F:dko0102/dv/not/bk/raamlpln DBV-MG 01/04/09 1 21.11.2002 Middelbare Graad Deeltijds Kunstonderwijs Studierichting Beeldende Kunst Leerplan (algemeen gedeelte) INHOUD VOORWOORD DEEL 1 DEEL 2 DEEL 3 ONTWIKKELINGSGEBIEDEN RICHTLIJNEN HET CONCRETE LEERPLAN specifiek gedeelte (aparte bundels) ARCHITECTURALE VORMING BEELDENDE VORMING DIGITALE BEELDENDE VORMING ORIENTATIE BEELDENDE KUNST TEXTIELE VORMING BIJLAGE 1 BIJLAGE 2 BIJLAGE 3 BIJLAGE 4 BEGRIPPENKADER OVERZICHT VAN DIVERSE TECHNIEKEN VOORBEELDSCHEMA S BIBLIOGRAFIE
F:dko0102/dv/not/bk/raamlpln DBV-MG 01/04/09 2 DEEL 3 HET CONCRETE LEERPLAN specifiek gedeelte ARCHITECTURALE VORMING BEELDENDE VORMING DIGITALE BEELDENDE VORMING ORIENTATIE BEELDENDE KUNST TEXTIELE VORMING 3.1 INLEIDING 3.2 LEERVAKKEN 3.2.1 Optievakken A. Waarnemingstekenen B. Digitale Beeldverwerking 3.2.2 Werkvelden 3.2.3 Infrastructuur en middelen
F:dko0102/dv/not/bk/raamlpln DBV-MG 01/04/09 3 3.1 INLEIDING Dit deel, deel III (in een andere kleur), beslaat het concrete leerplan van één van de opties in de middelbare graad: Digitale Beeldende Vorming. Het is nuttig voorafgaand de delen I en II - die eerder theoretische, pedagogisch-didactische delen zijn - even door te lezen. Deze delen vormen: de neerslag van de gedachtengang van de werkgroep, samengesteld uit leerkrachten uit diverse academies, de aanloop tot het kaderen van het concrete leerplan (met tips) en het situeren van het DKO Beeldende Kunst als artistiek - creatieve onderwijsvorm. Uit dit open leerplan kan worden geput om op een creatief- en artistiek-pedagogische wijze het leerproces van het architecturaal vormgeven op gang te brengen en te stimuleren. De leerlingen kunnen vanaf de leeftijd van 14 jaar (of indien als regelmatige ingeschreven in het 1ste leerjaar tweede graad van het secundair leerplichtonderwijs) aan een scholing MG- DKO-DBV beginnen. Het lestijdenvolume is vastgesteld op minimum 4 maximaal 12 wekelijkse lestijden gedurende ten hoogste 4 leerjaren. Voor MG : Digitale Beeldende Vorming, beogen we vooral het ontwikkelen en bevorderen, tot een creatieve artistieke vormgeving, van de digitale vaardigheid. D.w.z. het plaatsen en ingrijpen van punt, lijn, vlak, volume, ruimte, klank, op en in het vlak, de ruimte, beweging (tijd). Hierbij komen verschillende technieken aan bod en wordt er rekening gehouden met technologie, methodologie en aanwending. Interesse wekken voor digitale beeldende vorming in het algemeen. 3.2 LEERVAKKEN 3.2.1 Optievakken De globale opsomming van doelstellingen van dit leerplan wenst tegemoet te komen aan de intenties van openheid naar ieder eigen artistiek pedagogisch project en schoolwerkplan. De leerlingen kunnen: sociale vaardigheden aanleren: de communicatie van emoties via beeldende en digitale middelen optimaliseren; beeldende en digitaal gebonden activiteiten in groep(swerk) uitvoeren (evaluatie van het groepswerk en van het beeldende resultaat, overleg, taakverdeling, enz.,... zie ook: creatieve sociale gezindheid); open staan voor evaluatie in alle mogelijke vormen. maatschappelijke waarden aanleren: ervaringen opdoen in contact met professionele toepassingsgebieden. attitudes i.v.m. veiligheid, hygiëne, gezondheid en milieu aanleren: facetten van veiligheid, hygiëne en milieu.
