U zoekt financiering voor uw klanten? Iris Detavernier Accountmanager Agentschap Ondernemen Alex De Ridder Accountmanager bedrijfsfinanciering PMV Reginald Vossen Algemeen directeur BAN Vlaanderen
Wat doet het Agentschap Ondernemen? De drijvende kracht achter meer en beter ondernemerschap in Vlaanderen Complementair aan het IC & IWT (innoveren) en het FIT (interna>onaliseren) S>muleren van Vlaamse bedrijven en ondernemers è Subsidies: kmo- portefeuille, ecologiepremie, strategische opleidings- en investeringssteun, rentetoelage, è Ondersteunen van projecten door oproepen: brugprojecten, peterschapsprojecten, ondernemerschapsprojecten, (www.von- online.be)
Wat doet het Agentschap Ondernemen?
Het Agentschap Ondernemen is het neutrale aanspreekpunt dat een overzicht geem van mogelijke subsidies, financieringsmaatregelen en andere financiële ondersteuning. www.subsidiedatabank.be
Demonstratie subsidiedatabank: www.subsidiedatabank.be
Financieringskanalen bij de uitbouw van een onderneming Financieringswijze Overheidsstimulans Eigen Inbreng Friends, Family & Fans PMV: Winwinlening Crowdfunding Banken Participatiefonds: Optimeo Initio PMV: Waarborgregeling Gigarant EIB investeringskredieten Kredietbemiddelaar Risicokapitaal Ban Vlaanderen Participatiefonds: BA+ PMV: Seed & Early stage Innovatiemezzanine PMV: Arkimedes Specifieke fondsen in niche sectoren: CultuurInvest, Biotech Fonds, Flanders Care Invest PMV: Groeimezzanine
Participatiefonds Openbare federale kredie>nstelling ac>ef sinds 1984 (autonome openbare instelling sinds 07/1992) Kredietac>viteiten : Verstrekken van achtergestelde leningen - Doelpubliek : zelfstandigen - kleine ondernemingen (Europese defini>e)- vrije beroepen, zowel bij opstart als voor uitbreiding - - - Gedeelde financiering : eigen inbreng bank PF Samenwerking met banken cijferberoepen steunpunten Jonger dan 30 j : mogelijkheid Plan Jonge Zelfstandigen - - Starter (minder dan 4 jaar in hoofdberoep) Niet- starter (meer dan 4 jaar in hoofdberoep)
Par>cipa>efonds Leningtypes : startlening : werkzoekenden; 4x eigen inbreng met max. 30.000 (via steunpunt, bank) starteo / op>meo : 4x/3x eigen inbreng met max. 250.000 ( 350.000 overname aandelen); via bank ini>o : 5x eigen inbreng met max. 100.000; via cijferberoep BA+ : max. 125.000; via netwerk businessangels Casheo : voorfinanciering vorderingen op overheids- instan>es; max. 250.000 (korte termijnkrediet) Combineerbaar (behalve starteo/op>meo en ini>o) tot max. 250.000 per kredietnemer)
Par>cipa>efonds Doel : alle investeringen, behalve herfinanciering bestaande schulden en kosten R&D; bij Ini>o is aankoop of bouw onroerend eveneens uitgesloten Rentevoet : starteo/op>meo : Belgian Prime, minimum 3%; vast ini>o : 4 % vast / BA+ : Belgian Prime + 1%; vast startlening: 4,25% of 4,50%, 4% eerste 2 jaar indien begeleiding Loop>jd en franchise in kapitaal : starteo/op>meo : 5 7 of 10 jaar; franchise 0 of 1j (gra>s) of 2 j (+ 0,25%). ini>o : 3 5 of 7 jaar; franchise 0 of 1 jaar startlening: 5 7 of 10 jaar, 1 j auto. franchise
Par>cipa>efonds Waarborgen : soepel (ini>o aan rechtspersoon : steeds solidaire borgstelling ac>eve vennoten) Ontvankelijkheidscriteria : kleine onderneming (Europese defini>e) sectorale beperkingen (landbouw, transport, export) geen herfinanciering bestaande schulden starteo/op>meo : eigen inbreng 10 % en solvabiliteit na investering 10 % enkel professionele onroerende investering Evalua>ecriteria : beroeps- en beheersbekwaamheid, leekaarheid, terugbetalingscapaciteit à de juiste persoon met het juiste project
Par>cipa>efonds Goedkeuringspercentage 2011: starteo/op>meo : 77 % / 84% ini>o : 60 % Startlening: 55% - BA+ : 77% Par>cipa>efonds de Lignestraat 1 1000 BRUSSEL Telefoon : 02.210.87.87 (algemeen) E- mail : dossiers@fonds.org Fax : 02.210.87.79 (algemeen) Website : www.fonds.org Frank Kindt, Manager Communica>e 02.210.87.06 Wilfried Vermariën, Manager Kredietanalyse - 02.210.87.09 Kristel Raes, Credit Analyst Supervisor 02.210.87.65
Case: Wie: kandidaat- starter Wat: produc>e en verkoop van elektrische laadpalen FinancieringsbehoeMe: 600.000 Eigen inbreng: 60.000 Bankfinanciering: neen Alterna>eve financiering?
