Nieuwsbrief Spelen in de Spettertuin nieuwsbrief nummer 37 februari 2011 In dit nummer o.a.: Vrijwilligers en Landschapsbeheer Hotel Hoekwierde * Streekfonds Flevoland Tuin van ons allemaal * Open erven dagen Lelystad is een bijzondere speelplaats rijker: de Spettertuin. Aan de rand van de Boswijk is deze groene speeltuin verrezen. Hier kunnen kinderen zich lekker buiten uitleven. Op avontuur tussen bomen, heuvels en water, over boombrug en stapstenen naar een eiland gaan of glijden met een kabelbaan; het kan allemaal. Landschapsbeheer Flevoland hielp mee bij het ontwerp en zette samen met gemeente Lelystad en enkele scholen de ontwikkeling van de speelplaats op de rails. Opening Op 13 oktober 2010 werd de Spettertuin feestelijk geopend. Wethouder De Jager onthulde samen met raadslid en initiatiefnemer Elly van Wageningen en directeur Geert Gielen van Landschapsbeheer Flevoland het toegangsbord, waarop de naam en het logo bekend werden gemaakt. Daarna begonnen de kinderen met het bouwen van een hut van Diepvrieshuisjes in de Noordoostpolder "Je school kan de boom in", ook in Noordoostpolder en Zeewolde
natuur/landschap vervolg van pagina 1 wilgentenen voor het takkenwijf, gespeeld door Marleen van Tilburg van de Buitenkans. s Middags was er een speelmiddag die door ruim honderd kinderen werd bezocht. Ze speelden een waterspel, maakten bootjes van riet, deden scoutingspelletjes, verkenden de speelplaats en sprongen over (of in) de sloot. Een stralende herfstzon maakte de dag compleet. Modder aan je broek De Spettertuin is één van de natuurlijke speelplaatsen die aangelegd worden in het kader van het landelijke project Modder aan je broek. In dit project werkt Landschapsbeheer met diverse partners samen om kinderen contact met de natuur te laten behouden door middel van het buiten spelen en medebeheren van het groen rond de speelplaats. Dit blijkt een gouden formule om kinderen achter de spelcomputer vandaan te krijgen en de sociale cohesie binnen de buurt te laten toenemen. In Lelystad is het nu nog even wennen. Sommige omwonenden vinden het jammer dat er een stuk bos is omgevormd tot een speeltuin, of dat ze niet meer overal met hun hond mogen komen. Andere buurtbewoners vinden het juist prachtig dat kinderen avontuurlijk buiten kunnen spelen. Ze weten nog goed hoe ze dat vroeger zelf hebben gedaan. Ontwikkelingen Een natuurlijke speelplaats is nooit af. Dat is nou juist het leuke eraan. Er zijn veel ideeën om de speelomgeving nog mooier te maken, zodat kinderen en buurtbewoners ook volop van de natuur kunnen genieten. Zo zal er een vlinderhoek en een ijsvogelwand worden aangelegd. Het maken van een natuurbelevingspad staat ook op het programma, evenals het ophangen van nestkastjes. Er zijn verwilderingsbolletjes geplant om het voorjaar te kleuren en besdragende struiken om extra vogels te lokken. Ook zal er samen met kinderen en buurtbewoners worden gewerkt aan meer speelelementen van natuurlijke materialen. Zo gaan natuurontwikkeling en buiten spelen hand in hand. 2 Samen werken in Nagele op de wei van GeLuc - In september 2010 is het startsein gegeven voor de eerste werkdag van een nieuwe groep vrijwilligers van Landschapsbeheer Flevoland in de Nagele. Bijzonder, omdat het de eerste groep bewoners in de Noordoostpolder is, die samen gaan werken om de natuurwaarde van een stuk groen in hun eigen dorp te vergroten. Om dit te realiseren zijn een aantal enthousiastelingen al ruim een jaar druk met het ontwerp voor hun wei van GeLuc, met het beheerplan en met het vinden van sponsoren. De wei wordt een plek waar de bewoners elkaar kunnen ontmoeten, kinderen in de natuur kunnen spelen en een ieder kan genieten van een ecologisch ingericht en beheerd stuk natuur. Goed voorbeeld doet goed volgen. Landschapsbeheer Flevoland heeft ruime ervaring met burgerparticipatie in het succesvolle project Het groene stadsleven in Almere. Nu gaan ook bewoners van de Noordoostpolder zich met zagen, snoeischaren, harken en zeisen inzetten om het paardenweitje tussen de Gerstehof en Lucernehof op een geleidelijke en kleinschalige manier om te vormen tot de wei van GeLuc. Het voormalige weitje krijgt een natuurvriendelijk inrichting met een poel, vlinderwei, een hoogstamboomgaard en besdragende struiken om planten en vogels meer kansen te geven. Een vaste vrijwilligersgroep gaat één keer per maand onder begeleiding van Landschapsbeheer aan de slag om deze plannen te realiseren. Ook de leerlingen van de drie scholen in Nagele gaan helpen, om te beginnen op de lokale boomplantdag op 25 maart. De werkochtenden zijn de laatste zaterdag van de maand van 9.30-12.30u. Hebt u zin om mee te helpen? Neem dan contact op met Arda van der Lee tel. (0320) 294939 of mail naar vanderlee@ landschapsbeheer.net Dit project ontvangt een bijdrage uit het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling. Europa investeert in zijn platteland. Colofon Wilt u naar aanleiding van deze nieuwsbrief reageren? U kunt ons bellen, schrijven of e-mailen. Deze nieuwsbrief verschijnt 3 keer per jaar en is een uitgave van: Landschapsbeheer Flevoland Botter 14-03, 8232 JP Lelystad Tel. (0320) 294939, fax. (0320) 294930 Flevoland@landschapsbeheer.net www.landschapsbeheer.net Samenstelling/foto's medewerkers Landschapsbeheer Flevoland Mirjam Stoffer Eindredactie Arda van der Lee Ontwerp en lay-out Ruitervorm BNO Oplage 2800 stuks Landschapsbeheer Flevoland maakt zich sterk voor behoud, beheer en ontwikkeling van natuur en landschap buiten de eigenlijke natuurgebieden. Ons werk wordt mede mogelijk gemaakt door bijdragen van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, de Provincie Flevoland en de Nationale Postcode Loterij.
