PROJECTDEFINITIE PROJECT ENERGIESCANS ELEKTRISCH VERWARMEN AANLEIDING De toename van de elektriciteitsfactuur in de periode 2014-2016 komt er door verschillende ingrepen - Stijging nettarieven - Stijging btw-tarief 6 21 % - Stijging heffingen: bijdrage energiefonds (aka Turteltaks) - Doorrekenen vennootschapsbelasting Infrax/Eandis - Afschaffing gratis stroom (twv 100 kwh per persoon en 100kWh per woning) Voor een gezin met een drie personen dat jaarlijks 3500 kwh verbruikt, zal de kostprijs toenemen van 791 naar 1201. Dit is een stijging van 50%. Voor een gezin dat elektrisch verwarmt en een hoog verbruik heeft, neemt de kostprijs voor elektriciteit toe met 1397 ivm januari 2015. (verbruik: 3600 kwh dag, 3600 kwh nacht, 12 000kWh excl nacht). Bron: Test-aankoop Door de toename van de taksen, btw en nettarieven is de energiecomponent relatief kleiner geworden. Een goedkoper energietarief (vb door een groepsaankoop of het vergelijken van tarieven via de V-test) zal hierdoor een beperkte impact hebben. Door een reeks aan verhogingen zal de energiefactuur voor heel wat Genkse huishoudens zwaarder uitvallen. Gelet op het kwetsbare profiel van heel wat Genkse inwoners, het hoge aandeel elektrische hoofdverwarming en het hogere aandeel sociale huur (waar nog heel wat woningen op elektriciteit verwarmd worden), zal de impact van deze prijsverhoging groot zijn.
Hoe kunnen we de Genkse burgers helpen om een hoge stroomafrekening te vermijden? SITUERING DOELGROEP Om in te schatten hoeveel huishoudens verwarmen op elektriciteit, hebben we via Infrax bekeken hoeveel huishoudens een exclusieve nachtmeter hebben. Deze aansluiting wordt hoofdzakelijk gebruikt voor intensief gebruik gedurende de nacht (daltarieven). Vaak is dit voor een elektrische boiler of accumulatieradiatoren. In de totale lijst van woningen en flats met een exclusief nachtmeter, komt Infrax uit op 5324 aansluitingen. Dit is ongeveer 20% van de Genkse residentiële woonmarkt. Daarvan zijn er 2137 (40%) gelegen in een woning en 3187 (60%) in een appartement. Als we kijken naar het verbruik, zien we grote verschillen. De bijdrage energiefonds of Turteltaks, wordt berekend op het verbruik per EAN of afnamepunt. Het gebruik bepaalt de hoogte van de taks. Vanaf 1/01/2017 geldt het tarief van 299,75 voor wie een verbruikt heeft tot 25 MWh. Voordien was de grens op 20 MWh gezet. Door deze maatregel zullen 65 Genkse huishoudens in een fors lagere categorie belanden voor de bijdrage Energiefonds. Tarieven bijdrage energiefonds: vanaf 1/01/2017 Beschermde klanten, actieve budgetmeter, actieve stroombegrenzer 25,85 Jaarverbruik van 0 tot 5 MWh 103,37 Jaarverbruik vanaf 5 MWh tot 10 MWh 134,37 Jaarverbruik vanaf 10 MWh tot 25 MWh 299,75 Jaarverbruik vanaf 25 MWh tot 50 MWh 795,88 Jaarverbruik vanaf 50 MWh tot 100 MWh 1343,69 Aantal van Type aandeel 0-5 MWh 1674 31,44% appartement 907 54,18% woning 767 45,82% 5-10 MWh 2046 38,43% appartement 1437 70,23% woning 609 29,77% 10-25 MWh 1525 28,6% appartement 811 57,40% woning 602 42,60% 20-50 MWh 70 1,3% appartement 25 15,53% woning 136 84,47% 50-100 MWh 5 0,08% woning 4 100% Uit de lijst van exclusieve nachtmeters, merken we dat een derde van de huishoudens een laag verbruik heeft (verbruik = alle verbruik, ongeacht het soort meter). Nog een derde (38,4%) heeft een redelijk hoog verbruik (tussen 5-10 MWh). Tot slot heeft ruim een vierde van alle Genkse huishoudens een hoog verbruik (28,6% heeft een verbruik van 10-25 MWh). Een kleine groep van 70 huishoudens heeft een zeer hoog verbruik (20 50 MWh), maar hier zal ook nog een stuk professioneel gebruik bij zitten (vb zelfstandigen). Wat opvalt is dat een derde van de huishoudens met een elektrische hoofdverwarming toch een beperkt verbruik heeft, mogelijk omdat zij met andere verwarmingsbronnen verwarmen en de accumulatieverwarming niet of nauwelijks
