Informatie over procedures bij vrijstellingen en EVC trajecten, terminologie in het onderwijs, Het gebruik van de leeswijzer van de PLATO eindtermen voor therapeuten, studenten en beroepsorganisaties in de complementaire zorg Samengesteld door Mariet van Buuren Instituut voor E.E.N. Thornerweg 3A,6097NC Panheel Telefoon 0475-572988 website www.instituuteen.nl
Informatie voor therapeuten, studenten en beroepsorganisaties Deze informatie is bedoeld om studenten therapeuten en beroepsorganisaties een toelichting te geven, op het gebruik van de leeswijzer bij de eindtermen van PLATO. De leeswijzer kun je vinden onder de downloads op de website www.instituuteen.nl Er zijn bepaalde onderwerpen of onderwijskundige termen die veelvuldig voorkomen maar waar niet iedereen de juiste betekenis van weet. Daarnaast worden een aantal actuele onderwerpen inclusief voorbeelden beschreven, tips gegeven, die het de therapeut makkelijker maken om zelf te toetsen wat hij kan doen, om aan de laatste eisen te voldoen. Inhoud: 1. PLATO/Universiteit Leiden 2. De eisen van de zorgverzekeraars 3. Registratie van therapeuten die reeds werkzaam zijn in de zorg 4. De leeswijzer en eindtermen van PLATO 5. De taxonomie van Bloom 6. Wat is bepalend voor het HBO niveau? 7. Waaraan kun je het HBO niveau toetsen? 8. Wat is het verschil tussen HBO niveau en bachelor niveau 9. Wat is een ECTS? 10.Het belang van het samenstellen van een CV 11.Wat is het verschil tussen een diploma of certificaat? 12.Bijscholing, nascholing en minoren 13.EVC trajecten en vrijstellingen 14.Branchestandaarden en EVC trajecten 15.De procedure van een EVC traject 16.Het verzilveren van een ervaringscertificaat 17.Voor en nadelen van EVC trajecten 1. PLATO/UNIVERSITEIT LEIDEN PLATO is Het Platform Opleiding, Onderwijs en Organisatie B.V. van de universiteit van Leiden. Het is een universitair centrum voor onderwijsontwikkeling, advisering en onderzoek. Nu de eindtermen van PLATO bekend zijn is er duidelijkheid, voor de organisaties waar iedereen die werkzaam is in de complementaire zorg, ten aanzien van de medische en psychosociale basiskennis in de toekomst aan dient te voldoen. De PLATO eindtermen zijn opgesplitst voor zorgverleners in de natuurgeneeskunde en de psychosociale sector. 2. DE EISEN VAN DE ZORGVERZEKERAARS. Volgens de zorgverzekeraar VGZ dienen zorgverleners voor 2017 een vakgerichte opleiding te hebben gevolgd die op HBO niveau geaccrediteerd is. Daarnaast dienen zij scholing te hebben gevolgd op HBO niveau in medische en/of psychosociale basiskennis. VGZ, ONVZ, CZ, Achmea en MENZIS hebben besloten om samen te gaan werken om het HBO niveau van de medische en psychosociale basiskennis veilig te stellen. Om nou de kwaliteit van de zorgverleners in de complementaire zorg te kunnen waarborgen, hebben de zorgverzekeraars de koepels opdracht gegeven, om eindtermen samen te stellen voor de complementaire zorg op HBO niveau. Uit deze eindtermen zou tevens moeten blijken dat een zorgverlener veilig moet kunnen werken en dient te weten wanneer het pluis is en niet pluis is. Uiteindelijk hebben de 5 grote zorgverzekeraars PLATO opdracht gegeven, om vanuit de gegevens die door de koepels zijn aangeleverd, eindtermen samen te stellen met de bedoeling dat het gehele werkveld in de 17-8-2013. Informatie, tips en het gebruik van de PLATO Leeswijzer. 2