organisatie column Vrijwilligers en landschapsbeheer Stemmen voor Landschap, laat uw groene hart spreken! Verspreid over de provincie zijn veel lokale vrijwilligersgroepen bezig met het onderhoud van natuur en landschapselementen. Met onderhoud van vaak een eigen stukje natuur bij hen om de hoek. Alle voorkomende werkzaamheden worden uitgevoerd, van zeisen tot poelen schonen, van Reuzenberenklauwen schoffelen tot oeverzwaluwwanden vullen. Sommige vrijwilligers hebben zich gespecialiseerd. Zo zijn er de lokale knotgroepen, weidevogelbeschermers en vrijwilligers die zich alleen bezighouden met het snoeien van (hoogstam)fruitbomen. Sommige groepen werken alleen op zaterdag, andere alleen (of ook) door de week. Sommige één keer per maand, andere iedere week gedurende het seizoen. In het kader van het Europees jaar van de vrijwilliger willen wij deze vrijwilligers, die hun passie voor de natuur als geen ander kunnen weergeven, voor het voetlicht halen. Ze staan centraal in de kalender die elke vrijwilliger rond de jaarwisseling heeft ontvangen. En op de website komt elke maand een vrijwilliger aan het woord. We organiseren dit jaar extra activiteiten om onze vrijwilligers met elkaar, maar ook met andere bewoners in contact te brengen. Zo kunnen op 19 maart kinderen en volwassenen in onze nieuwe werkschuur in Lelystad een eigen nestkast timmeren. In april organiseren we de weidevogelkijkdag. Iedereen, vrijwilliger of niet, wordt van harte uitgenodigd om op 16 april naar Creil te komen om daar van weidevogelvrijwilligers een rondleiding te krijgen met de speciale weidevogelkar. In Almere worden in mei en september twee blikseminventarisaties uitgevoerd, een gecombineerde actie van onze vrijwilligers en medewerkers. En tenslotte wordt u nu al uitgenodigd om zaterdag 17 september in uw agenda te noteren voor de tweejaarlijkse vrijwilligersdag. Onze vrijwilligers wij kunnen niet zonder ze en dat mogen ze weten! Hebben we straks alleen nog de foto s van het Nederlandse landschap? Landschapsbeheer Nederland vreest dat wereldberoemde Nederlandse landschappen de komende jaren langzaam maar zeker zullen aftakelen. Dat komt doordat het kabinet zowel bezuinigt op het landschap, als de regierol erover opgeeft. Dit mag wat Landschapsbeheer betreft niet gebeuren Maar het is bijna weer zo ver. U kunt 2 maart de leden van de Provinciale Staten kiezen. Juist nu is het belangrijk om te stemmen. Ten eerste omdat volgens de plannen van de huidige regering er maar liefst meer dan 50 procent wordt gekort op de budgetten voor natuur en landschap. De bezuinigingen betekenen onder andere geen nieuw groen rond nieuwe woonwijken en veel minder beheer en toezicht in natuurterreinen. Dat leidt ertoe dat plantenen diersoorten verdwijnen en terreinen veel minder toegankelijk worden voor bezoekers. Ten tweede staan er de komende periode veel belangrijke zaken op de provinciale agenda. Het zal u niet verbazen dat ik met name naar de onderwerpen kijk die betrekking hebben op landschap. Flevoland is een prachtige provincie met een fraai landschap. Om het landschap mooi te houden is er nog veel werk te verzetten. In de komende statenperiode wordt bijvoorbeeld een besluit genomen over de inzet van Europese plattelandsgelden voor de periode 2014-2020. De provincies hebben daar een belangrijke stem in, zeker als het gaat over de daadwerkelijke besteding van deze middelen. Mijn inzet zal zijn om te benadrukken dat herstel, behoud en beheer van natuur en landschap (inclusief cultuurhistorische elementen) een duurzame financiering vergt, liefst afkomstig uit verschillende bronnen. Ook investeren in jeugd en jongeren is een investering in de toekomst. Burgerparticipatie, voorlichting en educatie van scholieren, bedrijven en bewoners is en blijft essentieel. Een fraai Flevoland vraagt om betrokkenheid bij en inzet van mensen voor landschap, natuur en milieu. De groene organisaties in Flevoland hebben uitgesproken dat ze actieve bewoners, groene vrijwilligers, agrarische natuurverenigingen blijven ondersteunen. Met een stem op 2 maart 2011 kunt u aangeven of u vindt dat ons werk, en met ons het werk van vele anderen, belangrijk is. Kortom als u het landschap van Flevoland hoog op de agenda wilt hebben staan.. stem! Geert Gielen directeur 3
vrijwilligers Hotel Hoekwierde opgenomen met Landschapsbeheer Flevoland. De aanlooptijd was vrij lang, herinnert Bert zich. Samen met buurtbewoners en medewerkers van Landschapsbeheer is een inrichtingsplan opgesteld. Vervolgens moest ook de gemeente akkoord gaan. In 2008 was het eindelijk zover en zijn we met een groep enthousiaste vrijwilligers aan de slag gegaan met het onderhoud van het bos. Eigenlijk kwam ik vroeger nooit in het bos. Het gaat veel meer leven, als je er zelf actief in werkt. Nu ben ik dan ook een van de vaste vrijwilligers. Midden in de wijk Hoekwierde in Almere-Haven wordt een populierenbosje omgetoverd tot een aantrekkelijk vogelbos. Doel is het creëren van natuurlijke diversiteit en meer gelaagdheid. Anneke Weersma en haar partner Bert Kraan zijn hier vanaf het eerste uur bij betrokken. We wonen geweldig. Ons huis grenst direct aan een bosstrook van 80 bij 60 meter. Het bos is letterlijk onze achtertuin. Vlak achter ons huis zien we regelmatig een specht. En er is ook een sperwer actief! Anneke en Bert tonen trots hun werkkamer die grenst aan het bos. En er is niks gelogen. Via de terrasdeur sta je meteen in een heus bos. Ik heb altijd al in het bos willen wonen, glimlacht