Bijlage 2 Samenwerkingsafspraken gemeenten en Veilig Thuis Haaglanden Versie 0.14 dd. 5 oktober 2015 Inleiding Veilig Thuis Haaglanden is een samenwerkingsverband van de stichtingen Stojah en Wende. Veilig Thuis Haaglanden is de organisatie voor advies, ondersteuning en onderzoek bij huiselijk geweld en kindermishandeling in Haaglanden. Daarmee is Veilig Thuis Haaglanden een belangrijke nieuwe partner in de ketenaanpak voor huiselijk geweld en kindermishandeling. In de regiovisie Huiselijk geweld en kindermishandeling 2015-2018: Een veilig thuis, is deze ketenaanpak voor Haaglanden weergegeven. In deze overeenkomst worden de afspraken tussen Veilig Thuis en de gemeenten in Haaglanden vastgelegd. Het is een raamovereenkomst; daar waar specifieke afspraken met individuele gemeenten nodig zijn, worden deze in een bijlage opgenomen. In alle gemeenten is het lokale veld namelijk verschillend georganiseerd. Taken van Veilig Thuis Haaglanden a. Vastgelegde taken Wmo 2015 In de Wmo 2015 zijn de taken voor Veilig Thuis (AMHK) vastgelegd. Deze taken betreffen het volledige instrumentarium voor Veilig Thuis. Per casus wordt via maatwerk bepaald welke taken aan de orde zijn 1 : Artikel 4.1.1, lid 2, wettekst Wmo 2015 Het AMHK oefent de volgende taken uit: a. het fungeren als meldpunt voor gevallen of vermoedens van huiselijk geweld of kindermishandeling; b. het naar aanleiding van een melding van huiselijk geweld of kindermishandeling of een vermoeden daarvan, onderzoeken of daarvan daadwerkelijk sprake is; c. het beoordelen van de vraag of en zo ja tot welke stappen de melding van huiselijk geweld of kindermishandeling of een vermoeden daarvan aanleiding geeft; d. het in kennis stellen van een instantie die passende professionele hulp kan verlenen bij huiselijk geweld of kindermishandeling, van een melding van huiselijk geweld of kindermishandeling of een vermoeden daarvan, indien het belang van de betrokkene dan wel de ernst van de situatie waarop de melding betrekking heeft daartoe aanleiding geeft; e. het in kennis stellen van de politie of de raad voor de kinderbescherming van een melding van huiselijk geweld of kindermishandeling of een vermoeden daarvan, indien het belang van de betrokkene dan wel de ernst van de situatie waarop de melding betrekking heeft daartoe aanleiding geeft; 1 In artikel 6 zijn criteria opgenomen voor de inzet van uitgebreide triage, toeleiding naar hulp of onderzoek door Veilig Thuis 1
f. indien het AMHK een verzoek tot onderzoek bij de raad voor de kinderbescherming doet, het in kennis stellen daarvan van het college 2, en g. het op de hoogte stellen van degene die een melding heeft gedaan, van de stappen die naar aanleiding van de melding zijn ondernomen. Artikel 4.1.1, lid 3, wettekst Wmo 2015 Het AMHK verstrekt aan degene die een vermoeden van huiselijk geweld of kindermishandeling heeft, desgevraagd advies over de stappen die in verband daarmee kunnen worden ondernomen en verleent daarbij zo nodig ondersteuning. b. Extra taken Veilig Thuis Haaglanden In de regio Haaglanden voert Veilig Thuis namens de gemeenten ook de volgende taken uit: a. Casusregie in complexe situaties (eergerelateerd geweld, ouderenmishandeling); b. Procesregie bij Tijdelijk Huisverbod; c. Procesregie/ voorzitterschap van de Veilig Verderteams in de regio Den Haag; d. Landelijk knooppunt Huwelijksdwang en Achterlating Termijnen Veilig Thuis In het besluit Wmo zijn de wettelijke termijnen voor Veilig Thuis vastgelegd: Artikel 4.1.7 besluit Wmo 2015 1. Het AMHK start binnen vijf dagen na ontvangst van een melding, nadat is vastgesteld dat onderzoek moet plaatsvinden, het onderzoek naar kindermishandeling of huiselijk geweld. 