reportage RDM CAMPUS Moderne techniek op historische bodem 26 >> METAALJOURNAAL VOORJAAR 2010
WEBTIP! Op www.rdmcampus.nl lees je alles over de geschiedenis van de Rotterdamsche Droogdok Maatschappij, de bedrijven die er tegenwoordig gevestigd zijn en de onderwijsmogelijkheden. tekst evelien Hoekstra foto s Frank HYLkema Een oude scheepswerf in Rotterdam is getransformeerd tot technologisch kenniscentrum. Op de RDM-campus komen opleiding, innovatie en bedrijvigheid samen. OOM-regiomanager Houria Belkhadda geeft een rondleiding. Aan de buitenkant van de machinehal van de voormalige Rotterdamsche Droogdok Maatschappij zie je niet dat de werf een eigentijdse functie heeft gekregen. Maar dat verandert meteen als je naar binnen loopt. Terwijl je als bezoeker aan de ene kant uitkijkt over de Maas, zie je voor je in de gigantische fabriekshal van alles gebeuren. Studenten sleutelen aan auto s, verderop wordt gelast en tegelijkertijd zijn er lessen bezig in verspanen en constructiewerken. En je kunt alles zien doordat de praktijkruimtes op de vloer van ruim 23.000 vierkante meter van elkaar zijn gescheiden door glazen wanden. In deze monumentale industriële hal het Innovation Dock werken honderden studenten van technische opleidingen samen met bedrijven aan innovatieve en duurzame concepten. Elke dag komen de meesten met de daarvoor bestemde Aqualiner naar het terrein bij Heijplaat. Sinds de grote verbouwing staan de letters RDM voor Research, Design & Manufacturing. Het concept van de In de voormalige machinehal werken nu honderden studenten van technische opleidingen aan innovatieve en duurzame concepten. METAALJOURNAAL VOORJAAR 2010 << 27
reportage RDM CAMPUS ZORGEN OVER OPLEIDEN Begin dit jaar werd door een twaalftal bedrijven in de regio Rotterdam/Rijnmond namens de maakindustrie een manifest gestuurd aan onder andere de Rotterdamse vmbo-techniekinstellingen, de gemeente en koepelorganisaties. De bedrijven uitten hun zorgen over het dalend aantal leerlingen dat voor techniek kiest en de slechte aansluiting van de opleidingen op het bedrijfsleven. De initiatiefgroep pleit voor een bundeling van visie en krachten om deze ontwikkeling te doorbreken. OOM deelt deze zorgen en steunt het initiatief, RDM Dock gaat op korte termijn met de opstellers van het manifest in gesprek. OOM-regiomanager Houria Belkhadda. Iris Rikkens (19): Het was handig dat ik bij een bedrijf naast school stage kon lopen. Bram Laman (17) : Het is fijn om te werken met nieuwe apparatuur. Alles is nog heel en we krijgen elke twee weken een schone overall campus is simpel: kleinschalige bedrijven vestigen zich hier om aan een nieuw product te werken. De studenten van de Hogeschool Rotterdam denken mee en maken vervolgens de tekeningen. Ook doen zij de werkvoorbereiding. Vervolgens hebben de leerlingen van het Albeda College de taak om het product bouwen of maken. Door onderwijs, onderzoek en leerwerkplaatsen te bundelen, moet de technische kennis in het havengebied behouden blijven en innovatie worden gestimuleerd. nieuwe apparatuur Belkhadda weet nog goed hoe de hal eruit zag voor dat deze voor miljoenen euro s werd gerenoveerd. Oude machines en donkere ruimtes zijn ingeruild voor moderne lokalen met veel licht en de nieuwste apparatuur. De oude praktijkschool was weinig motiverend voor de leerlingen. Nu zijn de werkplekken ruim opgezet met de laatste generatie machines. Dat maakt het natuurlijk een stuk aantrekkelijker. Dat blijkt als we een kijkje nemen in het laslokaal, waar 44 