studiegids psychologie bachelor - master 2014 2015 Beste bachelor en master in Nationale Studenten Enquête (NSE) 2014 Tweede plaats bachelor Psychologie in Keuzegids Universiteiten 2014 Tweede plaats master Psychologie in Keuzegids Masters 2014 Open Universiteit www.ou.nl
Inhoud 03 Voorwoord 04 Studeren aan de Open Universiteit 06 Studiebegeleiding tijdens de opleiding 07 Tentamens bij de Open Universiteit 09 Studiefaciliteiten 12 Inschrijven en kosten 14 Medewerkers opleidingen Psychologie 16 Opleidingen Psychologie De brede bachelor Master Arbeids- en organisatiepsychologie Master Gezondheidspsychologie Master Klinische psychologie Master Levenslooppsychologie 22 Doelstellingen, eindtermen en structuur van de opleidingen Doelstellingen Eindtermen van de bacheloropleiding Eindtermen van de masteropleiding Structuur van de opleiding Opleidingsschema bacheloropleiding Psychologie 2014-2015 Opleidingsschema masteropleiding Psychologie 2014-2015 Laatste tentamendata uitlopende cursussen psychologie 2014-2015 Legenda opleidingsschema s 29 Vrijstelling voor de bacheloropleiding of toelating tot de masteropleiding 30 Verkort bachelorprogramma hbo (toegepaste) psychologie 31 Minor voor hbo toegepaste psychologie via Kies op Maat 32 Vrijstellingsprofielen psychologie 2014-2015 34 Open bachelorprogramma 35 Basisaantekeningen Psychodiagnostiek Het Nederlands Instituut van Psychologen Wat is psychodiagnostiek? Beperkte zelfstandige betekenis van de Basisaantekening Psychodiagnostiek Eisen voor de Basisaantekening Psychodiagnostiek Verplichte cursussen Basisaantekening Psychodiagnostiek Het aanvragen van de Basisaantekening Psychodiagnostiek 39 Toelating tot de postdoctorale opleiding tot gezondheidszorgpsycholoog Kosten en aanvraagprocedure 41 Cursusbeschrijvingen 77 Uitvoeringsregeling bij de Onderwijs- en examenregeling 2014-2015 WO bacheloropleiding Psychologie WO masteropleiding Psychologie 86 Procedures en regelgeving 87 Service en informatie Open Universiteit www.ou.nl
Voorwoord U studeert of gaat studeren bij de faculteit Psychologie van de Open Universiteit. Een goede keuze. U wilt meer weten over hoe menselijk gedrag of menselijke ervaringen en gevoelens tot stand komen. U wilt mogelijk zelf psycholoog worden. Of u bent al psycholoog en u wilt bijblijven. Deze studiegids gaat u helpen bij het maken van de keuze voor cursussen die daarbij horen. U gaat gebruikmaken van een studiecentrum, als u dat verkiest, of u doet vooral aan zelfstudie. U wilt een opleiding tot psycholoog voltooien of u wilt alleen maar een of enkele cursussen voltooien. Dat kan allebei. De meeste van onze bachelorcursussen zijn op zichzelf te volgen. Wie bijvoorbeeld alleen iets wil weten over de werking van het brein kiest een cursus neuropsychologie. Wie meer wil weten over groepsvorming en menselijke relaties kiest sociale psychologie. En mocht u uw kennis van statistiek willen opfrissen dan kiest u een van de onderzoekpractica. Kies maar. Allemaal keuzen. Daar gaat psychologie (ook) over. Keuzen lijken vooraf te gaan aan wat u doet, aan uw gedrag. De vraag die dan in de psychologie opkomt is of dat bewuste, zelfs rationele keuzen zijn. Om die vraag in praktijk, professie of onderzoek verstandig te kunnen beantwoorden is een lange studie vereist. De Open Universiteit biedt een alternatief voor de traditionele universiteiten waar u dagelijks in collegezalen verblijft. Flexibel activerend online onderwijs is ons devies. Dat geeft ruimte voor studeren in eigen tijd, op de plaats die u kiest en tot op zekere hoogte ook in het tempo dat u wenst. Als dat uw keuze is, dan biedt onze bachelor- en masteropleiding psychologie die mogelijkheid. Onze docenten, ondersteunende staf en mentoren staan klaar om u te helpen. De studie psychologie aan de Open Universiteit is gericht op het ontwikkelen en bijhouden van competenties in het doen van wetenschappelijk onderzoek, het verrichten van psychologische diagnosen en het kunnen plannen en uitvoeren van psychologische interventies. Dat is de kern van het vak. De competenties die u verwerft in de bacheloropleiding worden verder ontwikkeld tot het professionele niveau in de masteropleiding. De masteropleiding heeft vier varianten: Arbeids- en organisatiepsychologie, Gezondheidspsychologie, Klinische psychologie, en Levenslooppsychologie. Kies maar. De opleiding bevordert een positieve houding over modern wetenschappelijk onderzoek, ook voor praktijk en professie. Empirisch onderzoek is essentieel voor de oplossing van problemen waar academisch opgeleide psychologen in de praktijk voor komen te staan. In de opleiding stemmen we de kennis- en vaardigheidsonderdelen op elkaar af. U wordt betrokken bij de opzet en uitvoering van onderzoek van de wetenschappelijke staf. Onze afgestudeerde psychologen vinden vrijwel onverminderd werk op academisch niveau. Met een bachelor- en mastergetuigschrift en het juiste vakkenpakket kunt u de Basisaantekening Psychodiagnostiek van het NIP behalen. Daarmee kan worden doorgestudeerd in postdoctorale specialisatieopleidingen, zoals de opleiding voor gezondheidszorgpsycholoog of psychotherapeut (wet BIG), voor gedragswetenschappelijk opgeleide trainer (NIP-registratie) en voor arbeidsen gezondheidspsycholoog (NIP-registratie). Kies maar. Van onze studenten verwachten wij doorzettingsvermogen en zelfdiscipline. Wat u verwerft is een kritische instelling en analytisch vermogen. U krijgt plezier in het zelfstandig of in teams oplossen van allerlei problemen die het leven met zich mee kan brengen en waarop de psychologie soms een wetenschappelijk antwoord heeft en anders dat antwoord zoekt. Zet nu een stap vooruit in uw leven, haal meer uit uzelf. Studeer bij de faculteit Psychologie van de Open Universiteit! Kiest u maar. U bent niet de enige. Prof. dr. R. van Hezewijk Decaan Psychologie 3
