2017 Programmaboekje [4 MEI 1947 4 MEI 2017]
70 jarige jubileum Zeventig jaar NAKS: een mijlpaal een prestatie! Ja, wij zijn trots dat de organisatie die gestoeld is op vrijwilligerswerk na 70 jaar nog steeds sterk, bewust en vol overgave aanwezig is op het vlak van de Surinaamse cultuur, in het bijzonder de Afro-Surinaamse cultuur. Het vastleggen van en vergroten van kennis over het Afro-Surinaams cultureel erfgoed is een van de belangrijke strategieën van NAKS om haar doelen te bereiken, gericht op het versterken van de eigen identiteit. Middels cultureel erfgoed kunnen we met andere ogen naar het huidige leven kijken. De achtergronden waaruit dit erfgoed voort is gekomen, zijn inspiratiebronnen om te bepalen hoe wij vanuit onze context daarmee om kunnen of moeten gaan. Zo kunnen we bijdragen No sidon na bakra sturu fu seri yu nengre oso bangi Pagina 1
tot het benoemen en versterken van kennis over onze cultuur, tot het ontwikkelen van eigen ideeën en tot het versterken van onze innerlijke kracht als Afro-Surinamers, als Surinamers. Zowel in Suriname, in Nederland als in andere delen van de wereld. De vele initiatieven en acties van NAKS en NAKSers nu en in de afgelopen 70 jaar laten zien dat er met grote inzet en passie door vrijwilligers en professionals een positieve bijdrage wordt geleverd aan een bloeiend cultureel leven van Suriname. Een speciaal woord van dank gaat uit naar alle vrijwilligers die in welk verband dan ook hebben bijgedragen aan het realiseren van de doelen van NAKS, als bestuurslid, als lid van een afdelingsbestuur, als gewoon lid, als adviseur, als stonfutu van vroeger, als stonfutu van nu. Wij danken ook alle overheidsinstanties, bedrijven, individuele personen via de Clubactie NAKS, NAKSers in het buitenland, partnerorganisaties en adviseurs. Blijf NAKS inspireren en steunen zodat wij kunnen voortgaan met het leveren van een betekenisvolle bijdrage aan de opbouw en versterking van de Afro-Surinaamse erfgoed, de Afro-Surinaamse cultuur, de Surinaamse cultuur. Hopelijk bent u even trots als NAKS op deze mijlpaal. Siegmien Staphorst (Voorzitter NAKS) No sidon na bakra sturu fu seri yu nengre oso bangi Pagina 2
Puwema seibitenti yari Naks Naks Nyofi nyofi yu ben de di yu k'a kondre Now yu tron wan gran bigisma Yu na kwekimama nanga kwekipapa Yu leri furu fu tnapu tapu tu futu Yu di yepi opo na Afrikan Sranan kulturu No wan sma e drai en fesi te den syi yu e kon Bika yu na wan prenspari orga na ini wi libimakandra Leki fa na Apinti e prati boskopu Na so yu e naki tapu yu buba fu puu ala moi a doo Yu na kapelka nanga tigri...ala fasi yu de Ala den difrenti pipli fu Sranan e brasa yu Te den e suku rai dan na yu den e waka kon miti Yu sabi fa fu bondru Yu sabi fu opo pasi Yu no e plei fu basi Ma yu habi saka fasi Tan waka na fesi Bika yu de waiti Skrifi uma: Dayenne Denneboom sobun Mamyo Fu Mi Afo No sidon na bakra sturu fu seri yu nengre oso bangi Pagina 3
Informatie Vanaf haar oprichting, op 4 mei 1947, heeft NAKS de ontwikkeling van de artistieke en culturele tradities van Afro- Surinamers bevorderd. Belangrijke pijlers voor deze ontwikkelingen waren het versterken van het zelfrespect, het zelfvertrouwen en het nationaal bewustzijn en het verbeteren van de sociaal economische positie van de lage en middenstandsklassen in en rondom de hoofdstad Paramaribo. Van een kleine vereniging is NAKS uitgegroeid tot hét Afro-Surinaamse cultureel centrum van Suriname voor kunst, cultuur, wetenschap en gemeenschapswelzijn. Het is de grootste organisatie voor vormgeving en ontwikkeling van het immaterieel erfgoed van een belangrijk deel van de Surinaamse cultuur en is nationaal en internationaal bekend om haar prestaties en activiteiten. Er wordt samengewerkt met alle andere organisaties op dit gebied, ook van andere culturen en vrijwel alle Afro- Surinaamse organisaties die nu bestaan zijn direct of indirect voortgekomen en/of gestimuleerd door NAKS. No sidon na bakra sturu fu seri yu nengre oso bangi Pagina 4