2. Het AMHK oordeelt zo spoedig mogelijk, doch uiterlijk binnen tien weken na de vaststelling, bedoeld in het eerste lid, of, en zo ja, tot welke stappen een onderzoek aanleiding geeft. Veilig Thuis Haaglanden en haar omgeving Veilig Thuis is een cruciale en centrale schakel in de keten huiselijk geweld en kindermishandeling. In de regiovisie Een Veilig Thuis 2015-2018 is deze keten nader beschreven. Focus van Veilig Thuis Haaglanden De wettelijke taken zijn door de VNG vertaald in een landelijk handelingsprotocol 3, Veilig Thuis Haaglanden committeert zich aan dit protocol. Alle medewerkers zijn er in getraind en werken er mee. Dit protocol wordt geëvalueerd en kan leiden tot een Haaglandse versie. In lijn met de visie van de gemeenten in Haaglanden en aanvullend op het handelingsprotocol is de focus van Veilig Thuis Haaglanden gericht op het bieden van advies en ondersteuning aan de professionals en inwoners in Haaglanden. Hierbij is Veilig Thuis gehouden aan het woonplaatsbeginsel 4. Veilig Thuis Haaglanden neemt meldingen aan en onderzoekt deze indien nodig. 2 In de regio Haaglanden vindt dit plaats via de voorzitter van de jeugdbeschermingstafel. 3 Zie: http://www.vng.nl/onderwerpenindex/decentralisaties-sociaal-domein/amhk/publicaties/conceptmodelhandelingsprotocol-amhk 4 Zie in de bijlage de notitie van de VNG hierover 2
Afspraken 1. Kennisniveau van wijk/ jeugdteams a. In de regiovisie Huiselijk geweld en kindermishandeling 2015-2018 Een veilig Thuis is opgenomen dat het lokale veld/ de wijk/ jeugdteams in staat moeten zijn zaken waarin huiselijk geweld en kindermishandeling spelen op te pakken. Daarvoor is het noodzakelijk dat alle leden in de uitvoerende hulpverlening in het lokale veld/ de wijk/ jeugdteams getraind zijn in de werkwijze Signs of Safety. b. De gemeenten hebben dit doel opgenomen in de gemeentelijke opleidingsplannen voor de wijk/ jeugdteams. c. Alle wijk/ jeugdteams werken met de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling; d. Alle gemeenten hebben conform de wet meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling getrainde aandachtsfunctionarissen huiselijk geweld en kindermishandeling aangewezen in de wijk/ jeugdteams. 2. Informatie-uitwisseling a. De gemeenten zijn ervoor verantwoordelijk dat Veilig Thuis toegang heeft tot de informatie die zij nodig heeft om zowel binnen- als buiten kantoortijden in te kunnen schatten wat voor een kind/gezin nodig is om een acute risicotaxatie te kunnen uitvoeren. b. De gemeenten maken zelf een keuze voor de wijze waarop zij de informatie zowel binnenals buitenkantoortijden ontsluiten en informeren Veilig Thuis over deze werkwijze. In de gemeentespecifieke bijlage vindt u per gemeente hoe deze de informatie ontsluit. c. Het ontsluiten van de benodigde informatie mag zowel binnen- als buiten kantoortijden niet langer duren dan 1 uur. d. Veilig Thuis registreert in de verwijsindex: i. alle cliënten met kinderen onder de 18 jaar waarbij zij onderzoek hebben gedaan, ii. alle cliënten met kinderen onder de 18 jaar waarmee zij persoonlijk contact hebben gehad voordat deze zijn toegeleid naar hulp. 3. Inzet functie Advies De functie advies betreft voornamelijk het telefonisch advies geven. a. Alle inwoners en alle professionals in Haaglanden kunnen Veilig Thuis benaderen voor advies over (een vermoeden van) huiselijk geweld en / of kindermishandeling. Advies kan ook anoniem gevraagd worden; b. Indien een professional advies vraagt aan Veilig Thuis Haaglanden, blijft de casusregie bij de professional; c. Bij afsluiting van het contact tussen Veilig Thuis en de adviesvrager wordt benoemd dat het contact een adviesgesprek betrof. Daarmee zijn de verwachtingen voor beiden helder. Veilig Thuis doet niets tot opnieuw contact met Veilig Thuis wordt opgenomen. 3