Studeren aan de Open Universiteit Het onderwijs aan de Open Universiteit is gebaseerd op afstandsonderwijs. Dit betekent dat u niet wekelijks naar college hoeft te gaan, maar dat u thuis of op een andere plaats kunt studeren op een tijdstip dat u schikt. Er zijn natuurlijk cursussen binnen de opleiding psychologie die verplichte bijeenkomsten hebben. Een psycholoog werkt met mensen, contactmomenten tijdens de studie zijn noodzakelijk om later te kunnen functioneren in het beroepsveld. Iedereen kan met een cursus of bacheloropleiding starten bij de Open Universiteit 1. Het startmoment en het studietempo bepaalt u grotendeels zelf. De minimum toelatingsleeftijd is 18 jaar. Starten met Inleiding in de psychologie Als u een academische cursus of opleiding ambieert, kunt u het beste starten met de cursus Inleiding in de psychologie, onze startcursus. In een aantal groepsbijeenkomsten komen inhoud, effectieve studieaanpak, planning, tentaminering en het gebruik van Studienet aan bod. De cursus Inleiding in de psychologie geeft een goed beeld van wat u kunt verwachten in het vervolg van de bacheloropleiding psychologie en van de capaciteiten die u daarvoor nodig hebt. Onderwijs- en examenregeling (OER) Aan de basis van de bachelor- en masteropleidingen staat de Onderwijs- en examenregeling (OER). Deze regeling wordt elk jaar door de Raad van decanen vastgesteld na advies gehoord te hebben van de commissie voor de examens, opleidingscommissies en studentenraad. In deze regeling staat het onderwijsprogramma beschreven én de rechten en plichten van de student. Vanaf 1 juli worden cursussen volgens de nieuwe regeling aangeboden. Een belangrijk onderdeel zijn de uitvoeringsregelingen waarin specifieke bepalingen voor elke opleiding zijn opgenomen. Ook leest u er meer over de ingangseisen per cursus, de wederzijdse uitsluitingen op cursusniveau en de compensatorische regeling, die weergeeft of u een cursus met een onvoldoende in uw opleiding kunt laten staan. www.ou.nl/documenten Opleidingsschema en studieplanning In de opleidingsschema s in deze studiegids ziet u de structuur van de opleiding en de meest logische volgorde voor het bestuderen van cursussen. Houd bij uw planning rekening met eventueel vereiste voorkennis of ingangseisen en met de data van begeleidingsbijeenkomsten en de tentamens. Verplichte cursussen en keuzeruimte Per opleiding is een groot aantal cursussen verplicht. Daarnaast is er een keuzemogelijkheid: - vrije ruimte: u kiest een aantal modulen van uw faculteit die niet in uw opleidingsprogramma zijn opgenomen, óf u kiest uit het cursusaanbod van de andere faculteiten. Bachelorstudenten mogen in de vrije ruimte geen cursussen kiezen uit de aansluitend te volgen masteropleiding van hun faculteit. - aanschuifonderwijs: tegelijk met een opleiding aan onze instelling kunt u ook cursussen volgen bij een andere universiteit en deze inbrengen in de vrije ruimte van de opleiding. Voor dit aanschuifonderwijs dient de Facultaire toetsingscommissie vooraf toestemming te verlenen. U draagt zelf zorg voor inschrijving, betaling enzovoorts aan de andere instelling voor Hoger Onderwijs. Meer informatie hierover vindt u in de Uitvoeringsregeling op onze website. Studiepunten en modulen Een cursus bestaat uit één of meer modulen, waarbij 1 module gelijk staat aan 4,3 studiepunten. De cursusomvang in deze studiegids wordt uitgedrukt in modulen. Het bestuderen van 1 module kost u 100 à 120 studie-uren. Studiemateriaal Het studiemateriaal van een cursus bestaat uit studieopdrachten en informatiebronnen. De studieopdrachten vindt u onder andere in het digitale werkboek behorend bij een cursus. De informatiebronnen kunnen bestaan uit cursusboeken eventueel aangevuld met andere digitale leermiddelen. Elke cursus wordt begeleid via internet. Daarom is het niet mogelijk om aan de Open Universiteit te studeren zonder dat u in het bezit bent van een computer met internetaansluiting. De internetaansluiting hebt u nodig om op de hoogte te kunnen blijven van cursusgebonden informatie, de studieopdrachten te kunnen lezen, uw uitwerkingen te kunnen uploaden en om contact te kunnen onderhouden met andere studenten en docenten via e-mail en discussiefora. In toenemende mate wordt er gebruikgemaakt van Engelstalig cursusmateriaal. Dit omdat bepaalde vakgebieden voornamelijk Engelstalig zijn of omdat het cursusonderwerp een internationale oriëntatie heeft. In de masteropleiding kan het aandeel Engels beduidend groter zijn dan in de bacheloropleiding. Op deze manier ontwikkelen studenten zich tot academici die in staat zijn te participeren in nationaal en internationaal wetenschappelijk onderwijs en onderzoek. 1 De masteropleiding kent aanvullende toelatingsregels, zie daarvoor het hoofdstuk Vrijstelling en toelating. 4
Eigen tempo of gestructureerd De Open Universiteit biedt 2 trajecten aan. Een traject waarin u in eigen tempo studeert, cursussen zelf uitkiest en wellicht na een poosje kiest om een hele bacheloropleiding te volgen. Het andere traject is een gestructureerd traject. Na de cursus Inleiding in de psychologie kunt u instappen in Open Universiteit Extra (OUX). Dit traject duurt steeds 1 jaar, u studeert 4 modulen per jaar en u wordt ingedeeld in een groep waar een mentor uw studievoortgang bewaakt. Ná de bacheloropleiding kunt u nog steeds studeren in uw eigen tempo. Maar u kunt ook kiezen voor onze begeleide master. Deze master kent een gestructureerd, vast aanbod en biedt de mogelijkheid om in 2 of 3 jaar de masteropleiding af te ronden. Ideaal indien u gedurende langere periode tijd vrij kunt maken voor uw studie én in relatief korte tijd uw studie wenst af te sluiten met een getuigschrift. De begeleide masteropleiding is nieuw in ons aanbod. In deze studiegids is de masteropleiding die u in eigen tempo kunt afronden opgenomen. De begeleide masteropleiding is opgenomen in een aparte studiegids. www.ou.nl/studieaanbod/mapsy Promoveren bij de Open Universiteit De Open Universiteit wil naast bachelor- en masterstudenten ook promovendi aan zich binden. Zowel promovendi die bij de OU werken (aio s en andere medewerkers), als buitenpromovendi, die bijvoorbeeld naast hun werk aan hun promotie werken, kunnen bij de OU een promotietraject afleggen. De Graduate School (GS) van de OU biedt (buiten) promovendi een inspirerende omgeving en faciliteiten om intern en op afstand binnen de gestelde tijd te kunnen promoveren. Inhoudelijke begeleiding van (buiten)promovendi vindt plaats door de faculteiten en onderzoeksinstituten van de OU. De Graduate School is een thuishaven voor (buiten)promovendi, hun promotores en begeleiders. De Graduate School informeert aankomende promovendi, faciliteert promovendi en biedt hen toegang