Colofon. Dit document is een publicatie van: 3Wplus Interlokale vereniging woonbeleid regio Noord

Woonplan Grimbergen

1 Colofon Dit document is een publicatie van: 3Wplus Interlokale vereniging woonbeleid regio Noord in samenwerking met de gemeente Grimbergen - woonloket Ontwerpers: Elke De Leu Evy D haeseleer Voor de gemeente Grimbergen Burgemeester Marleen Mertens Schepen woningbeleid Jaak Cauwenberghs Secretaris Hans Habils

2 Voorwoord De Vlaamse overheid wil de gemeenten stimuleren om een lokaal woonbeleid uit te voeren dat gesteund is op een goede planning en vertrekt vanuit de principes die in de Vlaamse Wooncode ingeschreven zijn. De Wooncode geeft de gemeenten de rol van coördinator van alle huisvestingsinitiatieven op hun grondgebied. Een goede afstemming tussen de verschillende actoren is immers noodzakelijk. De gemeente Grimbergen maakt deel uit van de Interlokale Vereniging Regionaal woonbeleid Noord. Hierdoor kreeg de gemeente heel wat meer armslag om een lokaal woonbeleid te voeren, dat beantwoordt aan de concrete noden die zich stellen inzake huisvesting. Een eerste woonbeleidsplan moet de verschillende acties en projecten kaderen in een globale visie op langere termijn, zodat inspanningen kunnen worden gedoseerd en de financiële middelen en het personeel efficiënt en doelgericht kunnen worden ingezet. Een woonbeleidsplan vormt de neerslag van de beleidsopties die voor de huidige legislatuur inzake huisvesting worden genomen. Het is een opsomming van concrete doelstellingen die realistisch en haalbaar moeten zijn. Het betekent tevens een engagement van de verschillende huisvestingsactoren om binnen een bepaalde termijn een aantal afspraken en projecten te realiseren. Methodiek en procesverloop De samenwerking van Grimbergen met 3 andere gemeenten in de Interlokale vereniging Regionaal woonbeleid Noord geeft de mogelijkheid om het lokaal woonbeleid te kaderen en te toetsen in een ruimer intergemeentelijk kader. De gemeenten in het beheerscomité en de leden van de stuurgroep gingen akkoord met de opmaak van een omgevingsanalyse waarin het intergemeentelijke werkingsgebied als referentiekader werd genomen. De medewerkers van de interlokale vereniging verzamelden alle relevante gegevens van de deelnemende gemeenten. Deze werden tegen elkaar en tegen de bovenlokale (provinciale, gewestelijke) gegevens afgetoetst. In het beheerscomité werd geopteerd om de gemeente Zemst als pilootgemeente te nemen voor de uitwerking van het woonplan. Voor de gemeente Grimbergen werd als eerste stap de omgevingsanalyse verder uitgewerkt op maat van de gemeente Grimbergen. Een eerste overlegmoment werd gepland en ging door op 1/02/2011 om de omgevingsanalyse van Grimbergen te overlopen en te finaliseren.

3 Op een volgend overlegmoment werd een denkoefening gedaan die uitmondde in een SWOT-analyse van het woonbeleid van de gemeente. Ook werden de bestaande beleidsplannen (meerjarig strategisch beleidsplan, lokaal sociaal beleidsplan) overlopen die refereerden naar het beleidsdomein wonen en werd de samenhang van de andere plannen met het woonplan in kaart gebracht. Een volgende stap bestond er dan in om de bestaande doelstellingen rond wonen samen te brengen en af te wegen tegen elkaar en te actualiseren. Ook werden voortgangsrapporten voorzien van de bestaande plannen om de voortgang te evalueren. De gemeentelijke werkgroep die het woonplan opmaakt kwam 07/10/2011 opnieuw samen om de definitieve lijst doelstellingen goed te keuren. Tijdens een laatste en beperkte bijeenkomst op 20/12/2011 werd er gezamenlijk beslist om het woonbeleidsplan vooraan te plaatsen. Zo krijgt u, als lezer een concreet en duidelijker zicht op de sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen. Maar tevens ook op de doelstellingen voor de gemeente Grimbergen die dit woonplan met zich meebrengt. Deze doelstellingen kregen vorm door de omgevingsanalyse die hier aan vooraf ging. Deze omgevingsanalyse kan u terugvinden als tweede deel in het woonplan.

4 Inhoudsopgave Voorwoord...2 Methodiek en procesverloop...2 DEEL I: Woonbeleisplan 1 Samenvatting omgevingsanalyse...9 2 SWOT-analyse...11 3 Doelstellingen...13 Deel II: Omgevingsanalyse Inleidend...18 1 Algemene beschrijving en situering gemeente...19 2 Aanbod inzake woningen: hoeveelheid, kwaliteit en betaalbaarheid...20 2.1 Algemene beschrijving en woningaanbod...20 2.1.1 Aantal woningen en evolutie...20 2.1.2 Woningdichtheid...22 2.1.3 Type woningen...22 2.1.4 Verhouding eigenaar/huurder...24 2.2 Kwaliteit van het woningaanbod...27 2.2.1 Comfortindicatoren...27 2.2.2 Leegstand en verwaarlozing...28

5 2.2.3 Ongeschikt- en onbewoonbaarverklaringen...30 2.2.4 Conformiteitsattesten...31 2.2.5 Gegevens renovatie...31 2.2.6 Aantal bouwvergunningen...33 2.2.7 Duurzaamheid en energieverbruik woningen...35 2.3 Sociale huisvesting...42 2.3.1 Aanbod sociale huurwoningen (SHM, SVK)...42 2.3.2 Aanbod sociale koopwoningen / sociale kavels...49 2.3.2 Wachtlijsten / typologie sociale huisvesting...50 2.3.3 Typologie...52 2.3.4 Projecten op korte en midellange termijn...52 2.3.5 Inkomensgrenzen sociale woningen...54 2.4 Betaalbaarheid...56 2.4.1 Huursubsidies...56 2.4.2 Verkoopprijzen en evolutie...57 2.5 Aanbod t.a.v. specifieke doelgroepen...63 2.5.1 Noodopvang...63 2.5.2 Lokaal opvanginitiatief (LOI)...64 2.5.3 Rusthuisbedden / serviceflats (ouderen en personen met een handicap)...65 2.5.4 Leefloners...69 3 Vraag behoeften...70 3.1 Demografische gegevens...70 3.1.1 Aantal inwoners en bevolkingsevolutie...70

6 3.1.2 Bevolkingsdichtheid...73 3.1.3 Aantal gezinnen en samenstelling...75 3.1.4 Burgerlijke staat...76 3.1.5 Leeftijdsverdeling, -evolutie en prognose...78 3.1.6 Aantal personen met een handicap...83 3.1.7 Diversiteit...86 3.2 Socio-economische gegevens...88 3.2.1 Inkomen...88 4 Confrontatie vraag en aanbod: mogelijkheden om behoeften op te vangen...89 4.1 Evolutie onbebouwde percelen...89 4.2 Grondreserves...90 4.3 Grondreserves met mogelijkheden...91 5 Beschrijving actoren en hun dienstverlening...92 5.1 Dienst wonen...92 5.2 OCMW sociale dienst...94 6 Huidig lokaal beleid en woonoverleg...94 6.1 Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan...94 6.2 Ruimtelijke uitvoeringsplannen (RUP)...97 6.3 Bijzonder plan van aanleg (BPA)...98 6.4 Andere beleidsplannen...98 6.4.1 Beleidsplan 2007 2012: Ruimtelijke ordening, stedenbouw en woonbeleid...98 6.4.2 Lokaal sociaal beleidsplan...101 6.5 Gebruik instrumenten ter verbetering van de woningkwlaiteit...103

