Relationele afstemming bij benadering van complex gedrag 4 november 2011 Madeleine Timmermann & Jantine Ronde
Opzet presentatie relationele afstemming Verkenningstocht naar betekenissen van jammerklachten in de dagelijkse zorgverlening en wat presentie daarbij kan betekenen. Onderzoek Madeleine: presentieverrijkte zorg aan mensen met dementie Reactie Jantine: de bejegening maakt of breekt de waardigheid Kort filmfragment met kijkopdracht Gesprek, vragen, vertaalslagen.
Achtergrond onderzoek Madeleine Timmermann Op het snijvlak van verpleegkunde en theologie/zorgethiek De keuze voor dementie: een uiterst kwetsbare groep mensen stem geven Wat betekent goede zorg voor mensen met dementie in het verpleeghuis?
Goede zorg Vanuit mijn ervaring als verpleegkundige: Goede zorg voor en goed omgaan met de mens met dementie is een kunst en vaak een opgave Wie of wat kan behulpzaam zijn? Vanuit mijn studie theologie/zorgethiek: Stroming van presentie en menslievende zorg
Presentie en menslievende zorg Andries Baart: presentie is aanwezig zijn op een manier die de ander goed doet Annelies van Heijst: menslievende zorg is het liefdevol bijstaan van de zorgbehoeftige mens en van daaruit bekwaam doen wat nodig is Zorg is relationeel van aard!
Goede zorg voor mensen met dementie
Doel van onderzoek beschrijven en interpreteren van hedendaagse verpleeghuispraktijken bij mensen met dementie Wat er goed gaat Wat er beter kan Wat presentie daarin kan betekenen
Op zoek naar verpleeghuispraktijken Samenwerking met De Hazelaar Video Interactie Begeleiding
Ontsluiten van de praktijkopnamen door kijkramen
Ontsluiten van de praktijkopnamen door kijkramen Zorg- Handelingen doen
Ontsluiten van de praktijkopnamen door kijkramen Zorg- Handelingen doen Contact maken
Ontsluiten van de praktijkopnamen door kijkramen Zorg- Handelingen doen Contact maken Presentie
Vanuit Kijkraam Presentie Vanuit verwondering aandachtig kijken en luisteren, gesensibiliseerd vanuit presentie Wat er wel en niet te zien en te horen is Wat zorgkundigen zelf benoemen of juist niet Voorbeelden uit onderzoek: afzien door deodorant, gezicht wassen lukt echt niet meer zelf
Bevindingen vanuit Kijkraam Presentie Herdefinitie van probleem: vanuit bewoner Onder woorden brengen van het toegevoegde leed: AU, KOU, HELP Presentie is uit zijn op relationele afstemming Present zijn in het dagelijkse leven lukt soms goed, soms minder goed
Au, kou en help Letterlijke en figuurlijke kou in beeld Waarom geen warme handdoek? voorbeeld mevrouw de Wit Wat betekent een warm bed? voorbeeld meneer Riteco Wat betekent het om iemand in de kou zetten door de klachten te negeren? voorbeeld mevrouw Konings
Wat vraagt present zijn van U? De ander / diens uitingen serieus nemen: hoe dement, ziek of tegendraads dan ook, de ander is en blijft als mens in tel De eigen vanzelfsprekendheden bevragen (Vanuit beroep, afdeling, instelling, persoonlijk) Wat kunt u hiermee in uw eigen praktijk? De eigen innerlijke ruimte vergroten (voorbeeld 1000 jaar uit de kinderliteratuur) De ander hiermee ondersteunen (de kwetsbare oudere, de naasten, de professionals)
Wat biedt presentie U? Voldoening van gelukte momenten van relationele afstemming De vertrouwde omgangsvormen verdampen en de kunst is om een eigen manier te vinden om: los te laten wat in de weg staat om je af te stemmen op de ander die getroffen is door dementie (her)waarderen van de momenten waarin het hier en nu goed is (voorbeeld samen genieten van DVD Andre Rieu) bruikbaar hulpmiddel om te zoeken naar relationele afstemming: VIO Ook: uithouden van eigen onmacht en de leegte van dementie
Wat betekent presentie voor VIB? Zorg is meer dan goede communicatie Op zoek naar wat het complex gedrag betekent voor de kwetsbare ouderen én voor de zorgverlener Erkenning dat nood vraagt om bijstaan, dus zorg begint bij de zorgrelatie. De jammerklachten kunnen een ingang zijn
Reactie Jantine Ronde De bejegening maakt of breekt de waardigheid
Kleine inkijk in de zorg Wat raakt u? Onder woorden brengen waar de afstemming wel of niet lukt. Onder woorden brengen waar de bejegening de waardigheid waarmaakt of juist op het spel zet.
De toepassing op de videofragment Klein inkijkje in het dagelijkse leven Momenten zien of niet zien Kunst om af te stemmen op de ander en daarin speelt bejegening een grote rol De waardigheid staat op het spel VIO helpt in het ontwikkelen van gevoeligheid hiervoor
Dank voor uw aandacht! Jantine Ronde en Madeleine Timmermann