tot de online promovendi-community. Voorbeelden van deze faciliteiten zijn gebruikmaking van de digitale bibliotheekvoorzieningen en individuele begeleiding bij het maken van een onderzoeksvoorstel. Ook organiseert de Graduate School een jaarlijkse PhD-dag voor al haar promovendi. Voor interne en externe promovendi die formeel tot een promotietraject zijn toegelaten biedt de GS additioneel bijvoorbeeld toegang tot enkele basiscursussen die relevant zijn voor promovendi, zoals academic writing en academic presenting. Ook stelt de Graduate School voor iedere promovendus een individueel scholingsbudget ter beschikking, dat in samenspraak met de faculteit kan worden ingevuld. Daarnaast is de Graduate School een communicatie- en ontmoetingsplatform voor promovendi, waar zij ervaringen en tips kunnen uitwisselen. Mensen die interesse hebben in een promotietraject kunnen verdere informatie krijgen op de website www.ou.nl/web/graduate-school of via e-mail graduate.school@ou.nl. 5
Studiebegeleiding tijdens de opleiding De cursussen in de bachelor- en masteropleidinging van de faculteit psychologie kennen diverse vormen van studiebegeleiding, elk met bijzondere kenmerken. www.ou.nl/begeleiding Standaardbegeleiding Iedere cursus heeft een docent die uw inhoudelijke vragen kan beantwoorden. Dit kan telefonisch of via e-mail. De cursussite op Studienet geeft aan wie de docent is en wanneer hij of zij te bereiken is. Hier treft u ook de discussiegroep aan om vragen te stellen aan medestudenten. Digitale begeleiding Alle cursussen van de opleidingen Psychologie worden begeleid via de digitale leeromgeving. Via de cursussite vindt u onder andere de discussiegroepen, proeftentamens, namen van docenten en eventueel aanvullend digitaal studiemateriaal. Indien van toepassing worden studenten vanuit deze cursussite geleid naar een specifieke digitale leeromgeving, bijvoorbeeld een digitaal werkboek. Studieloopbaanbegeleiding Vrijwel iedere student wordt tijdens zijn studie geconfronteerd met zaken die de studievoortgang kunnen belemmeren. Daarom hanteert de faculteit Psychologie een systeem van studieloopbaanbegeleiding waarin u kunt kiezen voor cursusoverstijgende begeleiding. U kunt in het begin van de bachelorfase kiezen om mee te doen met een bachelormentoraat, waarbij u per e-mail geattendeerd wordt op uw studievoortgang. Daarnaast kunt u deelnemen aan het propedeusementoraat en het mastermentoraat. Bij het propedeusementoraat wordt u benaderd door een docent uit uw eigen studiecentrum zodra u de cursus Inleiding in de psychologie hebt afgerond. Voor het mastermentoraat krijgt u een uitnodiging zodra u aan de bachelorthesis begint. Individuele begeleiding in de afstudeerfase In de afstudeerfase krijgt u bij de stage en de scriptie individuele begeleiding. U maakt samen met uw docent hierover afspraken. Groepsbijeenkomsten Bij een aantal cursussen worden groepsbijeenkomsten georganiseerd. Deze bijeenkomsten kunnen verplicht of facultatief zijn. Ze vinden plaats in de avonduren of op zaterdag in de studiecentra. Afhankelijk van de cursus worden de bijeenkomsten in één of meer studiecentra georganiseerd. Tijdens de bijeenkomsten gaat u samen met de docent en de medestudenten dieper in op de leerstof en bereidt u zich voor op het tentamen. In het opleidingsschema kunt u zien bij welke cursussen groepsbegeleiding georganiseerd wordt. De data voor deze bijeenkomsten en het digitale aanmeldformulier vindt u op de cursussite van Studienet. Verplichte practicumbijeenkomsten Een aantal cursussen heeft verplichte (v) practica. Nadere informatie over deelname en aanmelding voor de verplichte bijeenkomsten vindt u op de cursussite. De practica bij de cursussen Gespreksvoering, Seksuologie, Klinische gespreksvoering, Psychodiagnostiek en Inleiding in conflicthantering en mediation, vinden per regio plaats. Alleen als u ingeschreven bent voor de cursus kunt u zich aanmelden voor het practicum via een digitaal aanmeldformulier dat u kunt vinden op de cursussite van Studienet. U krijgt via Studienet bericht wanneer u zich kunt aanmelden voor de bijeenkomsten. Landelijke dagen Bij een enkele cursus wordt een verplichte (v) landelijke studiedag georganiseerd op een centrale plaats in het land. Alleen studenten die zich hebben ingeschreven voor de cursus kunnen zich aanmelden voor de landelijke dag. Studenten die willen beginnen met het scriptietraject, kunnen zich aanmelden voor een scriptiedag. De aanmelding loopt via het scriptieweb op Studienet. Rooster begeleidingsbijeenkomsten De planning van alle begeleidingsbijeenkomsten is jaarlijks gereed vanaf 1 juni. Op de faculteitspagina op Studienet vindt u de datum wanneer het rooster gepubliceerd wordt. Vanaf die datum kunt u zich aanmelden voor de bijeenkomsten mits u ingeschreven staat voor de cursus. Wijzigingen in het begeleidingsrooster treft u aan op Studienet. 6
Tentamens bij de Open Universiteit Elke cursus wordt afgesloten met een tentamen; een tentamen kan bestaan uit een of meer (deel)toets(en). In het opleidingsschema en op de cursussite staat bij elke cursus aangegeven waaruit het tentamen bestaat. Om u goed te kunnen voorbereiden op het tentamen, zijn er in het studiemateriaal oefententamens opgenomen, zodat duidelijk is wat u tijdens het tentamen mag verwachten. Na het succesvol afronden van een cursus ontvangt u een certificaat. Wilt u later een volledige opleiding volgen, dan kunt u uw behaalde certificaten inbrengen in een opleiding. Een certificaat kan ook vrijstelling opleveren bij andere universiteiten of hogescholen. Schriftelijk tentamen Een regulier schriftelijk tentamen bestaat uit gesloten vragen (meerkeuzevragen en juist-onjuistvragen) en/of open vragen. Deze tentamens worden afgenomen op vastgestelde dagen tijdens vijf vastgestelde periodes 2 per academisch jaar. Tentamenperiode Sluitingsdatum aanmelding Tentamenperiode Sluitingsdatum aanmelding 25 t/m 27 augustus 2014 30 juli 2014 13 t/m 15 april 2015 18 maart 2015 17 t/m 19 november 2014 22 oktober 2014 22 t/m 24 juni 2015 27 mei 2015 26 t/m 28 januari 2015 31 december 2014 24 t/m 26 augustus 2015 29 juli 2015 De geleidelijke invoering van computergebaseerde toetsing kan van invloed zijn op het tentamenrooster. Computergebaseerd toetsen - CBI of CBG Bij