7 6.5.1 Leegstandsregister...103 6.5.2 Gemeentelijke premies...103 6.6 Gemeentelijk reglement sociaal wonen...103 6.7 Lokaal intergemeentelijk toewijzingsreglement...106 6.8 Gemeentelijke commissie voor ruimtelijke ordening (GECORO)...107 6.9 Interlokaal woonbeleid regio Noord...107 Bijlagen...111 Bijlage 1: VAP- en Renovatiepremie...111 Bijlage 2: Gemeentelijke premies Kampenhout...112 Bijlage 3: Gemeentelijke premies Steenokkerzeel...116 Bijlage 4: Gemeentelijke subsidies Zemst...120 Bijlage 5: Energiescans...124

Deel I: Woonbeleidsplan 8

9 1 Samenvatting omgevingsanalyse Het woonbeleidsplan is gebaseerd op de omgevingsanalyse. Deze omgevingsanalyse kan u terugvinden in deel twee van dit woonplan. Het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan geeft het aan in zijn visie op de ruimtelijke ontwikkeling van de gemeente: Grimbergen: Stedelijke levendigheid in landelijke omgeving. Dit geeft aan dat Grimbergen een gemeente is met een zeer diverse samenstelling, de nabijheid van Brussel die voelbaar is, vooral in Strombeek- Bever, tegenover de groene open ruimte die in Beigem en Humbeek zichtbaar is. Grimbergen is een gemeente met meer dan 35 000 inwoners, in vergelijking met de andere 3 gemeenten uit het interlokaal woonbeleid regio Noord (Zemst, Kampenhout en Steenokkerzeel) is Grimbergen de grootste gemeente. Uit de omgevingsanalyse echter blijkt dat behalve het grote verschil in aantal inwoners, Grimbergen weinig uitschieters kent voor de onderzochte parameters. We sommen hier de belangrijksten op. Met een bevolkingsdichtheid van 964 inwoners per vierkante kilometer lijkt Grimbergen een zeer dichtbevolkte gemeente, zeker in vergelijking met het gemiddelde voor Vlaams-Brabant van 511 en voor het Vlaamse Gewest van 462 inwoners per vierkante kilometer. Wanneer we de cijfers voor Grimbergen gedetailleerder bekijken zien we dat Beigem met 494 en Humbeek met 506 inwoners per vierkante kilometer zeer gelijklopend is met het gemiddelde voor Vlaanderen. Het cijfer voor Strombeek-Bever echter bedraagt 2466 inw/km2, dit stelt ons als gemeente voor grote uitdagingen om aan deze densiteit een kwalitatieve invulling te geven. De verhouding eigenaars/huurders ligt in Grimbergen op 72%, dit is aanzienlijk lager dan in de 3 andere gemeenten van het interlokaal woonbeleid (84-86%), een stuk lager dan het cijfer voor Vlaams Brabant (77%) en iets lager dan het cijfer voor Vlaanderen (74%). Dit lagere cijfer kunnen we wel terugvinden bij alle gemeentes die rond Brussel gelegen zijn. Vlaanderen wil tegen 2020 43 000 bijkomende sociale huurwoningen bouwen, ze streven naar 9% sociale huurwoningen. Het aantal voor Vlaanderen lag in 2009 op 5,56%. Voor Grimbergen lag het aantal op 2,81%, hetgeen laag is, maar gelijkaardig aan vele gemeentes rondom ons. Het bindend sociaal objectief voor Grimbergen is vastgelegd op 245 bijkomende sociale huurwoningen. Wanneer we de wachtlijsten bekijken van het sociaal verhuurkantoor en de sociale huisvestingsmaatschappij, zien we dat zij een wachtlijst hebben van respectievelijk 519 en 934

10 kandidaat huurders. Indien we in deze wachtlijsten enkel de kandidaten bekijken gedomicilieerd in Grimbergen, dan zien we dat dat er respectievelijk 23 en 281 zijn. Deze cijfers tonen aan dat de opgelegde 245 sociale huurwoningen uit het bindend sociaal objectief relatief overeenkomen met de reële vraag binnen de gemeente. Wat betreft de verkoopprijzen van woningen zien we dat deze voor Grimbergen (en ook voor de drie andere gemeentes uit het interlokaal woonbeleid) hoger liggen dat het gemiddelde voor Vlaams-Brabant (een kleine 10%) en een heel stuk hoger liggen dan het gemiddelde voor het Vlaams-Gewest (ongeveer 30%). Opvallend is echter dat, wanneer we de evolutie van de verkoopprijzen bekijken over de laatste 15 jaar, de prijsstijging enorm hoog is, maar voor de gemeente Grimbergen toch lager is dan voor veel van de omliggende gemeenten, Vlaams-Brabant én het Vlaams Gewest. Voorts zien we dat het aandeel 65-plussers in Grimbergen ongeveer 2% hoger ligt dan gemiddeld, dat het aantal vreemdelingen per 1000 inwoners stijgt, dat het inkomen van de Grimbergenaar hoger ligt dan dat van de gemiddelde Vlaams-Brabander en het gemiddelde voor het Vlaamse Gewest. Er staan de gemeente Grimbergen grote uitdagingen te wachten, hetgeen niet wil zeggen dat ze de laatste jaren heeft stilgezeten. Integendeel, in 2006 werd er resoluut gekozen om van Wonen een aparte beleidsbevoegdheid te maken. Dit heeft de voorbije jaren geresulteerd in de oprichting van het interlokaal woonoverleg Regio Noord, de oprichting van het woonloket met de voltijdse indiensttreding van de woonconsulent, het organiseren van info-avonden omtrent levenslang aanpasbaar wonen, dakisolatie en dergelijke. Er werd een toewijzingsreglement opgemaakt, waarin de lokale binding van kandidaat-huurders voor een sociale woning een belangrijke rol speelt. Het gemeentelijk reglement sociaal wonen werd opgesteld. De masterplanning voor het centrum van Strombeek-Bever wordt opgemaakt, waarbij ook speciale aandacht gaat naar wonen voor verschillende doelgroepen. De opstelling van dit woonplan werd ter harte genomen. Tevens staan er nog verschillende andere acties binnen het woonbeleid in de steigers.

11 2 SWOT-analyse Sterkten - Gunstige ligging, aan ring en dichtbij Brussel met toch een landelijk karakter Zwakten - Hoge verkoopprijzen van woningpatrimonium - Landelijk karakter van Beigem, Grimbergen en Humbeek - Beperkte financiële middelen voor sociaal wonen ter beschikking - Woonloket: aanbod van verscheidene premies - Extra te realiseren sociale woningen die het bindend sociaal objectief oplegt. - Groot aantal verbouwingen en nieuwbouw - Ontbreken van noodopvang - Gemeentelijke subsidies - Lange wachtlijsten voor sociale woningen - Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan - Weinig gemeentelijk patrimonium - Vergunningenregister - Weinig gemeentelijke of sociale woonprojecten - Register onbebouwde percelen - Oude sociale woningen - Regionaal woonbeleid - Groot aantal recente woningen - Aanbod SVK in onze regio - De densiteit van Strombeek-Bever en het groot aantal faciliteiten dat dit met zich meebrengt.