Anneke. Deze plek komt daar toch een heel eind in de buurt. Anneke: In het bos staan populieren en abelen. Grote en snelgroeiende bomen. Als aanwonenden waren we bang dat de gemeente op termijn de bomen zou rooien en er een onderhoudsvriendelijke groenstrook van zou maken. Om dat voor te zijn, hebben we in 2007 contact Bert en Anneke: Vorig jaar zijn zes populieren gerooid. Daardoor is er meer licht gekomen in het bos. Daar maken we een insectenhotel en een vlinderhoek. Best een hele klus. Het insectenhotel willen we dit voorjaar gereed hebben. De randen van het bosje worden ingeplant met inheemse bloeiende en besdragende struiken. Daardoor ontstaat meer variatie. Ook is er een pad door het bos. Het wordt wel vrijwilligerswerk genoemd, besluiten Anneke en Bert, Maar zo voelt het helemaal niet. Het is gewoon leuk en lekker om te doen. Het genietmoment van Lodewijk In Biddinghuizen is iets moois ontstaan. Al jarenlang is een vrijwilligersgroep ijverig bezig op het eiland in de zandwinplas in het dorpsbos. De saaie, rechte bosrand is in de loop van die jaren veranderd in een gevarieerde struikrand, geflankeerd door hoge bomen. Er gebeuren hier bijzondere dingen. Er zitten veel nesten in de struiken. Een ijsvogelpaartje heeft hier gebroed in de wortelkluit van een omgetrokken boom. Er lag een keer een dode vos die hier een rustig plekje had uitgezocht om zijn laatste adem uit te blazen en we vonden er zelfs een geslagen buizerd, gedeeltelijk opgegeten door een roofvogel die blijkbaar een slag sterker was. De laatste om te zagen bomen van de oude bosrand zijn in het begin van de winter gevallen en de plaats van de kettingzaag is direct ingenomen. Een bever heeft het beheer van de bosrand overgenomen door een hazelaar in de bosrand om te knagen. Ja, dat is genieten. 4
overheid/bedrijfsleven Streekfonds Flevoland Natuur, landschap en cultureel erfgoed, het is allemaal aanwezig in Flevoland. Om dit in stand te houden zijn verschillende particuliere landschaps- en natuurorganisaties continu op zoek naar nieuwe financieringsbronnen. Ook Landschapsbeheer Flevoland. Daarnaast zoeken organisaties en bedrijven naar nieuwe vormen van maatschappelijke betrokkenheid op dit gebied. Het liefst dicht bij huis en zo concreet mogelijk. De behoeftes van de verschillende partijen zijn samengekomen in het Streekfonds Flevoland. Het Streekfonds is een initiatief van Landschapsbeheer Flevoland, het Flevo-landschap, Rabobank Almere, Rabobank Flevoland en Rabobank Noordoostpolder-Urk. Het doel van het Streekfonds is het verwerven van financiële middelen voor projecten, die bijdragen aan behoud en ontwikkeling van natuur, landschap en cultuurhistorie in Flevoland. Een van de methoden om financiële middelen te verkrijgen voor het streekfonds is de streekrekening. Een bedrijf opent daarvoor een zakelijke spaarrekening bij de Rabobank. Het bijzondere is dat de Rabobank vervolgens een bonus van 5% van de uitgekeerde rente doneert aan het Streekfonds. De provincie Flevoland heeft als eerste een streekrekening bij de Rabobank geopend en daar direct 5 miljoen op gestort. Het Streekfonds gebruikt de opbrengst om concrete projecten of werkzaamheden die een bijdrage leveren aan de natuur, landschap en/of cultureel erfgoed in Flevoland te ondersteunen. In eerste instantie wordt gedacht aan projecten in de regio s Schokland-Urk, Knargebied-Larserbos en het Pampushoutgebied. Samenwerkende agrariërs, kleine organisaties, dorpsverenigingen etc. kunnen in aanmerking komen voor een bijdrage. Daarvoor moeten ze aan een aantal criteria voldoen: Projecten die bijdragen aan behoud en herstel van landschappelijke waarden. Projecten die bijdragen aan behoud, herstel en toename van natuur en biodiversiteit. Projecten die bijdragen aan behoud en herstel van cultuurhistorische waarden. Projecten die communicatiewaarde hebben voor het Streekfonds. Projecten die recreatieve activiteiten bevorderen. Projecten die anders niet gestart kunnen worden. Meer informatie over het streekfonds Flevoland zie de website www.landschapsbeheer.net of bel Geert Gielen 0320-294939. Kom timmeren - In het kader van NL doet! een bijzondere activiteit op 19 maart. Timmeren van nestkasten voor kerkuil, torenvalk, boommarter en vleermuis. Neem lekker oude kleren mee en heb je nog een elektrische schroevendraaier, neem die dan ook mee. De koffie staat om 13.00 uur klaar in de werkschuur in Lelystad. Alle kasten zijn rond 17.00 uur wel klaar. 5
agenda Activiteiten voorjaar 2011 Aanmelden bij Landschapsbeheer Flevoland: (0320) 294939, via www.landschapsbeheer.net /agenda of bij de contactpersoon. Kleinschalig natuurbeheer Heel Flevoland Bevers tellen In Flevoland zijn ongeveer 30 beverburchten aanwezig. Tweemaal per jaar worden het aantal uitkomende dieren van elke burcht geteld: in juni en juli. Op vrijdag 24 juni vindt de telling plaats in het Natuurpark Lelystad. Mensen die nog nooit geteld hebben wordt aangeraden met deze telling mee te doen. Een goede kans om het te leren van een ervaren teller. Start om 20.00 uur op P-terrein van het Natuurpark Lelystad. Op zaterdag 25 juni zal bij de andere burchten gepost worden. Deze liggen in de driehoek Lelystad-Almere-Zeewolde. Mocht je een burcht willen tellen, meld je dan aan bij Jeroen Reinhold (Reinhold@landschapsbeheer.net) en hij geeft aan welke burcht je kunt gaan tellen. De tweede ronde vindt plaats op 22/23 juli. Ringslangen tellen De populatie ringslangen wordt al jaren gevolgd door 7 keer per jaar een monitoringsronde te lopen in het Oostvaardersveld. Wil je leren hoe je ringslangen moet tellen, ga dan mee. Vertrek om 14.00 uur. Tellingen vinden plaats op 23 april, 21 mei, 11 juni, 23 juli, 20 aug en 17 sept. Verzamelen op de Knardijk ter hoogte van de Lage Knarsluis (Lage Vaart). Opgeven bij Reinhold@landschapsbeheer.net. Schepnet vissen Om de visatlas nog een beetje beter te vullen gaan we met schepnetten vissen. Eens zien of kleine modderkruipers en marmergrondels zich willen laten vangen. Dit jaar starten we wat vroeger en eindigen we eerder: van 9.00 uur tot 13.00 uur. 16 april omgeving Wilgenbos. Verzamelen bij de Trekvogel, Oostvaardersdiep 16. 