computergebaseerd toetsen worden de tentamens niet op papier afgenomen, maar via een computer. Indien door onvoorziene omstandigheden een computergebaseerd tentamen niet via een computer kan worden afgenomen, vindt de afname op papier plaats. De tentamens worden in de gebruikelijke tentamenlocaties afgenomen (zie www. ou.nl/tentamen). In het opleidingsschema zijn de computergebaseerde tentamens te herkennen aan de afkorting CBI of CBG. CBI staat voor computergebaseerd individueel, wat inhoudt dat het tentamen individueel wordt afgenomen. U kiest hiervoor zelf een tentamendatum tijdens een van de tentamensessies in uw studiecentrum. CBG staat voor computergebaseerd groepstentamen, wat inhoudt dat het tentamen groepsgewijs wordt afgenomen op vastgestelde dagen. Opdracht Een opdracht kan een werkstuk, practicum, paper, casus en dergelijke zijn. Met de examinator wordt afgesproken wanneer de opdracht wordt ingeleverd. Aan- en afmelden voor tentamens Voor alle tentamens, met uitzondering van de opdracht, is het nodig dat u zich tijdig aanmeldt. Dit kan online door in te loggen bij mijnou op de website. U geeft zelf aan op welke dag en in welk studiecentrum u graag tentamen wilt afleggen. Op mijnou kunt u de voortgang van uw aanmelding volgen. Voor tentamens waarvoor u zich moet aanmelden kunt u zich tot een bepaald moment voor de tentamendatum afmelden. U verbruikt dan geen tentamenkans. Afmelden na de sluitingsdatum is niet mogelijk. U verbruikt dan een tentamenkans. De sluitingsdatum voor aan- of afmelden wordt op het scherm getoond. Voor studenten met een functiebeperking, studenten die langdurig buiten Europa verblijven of studenten in detentie gelden andere procedures en aan- en afmeldtermijnen. Raadpleeg hiervoor de gegevens op de website (www.ou.nl/ tentamen). Uiterlijk een week voor de tentamendatum volgt de oproepbrief. Hierin zijn de tentamenlocatie, -datum en de toegestane hulpmiddelen vermeld. Uitslag tentamen Afhankelijk van de tentamenvorm ontvangt u eerst een voorlopige uitslagbrief en zodra de Commissie voor de examens de uitslag formeel heeft vastgesteld, volgt uw definitieve uitslagbrief en een officieel certificaat als u geslaagd bent voor alle bij de cursus behorende tentamenverplichtingen. Bij schriftelijke tentamens wordt het antwoordmodel uiterlijk twee dagen na het tentamen op de cursussite op Studienet geplaatst. www.ou.nl/tentamen 2 Raadpleeg voor de meest recente tentameninformatie van mastercursussen de cursussite. 7
Opmerkingen, inzage en beroep - na afloop van een tentamen Heeft u opmerkingen over een regulier schriftelijk tentamen of een CBI tentamen, dan kunt u deze binnen vijf werkdagen na de dag van bekendmaking van het antwoordmodel op de cursussite mailen naar de Commissie voor de examens (cve.sec@ou.nl). Bij een individueel tentamen is dat niet mogelijk. Na de definitieve vaststelling van de uitslag van een tentamen kunt u daartegen, indien u het er niet mee eens bent, beroep instellen bij het College van beroep voor de examens van de OU. Desgewenst kunt u ook om inzage van uw tentamen vragen. www.ou.nl/procedures Laatste tentamendata Wordt een cursus uit het aanbod genomen, dan kunt u deze cursus gedurende een beperkte periode afronden. In het Overzicht laatste tentamendata (zie blz. 27) vindt u de cursussen die beperkt getentamineerd worden. U ontvangt hiervan geen persoonlijk bericht. Eventuele aanvullingen staan op Nieuwsplaza bij Tentameninformatie. Na de laatste tentamendatum is het niet meer mogelijk om een tentamen voor de desbetreffende cursus af te leggen. Op uw bewijs van inschrijving staat de einddatum van uw inschrijving. Deze kan afwijken van de datum van de laatste tentamenmogelijkheid. www.nieuwsplaza.ou.nl Overgangssituatie bijkopen tentamens Bent u (met of zonder inschrijfrechten) vóór 1 september 2014 bij de Open Universiteit ingeschreven, dan hebt u in de periode van 1 september 2014 tot en met 31 augustus 2015 recht op het eenmalig bijkopen van een tentamenkans per openstaande, nog niet afgeronde cursus, mits die cursus met de bijbehorende cursuscode nog getentamineerd wordt. Een bijgekochte tentamenkans per openstaande cursus geeft het recht om binnen een periode van acht maanden, eenmaal deel te nemen aan (de nog openstaande tentamenverplichting van) het tentamen voor de desbetreffende cursus. (te rekenen vanaf het moment van aankoop) Na deze acht maanden is bijkoop van tentamenkansen voor die cursus niet meer mogelijk. 8
Studiefaciliteiten Studiecentra De studiecentra, in totaal 22 vestigingen in Nederland en België, zijn erop ingericht u aanvullende ondersteuning te bieden tijdens uw studie. U legt er tentamen af en er vinden groepsbijeenkomsten en faculteitsdagen plaats. In het studiecentrum kunt u terecht tijdens de openingstijden, voor sommige studiecentra wordt u gevraagd eerst een afspraak te maken. www.ou.nl/studiecentra Facultaire opleidingscommissie Psychologie De faculteit Psychologie heeft een Facultaire opleidingscommissie (FOC). Deze commissie is paritair samengesteld en bestaat uit minimaal vier studenten en vier medewerkers. De commissie heeft als taak advies uit te brengen over de Onderwijs- en examenregeling van de opleiding, de uitvoering van die regeling jaarlijks te beoordelen, en verder gevraagd en ongevraagd advies te geven over het psychologieonderwijs. De samenstelling van de Facultaire opleidingscommissie Psychologie is te vinden op www.ou.nl/psychologie Indien u in contact wenst te komen met de Facultaire opleidingscommissie Psychologie kunt u zich richten tot de ambtelijk secretaris, mw. drs. M. Specker. Studentenverenigingen Binnen de Open Universiteit is een aantal studentenverenigingen en studiegroepen actief. Afhankelijk van de aard van de vereniging worden activiteiten op regionaal en nationaal niveau georganiseerd. Denk aan activiteiten zoals lezingen, excursies, congressen of buitenlandse studiereizen. Op Studienet staat meer informatie over het regionale óf landelijke karakter van de verenigingen, de geplande activiteiten en het aantal deelnemers. www.ou.nl/studentenvereniging SPS NIP Als opleidingsstudent is het verstandig om informatie in te winnen over uw toekomstige beroepsveld. De faculteit Psychologie werkt nauw samen met de OU-studenten van de Sectie Psychologiestudenten