gebruiken? Daarnaast valt op dat de huishoudens met een verbruik van 5-10 MWh voor 70% wonen in een appartement. Dit gaat om 1437 huishoudens, wat een behoorlijk grote groep is. DOELGROEPEN We onderscheiden drie doelgroepen van eindgebruikers en twee doelgroepen van indirect betrokken partijen (eigenaar van woning eindgebruiker energie). Sociale huurders: Nieuw Dak is verantwoordelijk voor de investeringen aan het patrimonium. Ze plannen de renovatie van appartementsblokken met elektrische verwarming in. In de komende 5 jaar worden deze panden aangepakt, maar dit betekent dat een gedeelte van de huurders nog 5 jaar met een extra hoge stroomfactuur zal zitten. Private huurders: gezien het aantal appartementen in het centrum met elektrische verwarming hoog ligt, is de kans reëel dat heel wat private huurders met een hoofdverwarming op elektriciteit zitten. De eigenaarverhuurder heeft zelf weinig voordelen bij de uitvoering van werken om het stroomverbruik aan te pakken, omdat hij dit moeilijk kan doorrekenen aan de huurder (probleem van de split incentive). Vermoed wordt de woningen van private huurders ook doorgaans minder goed geïsoleerd zijn, wat leidt tot een hogere stroomfactuur bij verwarming op stroom. Daarom is de groep van de private huurders wellicht de moeilijkste groep om te bereiken, maar ook de meest noodzakelijke. Eigenaar-bewoners: zij hebben het meeste baad bij ingrepen op korte en lange termijn. Zowel het verlagen van de energiekosten op korte termijn als het investeren in energiezuinigheid op langere termijn zijn bruikbare pistes voor deze doelgroep. Mogelijke knelpunten zijn evenwel inkomen (bij lage inkomens is financiering een mogelijk probleem), technische kennis en schaalgrootte. MOGELIJKE INGREPEN ZIJN: 1. (tijdig) Verhogen van de voorschotfacturen 2. Het goedkoopste tarief zoeken (via de V-test of een groepsaankoop) 3. Minder elektriciteit verbruiken: o Sommige heffingen, nettarrieven en btw worden berekend op basis van het verbruik. Door minder te verbruiken, loopt je stroomafrekening minder hoog op. Wie verwarmt op stroom, kan dus best over een goed geïsoleerd huis beschikken. Infrax en de stad Genk voorzien premies voor duurzame investeringen, maar ook met de renovatiepremie of een duwolimlening kan je grote werken financieren. o Minder verbruiken kan door het sluimerverbruik aan te pakken, te investeren in led-verlichting of programma s op te zetten waarbij extra zuinige apparaten worden gehuurd om diensten te voorzien. 4. Vervangen elektrische installatie o Ook de elektrische CV vervangen door een warmtepomp behoort tot de mogelijkheden. Daarom werd de warmtepomppremie verdubbeld in 2012 van 1700 naar 3400 wanneer men een CV op stroom vervangt door een warmtepomp. Het gemiddeld verbruik van een warmtepomp is 5/6 MWh terwijl een CV op stroom al snel 10 MWh bedraagt. de investeringskost voor het weghalen van je cv op stroom is hoog. Zijn de terugverdieneffecten daarvoor groot genoeg? Je kan dit wel financieren door een duwolimlening, een renovatiepremie of een verbeteringspremie. Voorwaarde is wel dat de woning zeer goed geïsoleerd wordt (quasi op BEN-niveau). Dit zal zeker niet voor alle woningen mogelijk zijn.
