6 december 2007 De Codecommissie KOAG/KAG (Kamer II) heeft het navolgende overwogen en beslist naar aanleiding van het bezwaar in kort geding (KK07.002) op de voet van artikel 6 van het Reglement voor de Codecommissie KOAG/KAG (hierna: het Reglement) van: Bayer BV, Division HealthCare, Consumer Care gevestigd te Mijdrecht, verder te noemen: Bayer gericht tegen: Keuringsraad KOAG/KAG gevestigd te Amsterdam, verder te noemen: de Keuringsraad op de voet van artikel 1.1 lid b van het Reglement inzake de beslissingen om de reclame-uitingen voor het product Rennie van Bayer niet te voorzien van een toelatingsnummer. 1. Het verloop van de procedure in kort geding 1.1. De Codecommissie KOAG/KAG (hierna: Codecommissie) heeft kennisgenomen van: - het bezwaarschrift van Bayer d.d. 30 oktober 2007 met bijlagen; - de pleitnota s van beide partijen. De inhoud van voornoemde documenten geldt als hier ingelast. 1.2 De Codecommissie heeft de klacht in kort geding behandeld ter zitting van 20 november 2007 te Gouda. Ter zitting werd de Keuringsraad vertegenwoordigd door mevrouw J.M. Lankhaar (secretaris) en de heer G.B.E. van Till (directeur). Namens Bayer waren aanwezig de heer drs. D.H.M. van Leeuwen (Medical Information Regulatory Affairs Manager en mevrouw G.S.E. Beenaerts (Division Manager Consumer Care). Ter zitting hebben partijen hun standpunten toegelicht en vragen van de Codecommissie beantwoord. 2. De vaststaande feiten 2.1 Voor de beslissing in deze zaak kan van de volgende - tussen partijen niet omstreden - feiten worden uitgegaan.
2.2 Bayer is een onderneming die zich bezig houdt met de productie, verhandeling en distributie van geneesmiddelen. Bayer brengt onder meer het (nietreceptplichtige) geneesmiddel Rennie op de markt. 2.3 Bayer heeft ten behoeve van haar reclamecampagne voor Rennie de navolgende uitingen aan de Keuringsraad ter goedkeuring voorgelegd: a) een folder met onder andere de tekst: voorkant: <Logo Rennie> Zorg jij goed voor je maag? Rennie steunt de Maag Lever Darm Stichting. <logo MLDS> (..) binnenkant 1: ( ) De Maag Lever Darm Stichting werkt al meer dan 25 jaar aan een betere toekomst voor mensen in Nederland met een spijsverteringsziekte. Hiervoor financiert zij onderzoeken om meer inzichten te krijgen in ziektebeelden biedt de stichting ondersteuning aan patiënten, betrokkenen en hun organisaties. Ook geeft zij voorlichting over bijvoorbeeld maagklachten, over mogelijke oorzaken en over de verschillende behandelmethodes. Voor meer informatie over de Maag Lever Darm Stichting of de test Zorg jij goed voor je maag? kijk op www.mlds.nl. binnenkant 2: Maagklachten? Zo opgelost met Rennie ( ). b) een website met onder andere de tekst: ( ) Zorg jij goed voor je maag? ( ) 2
Onder de deelnemers verloten Rennie en de MLDS een culinair wellness weekend voor 2 personen. MLDS informatie (apart\tabblad) De Maag Lever Darm Stichting werkt al meer dan 25 jaar aan een betere toekomst voor mensen in Nederland met een spijsverteringsziekte. Hiervoor financiert zij onderzoeken om meer inzichten te krijgen in ziektebeelden biedt de stichting ondersteuning aan patiënten, betrokkenen en hun organisaties. Ook geeft zij voorlichting over bijvoorbeeld maagklachten, over mogelijke oorzaken en over de verschillende behandelmethodes. Voor meer informatie over de Maag Lever Darm Stichting kijk op www.mlds.nl. ( ) Rennie steunt de Maag Lever Darm Stichting. <logo MLDS> ( ) Ik wil graag op de hoogte gehouden worden over de Maag Lever Darm Stichting (..). 2.4 De Keuringsraad heeft geen toelatingsnummers verstrekt aan bovengenoemde reclame-uitingen van Bayer voor het product Rennie. 