1309 AA Almere. Opgeven bij Jeroen (Reinhold@landschapsbeheer.net) 14 mei -stuwen nabij Blokzijl- 9.00-13.00 uur. Opgeven bij Jan (Nagel@landschapsbeheer.net). Verzamelen op linker P-strook 100 meter vanaf rotonde Marknesserweg en Ettenlandseweg richting Blokzijl. Noordoostpolder Wei van GeLuc In Nagele is een nieuwe groep vrijwilligers bezig de wei van GeLuc natuurlijker in te richten. De komende maanden wordt er gewerkt aan de zitkuil, wordt een nieuwe struikrand samen met de 3 basisscholen geplant en een insectenmuur gemaakt. Kortom, volop werk voor elk wat wils. Er wordt gewerkt op 5 maart, 25 en 26 maart, 28 mei en 25 juni van 9.30-12.30 uur. Verzamelen op de hoek van de Gerstehof in Nagele. Voor meer informatie of opgave, neem contact op met Arda van der Lee 06-53999530 of mail naar vanderlee@landschapsbeheer.net Oostelijk Flevoland Natuurlijk Lelystad - Vleermuizen De gemeente Lelystad wil graag weten waar belangrijke natuurwaarden te vinden zijn in de stad. Vandaar dat er gezocht gaat worden naar vleermuizen in de stad met behulp van vleermuisdetectoren. Het wordt een rondrit met de fiets. Ga je mee? We verzamelen bij het kantoor van Landschapsbeheer Flevoland: di 10 mei en do 12 mei om 21.30 uur. Het duurt tot ongeveer 23.00 uur. Opgeven bij reinhold@landschapsbeheer.net Spettertuin Lelystad Natuurspeelplaats de Spettertuin is volop in ontwikkeling. Op de volgende dagen wordt er gewerkt om de natuur- en belevingswaarden op en rond het terrein te verhogen: za 19/02, vr 18/03, za 16/04, wo 18/05 en za 18/06, van 13.30-16.00 uur. Voor meer informatie of opgave kunt u contact opnemen met Ria Heemskerk 0320-294939 of heemskerk@landschapsbeheer.net. Bergbos Lelystad In het Bergbos in Lelystad voeren vrijwilligers allerlei klussen uit om het bos natuurlijker en gevarieerder te maken. Activiteiten zijn in de winter op de laatste zaterdagmiddag van de maand van 13.00-15.00uur: 26 februari en 26 maart. In de zomer werken we op dinsdagavond, 26 april en 31 mei en 28 juni vanaf 19.00u. Verzamelen op de parkeerplaats aan de Bronsweg. Voor meer informatie of opgave, neem contact op met Petra Borsch 06-53994608 of mail naar borsch@landschapsbeheer.net Kwelstrook Batavia In Lelystad bij Bataviastad langs de Houtribweg ligt een bijzondere natuurstrook. Wilt u meehelpen deze strook te ontwikkelen? In de zomerperiode wordt er gewerkt op de eerste dinsdagavond van de maand op 5 april, 3 mei, 7 juni, 5 juli en 2 aug. Er wordt gestart om 19.00uur en we werken tot 21.30uur. Wij verzamelen bij de fietsbrug tussen de Boeier en Bataviastad. Deze zomer gaan we verder met het begaanbaar maken en houden van het pad, en de botanisch waardevolle delen maaien en afvoeren. Voor meer informatie of opgave, neem contact op met Petra Borsch 06-53994608 of mail naar borsch@landschaps-beheer.net Eiland/dorpsbos Biddinghuizen Natuurlijk, kleinschalig beheer op het natuureiland en in het dorpsbos. Activiteiten: Bosrand natuurlijker maken, bomen vellen of lieren en takkenrillen maken do. 17 maart, do. 19 mei en do.16 juni van 13.00 tot 16.00 uur. Verzamelen bij het gebouw van de ijsclub, nabij de Sportlaan. Informatie en aanmelden bij Lodewijk van Kemenade (0320) 294936 of kemenade@landschapsbeheer.net 6
Dorpsbos Swifterbant Natuurlijk, kleinschalig beheer in het dorpsbos van Swifterbant. Activiteiten: Bosrand natuurlijker maken, bomen vellen of lieren en takkenrillen maken ma. 21 februari, ma. 21 maart, ma. 16 mei en ma. 20 juni van 13.00 tot 16.00 uur. Verzamelen bij de kruising Zwanebloem-Bisontocht. Informatie en aanmelden bij Lodewijk van Kemenade (0320) 294936 of kemenade@landschapsbeheer.net. Vleermuizen Almeerderstrand Bij het Almeerderstrand ligt een vrij smalle bosstrook. Vanuit de bouwlocatie Almere Poort lijkt het alsof Rosse vleermuizen uit deze bosstrook afkomstig zijn. Door rondom dit bosgebied te luisteren met vleermuisdetectors hopen we inzicht te krijgen of de rosse vleermuizen uit dit bos komen of toch vanuit het oude land. Wij nemen detectors mee. Wie helpt ons met luisteren? Di 17 mei om 21.15 uur; di 24 mei om 21.45 uur op dijk bij jachthaven Marina. Informatie bij Jeroen Reinhold (Reinhold@landschapsbeheer.net) Zeewolde - Heemtuin Polderwijk Voor aanleg en beheer van de nieuwe heemtuin in de Polderwijk worden vrijwilligers gezocht. Naast mensen met groene vingers zijn we ook op zoek naar enthousiaste klussers voor het maken van voorzieningen voor dieren. Werkdagen zijn op maandagochtend 28 maart en 30 mei. We beginnen om 10.00 uur. Informatie en opgave bij Ria Heemskerk: 0320-294939 of heemskerk@landschapsbeheer.net Zuidelijk Flevoland Bosrand Almere Buiten Help mee dit gebied aantrekkelijker te maken voor mens, plant en dier. Activiteiten: de werkdagen zijn op de laatste zaterdag van de maand; 26 maart, 30 april, 28 mei, 25 juni, 30 juli, 27 