F:dko0102/dv/not/bk/raamlpln DBV-MG 01/04/09 4 attitudes i.f.v. een expressief/creatief/artistiek/kunstzinnig gedrag aanleren: plezier en voldoening vinden in het beeldend/digitaal vorm geven en genieten van wat beeldend/digitaal is vorm gegeven; genieten van het beeldend/digitaal handelen waardoor hun expressiemogelijkheden verruimen; vertrouwen op eigen expressiemogelijkheden, nieuwe expressiemogelijkheden ontdekken en durven creatieve uitingen te tonen; ideeën ontwikkelen en vormgeven via schetsen; ervaren dat schetsen een voorbereiding kan zijn voor het ervarings- /waarnemingstekenen/ontwerptekenen/digitaal vorm geven; beeldende en digitaal gebonden activiteiten zelfstandig individueel uitvoeren en evalueren; zichzelf als persoon ontdekken, vormen en ontwikkelen; het (audio)visuele aanbod passend verwerken; (multi-)media leren kennen in contact met/relatie tot professionele toepassingen ervan in de samenleving (regie, reclamevormgeving, opname- montagewerk,..., plantekenen, drie-dimensionale voorstelling, holografie,, projectie, presentatie). A. Waarnemingstekenen Tekenen dient in de meest ruime betekenis (als universele communicatievorm) gezien te worden: dit is het nalaten van een teken/spoor op een drager om zich te uiten vanuit de eigen beleving (met name vanuit de waarneming m.b.t. het waarnemingstekenen). De tekentaal, gebruikmakend van de waarneming, is een brug tussen het individu en zijn/haar omgeving. Waarnemen-weergeven-vormgeven dient eveneens ruim geïnterpreteerd te worden als zien, voelen, horen, betasten, proeven, innerlijk ervaren, enz. In waarnemingstekenen zit ook het gebruik van kleur en drie-dimensionale technieken vervat (bijv. ontwerpen van interieur, decoratie, maquette, land-art,, lichtprojectie, ). Het waarnemingstekenen kan bijvoorbeeld gestimuleerd worden door gebruik te maken van een werkboek (om tekeningen, informatie, ontwerpen te noteren, stappenplan, scenario s,...): een meegroeiboek overheen de verschillende leerjaren. Methodisch kan men, bij voorkeur, concrete, korte, afwisselende opdrachten geven, verwijzend naar het digitale (bespreken van verschillende vormgevers, ontwerpers, webdesigners, ) en laten beschouwen, beleven en nadenken over ideeën. I.v.m. het laten werken met materialen kan je nog opmerken dat het inhoudelijke aspect (wat je ermee weergeeft) eerder belangrijk is dan de wijze waarop je iets laat uitvoeren (hoe je het weergeeft). Het waarnemingstekenen is ook een belangrijk gegeven in de evolutie van tekening naar ontwerp, digitale uitvoering/verwerking.