van het Nederlands Instituut van Psychologen. De SPS organiseert voorlichtingsdagen over de beroepsmogelijkheden van afgestudeerd psychologen, benodige vervolgopleidingen, (BIG-)registraties en dergelijke. Er is ook een excursiecommissie die regelmatig uitstapjes naar interessante werkplekken van psychologen organiseert. Dit platform behartigt ook de belangen van OU studenten binnen het NIP en de OU. Het platform heeft momenteel circa 550 leden. U kunt voor meer informatie kijken op www.spsnip.nl of www.facebook.com/spsnipopenuniversiteit. Mailen kan ook: platformou@spsnip.nl Studentenraad De Studentenraad (SR) is de officiële vertegenwoordiging van alle studenten waar het gaat om de medezeggenschap. De SR bestaat uit negen studentleden en kent een zittingsperiode van twee jaar. De formele gesprekspartner van de SR is het College van bestuur, doorgaans de rector magnificus. Maar de SR praat ook, informerend of toetsend, met decanen en de Raad van toezicht. De formele inspraak van de SR is wettelijk vastgelegd in de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW). Zo heeft de SR adviesrecht over alle aangelegenheden die het voortbestaan en de goede gang van zaken binnen de universiteit betreffen. Meer concreet houdt dit in het uitbrengen van advies over onderwerpen zoals het collegegeld, maar ook (ongevraagd) over de elektronische leeromgeving, het onderwijsmodel of de naamsbekendheid. Een zwaardere bevoegdheid is het instemmingsrecht dat de SR, binnen de zogeheten Gezamenlijke Vergadering (GV), deelt met de Ondernemingsraad: het instellingsplan, de kwaliteitszorg en het bestuursen beheersreglement. Waar de zogeheten Facultaire opleidingscommissies adviesrecht hebben inzake de Onderwijs- en examenregeling (OER), heeft de GV instemmingsrecht inzake de meer overkoepelende onderdelen van die OER denk aan tentaminering, studievoortgang en begeleiding. De SR vertegenwoordigt zowel Nederlandse als Vlaamse studen- 9
tenbelangen. De maandelijkse vergaderingen van de Studentenraad kunnen, in principe, door studenten als toehoorder worden bijgewoond. Anderszins houdt de SR zijn achterban op de hoogte via de eigen website op Studienet daar staan alle verslagen van de vergaderingen via de OU-studentennieuwsbrief of via Modulair. www.ou.nl/studentenraad MijnOU Via mijnou hebt u toegang tot een groot aantal diensten. U krijgt toegang tot uw digitale leeromgeving, u kunt u digitaal aanmelden voor tentamens, uw studiepad bekijken, de studieplanner raadplegen en inschrijven voor cursussen. Ook hebt u toegang tot Studienet, de digitale bibliotheek en de ict-winkel SURFspot. U logt in met uw studentnummer als gebruikersnaam en het wachtwoord dat u zelf hebt bedacht bij uw registratie voor mijnou. Studienet: de elektronische leeromgeving Studienet is de elektronische leeromgeving van de Open Universiteit, waar u als student toegang tot krijgt. Op Studienet vindt u onder andere uw cursus(sen), communities, studietaken, discussiegroepen en aanvullende informatie over en vanuit uw faculteit(en). Het is ook mogelijk om bestanden te plaatsen in uw eigen persoonlijke virtuele harde schijf en die vervolgens te delen met anderen. Studienet is tevens een uitstekende omgeving om in contact te komen met medestudenten en docenten, om zo online informatie uit te wisselen of te discussiëren over lesstof. www.ou.nl/mijnou Studienet mobiel Studienet is ook toegankelijk via uw smartphone of tablet. Als u beschikt over een ios- of Androidapparaat, dan kunt u zelf de Blackboard Mobile-app downloaden en installeren. Via deze app hebt u toegang tot al uw cursussen en communities. Ook is het mogelijk om mededelingen te bekijken, opdrachten te maken en in contact te komen met medestudenten en docenten in discussiegroepen. Nadere uitleg en instructies vindt u op het tabblad Help in Studienet. www.ou.nl/mijnou Studieplanner Studeert u aan de Open Universiteit, dan kunt u de online Studieplanner gebruiken bij het indelen van uw tijd. Per cursus kunt u aangeven wanneer u wilt starten, wanneer u de cursus wilt afronden, óf hoeveel uur per week u wilt studeren. Daarnaast kunt u ook de studielast aanpassen aan uw eigen situatie of onderbrekingen, zoals vakanties, instellen. U kunt eigen planningen maken en opslaan, maar u kunt ook kiezen voor voorbeeldplanningen van de faculteit en deze aanpassen. Zo kunt u uw tijd efficiënt indelen op basis van bijvoorbeeld een bepaalde periode, een vast studietempo of begeleidingsbijeenkomsten. U opent de Studieplanner via mijnou. www.ou.nl/studieplanner Studiepad Als u bezig bent met een bachelor- of masteropleiding worden uw studievorderingen bijgehouden in het Studieresultatensysteem (SRS). U kunt uw eigen studiepad volgen en een overzicht zien van het afgelegde, het lopende en het resterende studiepad. Wilt u graag een volgende cursus starten? Dan kunt u via uw studiepad hiervoor inschrijven, uw persoonlijke gegevens zijn dan al ingevuld. www.ou.nl/studiepad Studieplaza Studieplaza is de website van de Open Universiteit waar u thema s, items, tips en suggesties vindt om uw studievaardigheden te verbeteren. Daar vindt u de Studiecoach en de workshops die de Open Universiteit voor studenten organiseert. De opzet van Studieplaza is dynamisch en eigentijds. Via video s, tekst, animaties, zelftests, tools en workshops wordt u virtueel geholpen bij het studeren. Maar u kunt er natuurlijk ook voor kiezen om een avondje gezellig naar het studiecentrum te komen om aan een workshop deel te nemen. Studieplaza is onderverdeeld in vier hoofditems: Studiecoach, Workshops, Marktplein en Drempels weg. www.studieplaza.ou.nl 10