augustus. Door werkzaamheden aan de rode loper verandert er veel rond de Bosrand: daarom dit jaar veel aandacht om de natuurwaarde van de randen te vergroten. Zo worden er ijsvogelwanden aangelegd en kruidenrijke bosranden gemaakt. Er wordt gewerkt van 10.00-12.30 uur. Verzamelplaats is de witte brug aan het Moutmolenpad. Meer info: www.bosrandwerkgroep.nl. Opgeven bij André Heuzer: 06-27025087of andre@heuzer.nl Polderpark Almere Kleinschalig beheer en onderhoud van de vlindertuin en bloemenweide. In de zomer op de derde woensdagavond wordt er gewerkt van 19-21uur (wo 20 april, 18 mei en 15 juni) en elke derde zaterdag van de maand van 10.00 tot 13.00 uur: 19 maart, 16 april, 21 mei, 18 juni, 16 juli, 20 augustus. De verzamelplaats is onder de pergola in de vlindertuin. Er wordt hard gewerkt in het voorjaar om de tuin in de zomer optimaal te laten bloeien. Informatie en aanmelden bij Gerard Gidding (036) 5327072 fam.gidding@gmail.com Lumièrepark Almere Lekker bezig zijn, iets leren over de natuur, gezond en goedkoper dan de sportschool. Activiteiten zijn op de derde zondag van de maand, in de zomermaanden ligt de nadruk op zeisen: 20 maart, 15 mei, 19 juni. Er wordt gewerkt van 10.00-12.00 uur. Voor contact en informatie of opgaven bij Roelof van der Valk: (036) 5375504 of vrijwilligersgroeplumierepark@hotmail.com Beatrixpark Almere Buurtbewoners van het Beatrixpark zetten zich vrijwillig in voor kleinschalig onderhoud in delen van het park, voor meer variatie in planten en dieren. Activiteiten:1ste zaterdag van de maand: 2 april, 7 mei, 4 juni, 2 juli, 6 augustus van 13.30-16.30 uur, op de website staat aangegeven wat er allemaal gedaan wordt. Aanmelden via www.beatrixpark.tk of Diana Stam: (036) 5334180. De Buitenkans Almere-Buiten Wilt u eens meewerken om de bosstrook bij deze nieuwe ecologische wijk gevarieerder te maken? Activiteiten in de bosrand zijn op de eerste zaterdag van de maand, 5 maart, 2 april, 7 mei, 4 juni van 13.30-16.00 uur. Verzamelen bij de poel in de wijk. Neem contact op met Nellie de Groot (036) 5378361 / 06-46307971 of mail naar Nelliedegroot@planet.nl De Hoekwierde Almere-Haven Een ochtend meewerken om het vogelbosje aan de Hoekwierde ecologisch gevarieerder te maken? U bent van harte welkom op de 2e zaterdag van de maand; 9 april, 14 mei, 11 juni, 9 juli, 13 augustus. Er wordt gewerkt van 9.30 tot 12.30 uur. Verzamelen bij de gezamenlijke ruimte aan de Hoekwierde-Centraal Wonen. Opgeven bij Petra Borsch 06-53994608 of mail naar borsch@landschapsbeheer.net Kronkelveld Almere Haven Kom ook helpen om dit ecologisch waardevolle gebied natuurlijker en landschappelijk mooier te maken. Activiteiten: zaterdag 26 maart, 14 mei, 4 juni, 16 juli. Op deze werkdagen wordt er gewerkt om het gebied nog aantrekkelijker te maken voor plant en dier. Hierdoor krijgen bijzondere planten meer kans waardoor het gebied nog interessanter wordt. De groep werkt van 10.00-12.00 uur. Opgeven bij Sia Schipper (036) 5319360 of sia.schipper@planet.nl 7
interview Tuin van ons allemaal Na Emmen is Almere de groenste stad van Nederland. Alle laagbouwwoningen hebben een tuin en er is veel openbaar groen. Al dat openbaar groen, zoals de vele stadsparken die Almere rijk is, dat is eigenlijk de tuin van ons allemaal, de tuin van alle Almeerders, vindt wethouder Steunenberg. Ik heb mijn hele leven al een grote liefde voor een groene leefomgeving. Ik heb warme herinneringen aan mijn jeugd in het groene Twente. Toen ik ging studeren in Den Haag, kreeg ik pas echt te maken met het stadse leven. Ook daar had ik veel oog voor de natuur. Heerlijk fietsen door de duinen en de stad. Verjaardagen vierde ik tijdens mijn studententijd met een picknick in het park. Nu woon ik alweer 20 jaar in Almere, een van de groenste steden van Nederland. Ik zou het geweldig vinden als de stadsparken van Almere zich ontwikkelen tot echte gebruiksparken. Waar je mensen ziet picknicken en waar je graag heen gaat om te fietsen, joggen of te skaten. Ik verwacht daarom ook veel van het Cascadepark en Almere Poort met veel doe-groen. Dit park krijgt een heel spannende vorm. In het ontwerp is rekening gehouden met archeologische vindplaatsen, vertelt Berdien enthousiast. Berdien: Al dat groen moet wel onderhouden worden. In Almere zijn veel vrijwilligersgroepen actief, die groenstroken in hun eigen omgeving onderhouden. Ik heb zelf pas geleden een zaterdag meegewerkt in het Beatrixpark. Geweldig leuk. Ik heb grote bewondering voor al die vrijwilligers die naast hun drukke werkzaamheden ook nog tijd vrijmaken om te helpen bij het onderhoud van het openbaar groen in hun eigen leefomgeving. Petje af. Burgerparticipatie in het groenonderhoud is niet per definitie goedkoper, vervolgt Berdien. Belangrijkste meerwaarde vind ik de betrokkenheid bij de eigen leefomgeving. Het geeft binding in de buurt. Het versterkt het gevoel dat het openbaar groen de tuin is van ons allemaal. Ik wil iedereen uitnodigen om eens een kijkje te nemen in een van de vele stadsparken die Almere rijk is. Kom eens naar stadslandgoed De Kemphaan of bezoek een voorstelling in Castellum, een klein openluchttheater. Ook hebben we veel kunst in de openbare ruimte." Lente activiteit Groene Stadsleven Almere De parken in Almere zijn het biotoop voor veel soorten planten en dieren, soorten waarvan de omwonenden vaak de naam niet kennen. Landschapsbeheer Flevoland organiseert daarom op zaterdag 14 mei voor en door bewoners van Almere een blikseminventarisatie van het