Wat is FINMIX? FINMIX is een project voor elke (kandidaat- )ondernemer geves>gd in het Vlaamse Gewest die op zoek is naar de op)male financieringsmix voor zijn risicovol project. Op)male financieringsmix: verschillende bronnen noodzakelijk. Risicovol: Uitgestelde omzet omwille van het technologisch en/of innova>ef karakter Grote behoeme aan werkkapitaal om versnelde groei te financieren Eigen vermogen en waarborgen ontoereikend/te laag t.o.v. kapitaalsbehoeme FINMIX biedt ondernemers de mogelijkheid om hun project voor te stellen aan een panel van financieringsexperten.
FINMIX Bank Privaat rsicokapitaalfon ds BAN Vlaanderen Unizo/Voka Ondernemer PMV AO Innova)ecentru m Par)cipa)e- fonds ondernemer: alle sectoren in Vlaanderen kosteloos één panelsessie per maand
Banken
Private risicokapitaalfondsen
Waarom deelnemen aan Finmix? Analyse businessplan Experten: Kri>sche blik door experten Financieel advies AMoetsen van de poten>ële overheidsmaatregelen => Inkorten van je zoektocht naar financiering
Expertenpanel data 2013-2014 - 12 december Leuven - - - - - - - - 30 januari Gent 13 maart - Leuven 24 april - Gent 5 juni - Leuven 10 juli - Gent 25 september - Leuven 6 november - Gent 18 december - Leuven
Interesse in FINMIX? Neem contact op: Bert Caers T 03/260 87 10 Tina Dehasque T 011/29 20 71 Birgit De Ridder T 09/267 40 16 Iris Detavernier T 050/32 50 21 finmix@agentschapondernemen.be www.finmix.be
Contact Agentschap Ondernemen T 0800 20 555 info@agentschapondernemen.be www.agentschapondernemen.be
PMV Alex De Ridder! Accountmanager bedrijfsfinanciering
Financieringsoplossingen voor Ondernemers Financieringsoplossingen voor Infrastructuur Voorbeelden: Noordelijke ontsluiting Brussels Airport Scholenbouw VRT-Zenderpark Sportinfrastructuur Financieringsoplossingen voor Vastgoed Voorbeelden: VAC Brownfieldontwikkeling
Financieringsoplossingen voor alle bedrijven die ac>ef zijn in Vlaanderen met goed businessplan en managemenveam doorheen de hele ontwikkelingscyclus van een onderneming
Waarborgen van bedrijfskredieten
1. Opzeggingsbrief K M O1 K M O2 K M O3 4. Uitwinning andere waarborgen BANKEN 5. Opbrengst waarborgen 3. Storing tussenkomst à ratio van het gevraagde percentage bij aanmelding 2. Aanvraag waarborg
Winwinlening
Groeifinanciering
Business Angels Netwerk BAN Vlaanderen vzw Reginald Vossen! Algemeen Directeur
Equity Gap : BehoeMe aan BA- financiering Banken : BASEL III: verstrekken geen risicodragend kapitaal & wensen waarborgen VC & PE- fondsen : vnl. geïnteresseerd in grotere projecten met forse groeiverwach>ngen Vaststelling : nood aan Business Angels, voor financiering in diverse levensfasen KMO s.
CF 5 F s Keuze van financieringsbron Bank Venture Capitalist Business Angel (syndicate) Sweat equity Seed money Start-up Concept know how time research engineering prototype marketing plan Prototype Product proof of Marke>ng introduc>on concept business plan 1st personnel working start marketing capital production management team prototype market studies marketing plan Expansion Product support Sales Expansion helpdesk maintenance product enhancements regional market segment
Het unieke aan Business Angels De twee vleugels : 1. Kapitaal 2. Relevante knowhow Meer dan geld > Succesfactoren voor bedrijfsgroei
Profiel van de Business Angel Vermogende (ex- )ondernemers, kaderleden, family offices, relevante VC s Investeringen normaliter tussen 25.000 en 250.000 Uitvoerige netwerken en specifieke kennis/ervaring Bieden strategische visie en spelen rol als mentor: > klankbord Passie rond ondernemerschap en investeren Investeren bij voorkeur lokaal Op zoek naar chemie met de ondernemer
BAN Vlaanderen in cijfers Investeringspool van +/- 230 business angels Inflow van ongeveer 600 dossiers op jaarbasis Lancering van +/- 110 projecten jaarlijks Organisa>e van +/- 20 ontmoe>ngsfora Realisa>e van ca. 25 investeringsdeals per jaar door 40 à 50 business angels 1 Webpla orm www.angel4me.be
Regionale aanwezigheid GEEL Vanaf eind 2013: Brussel (Vlerick)
Eerste analyse investeringsvoorstel en businessplan Akkoord over verdere werkwijze Werkwijze Ondernemers- opleiding rond BA- financiering Opmaak anonieme fiche met kerngegevens van het project Informeren van business angels over het project via newslever Matching events Beoordeling haalbaarheid en winstgevendheid (door investeerder) Ca. 3-6 mnd. Onderhandeling en afslui>ng akkoord gebeurt autonoom tussen ondernemer en investeerder (op vraag dealmaking- begeleiding mogelijk)
De ideale investering? Aandelenkapitaal! Eventueel mengvorm andelen/al/converteerbaar (blokkerings- ) minderheid, klassen aandelen Exithorizon: 5-8 jaar (realiteit: tot 10 jaar) Exitroute: Trade sale Wederinkoop aandelen Vervolgfinancier IPO (?)