Bibliotheken Als OU-student hebt u rechtstreeks toegang tot een digitale bibliotheek met belangrijke informatiebestanden en/of zoeksystemen voor wetenschappelijke tijdschriften en artikelen. Handig zijn Google wetenschap, Worldcat en Picarta. Verder kunt u kosteloos lid worden van een universiteitsbibliotheek of betalend lid van de Koninklijke Bibliotheek wanneer u boeken wilt lenen of artikelen wilt bestellen die niet in de eigen digitale bibliotheek te downloaden zijn. Informatie over de toegang tot de bibliotheken vindt u op Studienet. www.ou.nl/mijnou Academia en SURFspot De Open Universiteit is aangesloten op de SURFconext, waardoor u als student gebruik kunt maken van de mediabibliotheek Academia en ook producten kunt bestellen via SURFspot. Het Academia-materiaal bevat een enorme collectie aan beeld- en geluidmateriaal over de Nederlandse geschiedenis, de medische wereld, mediageschiedenis, politiek en recht, natuur en milieu en zelfs over entertainment en curiosa. Er zijn polygoonjournaals, amateurfilms, programma s van de publieke omroep, radiofragmenten, foto s en artikelen te vinden. SURFspot is de ict-webwinkel voor het onderwijs waar officiële software en andere ict-producten tegen voordelige prijzen aangeschaft kunnen worden. www.ou.nl/mijnou Endnote en Reference manager Studenten van de Open Universiteit kunnen gratis het bibliografisch programma Endnote of Reference manager downloaden. Dit zijn beide softwarepakketten voor het opslaan van bibliografische gegevens. Hiermee downloadt u eenvoudig literatuurverwijzingen van websites van uitgeverijen en bibliotheken uit buiten- en binnenland. Daarnaast kunt u met deze programma s zoeken in bibliotheekdatabases. Zo kunt u zelf een database aanmaken van literatuurverwijzingen om die te gebruiken in uw afstudeeronderzoek, tijdschriftartikelen, boeken en andere publicaties. Deze database kunt u ook via de cloud delen met andere studenten. Ook kunt u databases van anderen importeren en daarna uitbouwen met door u gevonden referenties of uw eigen referentie(s). U kunt beide programma s één maand nadat u bent ingeschreven downloaden. Op Studieplaza staat een instructiefilm over Endnote. www.ou.nl/mijnou (Bijna)alumnus? Als u de eindstreep van uw studie hebt bereikt, betekent dat niet dat het contact met de Open Universiteit komt te vervallen. Als alumnus bent u graag gezien, u bent tenslotte ambassadeur van onze universiteit, bovendien hebt u uit eigen ervaring goed zicht op de ontwikkeling van de vraag naar opleidingen, scholing en trainingen. Daarom bent u van harte welkom op onze studiedagen, symposia en academische zittingen. Bent u lid van de Alumnivereniging, dan kunt u contact onderhouden met andere afgestudeerden. Ook is het mogelijk informatie te ontvangen over promoties en promotieonderzoek en kunt u bovendien cursussen bestellen (zonder tentamenrechten) tegen een gereduceerd tarief. De vereniging organiseert geregeld lezingen, excursies en bedrijfsbezoeken. www.ou.nl/alumni 11
Inschrijven en kosten Inschrijven Waar schrijf ik voor in? U schrijft in voor een cursus en dan geldt een inschrijvingsduur van 12 maanden. Binnen deze 12 maanden beschikt u over 3 tentamenkansen. Wanneer inschrijven? Wij raden u aan op de website van de gekozen cursus te kijken welke tentamenvorm van toepassing is en wanneer de mogelijkheden zijn om tentamen af te leggen. U kunt dan rekening houden met uw planning om optimaal gebruik te maken van de tentamenkansen. Na verwerking van uw inschrijving ontvangt u een inschrijvingsbewijs met daarop de einddatum van uw inschrijving. Op onze website kunt u bovendien uw persoonlijke studieplanning maken. www.ou.nl/studieplanner Eerste inschrijving? Schrijft u voor de eerste keer in? Dan hebben wij uw ID-gegevens nodig. Als u bent ingeschreven in een Nederlandse gemeente dan schrijft u in via DigiD. Bent u woonachtig in België of elders dan moet een kopie van het geldige identiteitsbewijs (beide zijden) naar ons worden opgestuurd. Dit kan per post of u kunt het uploaden bij uw online inschrijving. Is uw inschrijving een vervolginschrijving? Dan beschikken wij al over uw gegevens en kunt u inschrijven met uw studentnummer. Hoe kan ik inschrijven? Op Studieaanbod staan alle cursussen uitgebreid beschreven. Op deze cursuspagina kunt u direct door klikken om in te schrijven. Als u beschikt over een studiepad, dan kunt van daaruit inschrijven, uw persoonlijke gegevens staan dan al ingevuld. Is online inschrijven niet mogelijk, dan kunt u op Studie-informatie (www.ou.nl/inschrijven) een schriftelijk inschrijfformulier downloaden en naar ons opsturen. Kosten Conform de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW) wordt onderscheid gemaakt tussen wettelijk collegegeld en instellingscollegegeld. Welk collegegeld op uw inschrijving van toepassing is, is afhankelijk van uw nationaliteit, studieverleden en uw keuze voor bachelor- en/of mastercursussen. www.ou.nl/kosten In een aantal situaties geeft de Open Universiteit een korting op het cursusgeld (KCOU) aan studenten met een laag inkomen. Wilt u een opleiding volgen aan de Open Universiteit en hebt u een (gezamenlijk) belastbaar inkomen tot 110% van het belastbaar minimumloon en geen voordeel uit sparen en beleggen, dan kunt u een korting op het cursusgeld aanvragen. Getoetst wordt onder meer het belastbaar jaarinkomen van u en uw partner/ouder in het kalenderjaar waarin de aanvraag wordt ingediend en of u voldoet aan de overige wettelijke voorwaarden om voor de kortingsregeling in aanmerking te komen. U kunt de brochure met het aanvraagformulier downloaden van de website of opvragen bij Service en informatie. Vraag de korting aan voordat u inschrijft voor een cursus. www.ou.nl/kcou Betalen Er zijn twee mogelijkheden om het verschuldigde collegegeld OU te betalen. 1. U kunt de Open Universiteit een machtiging verlenen voor automatisch afschrijven. U kunt daarbij kiezen voor termijnbetaling: 1, 2, 6 of 12 termijnen. (Bij 6 of 12 termijnen wordt eenmalig een bedrag van 22,- aan administratiekosten in rekening gebracht). 2. U kunt er ook voor kiezen het totale bedrag in één keer zelf over te schrijven via de daarvoor beschikbaar gestelde acceptgiro. 12
Belastingaftrek studiekosten Soms kunt u studiekosten aftrekken als u aangifte inkomstenbelasting doet, maar dit is aan regels gebonden. Om te beginnen moet u de studie volgen voor uw huidige of toekomstige baan. (Geen studie uit interesse; het moet voor de hand liggend zijn dat de opleiding daadwerkelijk tot inkomsten zal leiden.) U kunt alleen studiekosten aftrekken als u ze zelf hebt gemaakt. Er dient sprake te zijn van een leertraject. Vergoedt uw werkgever een deel van uw studiekosten? Dan dient u de aftrekbare kosten te verminderen met de ontvangen vergoeding. Let wel: de voor eigen rekening blijvende studiekosten zijn slechts aftrekbaar voor zover deze meer bedragen dan 250,- (tot een maximum van 15.000,-). Niet-aftrekbare kosten kosten voor huisvesting, werkkamer of studeerruimte, eten, drinken en kleding betaalde rente op een studielening reiskosten naar studiecentrum en kosten van excursies en studiereizen. Aftrekbare kosten kosten van boeken, leermiddelen en lesgeld (waaronder collegegeld en instellingscollegegeld) de kosten voor modules, tentamens aanvraag voor vrijstellingen en voor toelating tot de masteropleiding. www.belastingdienst.nl 13