Lumièrepark. Vogelkenner Ria Heemskerk spitst s ochtends vroeg samen met geïnteresseerden haar oren om vogelluiden op te vangen en zo de broedende vogels op te sporen. Ecoloog Arda van der Lee brengt gewapend met determinatieboeken de bloeiende planten op naam en legt in de praktijk uit hoe je een plant determineert. Petra Borsch gaat tijdens deze blikseminventarisatie met een waadpak te water en schraapt met haar net over de bodem. Zo komen we meer te weten over de vissen in het park, maar ook over de macrofauna die tussen de waterplanten huist. De soorten staan straks allemaal op de inventarisatielijst. En dan moet het avondprogramma nog beginnen. Gewapend met een batdetector lopen we in de schemering rond. De muizenvallen worden gecontroleerd. Zijn er knaagsporen van bevers? Als het niet regent of hard waait worden nachtvlinders en andere insecten met een felle lamp gelokt. Hoe meer oren en ogen, hoe meer we soorten we kunnen waarnemen. Komt u ook naar vogels luisteren, wilt u in een waadpak te water of bent u geïnteresseerd in wat er s avonds in het park rondscharrelt? Kom dan vooral op 14 mei naar het Lumièrepark. Voor de inwendige mens wordt gezorgd. In verband met de catering wel graag van tevoren aanmelden bij Landschapsbeheer Flevoland (0320) 294939 of vanderlee@landschapsbeheer.net Programma: blikseminventarisatie 14 mei 2011 zie www.landschapsbeheer.net 8
agrariërs Open erven dagen De windsingel om het erf is ook belangrijk voor verschillende dieren. Vooral de struweel- en bosvogels profiteren in Flevoland van een goed onderhouden singel. De vink, merel, lijster, kool- en pimpelmees, spotvogel, tjiftjaf, boomkruiper, Turkse tortel, boomklever en bonte specht zijn er vaak te zien. Door het aanplanten van streekeigen bomen en struiken die veel bessen en zaden vormen zoals sleedoorn, els en vlier ontstaat een aantrekkelijke omgeving voor deze soorten. Een bloemrijke rand biedt bijen, hommels, vlinders en zweefvliegen een plek om nectar en stuifmeel te verzamelen. Voor een aantal soorten zweefvliegen is dit de energiebron die ze nodig hebben om voldoende eitjes te vormen die ze bij luizenkolonies in de gewassen leggen. Ze leveren daarmee een belangrijke bijdrage aan de natuurlijke plaagbestrijding. Op zaterdag 28 mei, 4 juni en 11 juni organiseert Landschapsbeheer Flevoland in samenwerking met een aantal eigenaren weer open erven dagen. Deze keer staan ze in het teken van Het natuurlijke erf. Een aantal deelnemers van het openervenproject stelt graag hun erf open om u een kijkje te laten nemen. Daar kunt u ideeën opdoen en vragen stellen. De exacte locaties zullen in de loop van het voorjaar bekend gemaakt worden. Het erf als groene stapsteen Een mooie erfbeplanting is niet alleen plezierig voor bewoners. Erfbeplantingen zijn ook van belang als leefgebied voor flora en fauna op het Flevolandse platteland. De aanleg of de instandhouding van natuurlijke erven kan daaraan een belangrijke bijdrage leveren. Op een natuurlijk erf groeien veel verschillende bomen, struiken en kruidachtige planten, vertoeven vogels graag, vliegen insecten af- en aan. Vooral in de ruige overhoekjes met takkenrillen van snoeihout hebben hermelijn, egel en kleine knagers als muizen een plekje. Soms wagen zelfs reeën zich op zo n erf. Poelen Een poel op het erf is een plek waar veel te beleven valt. Boerenzwaluw en huiszwaluw verzamelen er de benodigde modder voor de bouw van hun nest. Kikkers, salamanders en padden leggen er hun eitjes en enkele weken later kan het er krioelen van de kikkervisjes. In de Noordoostpolder en in de omgeving van Almere zijn poelen van levensbelang voor de rugstreeppad. Erven in het Groen De erven die u kunt bezoeken hebben allen deelgenomen aan het project Erven in het groen. Binnen dit project adviseert Landschapsbeheer deelnemers over het onderhoud van de singels op (boeren)erven. Ook bij erfuitbreiding helpt Landschapsbeheer u bij het samenstellen van een plantschema. Ook dit jaar kunt u nog deelnemen aan het boerenervenproject. Meer informatie hierover kunt u vragen bij Tiem van Veen via tel: (0320)-294939. Dit project ontvangt een bijdrage uit het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling. Europa investeert in zijn platteland. Wilgenknotten - Zaterdag 5 maart is het weer zover. Op het recreatiebedrijf Eigenwijze van fam. Van Wegen staat een groot aantal knotwilgen klaar om geknipt en geschoren te worden. Op de hoek van de Schoterweg en het Schoterpad omlijsten deze bomen het recreatiepark en vormen een karakteristiek plekje in de Noordoostpolder. Met de inzet van een flinke groep mensen is deze klus steeds in één dag te klaren. Het geeft aan het eind van de dag veel voldoening als de takken in bundels op de grond liggen en de bleekwitte knotten oplichten in de bleke middagzon. De gastvrije ontvangst van de familie Van Wegen draagt er ook in hoge mate aan bij dat het steeds een geslaagde dag is. We starten om 9.30 uur en eindigen om 15.00 uur. Voor lunch, koffie en thee wordt gezorgd. Het adres is: Schoterpad 1, Bant. Aanmelden voor een dagje knotten kan per telefoon 0320-294939 of per e-mail veen@landschapbeheer.net 9