100% 90% Gecontracteerde projecten per sector Welke sectoren? Other Alle economische sectoren 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% E-commerce Production food Biotech & Pharma Energy & Environment Marketing & Communication Distribution Healthcare Services Production non-food uitgezonderd kleinhandel, horeca, zuivere immo- projecten 0% 2009 2010 2011 2012
Levensfase gecontracteerde projecten 2012 Levensfase 12% 8% 24% 56% Pre- start Start- up (- 2j) Jonge onderneming (2-5j) Mature onderneming (+5j)
Starters
Groeibedrijven
Mature bedrijven
Mediaan gezocht bedrag in 2012: 300.000 Mediaan geïnvesteerd bedrag 2012 : 112.500 25/11/2013 : 150.000 Gezochte bedragen Welke bedragen? 100% 90% 80% 7% 7% 17% 16% 13% 9% 10% 20% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 30% 44% 39% 30% 22% 24% 30% 21% 15% 10% 6% 12% 9% 5% 4% 3% 2009 2010 2011 2012 1000K- up to 1000K up to 500K up to 250K up to 125K up to 75K
Deal realisa>e Aantal Deals 35 30 29 25 20 15 18 17 13 16 21 18 14 22 10 8 Aantal Deals 5 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 11/25/2009
Mediaan geïnvesteerd bedrag 160000 140000 120000 100000 80000 60000 Mediaan geïnvesteerd bedrag 40000 20000 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 11/25/2009
Achtergestelde lening Max. 125.000 en aƒankelijk van BA- inbreng Eerste hekoom: BA+ lening Par>cipa>efonds Loop>jd 5, 7, 10 jaar met vrijstelling van kapitaal terugbetaling van min. 1 jaar Interessante en vaste rentevoeten Aanvraag via BAN Vlaanderen Compa>bel met andere PF- leningen
Tweede hekoom: ARK Angels Ac>vator Fund Vlaams risicokapitaalfonds Op ini>a>ef van BAN Vlaanderen Opgericht binnen Arkimedes- regeling (ARKIV- statuut) Met kapitaal VAN ca. 60 Vlaamse Business Angels Als co- investering VOOR alle Vlaamse Business Angels
Kapitaal: 14,8 mio Investeringsfocus: seed capital, early stage, growth, maar ook specifiek naar MBI, MBO en overname. Geen sectorfocus (geen themafonds) Focus op ondersegment van de fundingmarkt in een vork van EUR 250K tot 1,5 M Strategie: co- investeringen (preferen>eel naast business angels) > Tot max. 4 x BA- bedrag Structuur: gesloten fonds op 10 jaar Ark Angels Ac>vator Fund
Risk Win- Win Lening 200.000 BA+ Lening Par>cipa>efonds Max. 125.000 Synergie: Waarborgregeling Overheidsmaatregelen - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - > Par>cipa>efonds Starteo/ Starterslening/ Business Angels Vinnof 100k- 250k Par>cipa>efonds Op>meo Arkimedes 500.000 Preseed Seed Start-up Early-growth Expansion
Conclusie: schiverende leverage door gecombineerde financiering voor BA & Ondernemer Stel : vb. financieringsvraag 1.500 k Inbreng business angel(s) : 250 k Inbreng Ark Angels Ac>vator Fund : 500 k BA + lening 125 k Starteo/Op>meo 125 k bank: (evt. met waarborg) 500 k Business angels kunnen vandaag met een beperkt bedrag een aanzienlijke hekoom doen ontstaan binnen de financiering van een onderneming.
BAN Vlaanderen vzw is: Rol binnen Vlaams beleid erkend partner inzake financiering binnen de Vlaamse pla[ormen - Overname & Opvolging - Groei & Professionalisering - - Andere vaste stakeholders: Unizo, VoKa, VKW. Loop)jd programma s: najaar 2013 - najaar 2015. Partner in Finmix
Contact: Reginald Vossen Algemeen directeur Tel.: 011/870.910 Mail: r.vossen@ban.be Website: www.ban.be