De Klimaatbestendige Stad Zwolle Welkom! Christiaan W allet Programmamanager Deltaprogr am ma Nieuwbouw en Herstructurering Programma van vanmiddag 12.40 u. Opening met pitches 12.55 u. Deltaprogramma Nieuwbouw en Herstructurering en De drie stappen voor een klimaatbestendige stad: stresstest, lokale adaptatiestrategieën & klimaatadaptatie in ruimtelijke visies, door Christiaan W allet 13.15 u. De proeftuinervaring van Zwolle, door Andreas van Rooijen, Paula Bijlsma en Renate Postma (allen gemeente Zwolle) 13.40 u. W orkshops, ronde 1 14.55 u. Pauze 15.15 u. W orkshops, ronde 2 16.30 u. Hoe gaan we de Deltabeslissing Ruimtelijke Adaptatie tot een succes maken? 1
Pitches! Eigen ervaringen, kansen, bedreigingen, wat doet u zelf en heeft u nodig, ziet u meerwaarde in verbindende afspraken? Christiaan W allet Programmamanager Deltaprogr am ma Nieuwbouw en Herstructurering Ruimtelijke Adaptatie over het samenb rengen van water en ruimte 2
Deltaprogramma Ne ge n deelprogramma s Vijf Deltabeslissingen: 1. Veiligheid 2. Zoetwater 3. R uim telijke Adaptatie 4. R ijn-maas Delta 5. IJsselmeer 5 Waterrobuuste inrichting 6 3
Klimaatbestendige stad 7 Klimaatbestendige stad 8 4
Klimaatbestendige stad 9 5
6
7
Deltaprogramma Nieuwbouw en Herstructurering Probleemanalyse Kwaliteit van de leefomgeving is basisvoorwaarde Kwetsbaarheid voor gevolgen van overstromingen en extreem weer neemt toe Dit leidt tot aanzienlijke schades. Er is ruime ervaring met maatregelen Deze worden nog onvoldoende benut bij ruimtelijke afwegingen Ambitie 2020 We handelen waterrobuust en klimaatbestendig bij het (her)ontwikkelen van onze gebouwde omgeving Ambitie 2050 gebouwde omgeving is zo goed mogelijk klimaatbestendig en waterrobuust ingericht (her)ontwikkelingen leidt tot zo weinig als redelijkerwijs mogelijk extra risico op schade en slachtoffers. Door waterveiligheidsbeleid meer ruimtelijk te maken Door ruimtelijk beleid meer waterrobuust en klimaatbestendig te maken 16 8
Aanpak Inte rbestuurlijk e stuurgroep Joint fact finding overheden, m arktpartijen en k e nnisinstellingen Be le idsadviezen bottum up via vier coalities k lim aatbestendige stad Aanpak funderingsschade met private partije n Voorbere iding uitvoering met overheden, kennisinstellingen 17 De drie stappen Stresstest; lokale Adaptatiestrategie; doorwerking klimaatadaptatie in ruimtelijke visies. David van Zelm van Eldik Programmadir ect eur Deltaprogramm a Nieuwbouw en Herstructurer ing 9
Dijken Basisveiligheid 10-5 (+evt opslag) Slimme combinaties laag 1,2,3 Basisveiligheid 10-5 (+evt opslag) DB Waterveiligheid Meerlaagsveiligheid Waterrobuust inrichten Vitale & Kwetsbare functies (binnendijksen buitendijks) Nationaal belang (sectoraal via wetgeving) Overstroming Lokaal/regionaal belang (integraal via RO) Droogte Hitte Wateroverlast Klimaatbestendige stad DB Ruimtelijke Adaptatie 19 Deltabeslissing Ruimtelijke Adaptatie Bestuurlijke afspraak afwegingskaders water en ruimte Lokaal en regionaal Generieke uitgangspunten Bestuurlijke afspraak Weten / Willen / Werken Watertoets proces Continueren/versterken onder Omgevingswet Ondersteuning Stimuleringspr ogramma 2014-2017 Interbestuurlijk Aanpak Vitale en kwetsbare functies Afspraken aanpak knelpunten Aanpak Funderingsschade Afspraken aanpak preventie Specials Aanpak Buitendijks Versterken rol provincie en waterbeheerder 20 10