4. Inzet functie Ondersteuning De adviesvrager kan ook meer dan in een telefonisch gesprek ondersteund worden. Deze ondersteuning kan bestaan uit: - Het ondersteunen in de voorbereiding van en/of tijdens de gesprekken met betrokkenen bij huiselijk geweld en kindermishandeling - Het ondersteunen in het opstellen en/of bespreken van een veiligheidsplan - Het bijwonen van een lokaal teamoverleg ter bespreking van de te nemen stappen in geval van huiselijk geweld of kindermishandeling a. Veilig Thuis Haaglanden biedt vanuit haar expertise de professionals waar nodig en mogelijk ondersteuning aan. Veilig Thuis doet dit ten behoeve van de veiligheid van de cliënten en helpt zo bouwen aan efficiënte casus-overstijgende samenwerking; b. Indien de functie ondersteuning wordt ingezet, is het uitgangspunt dat de regie over de casus bij de professional blijft. Veilig Thuis kan samen met de professional en het gezin een inschatting van de veiligheid maken en op basis daarvan gezamenlijk besluiten wat in het gezin nodig is en wie daarbij de regie voert. 5. Inzet van de functie Onderzoek De functie onderzoek wordt ingezet wanneer: a. De veiligheid van leden van het gezinssysteem bedreigd wordt; b. Er onvoldoende zekerheid is over de vraag of sprake is van huiselijk geweld of kindermishandeling; c. Er onvoldoende informatie beschikbaar is om een keuze te maken voor de inzet van een vervolgtraject; d. Er aanwijzingen zijn dat (leden van) het gezinssysteem niet bereid zijn noodzakelijk geachte hulp te accepteren. 6. Inzet van de functie Toeleiden naar zorg Veilig Thuis verleent zelf geen hulp, maar kan op elk moment hulpvragers toeleiden naar zorg. a. Vanuit de functie advies kan een hulpvrager direct aan een hulpverlener gekoppeld worden. b. Vanuit de functie ondersteuning kan samen met de hulpverlener gezocht worden naar de juiste inzet voor de hulpvrager. c. Resultaat van een onderzoek kan zijn dat hulpverlening nodig is. Veilig Thuis begeleidt de hulpvrager actief naar deze hulpverlening. 7. Instroom Iedereen kan contact opnemen met Veilig Thuis. Voor een aantal groepen melders worden specifieke afspraken gemaakt over de wijze waarop ze door Veilig Thuis Haaglanden worden opgepakt. 7.1 Politiemeldingen met minderjarige kinderen Zorgmeldingen en meldingen huiselijk geweld. Bij deze meldingen is in de regel relatief weinig informatie beschikbaar. Daarom vindt de volgende verkorte triage plaats: - Checken van bronnen zoals genoemd in het handelingsprotocol door het secretariaat; - Beoordelen van de melding door 1 medewerker Veilig Thuis aan de hand van onderstaand uitgangspunt en van de genoemde uitzonderingen; 4
- Overdracht aan Jeugd- of wijkteam vindt schriftelijk plaats. Hierover worden in de gemeentespecifieke bijlage nadere afspraken gemaakt; - Feedback aan de politie: Veilig Thuis informeert de politie dat de casus wordt opgepakt door een Jeugd /wijkteam. Het jeugd/wijkteam informeert de politie welk team de casus oppakt en geeft de gegevens van de contactpersoon door. Uitgangspunt: Politiemeldingen (zorgmeldingen en meldingen huiselijk geweld) worden na de verkorte triage direct doorgezet naar het lokale veld, bv jeugd /wijkteams 5. Het gremium waarnaar verwezen is, is vanaf dat moment verantwoordelijk voor het contact met en de informatieverstrekking aan de cliënt en betrokkenen. Uitzonderingen: In het geval zich een of meer van de volgende risicofactoren/problemen voordoen gaat de casus naar Veilig Thuis voor uitgebreide triage, toeleiding naar hulp of onderzoek: - De veiligheid van leden van het gezinssysteem wordt bedreigd; - Er is onvoldoende zekerheid over de vraag of sprake van huiselijk geweld of kindermishandeling; - Er zijn aanwijzingen dat het betrokken gezin