hypermoderne lasboxen zijn gebouwd. Ze zijn voorzien van een verseluchtaansluiting en duurzame afzuiging met een automaat waarmee de verontreinigde lasrook wordt afgezogen. Zo ademen de leerlingen schone lucht in. Ook zijn er twee grote slijpcabines en vier ruime PIM-boxen. Bram Laman (17) volgt sinds september een tweejarige BOL-opleiding niveau 2. Hij heeft net een buitenhoeklas gezet als hij zijn lashelm afzet. Hij vertelt over zijn ervaringen op de RDM campus. Het is fijn om te werken met nieuwe apparatuur. Bovendien is alles op school nog heel 28 >> METAALJOURNAAL VOORJAAR 2010
De werkplekken zijn ruim opgezet met de laatste generatie machines. en krijgen we bijvoorbeeld elke twee weken een schone overall. Dat was het in het oude gebouw wel anders. Veel leerlingen van het Albeda College volgen een deel van hun opleiding bij mkb-metaalbedrijven in de buurt. Doordat ze werken met eigentijdse machines hebben ze een goede aansluiting op het bedrijfsleven. Belkhadda: De leerlingen metaaltechniek krijgen hier een mboberoepsopleiding die is toegerust op de toekomst. Het machinepark van het Albeda loopt niet langer achter op het bedrijfsleven, dat is heel belangrijk. Er wordt gewerkt met de modernste technieken. Hier worden straks vakmensen afgeleverd waar Nu weet ik dat ik niet alleen maar achter de computer wil zitten OOM-bedrijven in de regio Rijnmond veel aan zullen hebben. Als we de voormalige fabriekshal doorkruisen, zien we praktijkruimtes die niet onder doen voor een echte werkplaats. Zo staat er een computergestuurde watersnijder en werken de leerlingen verspanen aan de nieuwste computergestuurde draaien freesbanken. krachten bundelen De wisselwerking tussen de innovatieve en creatieve bedrijven en de kennisinstellingen is de kracht van de RDM campus. Tot nu toe zijn er, mede door de economische crisis, pas drie bedrijven die de stap gezet hebben. Ampelmann, een bouwer van zelfstabiliserende platforms voor op zee, Formula Zero, een bouwer van racevoertuigen op waterstof en Prometics, dat onderdelen van lenzen maakt, hebben hun intrek genomen in het Innovation Dock. De verwachting is dat in de nabije toekomst dertig bedrijven zich hier vestigen, zodat er een diversiteit aan activiteiten ontstaat. Mogelijk komt METAALJOURNAAL VOORJAAR 2010 << 29
reportage RDM CAMPUS De praktijkruimtes op de vloer van ruim 23.000 vierkante meter zijn van elkaar gescheiden door glazen wanden. er een jachtbouwer naar de campus, maar Belkhadda hoopt dat ook bedrijven uit de metaalbranche de stap durven te zetten en zich op de campus vestigen. Juist voor die sector is de RDM een ideale samenwerkingsconstructie. samenwerking De samenwerking met de bedrijven om de hoek heeft de studenten al leuke opdrachten opgeleverd. Zo zagen de leerlingen constructiewerk de aluminium platen voor de lenzen van Prometics, hebben de studenten van de afdeling verspaning al werk verricht voor de jongens van Formula Zero en heeft Prometics zijn eerste stagiaire van de buren gekregen. veel kabaal Iris Rikkens (19) programmeerde ter afronding van haar niveau 2 opleiding voor een paar maanden hun CNCmachine. Nu volgt ze een niveau 3 opleiding op het Albeda College. Het was handig dat ik bij een bedrijf naast school stage kon lopen. En ik heb er veel van geleerd: nu weet ik dat ik niet alleen achter de computer wil zitten. Ik heb talent voor draaien en vind het heerlijk om met veel kabaal een twaalf millimeter dikke plaat door de machine te halen. Ik hou van groot werk. Na haar opleiding wil Iris