Deltabeslissing Ruimtelijke Adaptatie Bestuurlijke afspraak afwegingskaders water en ruimte Lokaal en regionaal Generieke uitgangspunten Weten / Willen / Werken Watertoets proces Continueren/versterken onder Omgevingswet Stimuleringspr ogramma 2014-2017 Interbestuurlijk Afspraak afwegingskaders water en ruimte Waterrobuuste inrichting en Klimaatbestendigheid Wordt zorgvuldig in RO afgewogen via lokale / regionale afwegingskaders Weten: waterrobuustheid en klimaatbestendigheid analyseren Willen: uitkomsten hiervan vertalen naar een eigen ambitie Werken: aangeven hoe deze ambitie doorwerkt Aanpak Vitale en kwetsbare functies Afspraken aanpak knelpunten Aanpak Funderingsschade Afspraken aanpak preventie Aanpak Buitendijks Versterken rol provincie en waterbeheerder 21 Deltabeslissing Ruimtelijke Adaptatie Bestuurlijke afspraak afwegingskaders water en ruimte Lokaal en regionaal Generieke uitgangspunten Weten (stresstest) Weten / Willen / Werken Watertoets proces Continueren/versterken onder Omgevingswet Stimuleringspr ogramma 2014-2017 Interbestuurlijk Willen (adaptatiestrategie) Aanpak Vitale en kwetsbare functies Afspraken aanpak knelpunten Aanpak Funderingsschade Afspraken aanpak preventie Werken (doorwerking) Aanpak Buitendijks Versterken rol provincie en waterbeheerder 22 11
Weten Willen Werken M odulaire opbouw Een wizard leidtde beginnende gebruiker door de bas ismodules De gevorderde gebruiker kiest direct een module Er worden ook externe verdiepingsmodules aangeboden, bijv. 3Di 23 Weten (stresstest) Willen (adaptatiestrategie) Werken (doorwerking) 24 12
voorbeeld invulling Weten (stresstest) ORZ-kaarten Klimaateffect atlas Risico Applicatie Buitendijks Willen (adaptatiestrategie) Teeb tool MLV-tool Afwegingsinstrument WHO Werken (doorwerking) Leidraad CROW EMVI criteria Omgevingsvisie, -plan en verordening 25 Doel van het model afwegingskader He t he lpt gemeenten, waterschappen en provincies om ge zamenlijk e n met stakeholders (maatschappelijke partije n en bedrijven) de stappen we ten, wille n, we rk en te doorlopen. Ge bruik van model-afwe gingskader en de daarbij be horende hulpmiddelen is vrijwillig. 26 13
Kenmerken model afwegingskader Voor be ginners en gevorderden Modulair opgebouwd, niet lineair Voert gebruiker stapsgewijs door proces Werkt in beginsel met bestaande hulpmiddelen De worde n goed toegankelijk en toepasbaar gemaakt Is variabel naar thema, actor en gebied Maakt integraal deel uit van het Ke nnisportaal Inhoud is gebaseerd op actuele kennis en bewezen methodieken. Bedoeld voor gebruik door professional bij overheden en bedrijven 27 voorbeeld invulling Weten (stresstest) Overstromingsrisicokaarten Risico Applicatie Buitendijks Klimaateffect atlas Willen (adaptatiestrategie) Teeb tool Afwegingsinstrument waterrobuust MLV-tool Werken (doorwerking) (realisatie) Praktijkhandboeken Omgevingsvisie, -plan en verordening Integraal ontwerpen Innovatieve contractvormen 28 14
voorbeeld invulling Risico Applicatie Buitendijks Willen (adaptatiestrategie) Teeb tool Afwegingsinstrument waterrobuust MLV-tool Werken (doorwerking) (realisatie) Praktijkhandboeken Omgevingsvisie, -plan en verordening Integraal ontwerpen Innovatieve contractvormen 29 voorbeeld invulling Weten (stresstest) Weten (stresstest) Overstromingsrisicokaarten Klimaateffect atlas Overstromingsrisicokaarten Risico Applicatie Buitendijks PZH Klimaateffect atlas Willen (adaptatiestrategie) TEEB tool MLV-tool Afwegingsinstrument waterrobuust Werken (doorwerking) (realisatie) Praktijkhandboeken Omgevingsvisie, -plan en verordening Integraal ontwerpen Innovatieve contractvormen 30 15