12 Kansen Bedreigingen - Leegstandsheffing - Hoog aantal huurders (veel wisseling van bewoners, leegstand, ) - Fonds ter Reductie van de Globale Energiekost (FRGE) - Vergrijzing van inwoners - Verbouwing van woning voor noodopvang - Landelijk karakter versus verstedelijking - Inbreidingsgebieden - Inwijking van inwoners van omliggende steden en gemeenten - Vernieuwingsprojecten voor verstedelijkte dorpskernen - Beperkte gewestelijke financiële middelen - Aanpasbaar / levenslang wonen promoten - Complexe procedure / regelgeving woonbeleid - Gemeentelijk toewijzingsreglement sociale huurwoningen - Beperkingen die de wetgeving van hogerhand oplegt, bijvoorbeeld met betrekking tot het gebruik van de Nederlandse taal. - Nieuwe woonvormen stimuleren (zorgwonen, kangoeroewonen, ) - Plannenregister - Hoog aantal voorzieningen voor ouderen - Groeiend aantal inwoners - Wonen in eigen streek - Verstedelijking van Strombeek-Bever - Recht van voorkoop - Groeiend aantal inwoners - Sociaal objectief

13 3 Doelstellingen KT: Korte Termijn LT: Lange Termijn P: Permanent G: Gerealiseerd FD: Financiële dienst van de gemeente SB: Stedenbouw GSA: Gemeentelijk stedenbouwkundig ambtenaar SHM: Sociale Huisvestingmaatschappij LF: Leefmilieu TA: Technisch Adviseur OCMW: Openbaar Centrum Maatschappelijk Welzijn TZ: Thuiszorg P: Politie WBC: Woonbeleidscoördinator SVK: Sociaal Verhuurkantoren WC: Woonconsulente Nummer Actie Timing Verantw 1 Ondersteunen van betaalbaar en kwalitatief wonen 1.1 Continuïteit woonloket 1.1.1 Inwoners blijven informeren over premies, leningen, woonkwaliteit, sociale huisvesting, P WC 1.1.2 Noodzakelijke huisbezoeken verrichten voor het geven van informatie over premies en helpen P WC invullen van aanvraagformulieren 1.1.3 Blijvend bekend maken woonloket via gemeentelijke kanalen P WC 1.1.4 Organiseren van infoavonden / evenementen omtrent wonen P WC / WBC 1.1.5 Registratie woonvragen P WC 1.1.6 Aandacht voor toegankelijkheid van woningen P SB 1.2 Continuïteit steunmaatregelen via OCMW 1.2.1 Verbouwen van woning voor noodopvang KT OCMW 1.2.2 Noodwoningen inzetten voor noodsituaties P OCMW 1.2.3 Financiële steunmaatregelen op gebied van wonen voor sociaal zwakkeren blijven stimuleren P OCMW 1.3 Continuïteit gemeentelijk premiestelsel

14 1.3.1 Aanvullende premies energiebesparende maatregelen blijven uitkeren (hemelwaterinstallatie, KT LM en WC infiltratievoorziening, groendak, zonneboiler) 1.3.2 Planadvies duurzaam bouwen G WC 1.3.3 Bijkomend gratis planadvies KT WC 1.3.4 Aanvullende premie zonnepanelen stelselmatig afbouwen KT WC 1.3.5 Gevelrenovatie (premie toevoegen) KT SB, WC 1.3.6 Actuele premies opvolgen en onderzoeken waar gemeente eventueel kan aanvullen P WC 1.3.7 Inwoners begeleiden bij hun premie-aanvraag P WC 1.4 Optimaliseren van de samenwerking en communicatie tussen de verschillende actoren 1.4.1 Uitwerken duidelijke taakafstemming tussen de verschillende woonactoren KT WBC 1.4.2 Optimaliseren van het Fonds ter Reductie van de Globale Energiekost KT 3wplusenergie 1.4.3 Optimaliseren van samenwerking tussen woonloket, stedenbouw, leefmilieu en financiële dienst KT WBC, WC, SB, LM, FD 1.4.4 Optimaliseren van samenwerking tussen woonloket, politie, OCMW, sociale huisvestingsmaatschappijen, sociale verhuurkantoren en thuiszorg KT WBC, WC, P, OCMW, SHM, TZ, SVK 1.5 Woonkwaliteit gemeente bewaken 1.5.1 Leegstandsregister up to date houden door jaarlijkse controles P WC 1.5.2 Eigenaars leegstaande gebouwen aansporen om hun woning te verkopen/verhuren, eventueel via P WC, SVK sociaal verhuurkantoor via het versturen van brieven en het toevoegen van informatieve folders. 1.5.3 Eigenaars aansporen om leegstand weg te werken door gemeentelijke heffing op te leggen P FD 1.5.4 Inwoners informeren over de procedure kwaliteitsonderzoeken P WC 1.5.5 Contact opnemen met de eigenaars van niet geschikte woningen en informeren over de procedure P WC kwaliteitsbewaking 1.5.6 Reglement voor kwaliteitsbewaking voor woningopsplitsing opstellen LT SB 1.5.7 Mensen stimuleren woningen te verhuren via sociaal verhuurkantoor en te renoveren via P WC, SVK renovatiepremie of verbeteringspremie door uitleg hierover te verschaffen. 1.5.8 Dienstoverschrijdend werken met OCMW, thuiszorg, politie voor kwaliteit in woningen na te gaan. P WC + OCMW + TZ + P 1.6 Opstellen verordening bescheiden wonen 1.6.1 Nagaan of een verordening bescheiden wonen nuttig kan zijn voor de gemeente Grimbergen LT GSA / SB

15 1.7 Afleveren conformiteitsattesten 1.7.1 Gemeente levert conformiteitsattesten af voor woningen die volgens wooncode in orde zijn om KT WC + TA verhuurd te worden 1.7.2 Inwoners informeren over de mogelijkheid van conformiteitsattesten KT WC 1.7.3 Onderzoeken van randvoorwaarden om conformiteitsattesten te kunnen afleveren KT WC + TA 2 Doordacht grond-, woon- en pandenbeleid voeren 2.1 Opmaken van een actieprogramma 2.1.1 Samenbrengen van alle gronden en verschillende actoren (kerkraden, OCMW, gemeente, ) KT WBC 2.1.2 Gegevens verzamelen voor opmaak van actieplan KT WBC 2.1.3 Werkgroep oprichten KT WBC 2.1.4 Eerste bijeenkomst werkgroep: 1 februari 2012 KT WBC 2.1.5 Grondreserves met mogelijkheden (zie omgevingsanalyse punt 4.3) uitvoeren KT WBC 2.1.6 Opstellen actieplan KT WBC 2.2 Vergroten aanbod sociale huur-, koopwoningen en kavels in kader van het halen van het sociaal bindend objectief 2.2.1 Stimuleren voor het gebruiken van inbreidingsgebieden KT en LT SB 2.2.2 Aansnijden bepaalde woonuitbreidingsgebieden LT SB 2.2.3 Stimuleren via gemeentelijke projecten voor sociale projecten LT WBC + SB 2.2.4 Met kerkraden en OCMW aan tafel zitten om grondbeleid te voeren KT WBC + SB 2.3 Informeren van senioren over levenslang en aanpasbaar wonen 2.3.1 Infonamiddag levenslang en aanpasbaar wonen organiseren KT WC 2.3.2 Folders en informatie omtrent levenslang en aanpasbaar wonen via woonloket en gemeentelijke KT WC informatiekanalen verspreiden 2.3.3 Informatie omtrent nieuwe woonvormen verzamelen P WC 2.4 Woonmogelijkheden sociale doelgroep 2.4.1 Sociale bouwprojecten Providentia LT SHM 2.4.2 (Financiële) steunmaatregelen via het OCMW P OCMW 2.4.3 Samenwerkingsmogelijkheden met SVK Webra en SHM Providentia optimaliseren LT SHM, SVK 2.5 Eigen inwoners stimuleren om in hun gemeente te blijven 2.5.1 Evalueren toewijzingsreglement KT en LT WBC, SHM 2.5.2 De mogelijkheden om een gemeentelijk reglement bescheiden wonen in te voeren nagaan LT WBC 2.5.3 Andere inwoners (Vlabinvest) ook stimuleren LT SB, WBC 3 Werken rond energiezuinig en duurzaam bouwen/wonen