F:dko0102/dv/not/bk/raamlpln DBV-MG 01/04/09 5 De leerlingen kunnen: op het artistieke vlak: het grafisch gevoel (lijn) ontwikkelen, (zie verder 3.2.2 Werkvelden); vormgeven naar diverse onderwerpen; de creatieve verbeelding ontwikkelen: - uitgaande van ervaringen, gevoelens en fantasieën zelf een beeld/beelden creëren, beeldend weergeven naar waarneming; en naar documentatie; - blijvend nieuwe dingen uit hun omgeving ontdekken en op oorspronkelijke wijze vorm geven (interpretatie); - een beeld op verschillende manieren opbouwen en in beeld brengen (opbouw van de tekening); - zich spontaan uitdrukken in een tekening (beeldtaal); - een schets laten uitmonden in verschillende beelden op verschillende manieren; - vlakke en driedimensionale onderwerpen in tekening weergeven in niet noodzakelijk perspectivische weergave: uitwendige, inwendige structuur, verhoudingen (reëelmentaal), detail, materie (reëel-suggestief), kleur, ; - constructief tekenen, oplossen van perspectivische problemen; - naast het schetsen ook met andere bedoeling (functioneel) een tekening maken: ontwerp, compositieschets, studietekening, werktekening, illustratieve, documentaire tekening,...; - een tijdsverloop voorstellen (fasering, analyse); uitgaande van waarneming stileren,, omzetten in collage, assemblage, ontwerp, ; artistiek-technische vaardigheden aanleren, m.a.w.: uitgaande van beeldbeschouwing, waarneming, zelf een beeld/beelden creëren; door kijken en zien (visuele ervaring/waarneming/ tactiele ervaring/ ), impressies opdoen en verwerken; technieken toepassen, gereedschappen en materialen kiezen en hanteren, om beeldend vorm te geven op een manier die voldoet (formaat, lijnvoering, gezichtshoek, kadrage, montage, fragmentering, totaalbeeld, herhaling, close-up, blow-up, ); vanuit waarneming/beschouwing gedachten en ideeën door middel van een schets vastleggen (denkend tekenen - tekenend denken); soorten van beeldende middelen opnemen, verwerken en weergeven, aanwijzen, benoemen en ze creatief bedienen, (verf, computer...); open staan voor nieuwe beeldende middelen;
F:dko0102/dv/not/bk/raamlpln DBV-MG 01/04/09 6 vaardigheden aanleren, d.w.z.: door middel van kunst- en beeldbeschouwing (= waarnemen in de ruimste betekenis) een persoonlijke mening ontwikkelen (filteren, individueel nuanceren) over beelden en beeldende kunst van vroeger, van nu van de eigen en (van daaruit) van verschillende culturen (kritische houding - open geest - enz.); teken(kundige) problemen oplossen vanuit het gericht bestuderen van oude en hedendaagse kunstwerken/-uitingen het waarnemingsvermogen intensifiëren en activeren i.f.v. het ontdekkend en inzichtelijk zien en weergeven; beeldende problemen oplossen om beeldend vorm te geven op voldoeninggevende wijze; zichzelf evalueren door confrontatie/vergelijking van het (beeldend) resultaat met het uitgangspunt. B. Digitale Beeldverwerking Het artistieke dient de nodige ontwikkelingskansen te krijgen, ook in het vak digitale beeldverwerking, in die zin dat het digitale materiaal en aanverwante, middelen zijn om aan creativiteit en expressiviteit gestalte te geven. Men streeft hierbij naar het ontwikkelen van: uitingsdrang, verbeelding, probleemoplossend denken en handelen (basishandelingen, tekenfuncties), durf voor experiment (proefondervindelijk), inventief gebruik van materialen, technieken en beeldaspecten. Ook kennis hebben van, inzicht verwerven in en het beeldend kunnen omgaan met de beeldaspecten (licht, kleur, lijn, vorm, compositie, textuur, ) wordt hier naar voor geschoven. En dit in samenhang met het ontwikkelen van het waarnemingsvermogen, ontledingsvermogen, emotionele ontwikkeling, abstraheervermogen, interpretatievermogen, expressievermogen, omgaan met materiaal en materieel, inzicht inzake technische begrippen, Een belangrijk beeldaspect is het beeldelement