Welkom Op weg naar slimme steden en gemeenten 19 maart 2013 Energiedag lokale besturen, Gent Walter Van den Bossche, CEO Eandis
Agenda Inleiding Smart City - oplossingen Eandis 2 19 maart 2013
Situering Eandis in energiemarkt CREG / VREG Producenten elektriciteit Invoerders aardgas Elia Distributienetbeheerders Fluxys Leveranciers Klanten 3 19 maart 2013
Onze missie De missie geeft aan wat onze reden van bestaan is. Dag en nacht stellen wij op een veilige, betrouwbare en kostenbewuste manier energie ter beschikking van elke klant in de aangesloten gemeenten. Wij investeren gericht in de technologische vernieuwing van onze netten. Zo kunnen wij beantwoorden aan de energievraag van morgen en verzorgen wij de energiestromen van en naar de klant. Wij bewaken het maatschappelijk belang van de energievoorziening. Daarom stimuleren wij het verstandig gebruik van energie, organiseren wij de energielevering bij mensen met betaalmoeilijkheden en ontwikkelen wij een breed aanbod van energiediensten voor onze gemeenten. Als onafhankelijke databeheerder verzekeren wij de marktwerking. 4 19 maart 2013
Structuur Vlaamse gemengde DNB s Aandeelhouders 79 % 234 gemeenten 21 % Electrabel 7 Distributienetbeheerders (DNB s) 100 % Werkmaatschappij Eandis cvba Filialen De Stroomlijn Indexis Atrias 64 % 70 % 25 % SYNDUCTIS 50 % 5 19 maart 2013
Agenda Inleiding Smart City - oplossingen Eandis Context Uitwerking van een totaalbeleid Geïntegreerde aanpak over energiedragers Minder hinder door gecoördineerde uitrol Participatie burgers versterken 6 19 maart 2013
Energie in steden volop in evolutie Belang van energie in steden en gemeenten Urbanisatie : > 95 % van de Belgische bevolking woont in steden 1 1 United Nations Department of Economic and Social Affairs, World Urbanization Profile: country outlook Belgium 7 19 maart 2013
Energie in steden volop in evolutie Electrificatie & Mobiliteit Globale mondiale elektriciteitsvraag x 2 16,700 TWh in 2009 33,885 TWh in 2050 2 Mondiaal elektrisch transport x 15 240 TWh ( 1,5 % ) in 2009 3,735 TWh ( 11% ) in 2050 2 Leveringszekerheid en -betaalbaarheid Prijzen in 2035» Elektriciteit + 15 % ( $ 200 / MWh )» CO 2 $ 45 - $ 120 / ton 3 2 International energy agency (IEA) Energy Technology Perspectives 2012 3 World Energy Outlook 2012 8 19 maart 2013
Energie in steden volop in evolutie Transitie naar een duurzaam energiesysteem 20-20-20-doelstellingen Meer Hernieuwbare Energie Bronnen (HEB) en Lokale Productie HEB x 25 : 182 GW ( 3 % ) in 2009 4,592 GW ( 38 % ) in 2050 2 ( wereldwijd aandeel ) Toenemend belang van energie-efficiëntie Toepassing haalbare energie-efficiënte technologieën laatste 25 jaar 2,5 x hogere reductie 3 Informatisering participatie 'The smart grid poses a bigger opportunity than the Internet' - John Chambers (CEO Cisco) 2 International energy agency (IEA) Energy Technology Perspectives 2012 3 World Energy Outlook 2012 9 19 maart 2013
Energie in steden volop in evolutie Energie in gebouwen Gebouwen veroorzaken 40 % van de CO 2 -emissies 80 % van de gebouwen die we in 2050 zullen gebruiken zijn reeds bestaande gebouwen We kunnen helpen 30% te besparen op verbruik 20 % door middel van energiebesparende investeringen 10 % door middel van sensibilisering en gedragswijziging Energie openbare verlichting 30-50 % elektrisch energieverbruik van een stad / gemeente 20-20 - 20 : verantwoordelijkheid voor iedereen voorbeeldfunctie voor steden en gemeenten 10 19 maart 2013