cultuurhistorie Diepvrieshuisjes in de Noordoostpolder In het project Oral History van Landschapsbeheer verzamelen vrijwilligers verhalen over landschap, natuur en cultuurhistorie uit de pioniertijd. In de interviews wordt ook verteld over de diepvrieshuisjes. De heer Huizinga is geïnterviewd door Dicky Meijer over het diepvrieshuisje in Marknesse en noemt het grote gemak van het diepvrieshuisje. Het was destijds een welkome uitbreiding van de bewaarmogelijkheden. Voorheen kon vers vlees maar twee, of maximaal drie dagen in de kelder bewaard worden. In de diepvrieslade werd vlees van eigen slacht bewaard, van varken, schaap of kalf. Het diepvrieshuisje in Marknesse is omstreeks 1950 gebouwd en stond aan de Lage sluiswal, op de plaats waar nu het toiletgebouwtje voor passerende schepen staat. (Steunpunt voor Archeologie en jonge Monumenten in Flevoland) Diepvriesgebouwtje aan de Fazantendrift te Tollebeek. Gebouwd in 1958, gesloten in 1989. 23-11-2009, A.F.L. (André) van Holk In de Noordoostpolder is er in enkele dorpen een bijzonder cultuurhistorisch fenomeen te vinden; een diepvrieshuisje. De diepvrieshuisjes werden grofweg tussen 1950 en 1960 gebouwd. In die tijd verschenen er op meerdere plaatsen in Nederland diepvrieshuisjes die gezamenlijk door boeren en burgers werden beheerd. De aanschaf van een eigen diepvries was in die jaren voor veel gezinnen te duur. De huisjes werden doorgaans door een coöperatieve diepvriesvereniging beheerd. Leden van deze vereniging konden een diepvrieslade in het huisje huren als er één vrijkwam. Aanvankelijk kon er één lade per gezin gehuurd worden. Later, toen de belangstelling verminderde, kon je wel twee of drie lades huren. De heer Hanssens is geïnterviewd door Hillie de Jong en vertelt over het diepvrieshuisje in Luttelgeest. Toen het diepvrieshuisje werd gebouwd waren er nog geen winkels. Je moest daarom in een bepaalde mate zelfvoorzienend zijn. Iedereen uit het dorp had een volkstuin in die tijd. Groenten die overbleven werden bewaard in het diepvrieshuisje. In het huisje was een carrousel met een honderdtal lades. Als je het huisje binnenkwam waren er twee lagen lades zichtbaar. Met een drukknop kon je de carrousel laten draaien tot je eigen lade voorkwam die je met je eigen sleutel kon openen. Naast deze twee diepvrieshuisjes is er ook nog één te vinden in Tollebeek. Dit diepvrieshuisje is in 1958 gebouwd. Ook dit huisje in Tollebeek werd op coöperatieve basis beheerd. Dit diepvrieshuisje werd in 1989 gesloten. Landschapsbeheer wil bewoners van Flevoland bewust maken van het verleden en zet zich in voor behoud en ontwikkeling van karakteristieke cultuurhistorische elementen. Daarbij is er met name aandacht voor groene elementen en elementen die (nog) geen beschermde status genieten. Vandaar deze aandacht voor diepvrieshuisjes. Mocht u over aanvullende informatie over diepvrieshuisjes beschikken dan horen we dat graag van u (kemenade@landschapsbeheer.net). Studenten inventariseren parken - In september is aan de CAH Almere een nieuwe HBO-opleiding van start gegaan: Toegepaste biologie. Studenten van deze opleiding leren over de verbanden tussen natuur en leefomgeving. Landschapsbeheer Flevoland speelde bij de module oecologie en soortsherkenning een bijzondere rol. Projectmedewerker Ria Heemskerk verzorgde een college over het werk van Landschapsbeheer in Almere en doceerde inventarisatietechniek voor muizen- en vleermuizenonderzoek. Vervolgens gingen de studenten met Landschapsbeheer het veld in, in gebieden die door onze vrijwilligers worden beheerd. De resultaten van dit onderzoek en ander veldwerk zijn in januari gepresenteerd. Ook in de toekomst zal Landschapsbeheer meehelpen om de opleiding verder gestalte te geven. Onze kennis zal bij een nieuwe module worden ingezet. De volgende lichting studenten gaat de inventarisatie van de parken herhalen. Zo blijven we op de hoogte van de ontwikkelingen in onze parken en helpen we tegelijkertijd nieuwe groene denkers en doeners opleiden. 10
nieuw project Je school kan de boom in!, ook in Noordoostpolder en Zeewolde Naar buiten! Kinderen van basisschool Toermalijn en Panta Rhei uit Zeewolde gingen deze winter enthousiast aan de slag in het gronddepot in Zeewolde. Zagen, snoeien en takkenrillen maken. Maar waarom zaag je een boom om of waarom zaag je takken van een boom? Hoe zorg je ervoor dat die boom de goede kant opvalt? Het zijn allemaal zaken die de kinderen worden geleerd tijdens de lessen in de vrije natuur van het project Je school kan de boom in!. Dit seizoen gingen voor het eerst ook kinderen buiten Almere aan de slag in hun eigen omgeving. In Espel was een klas druk in het eigen dorpsbos, in Emmeloord gingen basisschool de Toermalijn en de Triangel op het IVNterrein aan het zagen. Petra Borsch, Rik van de Starre en Arda van der Lee van Landschapsbeheer Flevoland, die de kinderen begeleiden tijdens hun werkzaamheden, kijken terug op een geslaagd seizoen. Natuurlessen kun je natuurlijk binnen in een lokaal geven, maar met Je school kan de boom in! gaan de kinderen lekker naar buiten. Ze leren zo op een heel leuke manier over natuur en landschap en het onderhoud daarvan. En zeg nou zelf: het is natuurlijk ook erg stoer om te leren zagen, zegt Rik. Scholen en kinderen zijn erg enthousiast. Dit seizoen doen in heel Flevoland maar liefst 35 klassen mee aan het project. In totaal zo n 900 kinderen. Je school kan de boom in! loopt van oktober tot eind februari. Petra vertelt: s ochtends starten we met een half uurtje op school. We laten de kinderen een presentatie zien en daarna gaan we met z n allen op stap. De kinderen krijgen gereedschap, instructie hoe ze dat gereedschap moeten gebruiken en dan mogen ze aan de slag. Goed begeleid natuurlijk! We willen toch per groepje van zes kinderen één volwassen begeleider hebben. Hiervoor