Heeft u opmerkingen of suggesties i.v.m. deze brochure? Geef ons gerust een seintje! Behandelingen van slaapapneu en snurken Dienst kwaliteit E-mail: info@jessazh.be Tel: 011 33 55 11 Jessa Ziekenhuis vzw Maatschappelijke zetel: Salvatorstraat 20, 3500 Hasselt www.jessazh.be versie maart 2016 (Object-ID 11236)
Welkom Deze brochure geeft informatie over de verschillende behandelingen van slaapapneu en snurken. Zowel de operatieve als niet-operatieve behandelingsmogelijkheden worden uitvoerig besproken. Indien u nog vragen heeft na het doorlezen van deze brochure, kan u steeds terecht bij uw behandelde arts. 1
2
Inhoud 1. Snurken p. 4 2. Obstructief slaapapneusyndroom p. 5 3. Slaapendoscopie p. 5 4. Operatieve behandeling van snurken en slaapapneu p. 6 4.1. Uvulopalatofaryngoplastiek p. 6 4.2. Radiofrequente ablatie gecontroleerde littekenvorming p. 8 5. Niet-operatieve behandeling van slaapapneu en snurken p. 9 5.1. Mandibulair Repositie-apparaat (MRA) p. 9 5.2. Conservatieve maatregelen: aanpassingen van de levensstijl p. 10 6. Contactgegevens p. 10 3
1. Snurken Tijdens de slaap ontspannen onze spieren, ook die van de keelholte. Hierdoor vernauwt de keelholte en ontstaat er een snurkgeluid. Het betreft meestal een vernauwing achter de huig (de overgang tussen neus- en keelholte) of het gebied in de keelholte achter de tong (zie tekening). Door deze vernauwing ontstaat er bij het inademen een onderdruk in de keel waardoor het zachte verhemelte met de huig, de tong, de wanden van de keelholte, naar elkaar toe worden gezogen en gaan trillen. Dit veroorzaakt het snurkgeluid. 4
2. Obstructief slaapapneusyndroom Bij 20% van de patiënten met aanhoudend luid snurken, is er een verdere vernauwing van de keelholte en kan de patiënt zijn normale ademhaling niet behouden. We spreken dan van hypopneu, en bij volledig toeklappen van de keelholte treedt een adempauze (apneu) op. Wanneer zo een adempauze meer dan 10 seconden duurt en minimaal vijf maal per uur optreedt, spreekt men van slaapapneusyndroom. Na een apneu kan de patiënt wakker worden met een gevoel van kortademigheid of benauwdheid, veroorzaakt door een daling van het zuurstofgehalte in het bloed. Hierbij wordt er een alarmsignaal naar de hersenen gestuurd, waardoor de patiënt minder diep gaat slapen of zelfs wakker wordt. Door de alarmsignalen uit de hersenen treden een onregelmatige hartslag, hoge bloeddruk en hartvergroting op. Wanneer de slaap vaak onderbroken wordt door deze adempauzes, voelt men zich s ochtends niet uitgerust en heeft men last van slaperigheid overdag. Dit kan leiden tot gevaarlijke situaties, niet alleen voor uzelf, maar ook voor anderen. Om vast te stellen of er sprake is van slaapapnuesyndroom dient een slaaponderzoek (polysomnografie) uitgevoerd te worden. 3. Slaapendoscopie Aangezien het effect van chirurgie moeilijk te voorspellen is op het snurken en de apneus, wordt er vaak een slaapendoscopie uitgevoerd. Hierbij wordt de patiënt in een artificiële slaap gebracht en wordt via een flexibele scoop via de neus de anatomie van de keelholte bekeken op het moment dat de patiënt slaapt en snurkt (zie brochure Slaapendoscopie). 5
4. Operatieve behandeling van snurken en slaapapneu 4.1. Uvulopalatofaryngoplastiek Indien het snurken wordt veroorzaakt door een te nauwe overgang van de neusholte naar de keelholte (de ruimte achter het zachte gehemelte en de huig) kan een uvulopalatofaryngoplastiek uitgevoerd worden. Hierbij wordt een deel van de huig verwijderd. Het zachte verhemelte wordt aan beide zijden verbreed. Als er sterk vergrote keelamandelen aanwezig zijn, worden die ook verwijderd. Door deze ingreep wordt de overgang van de neus naar de keel vergroot en wordt de oorzaak van het snurken weggenomen. Deze ingreep vindt onder algemene narcose plaats. voor de operatie na de operatie In geval van tonsillectomie (wegname amandelen) is onmiddellijk na de operatie het slikken en praten zeer pijnlijk. De pijn kan uitstralen naar de oren. Langs het infuus wordt er voldoende pijnstilling gegeven. Na 1 tot 2 dagen hospitalisatie kunnen de meeste patiënten het ziekenhuis verlaten. Voldoende pijnstilling wordt voorgeschreven. 6