Slimme steden en gemeenten? Smart Economy - Opslag Smart Mobility - EVA-project Smart Governance - Masterplan OV Smart Environment - Intelligent Streetlight Smart Living - Domotica, Smart Meters Smart People - e-services 11 19 maart 2013
STEP-UP Eandis participeert aan Europees project Samenwerking met o.m. Vito, universiteit van Strathclyde en steden Glasgow, Gent, Riga en Göteborg Doelstelling : onderzoek voeren in het kader van Smart Cities opmaken SEAP lerend netwerk Eandis als partner in onderzoek en innovatie voor de lokale besturen samen met de stad Gent 12 19 maart 2013
Agenda Inleiding Smart City - oplossingen Eandis Context Uitwerking van een totaalbeleid Geïntegreerde aanpak over energiedragers Minder hinder door gecoördineerde uitrol Participatie burgers versterken 13 19 maart 2013
Uitwerking van een totaalbeleid Engagement stad - gemeente nodig Covenant of Mayors (CoM) : 63 gemeenten in België Europese organisatie van lokale autoriteiten doelstellingen hoger dan 20-20-20 Eandis treedt op als raadgever en begeleider bij de uitbouw van uw slimme stad of gemeente Start? opmaak SEAP (Strategisch EnergieActiePlan) 14 19 maart 2013
Uitwerking van een totaalbeleid Ondersteuning bij opmaak SEAP Aanbieden van nulmeting Aanbieden van Potentieelscans & Scenario ontwikkeling Studie Onthaalcapaciteit Decentrale Productie Scenario ontwikkeling Vastleggen van de doelstelling voorbeeld : - 30 % CO 2 -uitstoot 2030 Ontwikkeling van het actieplan High-level ontwerp Eerste kostenschatting Mogelijkheden en beschikbare capaciteit voor uitvoering acties 15 19 maart 2013
Uitwerking van een totaalbeleid Aanbieden van volledige projectcoördinatie voor slimme steden en gemeenten Woningrenovatie : bestaand aanbod Rationeel Energie Gebruik (REG) Openbare verlichting : evolutie naar energiezuinige dynamisch gestuurde verlichting Mobiliteit : aanleg en/of aansluiting van laadinfrastructuur ( project EVA ) Ondersteuning bij de aansluiting voor injectie biomethaan Leveren van data en sturingsdiensten voor de integratie van gebouwen en netten Aanleg en exploitatie van warmtenetten Regionaal producten- en dienstenaanbod Eandis 16 19 maart 2013
EnergieDiensten Lokale Besturen ( EDLB ) Aanbod - Maatregelen Energie in gebouwen HVAC Gebouwschil Verlichting Hernieuwbaar 17 19 maart 2013
EDLB Maatregelen Gebouwschil buitenschrijnwerk isolatie vloer, muur, dak asbestverwijdering ( enkel in combinatie met andere ) HVAC ventilatie koeling verwarming - stookplaats - regeling Verlichting ( binnen en buiten ) new lighting relighting 18 19 maart 2013
EDLB Maatregelen Onderhoud verwarmingsinstallaties verlichting Hernieuwbare energie WKK PV zonneboiler Energie in gebouwen energieprestatiecertificaten datalogging renovatie klantcabines (2013) 19 19 maart 2013
Voorbeeldprojecten Ventilatie met warmteterugwinning Zwembad, Zaventem Museum verlicht met LED-verlichting Museum, Deinze Tijdelijke stookplaats zorgt voor warmte in koude winter School, Melle Gasabsorptiewarmtepomp School, Stabroek Referenties EDLB > 130 projecten besparen energie Scholen, Antwerpen Verlichting voetbalterrein Heist-op-den-Berg Dakrenovatie met lichtstraat 500 m² Sporthal, Kortenberg 20 Momenteel engagement voor 65 mio euro aan projecten waaronder sterke samenwerking met stedelijk onderwijs Antwerpen 19 maart 2013
Voorstelling product ' Energiezuinige Feestverlichting' Video 21 19 maart 2013
Principe : werking EDLB Studiebureaus Samenwerking met Eandis Lokaal bestuur Eandis / DNB Aannemers Banken Fabrikanten 22 19 maart 2013
