25 van OV potentie zien naar gemeente. Bij het samenstellen van die lijst is de OV potentie van alle magneten binnen de zelfde gemeente opgeteld. Tenslotte volgt een overzicht van de top 10 magneten per landsdeel voor magneten met straal 2000. In de bijlage is voor de volledigheid ook de top 10 per landsdeel gegeven voor magneten met straal 800m. 23
Top 25 landelijk 800m Magneetnaam OV-potentie Amsterdam Rokin 48.000 Rotterdam centrum 40.000 Amsterdam Korte Prinsengracht 39.000 Groningen Centrum 36.000 Amsterdam Nieuwe Markt 35.000 Amsterdam Westermarkt 35.000 Amsterdam Leidseplein 35.000 Utrecht centrum 35.000 Amsterdam Albert Cuypmarkt 32.000 Den Haag centrum 31.000 Groningen UMCG 30.000 Amsterdam Weesperplein 30.000 Rotterdam Central District 30.000 VU Amsterdam 28.000 Utrecht Centraal 26.000 Rotterdam Erasmus MC 25.000 Bedrijventer. Groningen Peizerweg 25.000 Den Haag Hollands Spoor 25.000 Maastricht centrum 23.000 Amsterdam Artis 23.000 Amsterdam Van Speijkstraat 23.000 Leiden centrum 22.000 Enschede centrum 21.000 Utrecht centrum-noord 20.000 Leeuwarden centrum 20.000 24
Top 25 landelijk 2000m Magneetnaam OV potentie Amsterdam Keizersgracht-Vijzelstraat 185.000 Amsterdam Korte Prinsengracht 136.000 Amsterdam Van Speijkstraat 130.000 Den Haag centrum 129.000 Rotterdam centrum 128.000 Amsterdam Czaar peterbuurt 106.000 Utrecht centrum 104.000 Amsterdam Rivierenbuurt 100.000 Groninger centrum 95.000 Amsterdam Heemstedestraat 83.000 Den Haag Ambassades 82.000 Leiden centrum 72.000 Eindhoven centrum 69.000 Leeuwarden centrum 66.000 Nijmegen Willemskwartier 65.000 Tilburg centrum 61.000 Utrecht Kanaleneiland 60.000 Den Haag Leyweg 60.000 Maastricht centrum 58.000 Rotterdam Zuidplein 57.000 Amsterdamse Poort 57.000 Zwolle centrum 56.000 Haarlem Planetenwijk 56.000 Breda centrum 56.000 Delft centrum 55.000 25
Top 25 Magneten geaggregeerd per gemeente Gemeente Totale OV-potentie 2000m Amsterdam 981.000 Rotterdam 452.000 Utrecht 364.000 Den Haag 312.000 Eindhoven 151.000 Haarlem 145.000 Groningen 132.000 Leiden 120.000 Nijmegen 106.000 Tilburg 105.000 Maastricht 102.000 Breda 101.000 Arnhem 95.000 Delft 92.000 Almere 85.000 Amersfoort 82.000 Dordrecht 77.000 Enschede 73.000 Apeldoorn 71.000 Leeuwarden 68.000 Zoetermeer 61.000 Alkmaar 61.000 Schiedam 59.000 's-hertogenbosch 59.000 Gouda 58.000 26
OV potentie zwaarste magneten per landsdeel 200000 180000 160000 140000 120000 100000 80000 60000 40000 20000 0 Top 10 magneten per landsdeel, 2000m 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Zuidelijke Randstad MRA Midden-Nederland Noord-Nederland Landsdeel Zuid Oost-Nederland Bovenstaande grafiek laat de OV potentie zien van de 10 zwaarste magneten per landsdeel. Op de verticale as is de OV potentie per magneet weergeven. De horizontale as geeft het volgnummer aan van de magneet in de top 10. Het valt bijvoorbeeld op dat Noord-Nederland twee magneten heeft met hoge OV potentie en vanaf de 3 e magneten met veel lagere OV potentie, terwijl voor Landsdeel Zuid en Oost-Nederland de OV-potentie veel meer is verdeeld over de 10 zwaarste magneten. 27
Top 10 OV potentie per landsdeel Op basis van 2000m straal Zuidelijke Randstad Den Haag centrum 129.000 Rotterdam centrum 128.000 Den Haag Ambassades 82.000 Leiden centrum 72.000 Den Haag Leyweg 60.000 Rotterdam Zuidplein 57.000 Delft centrum 55.000 Rotterdam Alexandrium 48.000 Rotterdam Europoint 44.000 Dordrecht centrum 44.000 MRA Amsterdam Keizersgracht-Vijzelstraat 185.000 Amsterdam Korte Prinsengracht 136.000 Amsterdam Van Speijkstraat 130.000 Amsterdam Czaar peterbuurt 106.000 Amsterdam Rivierenbuurt 100.000 Amsterdam Heemstedestraat 83.000 Amsterdamse Poort 57.000 Haarlem Planetenwijk 56.000 Diemen Arent Krijtsstraat 42.000 Alkmaar Centrum 41.000 28