vorm. We onderscheiden vlakke vormen, reliëf, ruimtelijke en bewegende (kinetische) vormen Vormen ontstaan op: - natuurlijke, - rationele, - en/of emotionele wijze (geestelijke dimensie). Vormen krijgen hun betekenis: - artistiek, - digitaal, - functioneel, - decoratief, - symbolisch, - technisch, - en/of sociaal. Tot slot nog deze tip: laat de computer als teken materiaal met creatieve mogelijkheden ook vak- en disciplineoverschrijdend aan bod komen. De leerlingen kunnen: op het artistieke vlak: een gevoel van beeld/beweging/ruimte (2-D, 3-D vormstudie, ) ontwikkelen, (zie verder 3.2.2 Werkvelden);
F:dko0102/dv/not/bk/raamlpln DBV-MG 01/04/09 7 van vrij werk komen tot gericht verwerken, toepassen en ontwerpen; de logica van een tekenopbouw leren ontwikkelen; vormen samenstellen en ontrafelen (bv. curves, ); vorm naast restvorm onderscheiden en hanteren; vormkarakteristieken onderscheiden en weergeven (vormcontrast, vormfamilie, -kleur, -materie, -textuur, beweging, ); voorwerpen typeren en weergeven vanuit hun basisvorm: - vierkant/kubus/blokvorm/prisma, - cirkel/cilinder/bol/ei, - driehoek/piramide/kegel; rekening houden met de vormbeïnvloeding/-bepaling door het licht; vormen zien en laten ontstaan door: - groeperen, degroeperen, samenvoegen, - snijden, knippen, kopiëren, plakken, - filters en effecten toepassen, - stempelen, - klonen, - importeren, - overvloeien, vertrekken, - vector-, pixelobjecten bewerken, - maskers, lagen; vorm variëren: stileren, anamorfose(verbuiging), contorsie(tegendraaiing, verwringing), transformatie, beweging, overgang, overvloeiing, stroboscopie (flitsend, opflakkeren), ; vormen samenstellen naar: - maat en schaal, - open-dicht, - ontplooiing, - raken, afsnijden, doorsnijden, - volledig-onvolledig, - ruimte-tijd, massa, - dominantie, symmetrie, - richting, beweging, - functie (ornament, architectuur, esthetiek, ); vormen gestalte geven vanuit het materiaal/soft- en hardware; het kleurgevoel ontwikkelen (zie verder 3.2.2 Werkvelden); zich uitdrukken met kleur (objectkleur, apertuur, scherm-printkleur); zich uitdrukken met toonwaarde, de licht-donkerwaarde i.f.v. sfeerschepping, plastische vormweergave en dieptewerking; kleur herkennen en gebruiken als:
F:dko0102/dv/not/bk/raamlpln DBV-MG 01/04/09 8 - beeldend element: contrast, materie, samenstelling, - esthetisch element: harmonische kleuren, kleursystemen, decoratieve aanwending, - expressief element: gevoelswaarde, expressiviteit, duiding, indruk, - technisch element, - symbolisch element: religieus, magisch, conventioneel, - psychologisch element, ; gebruik maken van: - de omgevende/sferische kleur: kleurreflecties, - kleurwaardeschalen, - dekkende en transparante kleuren, - lagen, laagstijlen, laageffecten, maskers, - met filters textuur, licht-/schaduweffect (in kleur) weergeven, - rasters, patronen, - kleursystemen, kleurmodus; rekening houden met het weergeven van: - kleurbeïnvloeding door de lichtbron: kaars, zon, TL-lamp, - kleurbeïnvloeding door de intensiteit van het licht, - kleuruitzicht veroorzaakt door de tussenliggende luchtmoleculen (atmosferische laag = kleurvervaging naar de diepte); beelden laten ontstaan en samenstellen: - door (beelden te importeren) (digitale) foto s, tekeningen, voorwerpen, structuren, in te scannen en te bewerken, - door manueel gemaakte beelden te combineren met digitale beelden, - door het positioneren van tekeningelementen: coördinaten, raster, vangfuncties plaatsen (lijn, cirkel, boog, punt, polylijn, rechthoek, veelhoek, afronding, afschuining, grips, ), - door manipulaties: verschalen, kopiëren, roteren, verplaatsen, afronden van hoeken (array), offset, rekken, - door beelden te combineren met geluid; - door stilstaande beelden te combineren met bewegende beelden; - door stilstaande beelden om te zetten / om te werken tot bewegende