Leeftijd respondenten Uitkomsten ledenenquête toekomst Fryske Gea Ter gelegenheid van haar 85 jarige jubileum vroeg It Fryske Gea haar leden naar hun mening over diverse actuele onderwerpen. In een enquête kon de natuurliefhebber zijn of haar visie geven op natuur in relatie tot onder andere wonen, werken en recreëren, cultuurhistorische elementen en landbouw. Hieronder volgen de resultaten van de enquête, met toelichtende tekstfragmenten uit het artikel dat Henk Dilling schreef voor het voorjaarsnummer 2016 van het magazine van It Fryske Gea. Respons 28 procent van de 6.674 benaderde leden vulde de enquête in. De leden van wie een emailadres bekend was, werden allemaal aangeschreven. Daarnaast werden via het magazine en de website enquêteformulieren aangevraagd. 70 jaar of ouder 60-69 jaar 50-59 jaar 40-49 jaar 30-39 jaar 20-29 jaar 0% 10% 20% 30% 40% Rol van It Fryske Gea in het cultuurlandschap De leden van de Friese natuurbeschermingsorganisatie zijn van mening dat It Fryske Gea zich actief moet bemoeien met de ontwikkelingen in cultuurlandschap, op een op samenwerking gerichte manier, zo leert de enquête. It Fryske Gea, zo stellen de leden, is er zowel voor woeste, zelfredzame natuur als voor het behoud van cultuurland, zoals weidevogelgrasland en bloemrijke weilanden. Een andere stelling waaruit dit blijkt ging over weidevogelgraslanden. Het beheer hiervan moet niet overgelaten worden aan boeren en It Fryske Gea moet het ook niet allemaal zelf willen doen. Het beste kan It Fryske Gea dit soort grasland onder voorwaarden door boeren laten beheren. Belangrijk vinden de leden ook dat It Fryske Gea aanstuurt op overeenstemming met boeren over de balans tussen schade en bescherming van dieren. De alternatieven dat dieren nooit gedood mogen worden of dat juist schadebestrijding voorop moet staan werden veel minder gekozen. De leden hechten over het algemeen aan het totale plaatje van het Friese Landschap. Wat de respondenten erg belangrijk vinden is dat Fryslân een plek is waar je je thuis voelt. Naast bescherming van planten en
dieren hechten de leden dan ook aan een mooie woonomgeving, met ruimte om te wandelen, fietsen, varen en spelen. Ik wil graag dat Friesland. (score 1 10, 10 is zeer belangrijk) Een plek is waar ik mij thuis voel 9,1 Een mooie provincie is om te wonen 8,9 Ruimte biedt om te wandelen, fietsen, varen en spelen 8,9 Bescherming biedt aan planten en dieren 8,9 Een landschap biedt waaraan ik de geschiedenis kan aflezen 8,2 Voedingsproducten voortbrengt, zoals melk en aardappels 7,8 35% 30% 25% 20% It Fryske Gea is er voor natuur waarin menselijk gebruik weinig invloed heeft Beheer weidevogel grasland Boeren zelf beheren; 10% It Fryske Gea zelf beheren; 19% 15% 10% 5% 0% 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 It Fryske Gea is er mede voor behoud van cultuurland Onder voorwaarden door boeren laten beheren; 71% Zeer oneens Zeer eens Nooit toestaan dat dieren worden gedood voor beperking van schade Overeenstemming bereiken met boeren over schade en bescherming van dieren Landbouwschade voorkomen. Ook als daarvoor dieren moeten worden gedood 0% 20% 40% 60% 80% Het is mooi dat de visie van de leden aansluit bij ons huidige beleid, zegt Hoofd Natuurkwaliteit Chris Bakker. Dat betekent dat zij zich herkennen in wat wij doen. Volgens Chris is dat niet vanzelfsprekend. Als je ziet hoe hard de ontwikkelingen in de landbouw gaan, hadden leden er ook voor kunnen kiezen dat wij als natuurbeschermers het agrarisch gebied moeten laten voor het wat het is. Dat we ons moeten terugtrekken op de natuurreservaten, want daar kun je de natuur pas echt beschermen. Ook het andere uiterste, de boer beschouwen als je tegenstander en de strijd met hem aanbinden, werd niet wenselijk geacht. De Friese natuurliefhebbers zien gemiddeld genomen liever dat wij actief blijven sturen, maar tegelijkertijd proberen om er met de landbouw uit te komen.