complementaire zorg hieraan gaat voldoen. De eindtermen zijn inmiddels gepubliceerd en uit deze eindtermen van Plato is de leeswijzer samengesteld, zodat iedereen zelf kan zien of hij voldoende scholing heeft genoten of zich zal moeten bijscholen. Inclusief medische en psychosociale basiskennis zijn de opleidingen met 240 ECTS gewaardeerd. Voor nieuwe therapeuten die zich willen aansluiten bij een beroepsvereniging zijn de eisen duidelijk gesteld. 3. REGISTRATIE VAN THERAPEUTEN DIE REEDS WERKZAAM ZIJN IN DE ZORG Ondanks dat de eisen bekend zijn, is voor veel therapeuten nog niet duidelijk hoe hun gevolgde opleidingen gewaardeerd worden of aan de nieuwe eisen voldoen. Veel opleidingen hebben hun waardering niet in ECTS gewaardeerd maar uitsluitend beoordeeld met cijfers. Daarbij is het vaak niet duidelijkheid wat iemand nodig heeft om geregistreerd te blijven en waar hij aan dient te voldoen. 4. DE LEESWIJZER EN EINDTERMEN VAN PLATO Uit de PLATO eindtermen heb ik een leeswijzer samengesteld die een overzicht biedt zowel voor de natuurgeneeskundig therapeut als voor de psychosociaal therapeut. De conclusie is dat men vanuit beide vakgroepen zowel medische of psychosociale kennis opleiding/module dient te hebben gevolgd op HBO niveau om geregistreerd te blijven. De leeswijzer geeft een overzicht wat beide vakgroepen dienen te kennen aan medische en psychosociale basiskennis. Achter de onderwerpen staat tussen haakjes op welk niveau je kennis dient te hebben van het onderwerp (competenties) Op het moment zijn er veel vragen van therapeuten of studenten waar zij nu aan dienen te voldoen of wat zij nog aan kennis nodig hebben, om aan de eisen van de zorgverzekeraars en de eindtermen van PLATO te voldoen. Door in de lijst van je vakgroep te kijken kun je zelf kijken welke kennis je al hebt en wat je nog mist om aan de eisen te voldoen. Daarnaast kun je dan kijken waar je de aanvullende kennis kunt opdoen. Dit kan bij een onderwijsinstelling zijn die door CPION geaccrediteerd is en deze module op HBO niveau aanbied. 5. DE TAXONOMIE VAN BLOOM De taxonomie van Bloom geeft opleiders/onderwijsinstellingen inzicht welke diepgang een onderwerp dient te hebben. In het onderwijs is ook de taxonomie belangrijk omdat deze geeft aan op welk niveau er getoetst of geëxamineerd dient te worden. De taxonomie van Bloom 1. Kennis: feiten, reproductie of gebeurtenissen 2. Inzicht: opbouw uit kennis en verworven inzichten; kunnen selecteren en samenvatten 3. Toepassen: het toepassen van nieuwe kennis en inzichten en er oplossend kunnen werken 4. Analyseren: probleemoplossend kunnen werken en dingen kunnen scheiden 5. Synthetiseren: ontwerpen, samenstellen, ontwikkelen en kennis op verschillende terreinen kunnen combineren 6. Evalueren: concluderen besluiten en beargumenteren 17-8-2013. Informatie, tips en het gebruik van de PLATO Leeswijzer. 3
Een voorbeeld Wordt er een competentie getoetst op niveau 3 (toepassen) dan zijn hier meer vragen over dan een competentie op niveau 1 (kennis) of voor een vraag van niveau 3 krijg je meer punten als je die goed hebt beantwoord dan voor een vraag op niveau 1 (dit wordt in de taxonomie van Bloom weging genoemd) 6. WAT IS BEPALEND VOOR HET HBO NIVEAU? Het HBO niveau is gelijk aan een bacheloropleiding Een bacheloropleiding bestaat uit 240 ECTS. (European Control Transfor System). Dit betekent dat die opleidingen hun waardering in studiebelastinguren weergeven en erkend zijn door de Nederlandse Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO). Op dit moment is er geen complementaire opleiding die geaccrediteerd is door de NVAO. Dit zal voorlopig ook zo blijven omdat een accreditatieprocedure voor een bacheloropleiding minimaal 3 jaar duurt. Eerst wordt een nieuwe opleiding op doelmatigheid getoetst, dan word de onderwijsinstelling getoetst en als laatste vind er een accreditatieprocedure van de opleiding plaats door de NVAO. 7. WAARAAN KUN JE HET HBO NIVEAU TOETSEN? Het HBO niveau kun je toetsen aan de hand van de studieboeken die verplicht zijn voor de studierichting. Deze studieboeken dienen minimaal niveau vijf te hebben. Een studieboek niveau vier is MBO niveau. Daarnaast is de didactische kennis van de docenten ook belangrijk. De docent zelf heeft meestal een scholing gevolgd die een niveau hoger ligt dan waar hij voor opleidt. 