Project EVA i.s.m. Vlaamse overheid (IWT) Doelstellingen Elektromobiliteit promoten Kennis opbouwen over technische en laadparameters Kennis verwerven over gedrags- en gebruikspatronen, en de bijhorende dienstverlening 23 19 maart 2013
Project EVA i.s.m. Vlaamse overheid (IWT) Eandis stelt elektrische voertuigen ter beschikking van lokale besturen Installatie 70 oplaadeilanden elektrische wagens en fietsen in diverse gemeenten 24 19 maart 2013
Elektrische - aardgas - LNG - voertuigen 25 19 maart 2013
Agenda Inleiding Smart City - oplossingen Eandis Context Uitwerking van een totaalbeleid Geïntegreerde aanpak over energiedragers Minder hinder door gecoördineerde uitrol Participatie burgers versterken 26 19 maart 2013
Geïntegreerde aanpak over energiedragers Slimme meters en slimme netten 27 19 maart 2013
Grote uitdaging voor elektriciteitssector Meer lokale productie Lokale injectie zorgt voor opwaartse stroom Fluctuerend en weinig controleerbaar Netwerk wordt bidirectioneel Injectie tot in transportnet Meer elektriciteitsverbruik Verschuiving van fossiele brandstoffen naar elektriciteit ( elektrische wagens, warmtepompen ) Probleem van gelijktijdigheid en benutting Oplossing = Flexibiliteit ( afname en injectie ) 28 19 maart 2013
Bouwstenen van een slim net Decentrale productie Distributiecabines Aanstuurbare klanten IP netwerk Telebeheer Meet- en bedieningspunten in ruggengraat Visibiliteit en controle op vermogensstromen Slimme meters Informatie en signalen naar het huis DOC DMS Nieuwe SCADA Loadflowberekeningen - state estimation 29 19 maart 2013
Nieuwe richtlijn energie efficiëntie 2012 / 27 Eindafnemers krijgen individuele meter die hun actuele energieverbruik nauwkeurig weergeeft en informatie geeft over de feitelijke verbruikstijd Voorwaarden: Technisch mogelijk ( zie PoC Leest en Hombeek en piloot ) Financieel redelijk opmaak kosten-batenanalyse welke segmenten capaciteit 2015-2016 = 400 000 meters (piloot 1 000 meters / dag) Verplicht ter beschikking stellen van een individuele meter in geval van aansluiting in een nieuw gebouw of een ingrijpende renovatie 30 19 maart 2013
Wat willen we onderzoeken? Praktijktesten Logistieke processen (opleiding, materiaal, planning ) Informaticaprocessen (meteropneming, facturering, samenwerking met leveranciers ) Impact rationeel energiegebruik Verbruiksfeedback, REG-tips Diensten op afstand (individuele klantvraag) Verhuizen / meterovername, openen en sluiten van meter, aanpassen van het vermogen Beheer van onze netten Impact zonnepanelen, grote verbruikers Informatie voor investeringsbeslissingen 31 19 maart 2013
Tweede onderzoeksproject 40 000 slimme meters verspreid over werkingsgebied van Eandis in 2011-2013 32 19 maart 2013
Geïntegreerde aanpak over energiedragers Slimme netten en meters Energiebeleid met verschillende vormen energie Elektriciteit - Gas - Warmte Interactie tussen de verschillende vormen Nood aan geïntegreerd ontwerp energienetten Advies inzake geïntegreerde energienetten Potentieelstudie Inplantingsplan - capaciteitsstudie Aanleg van warmtenetten 33 19 maart 2013
Aanleg warmtenetten 4 segmenten Renovatie tertiaire sector Renovatie stadsdelen Nieuwe industriezones Nieuwe verkavelingen 34 19 maart 2013
Warmtenetten Transportleiding Distributienet Binneninstallatie klant 85-105 C 70-75 C 65 C / 35 C 55-75 C 25-30 C 10 C / 25 C Eigendom van warmtenetbeheerder tapwater / ruimteverwarming 35 19 maart 2013