geen hulp/bemoeienis van buitenaf wil; - De casus is eerder door Veilig Thuis onderzocht; - Er is letsel; - Eergerelateerd geweld - Mishandeling van/door meerderjarige kinderen - Seksueel misbruik (van kinderen én van volwassenen) - Ongeboren kind - Stalking - Acute psychiatrie Er kan altijd overleg plaatsvinden tussen Veilig Thuis en het voorliggende veld indien nodig, bijvoorbeeld bij: - Meerdere zorgmeldingen die al eerder in het voorliggende veld zijn opgepakt - Specialistische inzet nodig in gezin en mogelijk beschikbaar vanuit het jeugdteam 7.2 Politiemeldingen zonder minderjarige kinderen Ook bij deze meldingen is in de regel relatief weinig informatie beschikbaar. Daarom vindt de volgende verkorte triage plaats: - Checken van bronnen zoals genoemd in het handelingsprotocol door het secretariaat; - Beoordelen van de melding door 1 medewerker Veilig Thuis aan de hand van onderstaand uitgangspunt en van de genoemde uitzonderingen; - Overdracht aan maatschappelijk werker of wijkteam vindt schriftelijk plaats. Hierover worden in de gemeentespecifieke bijlage nadere afspraken gemaakt; 5 Welk gremium dit is, is afhankelijk van de specifieke afspraken per gemeente (zie hiervoor de bijlage) 5
- Feedback aan de politie: Veilig Thuis informeert de politie dat de casus wordt opgepakt door een wijkteam of het maatschappelijk werk. Het wijkteam of de maatschappelijk werker informeert de politie welk team de casus oppakt en geeft de gegevens van de contactpersoon door. Uitgangspunt: Politiemeldingen worden na de verkorte triage direct doorgezet naar het lokale veld, bv wijkteams. Het gremium waarnaar verwezen is, is vanaf dat moment verantwoordelijk voor het contact met en de informatieverstrekking aan de cliënt en betrokkenen. Uitzonderingen: In het geval zich een of meer van de volgende risicofactoren/problemen voordoen gaat de casus naar Veilig Thuis voor uitgebreide triage, toeleiding naar hulp of onderzoek: - De veiligheid van leden van het huishouden wordt bedreigd; - Er is onvoldoende zekerheid over de vraag of sprake is van huiselijk geweld; - Er zijn aanwijzingen dat het betrokken gezin geen hulp/bemoeienis van buitenaf wil; - De casus is eerder door Veilig Thuis onderzocht; - Er is sprake van een nieuwe melding terwijl het wijkteam is ingezet; - Er is letsel; - Eergerelateerd geweld; - Ouderenmishandeling; - Mishandeling van/door meerderjarige kinderen; - Seksueel misbruik; - Stalking; - Acute psychiatrie; - Meerdere meldingen over hetzelfde huishouden eerder in het lokale veld opgepakt Taken van lokale veld en wijk/ jeugdteams bij artikelen 6.1 en 6.2: Voor politiemeldingen die door Veilig Thuis na verkorte triage direct worden doorgeleid geldt dat het gremium waarnaar verwezen is tenminste ook de volgende taken en verantwoordelijkheden heeft: - zij informeert betrokkenen over de melding van de politie bij Veilig Thuis en over de doorgeleiding van de melding; - zij draagt zorg voor hulpverlening die gericht is op herstel van de veiligheid en van de schade die betrokken hebben ondervonden als gevolg van het geweld; - zij draagt zorg voor het, indien nodig, informeren van betrokkenen over het resultaat van haar bemoeienis. Na de directe overdracht van de politiemelding sluit Veilig Thuis haar bemoeienis af. Veilig Thuis voert ten aanzien van deze meldingen niet de taak van monitoring uit. 7.3 Overige instroom Overige instroom kan afkomstig zijn van zelfmelders, betrokkenen, vrijwilligers/ mantelzorgers, professionals en anderen. Deze worden na screening op basis van een veiligheidsanalyse toegeleid naar het lokale veld. 6