8. WAT IS HET VERSCHIL TUSSEN HBO NIVEAU EN BACHELOR NIVEAU Een bacheloropleiding is door de NVAO geaccrediteerd. De titel bachelor is beschermd en geld voor reguliere opleidingen. Dit kunnen zowel particuliere- als overheidsonderwijsinstellingen zijn. De naam bachelorniveau mag men in de complementaire zorg niet gebruiken. Om toch het niveau aan te geven, kan achter de naam van de opleiding HBO niveau worden gezet. Dit is ook belangrijk om te weten als je wilt inschrijven voor een opleiding! Er is momenteel een controle op het onterecht gebruik van benamingen voor opleidingen. Onderwijsinstellingen, waarvoor dit van toepassing is, krijgen een mail toegestuurd waarin staat dat men ten onterechte de opleiding bachelorniveau noemt. 9. WAT IS EEN ECTS (European Control Transfor System)? Een ECTS staat voor 28 studiebelastinguren. Dit zijn de totale uren die je aan studie hebt besteed. De studiebelastinguren van een opleiding zijn opgebouwd uit: - docentencontacturen - zelfstudie-uren - literatuurstudie - opdrachten - stage - het schrijven en presenteren van een afstudeerwerk zoals een scriptie of een thesis. Studievormen in het onderwijs Een opleiding wordt vaak aangeboden in verschillende studievormen: - Voltijds - 4 studiejaren-60 ECTS: je volgt dagelijks lessen - Duaal - 4 studiejaren- 60 ECTS: je volgt theorielessen en de praktijk leer je op de werkplek 17-8-2013. Informatie, tips en het gebruik van de PLATO Leeswijzer. 4
- Deeltijd-6 jaar-40 ECTS: je volgt bijvoorbeeld een maal per week les en daarnaast leer je de lesstof door zelfstudie. 10. HET BELANG VAN HET SAMENSTELLEN VAN EEN CURRICULUM VITAE (CV) Om duidelijk te krijgen is het belangrijk dat zorgverleners voor zichzelf een Curriculum Vitae (CV) samenstellen waaruit blijkt welke scholing is gevolgd. Belangrijk is daarbij dat men in je CV aangeeft in rubriekvorm: - opleidingen - cursussen bij- en nascholingen - op welk niveau de studie is gevolgd - de duur van de opleiding cursus of bij en nascholing - waar de scholing is gevolgd - of een diploma of certificaat is behaald - welke werkervaring je hebt. 11. WAT IS HET VERSCHIL TUSSEN EEN DIPLOMA OF EEN CERTIFICAAT? Een diploma's Een opleiding of cursus wordt afgesloten met een diploma als er een eindexamen aan vooraf is gegaan. De onderwijsinstelling heeft daarvoor een procedure omschreven in het onderwijs examen reglement (OER) van het opleidingsinstituut. Daarnaast wordt een opleiding afgesloten met een thesis of scriptie. Certificaten Cursussen of bij- en nascholingen die worden gevolgd, worden vaak niet afgesloten met een examen. Hiervoor wordt dan een bewijs van deelname geleverd in de vorm van een certificaat. De competenties worden dan tijdens de lessen getoetst. Voor certificering geldt wel een 100% aanwezigheidsplicht. Bij modulaire opleidingen kan er tijdens een opleiding gewerkt worden met deelcertificaten die aan het einde van de opleiding tegen een diploma worden ingeruild. 12. BIJSCHOLING, NASCHOLING EN MINOREN Nascholing wordt gegeven om oude kennis op te halen of te verdiepen. Een voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld het EHBO diploma. Jaarlijks worden er herhalingslessen gegeven om weer competent te zijn om de EHBO bij calamiteiten te kunnen toepassen. Bijscholing betekent nieuwe kennis opdoen of kennis uitbreiden. Bijvoorbeeld een workshop klankschaal therapie, een cursus Dorntherapie of mindfulness. Minoren zijn specialisaties die je tijdens de opleiding volgt en geven een bepaalde studierichting aan. Minoren of specialisaties staan vaak niet op het diploma maar worden op cijferlijsten vermeld. Minoren zijn ook belangrijk om te vermelden op je CV. Bij een vrijstellingsverzoek kan dit meewegen of er vrijstelling verleent wordt. Een voorbeeld van een minor is: je hebt een opleiding HBO-V gevolgd met als minor psychologie. In het voorbeeld kan iemand dan