Geïntegreerde aanpak over energiedragers Advies inzake opslag Energieopslag essentieel voor slimme stad / gemeente Batterijopslag in evaluatiefase Thermische opslag in pilootfase Waterstof in onderzoeksfase Power to gas 36 19 maart 2013
Agenda Inleiding Smart City - oplossingen Eandis Context Uitwerking van een totaalbeleid Geïntegreerde aanpak over energiedragers Minder hinder door gecoördineerde uitrol Participatie burgers versterken 37 19 maart 2013
Minder hinder door gecoördineerde uitrol Synergie door langetermijnplanning Economisch en maatschappelijk optimum bij ontwerp Gecoördineerde opvolging tijdens uitvoering Oprichting SYNDUCTIS 18 december 2012 partners : TMVW - IWVA - Eandis 38 19 maart 2013
SYNDUCTIS Structurele synergie tussen nutsmaatschappijen om investeringswerken beter te coördineren Ten gunste van openbare besturen en hun burgers minderhinderbeleid toepassen kosten minimaliseren Infrastructuurwerken beter op elkaar afstemmen ten voordele van snelheid van interventies en werken flexibiliteit in de planning kwaliteit van de nazorg 39 19 maart 2013
Synergievoordelen SYNDUCTIS Positieve impact op dienstverlening Vlaamse steden en gemeenten Transparante relatie met gemeentebesturen Vereenvoudigde afspraken met technische diensten en hun burgers Minder hinder bij infrastructuurwerken Snellere dienstverlening Communicatie ( duurtijd ) Signalisatie 40 19 maart 2013
Agenda Inleiding Smart City - oplossingen Eandis Context Uitwerking van een totaalbeleid Geïntegreerde aanpak over energiedragers Minder hinder door gecoördineerde uitrol Participatie burgers versterken 41 19 maart 2013
Participatie burgers versterken Maatschappelijk draagvlak creëren voor investeringen in groene energie Participatie Aanbieden van Demand Response 'Demand response programs will represent a main part of energy efficiency approaches. All types of customers must be involved in this process' - EC Taskforce for Smart Grids Linear project 42 19 maart 2013
Participatie burgers versterken Linear project 43 19 maart 2013
Grootschalige veldtest Linear Onderzoekspartners Local Intelligent Networks and Energy Active Regions Project in kader van actieplan Vlaanderen in actie ( VIA ), onder toezicht van IWT Linear acknowledges the Flemish Government for its support Industriële Partners Bijkomende leden stuurgroep 44 19 maart 2013
Linear : doel van het project Doorbraak realiseren in actieve vraagsturing voor residentiële klanten Scope Laagspanningsnet, geen midden- en hoogspanningsnet Impact windproductie Impact PV-productie Geen industriële consumptie Elektriciteitsverbruik aanpassen aan de beschikbaarheid van hernieuwbare energie en tegelijkertijd comfort verzekeren 45 19 maart 2013
Architectuur residentiële vraagsturing 46 19 maart 2013
Participatie burgers versterken Co-creatie : nieuwe ontwikkelingen door en voor inwoners Living Labs : Ghent Living Lab, LeYLab (Antwerpen), Flemish Living Lab Platform (Mechelen), EggLab (Brussel), i-city (Brussel) 47 19 maart 2013
Eandis als partner in Living Tomorrow Huis van de toekomst van Living Tomorrow : schetst het leven van de energieconsument van morgen bezoeker beleeft hoe 'slimme meter' communiceert met 'slim netwerk' en wat de impact is voor de 'slimme verbruiker en de maatschappij 48 19 maart 2013
Contact Eandis Vragen i.v.m. energieprojecten in uw stad of gemeente? Contacteer uw Lokale Relatiebeheerder bij Eandis 49 19 maart 2013
Lokale Relatiebeheerders 50 19 maart 2013
51 19 maart 2013
Dank u Op weg naar slimme steden en gemeenten 19 maart 2013 Energiedag lokale besturen, Gent Walter Van den Bossche, CEO Eandis