beelden; beheerfuncties hanteren: - tekeningbeheer, - directories, - schermmanipulatie; volgende begrippen vatten: vectorieel tekenen, exporteren, archiveren, scannen, printen, inkjetprint, laserprint,, beeldaspecten, werktekening, pixelbeelden, (ont)raster(ing), beeldmontage, kwaliteitsfactor, databeheer, besturingssystemen, fontbeheer, bestandsformaten, beeld-, dataformaten, bitmap, koppeling, achtergrondbeeld, tabel, handeling, animatie, resolutie: scherm-, scan-, beeldresolutie,, digitaal/analoog, tint: spectrum- of pigmentnaam, verloop, verlooptint, nuancering: menging van tinten, verzadiging, kleurgamma: harmonische reeks van kleuren, steunkleuren, toon: de licht- of donkerheidsgraad van een tint,
F:dko0102/dv/not/bk/raamlpln DBV-MG 01/04/09 9 subtractief/additief kleurenmodel (CMYK/RGB), modus, kleurenmodi, kleurseparatie, grijswaarde: m.b.t. de kleurtoon, verwijst naar de gelijkwaardige toon binnen een schaal van wit naar zwart, duotoon, lijnsoort, laag, arcering, symbool, bematen, plotten, bewegend beeld, geluid, ; artistiek-technische vaardigheden aanleren: i.v.m. de relatie: - kleur en monitor/printerinstellingen, - kleur en materieverwijzing, - kleurtransparantie of dekkracht in weergave, - fluorescentie (geeft licht - van een andere kleur - bij belichting) en fosforescentie (blijft na-lichten in het donker terwijl de belichting al weg is); (en onderscheiden van) kleurmengen op additieve wijze (meer licht toevoegen), subtractieve wijze (licht onttrekken, er wordt minder licht weerkaatst), partitieve wijze (pointillisme) (optisch kleurmengen); kleurcontrasten: - kleur tegen kleur, - waargenomen kleur, - licht-donker, - complementair contrast, - sucessief- en simultaancontrast, - kwaliteits- en kwantiteitscontrast, - koud-warmcontrast, technieken toepassen, gereedschappen (tools/muis/plotter/stift/ ) en bewerkingen kiezen en hanteren, om beeldend vorm te geven (al dan niet in voorontwerp): beelden (stilstaande/bewegende) laten ontstaan en samenstellen : -door foto s, tekeningen, voorwerpen, structuren, in te scannen en te bewerken, -door digitale foto s en videobeelden te bewerken, -door beelden te importeren, -door manueel gemaakte beelden te combineren met digitale beelden; beelden combineren met geluiden; rechtstreeks op computer ontwerpen/tekenen: - vectorieel tekenen, - een tekening opstarten, commando geven (lijn, vierkant, letters, vlak, ruimte, ) - digitaal beeld selecteren, knippen, plakken, bewerken, - beeld en tekst combineren, - internet en multimedia, - creatief hanteren van het medium, ; attitudes en sociale vaardigheden aanleren: zonder vooroordelen naar kunst kijken en van kunst genieten;
F:dko0102/dv/not/bk/raamlpln DBV-MG 01/04/09 10 respect betonen voor de verschillende kunstvormen en -stijlen (klassieke - actuele kunst); respect betonen voor kunstuitingen van (zichzelf en van de) anderen (inleven in de belevingswereld van anderen); streven naar het presenteren op artistieke wijze; fysieke ongemakken, voortkomend uit een onaangepaste (werk)houding, voorkomen; zorgvuldig omspringen met, opstarten en afsluiten van de computers (uitzetten van de elektriciteit en afdekken van de klavieren); oog hebben voor en voorzichtigheid hanteren m.b.t. de bekabeling/aansluitingen/connectiesystemen; de esthetische verbeelding ontwikkelen; beeldinformatie herkennen, begrijpen, interpreteren, aanwenden, en er kritisch tegenover staan; beeldende problemen oplossen om beeldend vorm te geven op voldoeninggevende wijze; zichzelf evalueren door confrontatie/vergelijking van het (beeldend) resultaat met het uitgangspunt. 