vrijstelling aanvragen voor de medische basiskennis en psychologie. De ontbrekende vakken kan hij dan binnen een opleiding volgen. In een CV omschrijf je je huidige situatie en de werkervaring die je hebt opgedaan. geef bij de functies aan op welk niveau je hebt gewerkt. Op deze manier is het makkelijker voor onderwijsinstellingen, koepelorganisaties en beroepsverenigingen om te kijken of je voldoende scholing hebt gevolgd. Het kan zijn dat je dient bij te scholen om aan de huidige eisen ten aanzien van de vakdiscipline waarvoor 17-8-2013. Informatie, tips en het gebruik van de PLATO Leeswijzer. 5
je bent ingeschreven voldoet. Daarnaast dien je afhankelijk van je vakgebied voldoende medische en/of psychosociale basiskennis te hebben gevolgd om te voldoen aan de huidige eisen. Bij vrijstellingenaanvragen of bij een beoordeling of je voor een EVC traject in aanmerking komt wordt ook naar je CV gevraagd. Voor 2017 zullen alle therapeuten willen zij geregistreerd blijven, een volledige beroepsopleiding dienen te hebben afgerond. In de publicaties van VGZ staat dat men voor het jaar 2017 een HBO niveau gelijkwaardig aan een bacheloropleiding dient te hebben afgesloten en een erkende door CPION geaccrediteerde opleiding medische en/of psychosociale basiskennis dient te hebben gevolgd. Een andere mogelijkheid is om in het bezit te komen van een ervaringscertificaat, dit kan door het volgen van een EVC traject. 13. EVC TRAJECTEN EN VRIJSTELLINGEN Vrijstellingen Een vrijstelling kan worden gegeven op basis van gelijkwaardigheid. Stel je hebt in het verleden de medische vakken op HBO niveau gevolgd, dan is het mogelijk dat je vrijstelling krijgt voor deze vakken bij een nieuwe opleiding. Die kun je dan in een verkorte tijd afronden. Binnen opleidingen wordt gekeken hoeveel ECTS je al hebt gevolgd. Stel je hebt binnen een HBO opleiding 40 ECTS in een bepaalde studierichting behaald. Dan kun je bij wisselen van opleidingsinstituut vrijstelling van 40 ECTS krijgen als dit dezelfde studierichting is en dezelfde vakken zijn. De uiteindelijke beslissing of je voor vrijstelling in aanmerking komt beslist de toetsingscommissie van de onderwijsinstelling. Deze beoordeeld dan of je voor vrijstelling in aanmerking komt aan de hand van een CV, behaalde diploma's en cijferlijsten. 14. BRANCHE STANDAARDEN EN EVC TRAJECTEN Een branchestandaard is een document wat aangeeft welke competenties je dient te beheersen in het vak waarvoor je een EVC traject wilt gaan volgen. EVC trajecten vinden buiten de poort van een opleiding plaatst. EVC trajecten kun je dus los van de opleiding volgen, bij een erkende EVC aanbieder. Of je voor een EVC traject in aanmerking komt wordt beoordeeld via een intake gesprek. Door een EVC traject te volgen kun je in het bezit komen van een ervaringscertificaat. Een ervaringcertificaat kan men verkrijgen op basis van werkervaring vaak in combinatie met een scholing die gevolgd is op een lager niveau. Vaak is er geen of te weinig scholing gevolgd maar heeft men door een bepaalde tijd te werken in een vak veel ervaring opgedaan. Je hebt het vak geleerd in de praktijk, met behulp van gediplomeerde collega s. Bij een EVC wordt er dus gekeken naar de tijd dat je werkzaam bent geweest in het vak waar je te weinig scholing in hebt gevolgd. Daarbij gaat men in het bedrijfsleven van minimaal drie jaar werkervaring uit (leren door werkervaring). Een voorbeeld van het verkrijgen van een ervaringscertificaat Je bent al 10 jaar werkzaam in een groepspraktijk. De eigenaar van de groepspraktijk is een natuurarts. Hij is aangesloten bij een beroepsvereniging en zijn consulten worden door de zorgverzekeraars vergoed. De natuurarts wil stoppen met zijn praktijk en hij zou het fijn vinden als jij de groepspraktijk overneemt. 17-8-2013. Informatie, tips en het gebruik van de PLATO Leeswijzer. 6