8. Wet Tijdelijk Huisverbod Veilig Thuis heeft een taak bij de uitvoering van de Wet Tijdelijk Huisverbod. In de twee centrumgemeenteregio s 6 wordt deze taak verschillend uitgevoerd, vooralsnog zal dit ook zo blijven. In de gemeentespecifieke bijlage wordt opgenomen welke afspraken over de uitvoering van de Wet Tijdelijk Huisverbod gelden. 9. Casusregie Per situatie maakt Veilig Thuis Haaglanden afspraken met het wijk/ jeugdteam over de casusregie. Vuistregel is daarbij als volgt: a. Indien het wijk/ jeugdteam advies vraagt, ligt de casusregie bij het wijk/ jeugdteam; b. Indien Veilig Thuis ondersteuning biedt aan de professional, ligt de casusregie bij die professional; c. Indien Veilig Thuis een zaak in onderzoek neemt, ligt de casusregie in principe bij Veilig Thuis. Indien vanuit het wijk/ jeugdteam een casusregisseur aanwezig is, wordt in onderling overleg afgesproken wie de casusregie heeft; d. In alle gevallen waarbij meer dan eenmalig contact over een casus noodzakelijk is wordt door zowel het wijk/ jeugdteam als Veilig Thuis een medewerker aangewezen die beschikbaar is indien overleg over de casus noodzakelijk is; e. Na afsluiting van een onderzoek door Veilig Thuis, vindt (indien nodig) overdracht aan het wijk / jeugdteam plaats en gaat de casusregie over naar het wijk/ jeugdteam. 10. Uitvoering hulpverleningsplan a. Veilig Thuis rondt een onderzoek af met een veiligheids-, hulpverlenings- en herstelplan; b. Bij het opstellen van het veiligheids-, hulpverlenings- en herstelplan is het wijk/ jeugdteam betrokken; c. Het lokale veld is verantwoordelijk voor de uitvoering van het veiligheids-, hulpverlenings- en herstelplan en eventuele terugmelding naar Veilig Thuis; d. Uitvoering van het hulpverlenings- en herstelplan start zo snel mogelijk na overdracht aan het wijk/ jeugdteam, doch in elk geval binnen drie weken 7 ; e. Veilig Thuis verzorgt het rappel over de voortgang van het hulpverlenings- en herstelplan. Tenzij hierover andere afspraken zijn gemaakt, hanteert Veilig Thuis als algemene richtlijn dat deze contacten worden gelegd drie maanden en één jaar na afronding van de bemoeienis van Veilig Thuis. 11. Calamiteiten en incidenten Handelen bij calamiteiten en incidenten a. In geval van calamiteiten en incidenten wordt aangesloten bij de calamiteitenregelingen van de verschillende gemeenten. De gemeenten informeren ieder voor zich Veilig Thuis over en betrekken Veilig Thuis bij de incidenten- en calamiteitenprotocollen. 6 Regio Den Haag: Den Haag, Leidschendam-Voorburg, Rijswijk, Wassenaar en Zoetermeer DWO: Delft, Midden-Delfland, Pijnacker-Nootdorp en Westland 7 In de lokale bijlage worden hierover waar nodig specifieke afspraken gemaakt 7
b. Veilig Thuis wordt op directieniveau benaderd door verantwoordelijke jeugd / huiselijk geweld bij de betreffende gemeente. Eventuele opdrachten binnen de organisatie wat betreft informatievergaring en/of aanpak wordt op directieniveau geaccordeerd en overeengekomen. c. In voorkomende gevallen informeert en betrekt Veilig Thuis de gemeenten en rapporteert hierover aan de Inspectie Jeugdzorg en/ of de Inspectie voor de Gezondheidszorg en/ of de Inspectie voor Veiligheid en Justitie. De inspectie besluit indien nodig tot breder ketenonderzoek naar de calamiteit en voert regie over dit onderzoek. 12. Afspraken berichtenverkeer a. Veilig Thuis Haaglanden ontvangt via het systeem CORV de meldingen van de politie; b. De meldingen worden via een beveiligde verbinding door Veilig Thuis aan de gemeenten toegezonden; c. Specifieke afspraken worden opgenomen in de gemeentelijke bijlage bij deze overeenkomst. 