3. Het bezwaar van Bayer: 3.1 Bayer heeft een bezwaarschrift ingediend tegen de beslissing van de Keuringsraad om de onder punt 2.3 genoemde reclame-uitingen voor Rennie niet te voorzien van toelatingsnummers wegens strijd met artikel 25 van de Code voor de Publieksreclame voor Geneesmiddelen (CPG). Bayer is van mening dat de voornoemde teksten niet in strijd zijn met artikel 25 CPG. Bayer heeft haar klacht als volgt geformuleerd. Wij willen ons vooral focussen op artikel 25 en de interpretatie hiervan. Voor alle duidelijkheid: wij respecteren de artikelen van de Keuringsraad. Wij zijn echter van mening dat de ingediende tekstvoorstellen niet in strijd zijn met artikel 25. Het moet duidelijk zijn dat bedrijven zoals Bayer een samenwerking aangaan met instanties als de Maag Lever Darm Stichting om de maatschappelijke betrokkenheid te laten zien van het bedrijf en gezamenlijk de consument/patiënt te 3
informeren over behandeling en voorkomen van maagklachten. Kortom, er valt wat voor te zeggen dat er een samenwerking is tussen bedrijven en patiëntenverenigingen/stichtingen. Onzes inziens is het mogelijk om informatie te geven over een stichting zonder dat er sprake is van een aanbeveling. In de tekst is geen sprake van een aanbeveling, er wordt slechts informatie gegeven over de Maag Lever Darm Stichting, met als doel aandacht te vragen voor deze stichting. In de onderstaande tekst is geen sprake van een aanbeveling, er wordt slechts informatie gegeven over de Maag Lever Darm Stichting, met als doel aandacht te vragen voor deze stichting. De Maag Lever Darm Stichting werkt al meer dan 25 jaar aan een betere toekomst voor mensen in Nederland met een spijsverteringsziekte. Hiervoor financiert zij onderzoeken om meer inzichten te krijgen in ziektebeelden biedt de stichting ondersteuning aan patiënten, betrokkenen en hun organisaties. Ook geeft zij voorlichting over bijvoorbeeld maagklachten, over mogelijke oorzaken en over de verschillende behandelmethodes. Voor meer informatie over de Maag Lever Darm Stichting of de test Zorg jij goed voor je maag? kijk op www.mlds.nl. De afwijzing van de Keuringsraad naar aanleiding van artikel 25 is naar onze mening ongegrond; er is immers geen sprake van een aanbeveling. Het verwijzen naar de instantie op zich kan niet gezien worden als een aanzet tot aanprijzen van het merk Rennie. Het moge tevens duidelijk zijn dat bij het uitgangspunt, noch de inhoud van de ingediende teksten sprake is van een onevenredig zware uitbuiting van de samenwerking met de Stichting, die tot aanprijzen aan zou zetten. Bijgaand zenden wij u de betreffende uitingen met het verzoek deze nogmaals te toetsen aan artikel 25. 3.2 Bayer stelt tot slot dat zij een spoedeisend belang heeft. 4. Het verzoek van Bayer 4.1 Op grond van het bovenstaande verzoekt Bayer de Codecommissie de bovengenoemde uitingen opnieuw te toetsen aan artikel 25 CPG. 5. Het verweer van de Keuringsraad 5.1 De Keuringsraad is van mening dat de teksten voor de folder en de website van het geneesmiddel Rennie in strijd zijn met de artikelen 7, 8, 10, 25 en 26 CPG. 5.2 De verwijzingen in een reclame-uiting van Rennie naar de Maag Lever Darm Stichting (hierna: de MLDS), zoals het doorlinken naar informatie op de website van de MLDS, zijn volgens de Keuringsraad in strijd met artikel 25 CPG. De 4
MLDS wordt bij consumenten namelijk gezien als het toonaangevende instituut dat onafhankelijke en wetenschappelijke informatie geeft op het gebied van ziekten en aandoeningen aan de maag, darmen en lever. In artikel 25 staat dat het niet is toegestaan (ook niet indirect) te verwijzen naar wetenschappers of de instellingen waar zij werkzaam zijn. Het publiek heeft een speciaal vertrouwen in wetenschappers, waardoor de aanprijzing van het in de uiting genoemde geneesmiddel Rennie onevenredig veel gewicht krijgt. Aldus de Keuringsraad. 