o o Je kan de elektrische verwarming ook vervangen door een CV op gas. Bereid je wel voor op mogelijke breekwerken, want de leidingen voor het gas moeten gelegd worden. Dit kan ook met opbouwleidingen, die je kan wegwerken achter plinten of omkastingen. Men kan ook de leidingen via de kelder omhoog laten komen of wegwerken in de plinten. Reken voor een gaswandketel op 3500 en voor de radiatoren op zo n 3000. Er zal veel geld gaan naar manuren wegens de breekwerken en installatie. Een totale omschakeling van elektrische accumulatieverwarming naar een CV met radiatoren komt rond de 10 000. Je kan je installatie behouden, maar voeden met pv-panelen. Zorg wel dat de isolatie van je woning in orde is. Je verwarmingsbehoefte en je productieve periodes vallen wel niet samen ( s winters is de verwarmingsbehoefte het grootst, maar is de stroomopwekking door pv-panelen het laagst). Men verwarmt dus fictief op zonne-energie, vanwege de teruglopende teller. Het net fungeert dus als opslagbekken. Het is waarschijnlijk dat het terugdraaien van de teller in de toekomst zal afgeschaft worden, zodat huishoudens zelf zullen moeten investeren in hun opslagcapaciteit. Er moet in dit geval ook een prosumententarief betalen (soort netvergoeding). Dit geldt voor alle installaties van minder dan 10 kw. Voor Inter-Energa bedraagt dit tarief voor 2016 95,92. AANBOD STAD GENK Hoe zal de stad Genk huishoudens die verwarmen op elektriciteit, ondersteunen de komende jaren om hun energieverbruik te verlagen? Deze acties kunnen zeker ook naar een breed publiek gericht worden. 1. promoten V-test om het goedkoopste tarief steeds te hebben 2. verlagen van het elektriciteitsverbruik door a. sluimerverbruik aan te pakken b. kopen van zuinige toestellen te promoten c. de woning beter te isoleren d. de CV op elektriciteit te vervangen door een duurzaam alternatief Deze doelstellingen vormen de basis voor een gerichte campagne. Als werktitel kiezen we voorlopig voor Renowatt of ElektroGenk. Binnen deze campagne zullen we huishoudens die verwarmen direct aanspreken over de ondersteuningsmogelijkheden. Dit kan rechtstreeks via de netbeheerder. Anderzijds zullen we een bredere informatie op touw zetten rond het verlagen van je elektriciteitsfactuur. Wat wil de stad Genk aanbieden? iedereen die verwarmt op elektriciteit moet een gratis energiescan kunnen aanvragen. ** Voor huurders (privaat of sociaal) bevat deze scan vooral tips over hoe men verbruik kan verminderen via het functioneler bedienen van de accumulatieverwarming, een zuinigere levensstijl te hanteren, zuinigere apparaten aan te schaffen of een goedkoper elektriciteitstarief te nemen. ** Voor eigenaar bewoners en eigenaar verhuurders (geen appartementsblok, enkel grond gebonden woningen) moet deze scan ook een energieadvies bevatten. Aan de hand van de eenvoudige screening van de woning, moet een eenvoudig stappenplan voor de renovatie van de woning gemaakt worden. Het omschakelen naar een ander verwarmingssysteem kan ook geopperd worden, maar daarvoor is meer begeleiding nodig. Die begeleiding zal de stad Genk voorzien in de vorm van een renovatiecoach. Daarnaast komt er ook een tegemoetkoming voor wie omschakelt naar een duurzame CV-installatie. Voor eigenaar-bewoners en eigenaar verhuurders in appartementsblokken wil de stad Genk een specifiek aanbod brengen, waarbij eerst een energie-audit van de volledige blok wordt gemaakt. Individuele
energiescans kunnen zinvol zijn, maar toeleiding naar het nieuwe aanbod is zeer belangrijk! Daarna dient binnen de Vereniging van Mede-eigenaars het overleg gestart te worden hoe de woningen het best aangepast kunnen worden. Argumenten rond waardevastheid, nieuwe normering en energiebesparing moeten maximaal ingezet worden. Meer informatie? Dienst Woonbeleid Tim Vanbrabant woonbeleid@genk.be T 089 65 45 71