16 3.1 Energiezuinig maken van woningen in Grimbergen 3.1.1 Bouwprojecten van Providentia worden gerealiseerd met de nodige aandacht voor P SHM duurzaamheid/energievriendelijkheid 3.1.2 Infoavonden omtrent duurzaam (ver)bouwen organiseren KT WC 3.1.3 Gemeentelijke energiepremies handhaven P WC en LM 3.1.4 Informatie meegeven over het uitvoeren van energiescans P WC 3.1.5 Bijkomende premie voor buitenmuurisolatie G WC 3.1.6 Bijkomende premie planadvies duurzaam bouwen G WC 4 Opwaarderen van de gemeente Strombeek-Bever 4.1 Realiseren van betaalbare en kwaliteitsvolle woningen 4.1.1 Leegstand verder aanpakken P WC 4.1.2 Kwaliteitsonderzoeken blijven voeren P WC 4.1.3 Eigenaars blijven aanmoedigen om woningen te verbeteren P WC 4.1.4 Gevelrenovatie (premie toevoegen) KT SB, WC 4.1.5 Interactie met het masterplan (woningopsplitsing, gebruik groenruimten, ) LT SB 5 Nieuwe panden energiezuinig maken 5.1 Folder opmaken met energiezuinige advies bij het bouwen of verbouwen en deze meegeven aan het woonloket en bij de dienst stedenbouw wanneer mensen een bouwaanvraag doen. 5.1.1 Informatie verzamelen over energiezuinige woningen KT WC 5.1.2 Bijwonen infomomenten over energiezuinige woningen P WC 5.1.3 Opmaken folder KT WC 5.1.4 Planadvies duurzaam bouwen (premie) P SB 6 Onbebouwde percelen ontwikkelen 6.1 Onbebouwde percelen bijhouden en evalueren 6.1 Gegevens onbebouwde percelen constructief bijhouden P SB 6.2 Belasting op onbebouwde percelen handhaven P FD 7 Informatie over huurders verstevigen 7.1 Map over huurders maken KT WC 7.1.1 Informatie en wetgeving over huren en verhuren verzamelen KT WC 7.1.2 Vragen en antwoorden over huren en verhuren bundelen KT WC 7.1.3 Informatiemap maken over huren en verhuren KT WC

Deel II: Omgevingsanalyse 17

18 Inleidend De intergemeentelijke vereniging Woonbeleid regio Noord nam de coördinatie voor het opstellen van het woonplan op zich. Binnen deze intergemeentelijke samenwerking bevinden zich ook de deelnemende gemeenten Zemst, Kampenhout en Steenokkerzeel. Met deze intergemeentelijke samenwerking geven de deelnemende gemeenten aan dat ze van woonbeleid een beleidsprioriteit maken. Deze omgevingsanalyse is zo opgebouwd dat de (cijfer)gegevens betreffende woonbeleid van alle deelnemende gemeenten worden weergegeven (indien deze voorhanden waren). Op die manier kan men steeds een vergelijking maken met de andere deelnemende gemeenten.

19 1 Algemene beschrijving en situering gemeente Grimbergen ligt een twaalftal kilometer ten noordwesten van Brussel en heeft als naaste buren Brussel, Meise, Kapelle-op-den-Bos, Zemst en Vilvoorde. Grimbergen ligt dicht tegen onze hoofdstad, maar is toch groen en fris en met zijn meer dan 35 000 inwoners dan ook een bruisende en energieke gemeente. Sinds 1977 bestaat Grimbergen uit de deelgemeenten Strombeek-Bever, Beigem, Humbeek en Grimbergen. Grimbergen-centrum is een residentiële gemeente met mooie woonwijken, maar ook heel wat schilderachtige hoekjes en prachtige gebouwen. Het meest verstedelijkt is de deelgemeente Strombeek-Bever, terwijl er in Humbeek en Beigem nog heel wat akker- en weideland te vinden is. De industriële activiteit is voornamelijk gevestigd rond het kanaal Brussel-Willebroek, meer bepaald tussen de grens met de stad Vilvoorde en het gehucht Verbrande Brug. De Maalbeekvallei vormde oorspronkelijk de as van de dorpsgemeenschap. De beek vloeit van zuidwest naar noordoost en mondt ten noorden van Vilvoorde in de Zenne uit. De oudste woonkernen ontwikkelden zich langs de valleirand. De jongste jaren wordt er een grotere verstedelijking vastgesteld, mede onder invloed van het nabije Brussel. Een krans van moderne woonbuurten en een reeks gemeenschapsvoorzieningen zijn er het gevolg van. De kanaalzone, de industriële strook langs het zeekanaal Brussel-Rupel, vormt een apart gebied met een oude woonkern de Borcht, en een industriële woonkern Verbrande Brug. Grimbergen bevindt zich in de provincie Vlaams-Brabant en wordt ook wel de Parel van Brabant genoemd. Het behoort tot het administratief arrondissement Halle-Vilvoorde en het gerechtelijk arrondissement Brussel.

20 2 Aanbod inzake woningen: hoeveelheid, kwaliteit en betaalbaarheid 2.1 Algemene beschrijving en woningaanbod 2.1.1 Aantal woningen en evolutie Tabel 1: Aantal woongelegenheden Index Aantal woongelegenheden 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2001-2007 2008 2009 2010 Grimbergen 14.734 14.856 15.020 15.152 15.259 15.531 15.646-15.787 15.901 15.994 Kampenhout 4.272 4.308 4.304 4.352 4.380 4.403 4.433-4.474 4.540 4.603 Steenokkerzeel 4.149 4.166 4.189 4.243 4.278 4.340 4.399-4.467 4.514 4.608 Zemst 8.300 8.358 8.425 8.527 8.592 8.661 8.745-8.837 8.933 8.994 Vlaams-Brabant 440.867 444.030 447.474 450.819 454.028 458.010 462.045 104,8 466.388 471.228 475.566 Vlaams Gewest 2.733.692 2.754.135 2.776.989 2.798.301 2.819.559 2.842.588 2.868.361 104,9 2896677 2.928.158 2.956.628 Bron: FOD Economie Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie, ECODATA De relatieve stijging van het aantal woongelegenheden in Grimbergen is bij de hoogste in de regio. De stijging is ook hoger dan deze in het Vlaams gewest en in de provincie.

21 Tabel 2: Evolutie verkoopprijs bouwgrond per m² en woongelegenheden (in euro) Grimbergen 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Verkoopprijzen bouwgrond Verkoopprijs appartementen, flats en studio s Verkoopprijs gewone woonhuizen Verkoopprijs villa s, bungalows en landhuizen Bron: ADSEI Gemiddelde verkoopprijs bouwgrond per m² Groei (2000 = 100) Gemiddelde verkoopprijs Groei (2000 = 100) Gemiddelde verkoopprijs Groei (2000 = 100) Gemiddelde verkoopprijs Groei (2000 = 100) 90,4 102,1 122,8 121,9 147,9 128,6 171,5 239,4 187,1 239,9 100,0 112,9 135,9 134,9 163,7 142,3 189,8 265,0 207,0 265,4 91.768 97.325 113.826 118.374 127.693 154.903 167.339 157.492 181.754 177.423 100,0 106,1 124,0 129,0 139,1 168,8 182,3 171,6 198,1 193,3 115.785 120.765 125.223 135.367 132.506 202.897 216.967 241.667 240.616 242.496 100,0 104,3 108,2 117,1 114,4 175,2 187,4 208,7 207,8 209,4 259.757 262.147 272.668 278.194 313.836 320.273 360.606 349.938 351.910 411.116 100,0 100,9 105,0 107,1 120,8 123,3 138,8 134,7 135,5 158,3