Top 10 OV potentie per landsdeel Op basis van 2000m straal Midden-Nederland Utrecht centrum 104.000 Utrecht Kanaleneiland 60.000 Utrecht Keulsekade 48.000 Utrecht Overvecht-zuid 47.000 Amersfoort Stadshart 47.000 Utrecht Science Park 39.000 Utrecht Lunetten 30.000 Winkelcentrum Veenendaal 29.000 IJsselstein 17.000 St. Antonius Nieuwegein 16.000 Noord-Nederland Groningen centrum 95.000 Leeuwarden centrum 66.000 Groningen Vinkhuizen 20.000 Groningen Zernike 16.000 Assen centrum 16.000 Drachten centrum 14.000 Hoogeveen centrum 12.000 Sneek centrum 12.000 Emmen Stenden hogeschool 12.000 Heerenveen centrum 12.000 29
Top 10 OV potentie per landsdeel Op basis van 2000m straal Landsdeel Zuid Eindhoven centrum 69.000 Tilburg centrum 61.000 Maastricht centrum 58.000 Breda centrum 56.000 s-hertogenbosch centrum 42.000 Heerlen centrum 38.000 Eindhoven Woensel 33.000 Helmond centrum 28.000 Tilburg University 27.000 Bergen op Zoom 26.000 Oost-Nederland Nijmegen Willemskwartier 65.000 Zwolle centrum 56.000 Enschede centrum 53.000 Arnhem Velperweg 53.000 Aventus Apeldoorn 44.000 Saxion Deventer 33.000 Hengelo centrum 33.000 Wageningen Centrum 19.000 Ede Centrum 18.000 Sonsbeek Arnhem 16.000 30
Bijlage Top 10 OV potentie per landsdeel op basis van 800m straal Kaart OV potentie 7.000 en hoger Ter ondersteuning van opstellen perspectief 2, Veld van Steden 31
Top 10 OV potentie per landsdeel Op basis van 800m straal Zuidelijke Randstad Rotterdam centrum 40.000 Den Haag centrum 31.000 Rotterdam Central District 30.000 Rotterdam Erasmus MC 25.000 Den Haag Hollands Spoor 25.000 Leiden centrum 22.000 Den Haag Beatrixkwartier 19.000 Delft centrum 15.000 Rotterdam Kop van Zuid/Boompjes 15.000 Dordrecht centrum 15.000 MRA Amsterdam Rokin 48.000 Amsterdam Korte Prinsengracht 39.000 Amsterdam Nieuwe Markt 35.000 Amsterdam Westermarkt 35.000 Amsterdam Leidseplein 35.000 Amsterdam Albert Cuypmarkt 32.000 Amsterdam Weesperplein 30.000 VU Amsterdam 28.000 Amsterdam Artis 23.000 Amsterdam Van Speijkstraat 23.000 32
Top 10 OV potentie per landsdeel Op basis van 800m straal Midden-Nederland Utrecht centrum 35.000 Utrecht Centraal 26.000 Utrecht centrum-noord 20.000 Utrecht Maliebaan 16.000 Utrecht De Uithof 16.000 Amersfoort Stadshart 16.000 Utrecht Bleekstraat 16.000 Utrecht Diakonessenhuis 12.000 Utrecht Kanaleneiland 11.000 Utrecht Merwedekanaalzone 11.000 Noord-Nederland Groningen Centrum 36.000 Groningen UMCG 30.000 Bedrijventerrein Groningen Peizerweg 25.000 Leeuwarden centrum 20.000 Groningen Oosterpoort 17.000 Leeuwarden Stenden Hogeschool 15.000 Groningen Ikea 13.000 Groningen Helpman-west 11.000 Leeuwarden MCL 9.000 Martini ziekenhuis Groningen 7.000 33
Top 10 OV potentie per landsdeel Op basis van 800m straal Landsdeel Zuid Maastricht centrum 23.000 Eindhoven centrum 19.000 Tilburg centrum 18.000 Breda centrum 18.000 Heerlen centrum 16.000 s-hertogenbosch centrum 15.000 Tilburg centrum-oost 12.000 Technische Universiteit Eindhoven 11.000 Middelburg centrum 11.000 Bergen op Zoom 11.000 Oost-Nederland Enschede centrum 21.000 Zwolle centrum 19.000 Nijmegen centrum 19.000 Arnhem centrum 18.000 Apeldoorn centrum 14.000 Nijmegen stationsgebied 14.000 Arnhem Statenkwartier 13.000 Nijmegen Campus Heyendaal 12.000 Saxion Deventer 11.000 Deventer centrum 11.000 34
OV potentie op basis van 2000m straal Op deze kaart zijn alleen de magneten weergeven met een OV potentie van 7.000 ritten per dag of meer. Deze kaart wordt in het vervolgproces gebruikt voor de uitwerking van perspectief 2: Veld van Steden 35