5.3 Op grond van het bovenstaande verzoekt de Keuringsraad de Codecommissie: a. het bezwaar van Bayer tegen de beslissing van de Keuringsraad om geen toelatingsnummer te verstrekken voor de folder en de website van Rennie, af te wijzen c.q. ongegrond te verklaren; b. Bayer er op te wijzen dat alle wijzigingen met betrekking tot de folder en de website van Rennie binnen een maand ter goedkeuring aan de Keuringsraad moeten worden voorgelegd; c. Bayer op te dragen de website binnen een redelijke termijn en in overleg met de Keuringsraad te laten wijzigen; d. Bayer conform artikel 5.6 van het Reglement te veroordelen in vergoeding van de kosten van deze procedure. 6. De overwegingen van de Codecommissie KOAG/KAG in kort geding 6.1 Eerstens merkt de Codecommissie op dat na een korte schorsing van de zitting is gebleken dat het bezwaar van Bayer uitsluitend gericht is tegen de navolgende tekst in de folder en website: De Maag Lever Darm Stichting werkt al meer dan 25 jaar aan een betere toekomst voor mensen in Nederland met een spijsverteringsziekte. Hiervoor financiert zij onderzoeken om meer inzichten te krijgen in ziektebeelden biedt de stichting ondersteuning aan patiënten, betrokkenen en hun organisaties. Ook geeft zij voorlichting over bijvoorbeeld maagklachten, over mogelijke oorzaken en over de verschillende behandelmethodes. Voor meer informatie over de Maag Lever Darm Stichting of de test Zorg jij goed voor je maag? kijk op www.mlds.nl. 6.1.1. Voorts heeft Bayer ter zitting ermee ingestemd dat de passages Onder de deelnemers verloten Rennie en de MLDS een culinair wellness weekend voor 2 personen en Ik wil graag op de hoogte gehouden worden over de Maag Lever Darm Stichting in strijd zijn met artikel 25 CPG. Deze passages maken aldus geen onderdeel uit van het geschil tussen partijen, zodat een nadere bespreking hiervan achterwege blijft. 6.1.2 Aldus staat ter beoordeling het bezwaar van Bayer tegen de beslissing van de Keuringsraad om de onder punt 2.3 genoemde reclame-uitingen voor Rennie 5
niet te voorzien van toelatingsnummers, en wel voorzover de hiervoor aangehaalde passage, inhoudende: De Maag Lever Darm Stichting werkt al meer dan 25 jaar aan een betere toekomst voor mensen in Nederland met een spijsverteringsziekte. Hiervoor financiert zij onderzoeken om meer inzichten te krijgen in ziektebeelden biedt de stichting ondersteuning aan patiënten, betrokkenen en hun organisaties. Ook geeft zij voorlichting over bijvoorbeeld maagklachten, over mogelijke oorzaken en over de verschillende behandelmethodes. Voor meer informatie over de Maag Lever Darm Stichting of de test Zorg jij goed voor je maag? kijk op www.mlds.nl., door de Keuringsraad in strijd wordt geacht met artikel 25 CPG. 6.1.3. Partijen hebben er tot slot mee ingestemd dat de - in het verweerschrift door de Keuringsraad mede aan de orde gestelde - toetsing van het bezwaar aan artikel 10 CPG buiten de behandeling van het onderhavige geschil valt. 6.2 De spoedeisendheid van de klacht is door Bayer summier aangegeven. Alleen in het laatste onderdeel van het bezwaar is een en ander beknopt toegelicht, zodanig dat daaruit een spoedeisend belang kan worden afgeleid. De spoedeisendheid is niet door de Keuringsraad weersproken, zodat de Codecommissie daarvan zal uitgaan. 6.3 Partijen zijn het erover eens dat het in de onderhavige zaak gaat om (voorgenomen) reclame voor het niet-receptplichtig geneesmiddel Rennie, die gericht is op het publiek. 6.4 Bayer is van mening dat terzake de - in de aan de Keuringsraad voorgelegde folder en website - gebezigde en hiervoor onder 6.1.2 aangehaalde passage, geen sprake is van een aanbeveling in de zin van artikel 25 CPG. De Keuringsraad stelt zich op het standpunt dat de betreffende passage met dit artikel in strijd is. 6.5 Artikel 25 CPG bepaalt dat in een reclame-uiting voor geneesmiddelen niet direct of indirect mag worden verwezen naar een aanbeveling door wetenschappers of beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg. 6.6 De Codecommissie is van oordeel dat het logo van Rennie op de voorkant van de aan de Keuringsraad