22 De prijzen van de verkochte bouwgronden per m² kennen een enorme stijging. Toch zijn er doorheen de jaren enkele schommelingen waar te nemen. De prijzen van gronden zijn geen statistisch gegeven en variëren sterk naar grootte, ligging, bereikbaarheid en andere bijkomende elementen. De prijzen van verkochte woongelegenheden zijn de laatste jaren ook gestegen. De grootste stijging is weer te vinden in de verkoopprijs van gewone woonhuizen. Prijzen van zowel bouwgronden als woongelegenheden zijn gevoelig aan het economisch klimaat. Grimbergen heeft een residentieel karakter met groene plaatsen en bevind zicht toch dicht bij belangrijke invalswegen, dit heeft een invloed op de prijzen. 2.1.2 Woningdichtheid De cijfers van de bebouwde oppervlakte hangen meestal nauw samen met die van de bevolkingsdichtheid (zie verder in deze analyse): in meer verstedelijkte gemeenten is zowel het aandeel bebouwde oppervlakte als de bevolkingsdichtheid hoger. De dichtst bebouwde gemeente in dit werkingsgebied is Grimbergen. Dit komt vooral door de deelgemeente Strombeek-Bever die hier een sterke invloed op uitoefent. Tabel 3: Oppervlakte en bevolkingsdichtheid voor het jaar 2010 Gemeente Oppervlakte ha, a, ca Bevolkingsdichtheid inw./km² Grimbergen 3.861, 0415 984 Bron: ADSEI 2.1.3 Type woningen De volgende tabel geeft aan wat de oppervlakte is van Grimbergen en hoeveel inwoners per km² wonen. De daaropvolgende tabel geeft de verdeling weer over de aard van de woningen: woningen in gesloten bebouwing, in halfopen bebouwing en in open bebouwing (+ hoeven en kastelen) en buildings en appartementsgebouwen, handelshuizen en tenslotte andersoortige gebouwen. In alle gemeenten, van de interlokale vereniging vormt open bebouwing het grootste aandeel van het woonpatrimonium. Behalve in Grimbergen, dat dan ook een meer verstedelijkte gemeente is.

23 Tabel 4: Aard van de woningen (01/01/2010) Grimbergen Kampenhout Gebouwen Woongelegenheden Gebouwen Woongelegenheden Huizen in open bebouwing, hoeven en kastelen 3.548 3.560 3.190 3.203 Huizen in gesloten bebouwing 3.955 4.256 139 144 Huizen in halfopen bebouwing 2.790 2.846 760 761 Alle andere gebouwen* 916 74 531 98 Buildings en appartementsgebouwen 858 4.896 72 293 Handelshuizen 327 362 110 104 Totaal type gebouw 12.394 15.994 4.802 4.603 Steenokkerzeel Zemst Gebouwen Woongelegenheden Gebouwen Woongelegenheden Huizen in open bebouwing, hoeven en kastelen 2.306 2.317 4.378 4.385 Huizen in gesloten bebouwing 709 717 1.080 1.094 Huizen in halfopen bebouwing 1.172 1.179 2.686 2.701 Alle andere gebouwen* 451 17 891 182

24 Buildings en appartementsgebouwen 73 278 130 444 Handelshuizen 101 100 195 188 Totaal type gebouw 4812 4.608 9.360 8.994 Vlaams-Brabant Vlaanderen Gebouwen Woongelegenheden Gebouwen Woongelegenheden Huizen in open bebouwing, hoeven en kastelen 171.179 171.976 865.705 870.753 Huizen in gesloten bebouwing 98.309 102.107 642.765 690.972 Huizen in halfopen bebouwing 96.162 97.153 548.449 553.759 Alle andere gebouwen* 50.406 7.804 330.512 84.691 Buildings en appartementsgebouwen 13.761 83.664 99.879 660.198 Handelshuizen 12.080 96.255 90.423 96.255 Totaal type gebouw 441.897 558.969 2.5777.733 2.956.628 * Alle andere gebouwen: scholen, kerken, fabrieken, overheidsgebouwen, burelen. Bron : FOD Economie Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie, ECODATA 2.1.4 Verhouding eigenaar/huurder Hoge aandelen eigenaars vinden we gewoonlijk terug in de meer landelijke gemeenten, zo ook in dit werkingsgebied. Zemst heeft het hoogste percentage eigenaars. Het hoogst aandeel huurder vinden we normaal terug in meer verstedelijkte gemeenten. De meest verstedelijkte gemeente, Grimbergen, heeft het hoogste aantal huurders. Tabel 5: Eigendomsstructuur 2001

25 Gemeente eigenaars % eigenaars huurders % huurders Zemst 6.492 86,3 1034 13,7 Grimbergen 9.277 71,7 3.664 28,3 Steenokkerzeel 3239 85,3 560 14,7 Kampenhout 3229 84,8 579 15,2 Vlaams-Brabant 293.317 77,3 85.892 22,7 Vlaams gewest 1.666.840 73,8 590.566 26,2 Bron: NIS, FOD Economie, SEE 2001

26 Kaart 1: Woningen bewoond door de eigenaar Bron: Provincie Vlaams-Brabant

27 2.2 Kwaliteit van het woningaanbod 2.2.1 Comfortindicatoren Onderstaande tabel geeft een overzicht van de oudste gebouwen (tot en met 1961) en de meest recente gebouwen (vanaf 1962). In het werkingsgebied blijkt het aantal oudere gebouwen lager dan het Vlaams en provinciaal gemiddelde. In Grimbergen en Zemst is het aantal recente bebouwing hoger dan het Vlaamse gemiddelde. Tabel 6: Bouwjaar gebouwen volgens het kadaster (2010) Aantal gebouwen Aantal gebouwen opgericht vóór 1961 Aantal gebouwen opgericht vanaf 1962 Grimbergen 12.394 5.436 6.958 Kampenhout 4.802 2.026 2.776 Steenokkerzeel 4.812 1.699 3.113 Zemst 9.360 4.004 5.356 Vlaams-Brabant 441.987 203.595 238.302 Vlaams Gewest 2.577.733 1.171.938 1.405.798 Bron: FOD Economie Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie, ECODATA

28 2.2.2 Leegstand en verwaarlozing Een woning wordt als leegstaand beschouwd wanneer ze meer dan een jaar niet meer effectief gebruikt is geweest. Een woning is verwaarloosd wanneer de buitenkant ernstige gebreken vertoont. De verwaarlozing wordt aan de hand van een uitwendig onderzoek van de woning vastgesteld. Wanneer een woning niet aan de opgelegde minimumkwaliteitsnormen van de Vlaamse Wooncode voldoet, kan ze ongeschikt en/of onbewoonbaar verklaard worden. Tabel 7: Leegstaande woningen Leegstand 2007 2008 2009 2010 2011 * Op de inventaris 10 8 8 2 36 Op de inventaris met vrijstelling / 2 3 6 8 Woning geschrapt / / / 1 2 Kennisgeving / / / / 2 * Eerste negen maanden Bron: Gemeente Grimbergen Meer woningen kregen een vrijstelling voor de leegstand van hun woning. Dit kan onder andere zijn omdat de woning nog maar net verkocht is of omdat er werkzaamheden zullen gebeuren in de woning en hiervoor een bouwaanvraag werd aangevraagd. In de loop van 2011 zullen er hoogstwaarschijnlijk nog een heleboel leegstaande woningen bijkomen. Dat is niet zo verwonderlijk aangezien onze gemeente, naar aanleiding van het grond- en pandendecreet, nu zelf verplicht is jaarlijks een oplijsting te maken van de leegstaande woningen. Er werd reeds uit het bevolkingsregister een lijst getrokken van alle woningen in de gemeente waar gedurende meer dan 1 jaar niemand ingeschreven was. Woningen die gebruikt worden als tweede verblijf en die hiervoor belasting betalen werden uit de lijst gefilterd. Die lijst werd nagekeken door de dienst stedenbouw zodat diegenen die momenteel een geldige bouwvergunning hebben ook uit de lijst gefilterd konden worden. De woningen die dan