voorbeeld invulling Weten (stresstest) ORZ-kaarten Klimaateffect atlas Risico Applicatie Buitendijks Willen (adaptatiestrategie) Teeb tool Afwegingsinstrument waterrobuust MLV-tool Werken (doorwerking) (realisatie) Praktijkhandboeken Omgevingsvisie, -plan en -verordening Integraal ontwerpen Innovatieve contracten (LCC) 31 Deltabeslissing Ruimtelijke Adaptatie Bestuurlijke afspraak afwegingskaders water en ruimte Lokaal en regionaal Generieke uitgangspunten Weten / Willen / Werken Watertoets proces Continueren/versterken onder Omgevingswet Stimuleringspr ogramma 2014-2017 Interbestuurlijk Aanpak Vitale en kwetsbare functies Afspraken aanpak knelpunten Aanpak Funderingsschade Afspraken aanpak preventie Aanpak Buitendijks Versterken rol provincie en waterbeheerder 32 16
Deltabeslissing Ruimtelijke Adaptatie Bestuurlijke afspraak afwegingskaders water en ruimte Lokaal en regionaal Generieke uitgangspunten Weten / Willen / Werken Voorbeeld: Leergemeenschappen Watertoets proces Continueren/versterken onder Omgevingswet Stimuleringspr ogramma 2014-2017 Interbestuurlijk Aanpak Vitale en kwetsbare functies Afspraken aanpak knelpunten Aanpak Funderingsschade Afspraken aanpak preventie Aanpak Buitendijks Versterken rol provincie en waterbeheerder 33 Deltabeslissing Ruimtelijke Adaptatie Bestuurlijke afspraak afwegingskaders water en ruimte Lokaal en regionaal Generieke uitgangspunten Weten / Willen / Werken Watertoets proces Continueren/versterken onder Omgevingswet Stimuleringspr ogramma 2014-2017 Interbestuurlijk Aanpak Vitale en kwetsbare functies Afspraken aanpak nationale knelpunten Aanpak Funderingsschade Afspraken aanpak preventie Aanpak Buitendijks Versterken rol provincie en waterbeheerder 1. Noodfuncties: Nationaal beleidsdoel 2050: Doorfunctioneren 2. Risicovolle functies: Nationaal beleidsdoel 2050: Voorkomen ernstige milieu- en gezondheidseffecten 3. Grote schade: Nationaal beleidsdoel 2050: Voorkomen nationale schade 34 17
Deltabeslissing Ruimtelijke Adaptatie Bestuurlijke afspraak afwegingskaders water en ruimte Lokaal en regionaal Generieke uitgangspunten Weten / Willen / Werken Watertoets proces Continueren/versterken onder Omgevingswet Stimuleringspr ogramma 2014-2017 Interbestuurlijk Aanpak Vitale en kwetsbare functies Afspraken aanpak knelpunten Aanpak Funderingsschade Afspraken aanpak preventie Aanpak Buitendijks Versterken rol provincie en waterbeheerder 35 Deltabeslissing Ruimtelijke Adaptatie Bestuurlijke afspraak afwegingskaders water en ruimte Lokaal en regionaal Generieke uitgangspunten Weten / Willen / Werken Watertoets proces Continueren/versterken onder Omgevingswet Stimuleringspr ogramma 2014-2017 Interbestuurlijk Aanpak Vitale en kwetsbare functies Afspraken aanpak knelpunten Aanpak Funderingsschade Afspraken aanpak preventie Aanpak Buitendijks Versterken rol provincie en waterbeheerder 36 18
De proeftuinervaring van Zwolle Paula Bijlsma Andreas van Rooijen Renate Postma Gemeente Zwolle Gemeente Zwolle Gemeente Zwolle kijk wij presenteren u... 38 19
IJsselmeer Vecht Het watersysteem IJssel-Vechtdelta Zwolle Groot achterland watert af via de IJssel-Vechtdelta IJssel Uit: Omgevingsvisie Provincie Overijssel 39 water Vecht Zwarte W ater Zwolle IJssel 40 20
IJssel-Vechtdelta Dagelijkse omstandigheden Peil Stadsgracht Zwolle = peil IJsselmeer Vecht Sallandse Weteringen Binnenstad Zw olle als eiland in het IJsselmeer 41 IJssel Storm Werking watersysteem IJssel-Vechtdelta IJsselmeer Extremen (waterveiligheid) Afvoer 21
Zwolle ligt in overstroombaar gebied kijk Samenwerking Gebiedsprogramma IJssel-Vechtdelta - Provincie Overijssel - Waterschap Groot Salland - Gemeente Zwartewaterland - Gemeente Kampen - Gemeente Zwolle - Veiligheidsregio IJsselland 44 22