Pijn Bij ontslag krijgt u een voorschrift mee en instructies voor de pijnbestrijding. Een goede pijnbestrijding is belangrijk voor het genezingsproces. Daarom is het raadzaam dat u de eerste dagen de pijninstructies goed volgt. Eten en drinken Eet de eerste dagen na de operatie zacht en koel voedsel (gemalen voeding, brood zonder korst). Eet geen hard en scherp voedsel (geen frieten, pizza, chips, ). Dit kan beschadiging van de wonde en daardoor een bloeding veroorzaken. Vermijd te gekruid eten, bepaald fruit (sinaasappelsap). Dit veroorzaakt irritatie van het wondgebied. Melkproducten worden in het algemeen als plakkerig ervaren, en koolzuurhoudende dranken als te prikkelend. Gebruik geen alcohol. Dit verwijdt de bloedvaten waardoor een bloeding kan ontstaan. Laat eten en drinken iets afkoelen om bloedvatenverwijding te voorkomen. Waterijsjes of ijswater helpen de pijn verminderen en versnellen het genezingsproces. Voorkomen van bloeding Door warmte ontstaat verwijding van de bloedvaten waardoor een bloeding kan optreden. Niet heet douchen, geen sauna of zonnebank. Bij warm weer niet in de zon gaan zitten. Het snurken zal de eerste dagen tot week na de ingreep meer uitgesproken zijn. Een wit beslag ter hoogte van de keelwonde met slechtruikende adem is een normale klacht. We raden deze ingreep aan bij patiënten met sociaal storend snurken zonder apneus of milde vormen van obstructief slaapapneusyndroom. 7
4.2. Radiofrequente ablatie gecontroleerde littekenvorming Vaak wordt in combinatie met uvulopalatofaryngoplastiek een verstijving van de huig en het weke verhemelte uitgevoerd. Hierbij wordt het zachte verhemelte op 5-8 plaatsen aangeprikt met een naald die door middel van trillingen (radiofrequente energie) warmte afgeeft tot een temperatuur van 85 graden Celsius. Hierdoor smelten in de diepte van het zachte verhemelte de weefsels en treedt er littekenvorming op. Dit zorgt voor verstijving en minder trilling van het weke verhemelte waardoor het snurken minder storend wordt. Deze behandeling gebeurt in drie sessies met een periode van 6-8 weken tussen en kan onder lokale verdoving uitgevoerd worden. In zeldzame gevallen kan als complicatie een gat in het verhemelte ontstaan na deze behandeling. Dit groeit vrijwel altijd vanzelf weer dicht. Indien de luchtwegobstructie plaatsvindt ter hoogte van de achterzijde van de tong, kan radiofrequente ablatie ook daar uitgevoerd worden. Dit gebeurt tevens in drie sessies onder algemene narcose. De behandeling met radiofrequente ablatie is minder pijnlijk dan een uvulopalatopfaryngoplastiek. Patiënten vermelden milde pijn bij het slikken en een tijdelijk kropgevoel in de keel. 8
5. Niet-operatieve behandeling van slaapapneu en snurken 5.1. Mandibulair Repositie-apparaat (MRA) Een MRA is een mondprothese die is opgebouwd uit twee op maat gemaakte transparante gebitsplaatjes. Onderling zijn deze twee plaatjes verbonden met 2 kleine schroefjes. Deze prothese trekt de onderkaak naar voren en spant het verhemelte met de huig op tijdens de slaap. De patiënt draagt deze mondprothese s nachts. Op deze manier wordt de keelholte verruimd en treedt er minder gemakkelijk snurken en apneus op. We raden deze behandeling aan bij sociaal storend snurken en bij patiënten met licht tot matig obstructief slaapapneusyndroom. Deze mondprothese wordt op maat gemaakt door een gespecialiseerde tandarts. Sinds 2010 wordt een deel van de MRA vergoed door het ziekenfonds. zonder mondprothese met mondprothese 9
5.2. Conservatieve maatregelen: aanpassingen van de levensstijl Conservatieve maatregelen zijn belangrijk voor alle patiënten met slaapapneusyndroom. Voor patiënten met licht OSAS kan dit zelfs een effectieve therapie zijn. Conservatieve therapie kan bestaan uit gewichtsvermindering, alcoholabstinentie in de avond, stoppen met roken, het vermijden van sederende medicatie (slaapmedicatie) en positietherapie indien er sprake is van positieafhankelijk OSAS. 6. Contactgegevens Artsen dr. Tony Cox dr. Christine De Mulder dr. Kristof Deben dr. Jacky Hox dr. Sebastien Janssens de Varebeke dr. Katrien Ketelslagers dr. Marie Amélie Ryckaert dr. Christel Stinckens dr. Lea Suykerbuyk dr. Eduard Van Dijck dr. Patrick Vandeplas Tel: 011 33 55 77 10
11
Persoonlijke notities 12