29 nog overbleven werden bezocht door een technische medewerker van de gemeente. Als na die controle nog steeds een vermoeden van leegstand bestond, werden de eigenaars aangeschreven. Zij kregen de kans om het vermoeden van leegstand te weerleggen aan de hand van bewijsstukken (elektriciteitsfacturen bv.) Woningen waarvan het vermoeden niet kon tegengesproken worden, werden op de inventaris van leegstaande woningen gezet. De gemeente Grimbergen heeft in het leegstandsreglement ook een leegstandsheffing voorzien. Alle eigenaars van woningen die een jaar op de inventaris staan dienen deze heffing te betalen. Tevens worden ze ook op de mogelijkheid gewezen om hun woning te verhuren via een sociaal verhuurkantoor. In april 2011 werd een nieuwe update gemaakt van de inventaris Tabel 8: Verwaarloosde woningen Verwaarlozing 2007 2008 2009 2010 2011* Op de inventaris 12 11 11 11 10 Opgeschort / 5 6 6 5 * tot en met 07/07/2011 Bron: Gemeente Grimbergen Op basis van voorgaande tabel kunnen we besluiten dat er eind 2010 elf woningen op de inventaris van verwaarloosde woningen stonden, waarvan er zes werden opgeschort. Deze inventaris blijft, in tegenstelling tot de inventaris van leegstand,een bevoegdheid van Wonen Vlaanderen. Zij heffen hier tevens een belasting op.

30 2.2.3 Ongeschikt- en onbewoonbaarverklaringen Wanneer een woning niet aan de opgelegde minimumkwaliteitsnormen van de Vlaamse Wooncode voldoet, kan ze ongeschikt en/of onbewoonbaar verklaard worden. Als een onderzoeker op basis van het technisch verslag vaststelt dat een woning vijftien of meer strafpunten telt, kan de woning ongeschikt worden verklaard. Een woning is onbewoonbaar als er een ernstig veiligheids- of gezondheidsrisico is vastgesteld dat verdere bewoning uitsluit zolang het veiligheids- of gezondheidsrisico niet is verholpen. Tabel 9: Ongeschikte en onbewoonbare woningen Ongeschikt / onbewoonbaar Waarvan opgeheven Waarvan opgeschort 2007 9 4 / 2008 6 5 3 2009 6 4 4 2010 8 / 3 2011* 8 / 3 * Tot en met 07/07/2011 Bron: Gemeente Grimbergen Op de inventaris van ongeschikt- en onbewoonbaar verklaarde woningen stonden eind 2010 acht woningen. Drie woningen hiervan kregen een opschorting. Over het algemeen kan gesteld worden dat het aantal dossiers omtrent woonkwaliteit stabiel bleef in de gemeente. Huurders ondernemen sneller stappen indien ze twijfels hebben bij de woonkwaliteit van hun huurwoning. De klachten van de huurders zijn echter niet steeds gegrond. In een aantal gevallen gaat het veeleer om een geschil tussen huurder en verhuurder en niet om een slechte woonkwaliteit van de woning. Vaak wordt na een kwaliteitsonderzoek alles in het werk gesteld om woningen in orde te krijgen, zodat er geen besluit tot ongeschikt en/of onbewoonbaarheid dient genomen te worden.

31 2.2.4 Conformiteitsattesten Een conformiteitsattest is een officieel document waaruit blijkt dat de woning voldoet aan de opgelegde gewestelijke woonnormen. Het is niet verplicht bij het verhuren van een woning. Het attest wordt door de verhuurder aangevraagd bij de gemeente en is tien jaar geldig, ook na overdracht van het zakelijk recht. Tabel 10: Woningen die een conformiteitsattest kregen Grimbergen 2010 2011 * Conformiteitsattest 2 1 * Eerste zes maanden van 2011 Bron: Gemeente Grimbergen Conformiteitsattesten werden tot op heden nog niet vaak aangevraagd in Grimbergen. Dat komt uiteraard omdat dit document niet verplicht is en ook niet zo bekend bij de modale burger. 2.2.5 Gegevens renovatie Tabel 11: Cijfers premie wonen (2008) Gemeente Premiesoort Aanvragen Toezeggingen Weigeringen Grimbergen VAP 14 7 9 RENOVATIE 70 51 19 Kampenhout VAP 6 8 1 RENOVATIE 31 28 8 Steenokkerzeel VAP 7 3 5

32 RENOVATIE 39 37 6 Zemst VAP 12 12 7 RENOVATIE 68 34 14 Bron : Wonen Vlaanderen cijfers COI periode 01/01/2008-31/12/2008 Tabel 12: Cijfers premie wonen (2009) Gemeente Premiesoort Aanvragen Toezeggingen Weigeringen Grimbergen VAP 26 5 7 RENOVATIE 104 53 19 Kampenhout VAP 5 1 3 RENOVATIE 40 25 2 Steenokkerzeel VAP 8 2 4 RENOVATIE 41 29 8 Zemst VAP 14 3 4 RENOVATIE 111 65 12 Bron : Wonen Vlaanderen cijfers COI periode 01/01/2009-31/08/2009 Aanvragen lopen soms door, over verschillende jaren heen. Zo kan iemand bijvoorbeeld in 2008 een premie aangevraagd hebben die pas in 2009 geweigerd of toegezegd werd. Het is dan ook fout om de weigeringen en de toezeggingen in één bepaald jaar op te tellen en ervan uit te gaan dat die optelsom gelijk is aan het totaal aantal aanvragen. Verdere uitleg over de VAP (vlaamse verbeterings- en aanpassingspremie) en de renovatiepremie vind u terug in bijlage 1.

33 Het is belangrijk dat deze premies de nodige ruchtbaarheid krijgen en daardoor meer en beter benut worden (met als gevolg minder geweigerde dossiers). Initiatieven als het woonloket kunnen hierbij bijdragen. De verschillende woonconsulenten leggen de premies uit aan loketbezoekers en helpen geïnteresseerden met hun aanvraag. 2.2.6 Aantal bouwvergunningen In onderstaande tabel wordt een overzicht gegeven van de afgeleverde stedenbouwkundige vergunningen. In Grimbergen werden er in 2007 bijna evenveel nieuwbouwwoningen opgetrokken dan dat er woningen verbouwd werden. In 2008 lag het aantal nieuwbouwwoningen zelfs hoger dan het aantal renovaties. Het hoge aantal verkavelingprojecten die de jongste jaren in onze gemeente plaats gevonden hebben kunnen deze trend verklaren. Tabel 13: Aantal bouwvergunningen 2007 Nieuwbouw Nieuwbouw Sloop Sloop Reno Reno Gebouw Woning Gebouw Woning Gebouw Woning Grimbergen 58 102 10 7 108 96 Kampenhout 38 51 3 3 88 53 Steenokk. 21 30 34 34 1 1 Zemst 68 80 70 69 7 5 Vlaams-Brabant 2.733 4.928 466 262 3.024 3.247 Vlaams Gewest 18.324 36.429 4.418 3.730 17.558 19.298 Bron: FOD Economie Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie, ECODATA