Cultuurhistorie Ten aanzien van cultuurhistorie vinden de leden dat It Fryske Gea zich moet richten op groene elementen, zoals dijken, landschapsparken en verkavelingpatronen. Daarnaast op objecten die een directe verbinding hebben met het landschap, zoals veensluizen, watermolens en verdedigingswerken. Om de bescherming van cultuurhistorie handen en voeten te geven, gaat de voorkeur uit naar samenwerking met Friese cultuurhistorische organisaties. Chris Bakker: Speel een actieve rol in het netwerk, zeggen de leden. Opnieuw is de boodschap: probeer niet alles zelf te doen, maar gooi het ook niet over de heg. De coöperatie DoarpenLân, die we samen met Landschapsbeheer Friesland hebben opgericht, is daar een mooi voorbeeld van. Dit is een platform van en voor organisaties die werk maken van het Friese platteland in al haar facetten. DoarpenLân initieert, coördineert en stimuleert initiatieven die de Friese leefomgeving versterken. Veel minder wenselijk vinden leden het dat wij zelf cultuurhistorische gebouwen beschermen en beheren. Blijf bij je leest, is het advies. En dat doen we ook. De leden laten verder blijken vooral behoefte te hebben aan het zichtbaar blijven van sporen uit het verleden in het landschap, meer dan behoud van het huidige landschap of zelfs ontwikkeling van een modern landschap. Op welke cultuurhistorische elementen zou It Fryske Gea zich volgens u moeten richten? (1-10) Groene elementen, zoals dijken, landschapsparken en verkavelingspatronen 7,70 Objecten die een directe verbinding hebben met het landschap 7,40 Monumentale gebouwen 6,10 It Fryske Gea moet zorgen dat andere partijen de bescherming kunnen uitvoeren It Fryske Gea moet nauw samenwerken met Friese cultuurhistorische organisaties It Fryske Gea moet zelf cultuurhistorische elementen beschermen en beheren Ik wil graag dat een modern landschap ontstaat dat past bij de functies van het huidige Ik wil graag dat het landschap van vroeger beter zichtbaar gemaakt wordt Ik wil graag dat het landschap behouden wordt zoals het nu is 0% 20% 40% 60% 80% 100% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%
Geschiktheid partner Samenwerking met andere belangen Gevraagd naar mogelijke samenwerkingspartners in andere disciplines, scoorde waterbeheer het hoogst. Op dit gebied komen er inderdaad veel kansen aan, zegt Chris. Denk bijvoorbeeld aan het project Zilte Vitaliteit, dat is gericht op een vitale Waddenkust en op duurzaam land- en watergebruik. In deze visie krijgen kwelders mede de functie van golfbreker om dijken sterk te houden. Andersom worden dijkversterkingen juist benut om natuurontwikkelingsprojecten in gang te zetten, bijvoorbeeld door kleiwinning te combineren met de aanleg van paaiplaatsen voor vis een hoogwatervluchtplaatsen voor vogels. 9,0 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 Partner Ik wens dat It Fryske Gea... Natuur meer met waterbeheer combineert 91% 9% Meer natuur in de buurt van dorpen en steden realiseert Meer natuur in de werkomgeving ontwikkelt 85% 58% 15% 42% Ja Nee Meer natuur voor recreanten openstelt 50% 50% Meer bijdraagt aan voedselproductie 29% 72% 0% 50% 100%
Overige wensen: nadruk op samenwerking In de enquête konden ook wensen kenbaar worden gemaakt. Het meest genoemd: samenwerken met andere natuurorganisaties. Dat is grappig, zegt Chris. Dat doen we al volop. We hebben dat nooit zo nadrukkelijk verteld. We wilden mensen niet vermoeien met organisatorische zaken. Per slot van rekening gaat het om de natuur. Maar om je een idee te geven: we hebben regelmatig groen overleg met Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, de Friese Milieu Federatie en de Bond voor Friese Vogelwachten. Dan bespreken we de belangrijkste dossiers en we spreken af wie er als vertegenwoordiger van het overleg mee naar buiten treedt.