voorgelegde folder voor Rennie in combinatie met de tekst over de MLDS op de binnenkant 2, zoals vermeld onder punt 2.3, de suggestie wekt dat MLDS het geneesmiddel Rennie aanbeveelt. Een en ander kan -anders gezegd- bij het publiek de gedachte doen ontstaan dat de MLDS het geneesmiddel Rennie aanbeveelt. Deze suggestie wordt versterkt door de vermelding van het logo van MLDS op de voorkant van deze folder. Ofwel: bedoelde gedachte zal te meer opkomen door de vermelding van dat logo van de MLDS op de voorkant van de folder. In aanmerking nemende voorts dat de MLDS op één lijn is te stellen is met beroepsbeoefenaren in de zin van artikel 25 CPG - Bayer gaat hier blijkens haar pleitnota ter zitting ook van uit- is de Codecommissie van oordeel dat in deze 6
sprake is van een indirecte verwijzing naar een aanbeveling door beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg als in artikel 25 CPG bedoeld. 6.7 Ten aanzien van de voorgelegde website voor Rennie (www.rennie.nl) komt de Codecommissie tot hetzelfde oordeel. De onder 6.1.2. aangehaalde tekst over de MLDS staat niet op de voorgenomen homepage vermeld doch apart en/of op ander tabblad. Ervan uitgaande dat de voorgenomen website en homepage herkenbaar zullen zijn als betreffende het geneesmiddel Rennie zal - daargelaten nog de voorgenomen tekst aangaande verloting door Rennie en MLDS van een culinair wellnes weekend voor 2 personen - een via het aanklikken van een tabblad te voorschijn komende verwijzing naar de MLDS - deeluitmakend van de website en daarmee ook als een geheel te beschouwen - de suggestie wekken dat MLDS het geneesmiddel Rennie aanbeveelt. Ook hier kan hier althans bij het publiek de gedachte ontstaan dat de MLDS het geneesmiddel Rennie aanbeveelt. Zulks zou nog worden versterkt indien op de homepage het logo van Rennie wordt afgebeeld. Dit oordeel geldt eveneens indien de verwijzing naar de MLDS apart wordt vermeld, ervan uitgaande dat die vermelding dan op de homepage valt te zien althans anderszins in beeld wordt gebracht op een gemakkelijk toegankelijk wijze. Onder verwijzing voorts naar hetgeen onder 6.5 is overwogen is ook die tekst van de website dus in strijd met artikel 25 CPG. 6.8 De bezwaren van Bayer tegen de beslissingen van de Keuringsraad tot toelating moet op grond van het bovenstaande ongegrond worden verklaard. De Codecommissie ziet geen aanleiding om de beslissing van de Keuringsraad te herzien. Aangezien het hier een voornemen betreft en er mede gelet op de uitlatingen van Bayer ter zitting van kan worden uitgegaan dat zij wijzigingen in de folder en/of website als voorheen ter goedkeuring zal voorleggen aan de Keuringsraad, ziet de Codecommissie geen grond Bayer te veroordelen tot door de Keuringsraad onder b en c gevorderde. Voorzover de website reeds een verwijzing als hier aan de orde zou bevatten neemt de Codecommissie aan dat Bayer deze gezien het voorgaande oordeel eigener beweging zal weghalen. 6.9 Op grond van artikel 3.3 van het Reglement zal Bayer gelet op het bovenstaande worden veroordeeld tot vergoeding van het griffiegeld. Voor veroordeling in gehele of gedeeltelijke vergoeding van het vaste bedrag ter dekking van de kosten die de Stichting KOAG maakt in het kader van klachtenprocedures, als bedoeld in artikel 5.6. van het Reglement, ziet de Codecommissie waar het een voorgenomen folder en website betreft geen aanleiding. 6.10 Aldus wordt beslist als volgt. 7
7. De beslissing van de Codecommissie KOAG/KAG in kort geding: De Codecommissie KOAG/KAG (Kamer II) in kort geding: - verklaart het bezwaar van Bayer ongegrond; - veroordeelt Bayer tot betaling van het griffiegeld, zijnde 500. Aldus gewezen te Gouda op 6 december 2007 door mr. L.A.J. Nuijten, voorzitter, drs. R. Bontekoning en F. Bech, leden, in aanwezigheid van mr. E.C. van Duuren, griffier en ondertekend door de voorzitter en de griffier. 8