34 Tabel 14: Aantal bouwvergunningen 2008, 2009 RESIDENTIEEL NIET-RESIDENTIEEL NB RENO NB RENO Aant. gebouwen Aant. woningen Aant. flat Aant. gebouwen met 1 woning Bewoonb. opp (m²) Aant. gebouwen Aant. gebouwen Volume (m³) Aant. gebouwen 2008 Vl. gewest 18.198 35.178 19.333 15.845 3.729.974 17.897 3.824 40.659.344 3.960 2009 Vl. gewest 16.451 30.167 15.642 14.525 3.329.427 17.203 3.551 37.576.112 3.554 2008 Vl. Brabant 2.713 4.566 2.160 2.406 506.591 2.812 307 2.594.941 410 2009 Vl. Brabant 2.388 4.763 2.666 2.097 489.405 2.592 285 2.490.651 356 2008 Grimbergen 60 94 45 49 11.229 74 6 61.259 10 2009 Grimbergen 54 64 14 50 9.891 84 5 12.847 3 2008 Kampenh 37 53 20 33 6.251 56 3 9.036 11 2009 Kampenh 41 70 36 34 6.804 38 3 1.629 4 2008 Steenokk 15 24 11 13 2.861 44 4 5.919 6 2009 Steenokk 17 46 34 12 4.021 38 2 150 4 2008 Zemst 121 127 10 117 13.610 67 8 14.755 9 2009 Zemst 52 59 9 50 11.816 54 10 44.769 8 Bron: Statbel.fgov.be

35 Het is duidelijk dat er in de regio een algemene trend is naar verbouwen eerder dan nieuwbouw. Dit is niet verwonderlijk gezien de hoge prijs van de bouwgronden in deze regio (Vlabinvest gebied). 2.2.7 Duurzaamheid en energieverbruik woningen Tabel 15: Aantal toegekende premies voor energiebesparende maatregelen (Eandis) (vanaf 01/01/2010) Doelgroep * Premiesoort BK HH OB ON Eindtotaal Andere brandstof condensatieketel 4 278 / / 282 Buitenzonnewering 1 59 / / 60 Condensatieketels / / 1 2 3 Dakisolatie 1 293 3 1 298 Dubbel glas hoogrendementsglas 1 78 2 / 81 EnergiePrestatieRegeling / 14 / / 14 Enkel glas hoogrendementsglas 4 353 1 1 359 HR+ condensatieketel / 9 / / 9 Muurisolatie / 45 3 / 48 Thermostaatkraan / 81 / / 81

36 Ventilatie met warmterecuperatie / 2 3 / 5 Warmtepomp / 1 / 2 3 Zonneboiler / 16 / / 16 Eindtotaal 11 1229 13 6 1259 * BK: Beschermde klant HH: Huishoudelijke klant OB: openbaar bestuur ON: onderneming Bron: Eandis Uit bovenstaande tabel leiden we af dat het plaatsen van hoogrendementsbeglazing in de plaats van enkele beglazing het grootste deel uitmaakt. Woningen worden alsmaar beter geïsoleerd. Dit komt mede door de talrijke premies die bestaan. Uit de gegevens van Eandis leiden we af dat de meeste premies worden toegekend voor het isoleren van de woning. Het isoleren van de woning waarvoor in 2010 bij Eandis premies werden toegekend zijn dakisolatie, muurisolatie en het plaatsen van hoogrendementsbeglazing. Deze hoogrendementsbeglazing wordt in de meeste gevallen geplaatst ter vervanging van enkele beglazing, maar in 2010 werden ook 81 premies toegekend voor het plaatsen van hoogrendementsbeglazing in de plaats van dubbel glas. Daarnaast worden er ook veel premies toegekend voor het plaatsen van een condensatieketel. De huishoudelijke klant is de grootste doelgroep die hiervan gebruik maakt.

37 MILIEUSUBSIDIES Tabel 16: Gemeentelijke premies Gemeente Hemelwater- installatie Zonneboiler Fotovoltaïsche zonnepanelen Energie audit Superisolerende beglazing Infiltratievoorziening Dakisolatie Muurisolatie Grimbergen X X X X X(*) Steenokkerzeel X X Kampenhout X X X X X Zemst X X X X X X (*) De energieaudits worden uitgevoerd via het Vilvoords zilverpunt. Thema water / Hergebruik water De gemeente Grimbergen voorziet een premie voor de plaatsing van een hemelwaterput en/of infiltratievoorziening. Het subsidiereglement voor de aanleg van een hemelwaterput werd aangepast. Voor bestaande woongelegenheden wordt voortaan een subsidie van 0,05 euro per liter waterinhoud van de hemelwaterput toegekend, met een maximum van 500 euro. Voor infiltratievoorzieningen wordt een maximum bedrag van 250 euro toegekend. De subsidie bij nieuwbouw is weggevallen. De subsidie wordt momenteel verleend voor een bestaand gebouw of bij de verbouwing van een bestaand gebouw én de hemelwaterinstallatie of infiltratievoorziening dient gebouwd te zijn ná 31.12.2007. Deze premie is eenmalig.

38 Hemelwaterinstallaties De minimale inhoud van de hemelwaterput bedraagt 50 liter per m² horizontale dakoppervlakte, afgerond naar het hogere duizendtal, met een minimum van 3000 liter. De volledige dakoppervlakte dient aangesloten te zijn op de hemelwaterput. Een subsidie bij een onvolledig aangesloten dakoppervlakte is slechts toegestaan mits grondige motivering. Het hergebruik van het opgevangen water is verplicht door middel van een aangesloten pompinstallatie met een minimale aansluiting van 1 WC en 1 buitenkraantje of 1 WC en 1 wasmachine. Een pompinstallatie is niet verplicht indien de verschillende aftappunten gravitair gevoed kunnen worden. Er mag geen directe verbinding gecreëerd worden tussen het drinkwaternet en het leidingennet aangesloten op de hemelwaterput. Hiertoe dient de hemelwaterput met drinkwater bijgevuld te worden door middel van een bijvulsysteem met onderbreking overeenkomstig de code van goede praktijk, ofwel dient een afzonderlijk leidingencircuit voorzien te worden voor hemelwater en drinkwater. De overloop van de hemelwaterput moet aangesloten worden op een infiltratievoorziening op eigen terrein. Enkel als er geen infiltratievoorziening is, mag de overloop van de hemelwaterput afgeleid worden naar een openbare infiltratievoorziening, een waterloop, gracht of een ander oppervlaktewater. Wanneer deze afvoermogelijkheden niet aanwezig zijn of aansluiting hierop niet haalbaar is, mag de overloop van de hemelwaterput aangesloten worden op het gedeelte van de openbare riolering bestemd voor de afvoer van hemelwater. Als er geen openbare riolering bestemd voor afvoer van hemelwater aanwezig is, mag de overloop van de hemelwaterput op de gemengde openbare riolering aangesloten worden. Wel moeten tot aan het lozingspunt op de openbare riolering het hemelwater en afvalwater gescheiden worden.