In het verleden ben je werkzaam geweest in een gezondheidscentrum waar je belast was met de medische correspondentie, administratie, assistentie en secretariaatswerk etc. Jijzelf hebt na het behalen van je MAVO diploma een opleiding gevolgd als verpleegkundige op MBO niveau en een opleiding tot natuurgeneeskundige. Daarnaast werk je al 10 jaar in de groepspraktijk. Helaas kom je erachter dat je niet aan alle voorwaarden voldoet om je te laten registeren om de groepspraktijk over te nemen. Doordat je een opleiding in de natuurgeneeskunde hebt gevolgd die je hebt afgesloten met een diploma en de jarenlange ervaring in medische kennis, die je bij de natuurarts en vorige werknemer hebt geleerd, kom je een aanmerking voor een ervaringcertificaat. Om dit te verkrijgen ga je naar een EVC aanbieder. 15. DE PROCEDURE VAN EEN EVC TRAJECT In je portfolio staan alle bewijzen waarin je aantoont dat je het HBO niveau door werkervaring hebt verkregen en dat je aan (bijna) alle competenties in het vakgebied voldoet. Het portfolio Je stelt een portfolio samen. Dit bestaat uit: - een uitgebreide CV - een kopie van je diploma's en certificaten - werkervaring: getuigschriften van vorige werknemers - bewijsmateriaal zoals casussen, verslagen, - voorbeelden waarin je de competenties aantoont etc. In het bovengenoemde voorbeeld kun je waarschijnlijk aantonen dat je het HBO niveau hebt. Je dient je portfolio in en je wordt uitgenodigd voor een criterium gericht interview of assessment. De assessoren zijn mensen die je portfolio gaan beoordelen en zij zullen je kennis toetsen door vragen stellen over de inhoud van je portfolio. Bij een positief assessment ontvang je een ervaringscertificaat. 16. HET VERZILVEREN VAN EEN ERVARINGSCERTIFICAAT Wanneer je in het bezit bent van een geldig ervaringscertificaat kun je besluiten om het ervaringscertificaat te verzilveren door vrijstelling aan te vragen. De opleiding kun je dan versneld volgen om uiteindelijk toch een diploma te behalen. 17. VOOR EN NADELEN EVC TRAJECT Vaak lijkt een EVC traject makkelijk maar het is soms veel werk om alle bewijsmaterialen te verzamelen en om een portfolio samen te stellen. Je moet immers kunnen aantonen dat je de competenties in de branchestandaard beheerst. De duur van een EVC traject is drie maanden. Vaak is een module scholing volgen minder intensief dan een EVC traject doorlopen. De kosten van een EVC traject zijn gemiddeld tussen de 600 en 900 euro. Nadeel; als je wordt afgewezen ben je het geld kwijt. Het is het overwegen waard om een scholing te volgen of een EVC procedure aan te gaan. Het voordeel is dat je een ervaringscertificaat ook weer kunt inwisselen voor vrijstelling. Zodra de branchestandaarden zijn vastgelegd voor de complementaire sector kunnen erkende EVC aanbieders, trajecten gaan aanbieden. 17-8-2013. Informatie, tips en het gebruik van de PLATO Leeswijzer. 7
Tot slot Met deze informatie hoop ik iedereen in de complementaire zorg, iets meer duidelijkheid te hebben gegeven over allerlei procedures die gevolgd kunnen worden. Daarnaast is een goed uitgewerkte en duidelijke CV belangrijk bij het beoordelen van en het behandelen van verzoeken om EVC trajecten, vrijstellingen, lidmaatschap beroepsverenigingen etc. Dat je de leeswijzer van de PLATO eindtermen kan interpreteren en gebruiken om daar je eigen loopbaandoel op af te stemmen. Ik wens je daar veel succes mee! Hartelijke groet, Mariet van Buuren-Op 't Veld Directeur Instituut voor E.E.N. Adviseur organisaties HBO opleidingen LINKS: - Op de website van PLATO kun je de definitieve eindtermen van PLATO downloaden: www.fsw.leidenuniv.nl/plato/ - De Leeswijzer vind je op onze website onder de downloads: www.instituuteen.nl - Voor meer informatie over EVC trajecten zie ook: www.kenniscentrumevc.nl 17-8-2013. Informatie, tips en het gebruik van de PLATO Leeswijzer. 8