Medewerkers opleidingen Psychologie Wetenschappelijke staf mw. dr. E. Bakker Universitair docent esther.bakker@ou.nl dhr. drs. S. Friederichs Promovendus stijn.friederichs@ou.nl dhr. N. Jacobs MSc Promovendus niels.jacobs@ou.nl mw. A. Beaulen MSc Onderzoeksmedewerker audrey.beaulen@ou.nl dhr. dr. R. van Geel Universitair docent rolf.vangeel@ou.nl mw. I. Kanera MSc Promovendus iris.kanera@ou.nl mw. dr. T. Bipp Universitair hoofddocent tanja.bipp@ou.nl mw. R. Golsteijn MSc Promovendus rianne.golsteijn@ou.nl dhr. dr. J. Kuntze Universitair docent jeroen.kuntze@ou.nl dhr. dr. W. Bloemers Docent wim.bloemers@ou.nl mw. dr. H. Groothof Universitair docent hinke.groothof@ou.nl dhr. prof. dr. J. van Lankveld Hoogleraar jacques.vanlankveld@ou.nl mw. dr. C. Bolman Universitair hoofddocent catherine.bolman@ou.nl mw. dr. N. Gunther Universitair docent nicole.gunther@ou.nl dhr. dr. J. Lataster Universitair docent johan.lataster@ou.nl dhr. dr. A. Bos Universitair hoofddocent arjan.bos@ou.nl dhr. prof. dr. R. van Hezewijk Decaan rene.vanhezewijk@ou.nl mw. prof. dr. L. Lechner Hoogleraar lilian.lechner@ou.nl dhr. dr. A. Brouwers Universitair docent andre.brouwers@ou.nl dhr. dr. D. Hoek Universitair docent dirk.hoek@ou.nl dhr. dr. R. Leontjevas Universitair docent roeslan.leontjevas@ou.nl mw. prof. dr. K. van Dam Hoogleraar karen.vandam@ou.nl dhr. dr. M. Hommes Universitair docent mark.hommes@ou.nl dhr. dr. H. Lodewijkx Universitair docent hein.lodewijkx@ou.nl mw. dr. F. Dehue Universitair docent francien.dehue@ou.nl mw. dr. N. de Hoog Universitair docent natascha.dehoog@ou.nl dhr. drs. F. van Luik Docent frank.vanluik@ou.nl mw. dr. A. Eerland Universitair docent anita.eerland@ou.nl mw. dr. S. van Hooren Universitair docent susan.vanhooren@ou.nl dhr. drs. L. Mouton Docent lukas.mouton@ou.nl mw. prof. dr. M.J. Enders Hoogleraar marie-jose.enders@ou.nl mw. dr. E. de Hullu Universitair docent eva.dehullu@ou.nl dhr. dr. A. Mudde Universitair docent aart.mudde@ou.nl dhr. drs. J. Eshuis Universitair docent jannes.eshuis@ou.nl mw. dr. N. Jacobs Universitair hoofddocent nele.jacobs@ou.nl dhr. dr. G. Näring Universitair docent gerard.naring@ou.nl 14
Onderwijs- en beheerspersoneel mw. drs. I. Nikolova Promovendus irina.nikolova@ou.nl mw. dr. S. van der Steen Universitair docent steffie.vandersteen@ou.nl dhr. H. Adriaens Projectmanager mw. dr. M. Nijkamp Universitair docent marjan.nijkamp@ou.nl mw. dr. V. Thewissen Universitair docent viviane.thewissen@ou.nl dhr. J. Arkenbout Redacteur mw. drs. D. Peels Promovendus denise.peels@ou.nl dhr. dr. P. Verboon Universitair hoofddocent peter.verboon@ou.nl mw. drs. N. Boers Opleidingsmanager nanda.boers@ou.nl dhr. dr. G. J. Peters Universitair docent gjaltjorn.peters@ou.nl dhr. dr. T. Verheggen Universitair docent theo.verheggen@ou.nl mw. A. Bouwels Medewerker audiovisuele technieken mw. dr. M. Pouwelse Universitair docent mieneke.pouwelse@ou.nl mw. E. Volders MSc Onderzoeksmedewerker esmee.volders@ou.nl mw. E. Burgers Medewerker onderwijszaken ellis.burgers@ou.nl mw. dr. K. Proost Universitair docent karin.proost@ou.nl mw. dr. T. Völlink Universitair docent trijntje.vollink@ou.nl mw. S. Daems Medewerker audiovisuele technieken dhr. dr. J. Van Ruysseveldt Universitair docent joris.vanruysseveldt@ou.nl dhr. dr. W. Waterink Universitair hoofddocent wim.waterink@ou.nl dhr. J. Hendriks Redacteur dhr. dr. B. Scholtissen Universitair docent bart.scholtissen@ou.nl dhr. R. Willems MSc Promovendus roy.willems@ou.nl mw. I. Jonkman Secretaresse mw. dr. I. van Seggelen Universitair docent inge.vanseggelen@ou.nl dhr. K. Wolfs MSc Promovendus kenny.wolfs@ou.nl mw. S. Meijer Medewerker onderwijszaken susan.meijer@ou.nl mw. dr. E. Simon Universitair docent ellin.simon@ou.nl mw. drs. S. Wouters MSc Docent/promovendus saskia.wouters@ou.nl mw. drs. M. Specker Opleidingsmanager marjan.specker@ou.nl mw. drs. E. van Staalduinen Docent ellen.vanstaalduinen@ou.nl mw. M. Verschuren Secretaresse mw. drs. I. Storm-Stevelmans Docent inez.storm-stevelmans@ou.nl dhr. C. Voogd Medewerker audiovisuele technieken 15
Opleidingen Psychologie Onze opleidingen worden van achter naar voren geprogrammeerd. We kijken naar de eindtermen en doelstellingen van de masteropleiding psychologie en haar varianten. We kijken ook naar de eisen die het vakgebied stelt. Dan is duidelijk welke cursussen een masteropleiding moet bevatten om aan de eisen te voldoen. In de programmering van de vier mastervarianten is dat duidelijk te zien: het onderzoeksaspect, het diagnostische aspect en het interventieperspectief komen erin terug. Vervolgens kijken we naar wat studenten in de voorafgaande bacheloropleiding aan kennis en competenties moeten verwerven om de masteropleiding succesvol te kunnen afronden. Wat zijn de eindtermen en doelstellingen van de bacheloropleiding? Welke zijn de voorbereidende cursussen om onderzoek te kunnen doen en om onderzoek op zijn waarde te kunnen schatten? Welke diagnostische vaardigheden moeten zijn ontwikkeld om in de master goed beslagen ten ijs te komen? Welke interventiecompetenties moeten we in de bacheloropleiding opnemen? Welke academische vaardigheden mogen we verwachten van een masterstudent en straks van een alumnus van de Open Universiteit? De brede bachelor Vanaf september 2012 biedt de faculteit vier varianten in de masteropleiding aan die u kunt volgen na afronding van de bacheloropleiding. De bacheloropleiding is een zogeheten brede bachelor. Na een aantal verplichte vakken kiest u in het gebonden keuzeblok enkele cursussen die u helpen voorbereiden op de masteropleiding. Daartoe bevelen wij een aantal cursussen aan dat relevant is voor de variant van uw keuze. Op deze wijze komen we niet alleen tegemoet aan de structurering van de bachelor ten behoeve van de vier mastervarianten, we passen met onze bacheloropleiding ook beter