39 Infiltratievoorzieningen Infiltratievoorzieningen moeten voldoen aan de volgende eisen: - Het buffervolume moet in verhouding staan tot het gerealiseerd infiltratiedebiet. - Het buffervolume van de infiltratievoorziening moet minimaal 300 liter per begonnen 20 m² aangesloten verharde oppervlakte (grondoppervlakte en dakoppervlakte) bedragen. Wanneer waterdoorlatende klinkers worden gebruikt, kan de helft van de aangesloten verharde oppervlakte in rekening worden gebracht om het buffervolume te bepalen. - De oppervlakte van de infiltratievoorziening moet minimaal 2 m² per begonnen 100 m² aangesloten verharde oppervlakte bedragen. Op de infiltratievoorziening wordt minstens 50 m² dakoppervlak of verharding aangesloten. De hemelwaterinstallatie en/of infiltratievoorziening is gebouwd na 31 december 2007 volgens, of in overeenstemming gebracht met, de code van goede praktijk voor hemelwaterputten en infiltratievoorzieningen, de gewestelijke stedenbouwkundige verordening, de provinciale stedenbouwkundige verordening inzake afkoppeling van hemelwater afkomstig van dakvlakken en de provinciale stedenbouwkundige verordening inzake afkoppeling van hemelwater afkomstig van verharde oppervlakten. Een (voor eensluidend verklaard) afschrift van de facturen dient door de bouwheer voorgelegd te worden. De subsidie voor de aanleg van een infiltratievoorziening bedraagt max. 250 euro. Tabel 17: Toegekende subsidie voor hemelwatergebruik 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Aantal 25 12 14 34 18 17 5 Bron: Gemeente Grimbergen

40 Van het jaar 2007 naar het jaar 2008 was er een plotse daling van het aantal toegekende subsidies voor hemelwatergebruik. Dit komt omdat voor 2008 een premie van 75 voor hergebruik van regenwater bij nieuwbouw woningen werd toegekend. In het reglement dat werd goedgekeurd in 2008 kwam deze premie te vervallen. Thema energie / zonneboiler en fotovoltaïsche zonnepanelen Zonneboiler Een vlakke of met vacuümbuizen opgebouwde plaat voor zonnelichtcaptatie, een veiligheidsvat, een boiler en de noodzakelijke leidingen naar en van een conventionele naverwarmingsinstallatie. Het college van burgemeester en schepenen kan een subsidie verlenen voor het gebruik van zonne-energie die bestemd is voor de productie van elektriciteit en/of warm water en voor woningen gelegen op het grondgebied van Grimbergen. Natuurlijke personen, aanvragers voor lokalen van verenigingen komen in aanmerking voor een subsidie. Bij aanvragen waarbij de aanvrager geen eigenaar is, moet de eigenaar zijn akkoord verklaren via medeondertekening. De installatie moet geplaatst zijn in overeenstemming met goed vakmanschap en tevens geplaatst zijn in een regelmatig vergund of geacht vergund te zijn gebouw volledig gelegen op het grondgebied van de gemeente Grimbergen. Er wordt een subsidiebedrag van 150 voor het plaatsen van een zonneboiler voor warming van sanitair water. De subsidie kan slechts eenmalig aangevraagd worden. Tabel 18: Toegekende subsidie voor zonneboiler 2007 2008 2009 2010 Aantal 2 15 13 25 Bron: Gemeente Grimbergen

41 Fotovoltaïsche zonnepanelen Het college van burgemeester en schepenen kan een subsidie verlenen voor het gebruik van zonne-energie die bestemd is voor de productie van elektriciteit en/of warm water en voor woningen gelegen op het grondgebied van Grimbergen. Natuurlijke personen, aanvragers voor lokalen van verenigingen komen in aanmerking voor een subsidie. Bij aanvragen waarbij de aanvrager geen eigenaar is, moet de eigenaar zijn akkoord verklaren via medeondertekening. De installatie moet geplaatst zijn in overeenstemming met goed vakmanschap en tevens geplaatst zijn in een regelmatig vergund of geacht vergund te zijn gebouw volledig gelegen op het grondgebied van de gemeente Grimbergen. Er wordt een subsidiebedrag van 300 toegekend voor het plaatsen van fotovoltaïsche zonnepanelen. Vanaf januari 2012 zal de premie voor fotovoltaïsche zonnepanelen gewijzigd worden naar 150. De premie voor zonneboilers blijft behouden. Tabel 19: Toegekende subsidies voor fotovoltaïsche zonnepanelen 2007 2008 2009 2010 Aantal 1 14 85 135 Bron: Gemeente Grimbergen Er is een duidelijke groei waar te nemen in de subsidieaanvragen voor het plaatsen van een zonneboiler of fotovoltaïsche cellen. Door mediacampagnes is de kennis rond zonneboilers en fotovoltaïsche cellen gegroeid. Hierdoor beslisten meer om meer mensen om ze te plaatsen. Ook dankzij verscheidene maatregelen werd het mogelijk gemaakt om de kosten van een zonneboiler of fotovoltaïsche cellen te drukken. Buitenmuurisolatie De gemeente sloot een samenwerkingsprotocol met Eandis af zodat inwoners van Grimbergen slechts één aanvraag dienen te doen voor buitenmuurisolatie. De gemeente volgt de voorwaarden van de reglementen van Eandis. Inwoners dienen dan hun premieaanvraag in bij Eandis, die maandelijks de nodige gegevens doorgeeft aan de gemeente die vervolgens haar bijkomende premie uitbetaalt aan de aanvrager. Het samenwerkingsprotocol ging in op 1 oktober 2011.

42 Planadvies Het 'Provinciaal Steunpunt Duurzaam Wonen en Bouwen' van de provincie Vlaams-Brabant biedt alle inwoners planadvies duurzaam bouwen voor bouwprojecten aan tegen 50 per dossier. Voor een planadvies wordt het bouwproject besproken aan de hand van bestaande plannen met een deskundige van het steunpunt. Er wordt onder meer gekeken naar energiezuinigheid en duurzaamheid van gebruikte materialen. Een planadvies zorgt ervoor dat vanaf de beginfase van een bouwproject meteen de juiste beslissing en op vlak van duurzaam bouwen worden genomen. De gemeente subsidieert deze 50 sinds 1 oktober 2011, zodat het planadvies gratis is voor de inwoners. 2.3 Sociale huisvesting 2.3.1 Aanbod sociale huurwoningen (SHM, SVK) Tabel 20: Aanbod sociale huurwoningen 31/12/2007 Gemeente Sociale huurwoningen (van SHM) Sociale huurwoningen (van SVK) Sociale huurwoningen totaal Aandeel sociale huur Grimbergen 399 15 413 2,81% Kampenhout 21 0 21 0,49 % Steenokkerzeel 127 2 129 2,95 % Zemst 222 8 230 2,72 % Vlaanderen 139.358 3.868 143.226 5,56 % Bron: Nulmeting 2009 2020, gevoegd als bijlage bij het Decreet Grond- en Pandenbeleid Grimbergen beschikte op het moment van de nulmeting over 399 sociale huurwoningen bij een SHM en 15 sociale huurwoningen bij een SVK. Het aandeel sociale huurwoningen ten opzichte van het aantal huishoudens bedraagt in de gemeente Grimbergen 2,81%.

43 Het Decreet Grond- en Pandenbeleid (DGP) legt elke gemeente een gemeentelijk objectief voor sociale huurwoningen op dat moet worden verwezenlijkt tegen 2020. Voor Grimbergen komt dit objectief voor sociale huurwoningen neer op 245 sociale huurwoningen, te verwezenlijken tegen 2020 en 9 extra tegen 2025. Tabel 21: Sociale verhuring, leegstand, andere verhuring 31/12/2002 31/12/2003 31/12/2004 31/12/2005 31/12/2006 31/12/2007 31/12/2009 Aantal appartementen Aantal ééngezinswoningen 315 319 320 320 320 320 317 76 83 83 83 83 82 79 Totaal 391 402 403 403 403 403 396 Bron: www.vobip-publiek.vlaanderen.be Tabel 22: Sociale verhuurkantoren Gemeente sociaal verhuurkantoor (SVK) Grimbergen vzw Webra Kampenhout vzw Webra (gewijzigd in 2010) Steenokkerzeel vzw Webra Zemst vzw Webra Bron: Eigen verwerking