kijk Verkenning Lange Termijn Perspectieven Wateropgave uit het Deltaprogramma koppelen aan regionale doelen met als einddoel een duurzaam ruimtelijke inrichtingsperspectief. Maximale synergie tussen ontwikkelingen in het water-, het sociaal-economisch en ruimtelijk systeem. 45 kijk Verkenning Lange Termijn Perspectieven 1. Leidende principes die gelden bij nieuwe ontwikkelingen 2. Kansrijke lange termijn perspectieven 3. Handelingskader waarin lange termijn opgaven aan de korte termijn worden verbonden 46 23
kijk Leidende principes voor een veilige, sociaaleconomisch en ruimtelijk duurzame IJVD 1. Waterveiligheid en klimaatbestendigheid als basis 2. Gebiedsontwikkeling als instrument 3. Leefbaar en betrokken vanuit het gebied 4. Waardevolle omgeving 5. Toekomstvast investeringsperspectief 6. Volhoudbaarheid door veerkracht 7. Innovatie als motor en uithangbord 8. Bestuurlijk robuust 47 kijk Twee lange termijn perspectieven voor de IJssel-Vecht Delta Meerlaagsveiligheid is zeer kansrijk in de IJVD 48 24
kijk Preventie Voorop 49 Preventie voorop Preventiebeleid: voorkomen v an een ov erstroming staat voorop. Er wordt niet gedifferentieerd tussen stad en land. Dij ken vormen voor het hele gebied de eerste pijler v/h veiligheidsbeleid. Verdere scheiding IJssel- en Vechtsysteem: op termijn vaste keersluis met pomp bij Rampsol. Cultuurhistorisch waardevolle dijken/waterfronten Zwarte Water ontzien Langsde IJssel maatregelen in lijn met ruimte v oor de riv ier Bovenstroomse maatregelen ter voorkoming overlast Sallandse Weteringen 50 25
kijk Mix op Maat 51 Mix op Maat Per deelgebied een mix van maatregelen in de drie lagen van meerlaagsveiligheid: differentiatie tussen stad en land Stedelijk gebied: preventie door de aanleg van robuuste dij kringen. Adaptief bouwen en intern watersysteem met voldoende berging. Landelijk gebied: mix aan maatregelen in met name de 2e en 3e laag Behoud van een stormvloedkering bij Rampspol Afvoer v/d Vecht bij sluiting kering opgevangen in bergingspolders Sallandse Weteringen omleiden ten zuidoosten van Zwolle richting Vecht 52 26
kijk 53 kijk Handelingsperspectief Hoe op de korte termijn om te gaan met de twee lange termijn perspectieven. Gedachtengoed uit LTP wordt uitgewerkt en getest in uitvoeringsprojecten 54 27
Proeftuin Water regio Zwolle IJVD- principes (duurzame ontwikkeling, innovatie en good governance ) Bestaande projecten getuigen van innovatie en samenwerking: basis Door krachtenbundeling (4 O s) verder versterken Netwerkorganisatie Watersysteem / water governance, bewustwording en PR Gewoon DOEN! 28
Partners Agenda Geen programma, wel agenda: Onderzoeksagenda: schaalniveau s, ondergrond, waarde van water, governance SKB-showcase: kennis en (onderzoeks)geld naar de regio Water4Daagse Logo + Website 2014 -. Netwerk versterken Onderzoeksprogramma Human Capital Agenda Kassa 29
kijk bedankt voor uw tijd 59 Workshops In twee rondes 30
De Workshops, twee rondes Ronde 1: 13.40-14.55. Ronde 2: 15.15 16.30 1) Stresstest Paul Stein (provincie Gelderland) en Tjaart Vos (RWS) Thomas a Kempiszaal 2) Lokale adaptatiestrategie Garmt Arbouw (Ministerie van Infrastructuur en Milieu) B&W kamer 3) Doorwerking, klimaatadaptatie in ruimtelijke visies Han Frankfort (Ministerie v an Infrastructuur en Milieu) Foyer 4) Koper weet wat hij koopt Sacha Suarez-Stavenuiter (Stijl advocaten) Raadzaal 5) Icoonprojecten klimaatadaptief bouwen Leo Versteijlen (SITE-ud) Raadzaal Hoe gaan we de acties uitvoeren en de Deltabeslissing Ruimtelijke Adaptatie tot een succes maken? Christiaan W allet Programmama na g er Deltaprogr am ma Nieuwbo u w en Herstructureri ng 31
Dank voor uw betrokkenheid! Tijd voor een drankje en hapje 32