Missie NAKS zet zich in voor de verhoging van het sociaalcultureel bewustzijn in relatie tot duurzame ontwikkeling van Surinamers in het algemeen en van de Afro- Surinamers in het bijzonder NAKS draagt ertoe bij dat Surinamers, met name Afro- Surinamers zich bewust zijn van hun roots, trots zijn op de eigen cultuur en deze op waardige wijze uitdragen NAKS werkt in partnerschap met de Surinaamse overheid, en nationale en internationale sociaal-culturele organisaties NAKS werkt innovatief, flexibel en professioneel en levert culturele producten en diensten van een hoogstaand niveau No sidon na bakra sturu fu seri yu nengre oso bangi Pagina 5
Visie Wij streven naar een land waarin elke burger trots is op de eigen cultuur, waar de diverse bevolkingsgroepen elkaars cultuur respecteren en waarderen en waar een ieder in vrijheid en openheid de eigen cultuur kan beleven. No sidon na bakra sturu fu seri yu nengre oso bangi Pagina 6
Doelstelling De statutaire doelstelling van NAKS is: het behartigen van de sociale, culturele, geestelijke, lichamelijke, en maatschappelijke belangen van de Surinaamse gemeenschap in de ruimste zin des woords. No sidon na bakra sturu fu seri yu nengre oso bangi Pagina 7
Programma Conferencier: Maritha Kitaman Welkomstwoord + gebed Zanggroep NAKS Kulturu Posu Geschiedenis Naks & oprichters Muzikale intermezzo Naks na wi, wi na Naks Video presentatie Anekdotes en succesverhalen Muzikale intermezzo Toekomstperspectief (voorzitter Naks Nederland) Projecten Suriname herstart Naks Nederland Slotwoord gevolgd door gezellig samenzijn No sidon na bakra sturu fu seri yu nengre oso bangi Pagina 8
No sidon na bakra sturu fu seri yu nengre oso bangi Pagina 9
Stonfutu Ma Es (Esseliene Christiene Fabiesmeer) Ma Es deed haar intrede bij NAKS in 1969, dankzij de toenmalige NAKS-directeur en toneelschrijver Eugène Drenthe. Zij had een krachtige stem en een bijzonder ritmegevoel en had al vroeg de quatro (een kleine, viersnarige gitaar) en de skraki (de grote trom in de kaseko- en kawina-muziek) leren bespelen. Reppie Redmond (Erwin Rene Robert Redmond) Hij was jarenlang lid en bestuurslid van de Naks. Samen met Wilgo Baarn maakte hij deel uit van Los Swietos. Bij NAKS was hij actief in de korfbalsport en in de toneelafdeling als acteur. Samen met Harold Braam en Wilgo Baarn zorgde hij voor de nodige humor bij diverse folkloristische shows. Tevens is hij jarenlang lid geweest van het bestuur van de NAKS Volkshogeschool. No sidon na bakra sturu fu seri yu nengre oso bangi Pagina 10
Eugene Drenthe (Eugène Constantijn Donders Drenthe) Vanaf zijn negende jaar speelde hij toneel, en in zijn jonge jaren volgde hij zelfs Hindilessen bij pandit S. Hindori. Drenthe zou eigenlijk dominee worden, maar zijn hart lag meer bij het theater. Zijn hele leven heeft hij zich ingezet voor de geestelijke ontwikkeling van de mens. Het was dan ook geen wonder dat juist hij de initiatiefnemer was van de oprichting van NAKS. Ook heeft hij een grote bijdrage geleverd aan het Volkshogeschoolwerk van NAKS. Hij was van mening dat je met drama iedereen kon bereiken, ongeacht het geloof, de klasse of afkomst. In zijn toneelstukken zat daarom altijd een boodschap, die zowel educatief als recreatief was. Voor meer info over de vele stonfutu die de hedendaagse Naks mede vorm hebben gegeven, verwijzen wij u naar de website www.nakssuriname.com No sidon na bakra sturu fu seri yu nengre oso bangi Pagina 11
Fadon dipi Mi sen aksi loktu fu san-ede sonte a e kibri en fesi a baka dungru wolku Mi aksi son fu san-ede wan lo lesi a no e opo fruku manten kon a doro dan frukfruku bakadina ai dukrun e kribri so Mi tak nanga muntjentji tu fu a taigi mi san-ede mek a e skoifi go knapu a baka f grontapu skotu Den ala piki mi nanga bigi sari tak den ai e breni f tan luku so langa in na nak dampu tingi kumakoisi di libisma mek grontapu kon tron noya Na wan sari Gedicht van Eugene Drenthe No sidon na bakra sturu fu seri yu nengre oso bangi Pagina 12
No sidon na bakra sturu fu seri yu nengre oso bangi Pagina 13
No sidon na bakra sturu fu seri yu nengre oso bangi Pagina 14
Met dank aan: Aminata Cairo Dayenne Denneboom Ricardo Lemmer Herman Snijders Romeo Grot Iwan Starke Eric Rudge Gilo Koswal Bestuur Naks nederland Maritha Kitaman Miriam Illes Carolyn Codfriend Jerryl Gemin Virginia Malonie No sidon na bakra sturu fu seri yu nengre oso bangi Pagina 15