doen we een beroep op de ouders. We gaan bij alle groepjes langs om te kijken of het allemaal goed gaat. Vóór de groepen van start gaan, zijn ze op school al begonnen met de eerste voorbereidingen aan de hand van een lesbrief. Daarna komt het echte werk in de natuur met hulp van leerkrachten, ouders en medewerkers van Landschapsbeheer Flevoland. Het zit er voor dit seizoen bijna op In oktober volgt een frisse start! Nieuwe scholen zijn welkom, bel of mail voor informatie naar Arda van der Lee (0320) 294939 of vanderlee@landschapsbeheer.net Dit project ontvangt een bijdrage uit het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling. Europa investeert in zijn platteland. Beleef het voorjaar - Als in maart het eerste kievitsei wordt gevonden, ontwaken de weidevogelbeschermers uit hun winterslaap. De laarzen aan, verrekijker mee en turen naar kievit, grutto en scholekster. In april, als ook de boeren volop in actie komen, begint de weidevogelbescherming echt goed op gang te komen. Ruim 125 vrijwilligers hebben dan al menig uur doorgebracht met het zoeken en markeren van de nesten. Om ook andere Flevolanders te laten genieten van de vogels, organiseren we op 16 april de weidevogelkijkdag. Iedereen, vrijwilliger of niet, wordt van harte uitgenodigd om naar Creil te komen om op het bedrijf van de familie Hunneman (Noordermeerweg 25) van weidevogelvrijwilligers een rondleiding te krijgen met de speciale weidevogelkar. Tussen 10u en 15u staat de kar voor u klaar. Weidevogels horen bij Nederland en bij Flevoland, net als tulpen. Combineer daarom uw tochtje naar de Noordoostpolder met een bezoek aan de tulpen. Hier vindt u de grootste percelen met bloembollenvelden in Nederland. Met name tulpen in alle kleuren, vormen en maten staan vanaf eind april tot begin mei in volle bloei. Tijdens deze bloeiperiode wordt een bollenroute bewegwijzerd. Elk jaar wordt de route zo gekozen dat u de meeste tulpenvelden te zien krijgt. Weidevogels en tulpen, op en top voorjaar! 11
soortenbeheer Zoogdieratlas gaat laatste jaar in 2011 is naast het jaar van de Vrijwilliger, ook het jaar van de vleermuis. Landschapsbeheer Flevoland zal daarom ook extra aandacht geven aan deze zoogdiergroep. Kijk dus goed in de agenda als u meer wilt weten over deze bijzondere zoogdieren. In Nederland wordt in tal van provincies gewerkt aan een provinciale zoogdieratlas. Zo ook in Flevoland. Dit jaar wordt het laatste jaar voor Flevoland dus moeten nog even de puntjes op de i. Landschapsbeheer Flevoland biedt onderdak aan de provinciale coördinator (Ria Heemskerk) zodat we de resultaten van dichtbij mee krijgen. Veel beschermde zoogdieren worden bij Landschapsbeheer Flevoland al jaren gevolgd. Denk aan de bever- en vleermuistellingen die we coördineren en uitvoeren. De verspreiding van deze soorten is dan ook heel redelijk bekend. Voor de zoogdieratlas ligt het accent daarom vooral op andere zoogdieren. Komt de egel echt in de hele provincie voor of kan het dier niet overleven in het open agrarisch gebied? En de vos lijkt in Lelystad meer en meer de stad in te trekken, maar hoe is dat in Almere en Zeewolde? Van de muizen is nog weinig bekend in Flevoland. Het braakballen pluizen is dan ook een belangrijk middel om snel veel over de verspreiding van muizen te weten te komen. Een van de soorten waar we erg nieuwsgierig naar zijn is het voorkomen van de waterspitsmuis in Flevoland. Recent hebben we in braakbalpartijen aan de Uiterdijkenweg vier waterspitsmuizen gevonden. Vrijwilligers gaan daarom dit jaar tijdens een weekend van de zoogdiervereniging dit gebied nader uitpluizen. Veel zoogdieren zijn nachtdieren. Om die egel of vos tegen te komen zou je eigenlijk s nachts moeten posten om te zien of er een rondscharrelt. Lastig en in deze moderne tijd ook niet meer nodig. Er zijn wildcamera s in de handel. Een klein, onopvallend cameraatje dat je aan een boom vastbindt en dat in het donker foto s maakt als er een dier passeert. De oplaadbare batterijen gaan meer dan een week mee dus je hoeft pas na een week te kijken wat je camera opgenomen heeft. En dat is altijd een spannend moment. Landschapsbeheer Flevoland heeft ook vier van dergelijke camera s. Dus als in uw achtertuin een onbekend dier huist, kunt u altijd zo n camera lenen. Of als u andere plekken weet waarvan u nieuwsgierig bent wat er allemaal langs komt, kom de camera s eens ophalen. Gruttofonds 2011 - In 2010 zijn er in Flevoland 83 gruttonesten gevonden, met name in de Noordoostpolder. Om de grutto s ook dit jaar een handje te helpen geeft Landschapsbeheer Flevoland financiële steun aan boeren die er voor zorgen dat gruttonesten worden gespaard, zodat ze ook daadwerkelijk uitkomen. De vergoeding van 50,- wordt alleen gegeven als een gruttonest uitkomt. Negentien van de veertig aangemelde gruttonesten van het gruttofonds zijn in 2010 uitgekomen en uitbetaald. De gruttonesten in Flevoland komen meestal pas uit na het maaien van de eerste snede gras. Door dat maaien is de kans groot is dat grutto s hun nest verlaten. Dat is jammer, aangezien grutto s vaak maar één nestelpoging ondernemen. Als boeren ruim om een nest heen maaien, wordt de kans op het uitkomen van het nest groter. De nesten worden vaak in nauwe samenwerking met vrijwilligers opgezocht. De boer weet dan waar de nesten liggen en kan de loonwerker of degene die gaat maaien goed informeren er omheen te maaien. Voor vragen en informatie kunt u terecht bij Landschapsbeheer Flevoland, Jan Nagel, 0320-294939. 12