graag in de vliegtuigindustrie werken. Over het nieuwe onderkomen van haar school is ze te spreken. We zijn erop vooruit gegaan. Ik ben gek op de geur van de werkplaats. Ik ben soms net een bouwvakker. Ook als Iris na haar opleiding wil doorstromen naar het hbo, kan ze hier blijven. Op de campus kun je een doorlopende leerweg tussen de twee niveaus volgen. Het plaatje zou helemaal compleet zijn als het vmbo er ook nog bij komt. Belkhadda: Als een leerling het tijdens een werk-leeropleiding in een metaalbedrijf goed doet, kan hij meteen doorstromen naar een hoger niveau. Met de steun en stimulans van het bedrijf moet een 30 >> METAALJOURNAAL VOORJAAR 2010
Erfgoed De scheepswerf RDM was vanaf het begin in 1902 een van de grootste van Europa. Op dit maritieme terrein werd het stoomschip Rotterdam van de Holland- Amerika Lijn gebouwd. Was de werf eerst nog maar tien hectare groot, al snel groeide de omzet en het aantal werknemers. In 1914 werd begonnen met de bouw van het tuindorp Heijplaat, omdat het vervoeren van de werk lieden per pont over de Maas niet meer te doen was. Toen in de jaren vijftig de scheepsbouw in de problemen raakte, ging RDM zich steeds meer toeleggen op defensie- en offshore-industrie. Maar het mocht niet baten: in 1983 ging de RDM failliet en werden 1.370 mensen werkloos. Voor het arbeidersdorp was dit een enorme klap. Eind jaren tachtig werd Heijplaat verkocht aan een woningbouwvereniging. Veel gebouwen van de werf verpauperden. Met de komst van de RDM campus heeft een belangrijk onderdeel van het Rotterdams industrieel erfgoed een nieuwe bestemming gekregen. Van bankwerker tot vestigingsmanager De wisselwerking tussen bedrijven en de kennisinstellingen is de kracht van de RDM campus. vervolgopleiding beter haalbaar zijn en de keuze voor de ideale opleiding wordt makkelijker, omdat je op dezelfde plek je opleiding kunt blijven volgen. Het is de droom van Belkhadda en alle andere betrokkenen dat de campus uiteindelijk uitgroeit tot het Silicon Valley van Nederland, waar onderwijs en bedrijfsleven door samenwerking en uitwisseling van kennis tot grote innovatieve stappen komen. Meer informatie: www.rdmcampus.nl Peter Otting heeft een lange geschiedenis bij de RDM werf. Hij begon als zestienjarige bankwerker op de bedrijfsschool van de RDM. Daarna werd hij er hoofd opleidingen. Nu is hij vestigingsmanager van het Albeda College dat in de oude machinehal leerlingen klaarstoomt voor de technische beroepen. Voor mij heeft deze locatie iets bijzonders. Ik werk er al mijn hele leven. Wat wij hier bereikt hebben, maakt mij trots. Natuurlijk werken wij, met OOM, al langer samen met het bedrijfsleven, maar dan nu in een nieuw jasje. En dat merk je ook aan de motivatie van de leerlingen. Als ze hier voor de eerste keer binnenkomen zijn ze meteen enthousiast. Ze zien overal medescholieren aan het werk. Het ziet er allemaal spic en span uit en dat doet wat met hen. Aan de andere kant wordt van de leerlingen ook wat gevraagd: Inzet, motivatie, doorzettingsvermogen en humor hebben ze nodig om een goed vakman te worden. Als ze die eigenschappen bezitten, hebben ze tachtig procent van hun succes al in de pocket. Voor de overige twintig procent moeten ze keihard buffelen. De leerlingen maken lange dagen, van acht tot vijf uur, waarbij motivatie belangrijker is dan meteen al alles kunnen. De jongens krijgen de kans om een goede boterham te verdienen. Wij brengen de leerlingen vakmanschap bij als zij de inzet tonen. METAALJOURNAAL VOORJAAR 2010 << 31