bij het doel van de Bologna-akkoorden. De Europese afspraak is de bacheloropleiding ook te kunnen zien als een zelfstandige opleiding, een opleiding die wordt afgesloten met een academische graad die op zichzelf kan staan, een graad die voldoende basiskennis in de psychologie verschaft om op academisch niveau werkzaam te zijn, niet als psycholoog, wel als breed opgeleide bachelor. Iemand wordt pas psycholoog als hij of zij minimaal een masteropleiding heeft voltooid. In Nederland is dat een eenjarige masteropleiding psychologie (na een driejarige bacheloropleiding psychologie). In Vlaanderen is de vereiste masteropleiding een tweejarige. Vandaar dat de Open Universiteit voor afgestudeerde masterstudenten contact heeft gezocht met de Katholieke Universiteit Leuven, waar onze Vlaamse alumni een aanvullend mastertraject kunnen afronden. Om de keuze voor een mastervariant te vergemakkelijken leest u hierna wat kenmerkend is voor de verschillende varianten in de masteropleiding psychologie. Onze masteropleidingen zijn zo ingericht dat studenten in aanmerking kunnen komen voor instroom in vervolgopleidingen. Tevens biedt elke masteropleiding de mogelijkheid tot het behalen van de Basisaantekening Psychodiagnostiek. In beide gevallen geld dat er soms nog extra cursussen afgerond moeten worden. De RINO Groep verzorgt diverse BIG- en profielopleidingen. Het NIP is de beroepsvereniging die zich onder andere bezighoudt met registraties. www.rinogroep.nl www.psynip.nl Master Arbeids- en organisatiepsychologie Het zal niemand zijn ontgaan dat er de laatste jaren veel veranderd is in organisaties. Daaraan heeft niet alleen de economische crisis bijgedragen; ook andere factoren zoals snelle technologische ontwikkelingen, toegenomen concurrentie en mondialisering hebben ertoe geleid dat organisaties voortdurend in beweging zijn om hun positie te kunnen handhaven. Wat betekent dit nu voor organisaties en vooral: wat betekent dit voor medewerkers? Om deze vragen te kunnen beantwoorden is kennis van de arbeids- en organisatiepsychologie nodig. 16
Wat is arbeids- en organisatiepsychologie? De arbeids- en organisatiepsychologie bestudeert het gedrag, houdingen en emoties van mensen in relatie tot hun werksituatie. Van oudsher hoort de arbeids- en organisatiepsychologie tot het brede domein van de toegepaste psychologie. In dit domein worden meestal drie niveaus (het werk, het individu, en de sociale en organisatiecontext) onderscheiden die terugkomen in drie domeinen van de studie, respectievelijk de arbeids-, personeels- en organisatiepsychologie. De arbeidspsychologie houdt zich bezig met de invloed van het werk op het functioneren en welzijn van de werknemer. Er wordt bijvoorbeeld bestudeerd hoe de werksituatie tot een burn-out kan leiden of hoe deze situatie juist de bevlogenheid en persoonlijke ontwikkeling kan stimuleren. Dit kan leiden tot adviezen over het vormgeven van taken en werkprocessen met als doel dat werknemers het werk optimaal kunnen uitvoeren. In de personeelspsychologie gaat het om vraagstukken met betrekking tot het individu. Veel van de onderwerpen op dit terrein zijn erop gericht de fit tussen het individu en het werk te verbeteren. Belangrijke onderwerpen zijn: het aantrekken en selecteren van nieuwe medewerkers, het trainen en ontwikkelen van medewerkers, keuzes omtrent de individuele loopbaan, mobiliteit, verloop en reïntegratie. De organisatiepsychologie richt zich op het gedrag van medewerkers in relatie tot elkaar en tot het grotere systeem dat men de organisatie noemt. Onderwerpen zijn onder meer: leiderschap, besluitvorming, groepsprocessen, zoals het werken in teams en conflicthantering, organisatiecultuur en organisatieverandering. Doel van de opleiding De opleiding arbeids- en organisatiepsychologie heeft tot doel kennis over deze domeinen bij te brengen, vaardigheden te leren, competenties te ontwikkelen ten behoeve van het professioneel handelen en ten behoeve van het verrichten van wetenschappelijk onderzoek op deze domeinen. De opleiding probeert dit doel te bereiken door het aanbieden van een inleidende module, een aantal basismodules en een aantal verdiepende modules waarin zowel kennis en inzicht, als de ontwikkeling van competenties aan bod komen. Theorie en praktijk Het managen van personen, groepen en hun onderlinge relaties mag niet gebaseerd zijn op vooronderstellingen, gissingen, maar dient - zoals in andere toepassingsgebieden van de psychologie - gebaseerd te zijn op wetenschappelijke inzichten. De praktijk dient evidence based te zijn. Wetenschappelijk onderzoek is daarbij belangrijk, omdat het inzichten verschaft over de werkelijke relaties tussen mensen en hun werkomgeving. De uitkomsten ervan kunnen vervolgens worden gebruikt om op een wetenschappelijk verantwoorde wijze te kunnen ingrijpen in (bestaande) organisaties met het doel zowel de effectiviteit en efficiëntie van organisaties als het welzijn en welbevinden van de medewerkers te verbeteren. Waar komen afgestudeerde arbeids- en organisatiepsychologen terecht? Afgestudeerde arbeids- en organisatiepsychologen vindt men: in afdelingen personeel en organisatie van (grotere) organisaties in zowel de profit- als in de non-profitsector en in private en overheidsorganisaties waar zij meewerken aan de voorbereiding, uitvoering en evaluatie van het personeelsbeleid (of humanresourcesmanagement) en adviseren met betrekking tot organisationele problemen in organisatieadvies- en consultatiebureaus waar zij klantenorganisaties adviseren en begeleiden op het gebied van: personele aangelegenheden zoals: werving en selectie, functiewaardering, loopbaanproblematiek, training en ontwikkeling, performancemanagement, loopbaanbegeleiding het functioneren van de organisatie: leiderschap, besluitvorming, team performance, conflictmanagement, managementcoaching organisatie(her)ontwerp: invoeren en begeleiden van organisatieverandering, vaststellen en veranderen van welzijnsfactoren in onderzoeksafdelingen van organisaties en adviesbureaus waar zij beleidsvoorbereidend en beleidsondersteunend en beleidsevaluerend onderzoek doen op het brede terrein van de A&O-psychologie. in instellingen voor hoger onderwijs waar zij als docent optreden in aan de A&O-psychologie verwante studierichtingen. 17