13. Inzet hulpverlening door Veilig Thuis Haaglanden a. Veilig Thuis is gemandateerd tot de inzet van spoedhulp. Dit betreft Ambulante Spoedhulp (ASH), diagnostiek in verband met vermoeden van jeugd-ggz-problematiek en forensische diagnostiek. Daar waar nodig benadert Veilig Thuis het lokale wijk/ jeugdteam voor een verleningsbesluit. b. Besluiten tot inzet van spoedhulp worden bij cliënten die bekend zijn in het lokale wijk/ jeugdteam altijd in overleg met het lokale wijk/ jeugdteam genomen. c. De gemeente is ervoor verantwoordelijk dat Veilig Thuis te allen tijde kan nagaan of een gezin bekend is. Binnen kantoortijden zorgt de gemeente ervoor dat er altijd een medewerker bereikbaar is voor overleg. d. Specifieke afspraken worden opgenomen in de gemeentelijke bijlage bij deze overeenkomst. 14. Rapportage afspraken a. Rapportage wijk/ jeugdteams De wijk/ jeugdteams hebben op twee manieren te maken met huiselijk geweld en kindermishandeling. Zij krijgen cases via Veilig Thuis door of zij constateren zelf huiselijk geweld en / of kindermishandeling bij gezinnen. In beide gevallen is het voor de beleidsontwikkeling van belang dat de wijk/ jeugdteams deze zaken registreren en rapporteren. 1. Cases die door Veilig Thuis na triage doorgezet worden naar het wijk/ jeugdteam Gemeente/wijk Soort problematiek Zelf opgepakt door het wijk /jeugdteam? Betrokkenheid Veiligheidshuis? Betrokkenheid huisarts? Multi- of monodisciplinair? Welke hulpverlener(s)? Casemanagement? Wie? Betrokken hulpverleners buiten eigen team (wijk/ jeugdteam)? Resultaat: * geweld gestopt/veiligheid geborgd * doorverwezen en naar wie? * terug naar Veilig Thuis 8
check op veiligheidssituatie na een half jaar en een jaar 2. Cases huiselijk geweld en kindermishandeling die meteen binnenkomen bij het wijk/ jeugdteam Hen wordt gevraagd het volgende te registreren: Gemeente/wijk Soort problematiek Stappen van de meldcode doorlopen? Betrokkenheid Veiligheidshuis? Betrokkenheid huisarts? Zelf opgepakt door het wijk/ jeugdteam? Multi- of monodisciplinair? Welke hulpverlener(s)? Casemanagement? Wie? Betrokken hulpverleners buiten eigen wijk/ jeugdteam? Resultaat: * geweld gestopt/veiligheid geborgd * doorverwezen en naar wie? * doorverwezen naar Veilig Thuis check op veiligheidssituatie na een half jaar en een jaar De gegevens worden jaarlijks over een kalenderjaar verzameld. Afspraken hierover worden gemaakt. Mochten bepaalde gegevens (nog) niet geleverd kunnen worden, dan worden afspraken gemaakt over het moment waarop dat wel kan. b. Rapportage Veilig Thuis Veilig Thuis levert per kwartaal per gemeente de gegevens die, op basis van de gegevens die voor het CBS verzameld worden, te leveren zijn. Dit betreft in elk geval niet de privacy-gevoelige informatie die Veilig Thuis aan het CBS moet aanleveren. In 2016 wordt bekeken of daarmee voldoende gegevens aangeleverd kunnen worden. 15. Spreekkamers De gemeenten stellen, indien nodig, spreekkamers beschikbaar ten behoeve van gesprekken in het kader van de functie ondersteuning. Hierover worden per gemeente afspraken vastgelegd in de gemeentelijke bijlage bij deze overeenkomst. 15. Evaluatie a. Twee keer per jaar bezoekt Veilig Thuis Haaglanden de individuele gemeenten. Tijdens het eerste bezoek wordt de samenwerking besproken en waar nodig bijgesteld. Tijdens dit overleg kunnen ook de in de gemeentelijke bijlage vastgelegde ambities besproken worden. Dit bezoek wordt in elk geval bijgewoond door de beleidsmedewerker van de gemeente, een teammanager van een lokaal team, een manager van Veilig Thuis en eventueel een directeur van Veilig Thuis. 9
Tijdens het tweede bezoek wordt de voortgang besproken en vooruit gekeken naar het nieuwe jaar. Dit bezoek wordt bijgewoond door de beleidsmedewerker van de gemeente, een directeur van de gemeente, een manager van Veilig Thuis en eventueel een directeur van Veilig Thuis en een verantwoordelijk wethouder. b. Deze overeenkomst wordt in het najaar van 2016 geëvalueerd en vervolgens elke twee jaar. 10