3.2.2 Werkvelden Compositie grootteverhoudingen zien, ervaren (van de dynamisch/statische werking van een aanpak), ontdekken (dat een (geslaagde) compositie niet per se structureel, ritmisch of repetitief moet zijn/dat er ontelbare mogelijkheden zijn om een vlak in te delen), positie (coördinaten) waarnemen (ontdekken dat betekenisverandering kan ontstaan o.i.v. plaatsing/enscenering), achtergrond t.o.v. voorgrond onderscheiden, centrisch en concentrisch focussen (van binnen naar buiten en omgekeerd), ordeningsmogelijkheden en richtingverschillen onderscheiden (evenwicht, symmetrie, a-symmetrie, gulden snede, ), formaat- en kadreringverschillen onderzoeken en aanwenden (lay-out/verhouding van de uitbeelding t.o.v. het papierformaat). Contrast(en) contrasthoeveelheden en mogelijke groeperingen vaststellen, contrasten naar omvang, duidelijkheid, oppervlak aanvoelen, toon en kleur waarnemen, ervaren, bespreken en toepassen. Kleur(en) (kleurverschillen, kleurperspectief, optische kleurmenging, kleurcontrast,...) zoeken, verzamelen, ontdekken, beschrijven,
F:dko0102/dv/not/bk/raamlpln DBV-MG 01/04/09 11 herkennen, benoemen, bespreken, vergelijken, sorteren/groeperen (puur, bont, natuur, vrolijk, somber, warm, koud, textuur, licht,...), het aan elkaar relateren van kleur en scherm-, printkleur (kleurkracht, transparantie,, korrelgrootte), combineren (variaties bekomen/laten ontstaan), nuanceren, nabootsen. Kunstvoortbrengsel(s) (onder)zoeken (historische context), vergelijken/beschrijven, (h)erkennen, bespreken, interpreteren, tentoonstellen/beeldend (digitaal) verwerken, verwerken in/als een (multi-)media-publicatie/installatie. Licht(bronnen) waarnemen, onderzoeken (vorm, schaduw, kleurnuances, contrast), (sfeer/kleur)beïnvloeding / relatie licht - schaduw,), ontdekken (vormgevende/ruimtebepalende mogelijkheden), experimenteren, lichtvorm (diffuus, lateraal, scherend), lichtrichting, lichteffect, lichtmateriaal hanteren (data-projector). Lijn(en) waarnemen, beschrijven (abstractie, gevoeligheid,, lijndikte, ), benoemen, bespreken, interpreteren (karaktervoering), ordenen, noteren, nabootsen, weergeven. Media-aparatuur beschouwen als een verlengstuk van de waarneming (het ervaren) in de ruimste zin, ervaren (van samenhang kleur - licht - ruimte -...), herhalen (van tekening/beeld/prent), ontwikkelen (van fotografische/grafische/digitale procédés), onderzoeken (van de beeldvoering in toneel, film, videoclip, reclamespot, schilderij, foto,... /en van de specifieke functionaliteit, manipulatie,, experiment, ), (gemaakte (kunst)beelden) vergelijken (met de eigen ervaring), logica van de (het) grafische computer(proces) leren begrijpen, gerichte keuze in functie van de opdracht kunnen maken (bv. vectoren/pixels, ), (rand)apparatuur kunnen gebruiken (scanner, printer, cd-writer, digitale/analoge camera, ),
F:dko0102/dv/not/bk/raamlpln DBV-MG 01/04/09 12 basiskennis verwerven (lay-out, typografie, pre-press, DTP, digitaal geluid, bewegend beeld,, tijdsgegeven, ). Natuur (natuurvorm-, kleur- en volumekarakter en hun onderlinge samenhang) ontdekken, beeldend/digitaal weergeven visualiseren, illustreren,, in verhouding(en) zien, weergeven, verbanden leggen (via onderzoek), ontdekken (van de relatie tot de cultuur: stilleven, landschap,...), onderscheiden (cultuur natuur/eigen - andere culturen/ ), (spontaan) noteren (van het waargenomene direct reagerend op de virtuele indruk). Ruimte waarnemen (relaties: binnen - buitenkant, vlak - ruimte, het planmatige van diepteniveaus/ voor-achter/ lagen en maskers), ontdekken en ervaren (dat wijziging van oogpunt het ruimtegevoel (kan veranderen) verandert), ontdekken en weergeven (van suggestieve ruimte:overlapping/ doorzichtigheid). Vorm(en/ vlakken) ervaren (rasters, vulling, textuur/ toonverloop: radiaal, diagonaal, horizontaal, verticaal/ ), ontdekken (relatie vorm - functie/dat een functie de vorm (kan bepalen) bepaalt), observeren (ook in de natuurlijke omgeving), beschrijven, herkennen (omtrek, samenstelling, kleur, onderlinge verhouding), benoemen, bespreken, vergelijken (verschil in aard en ruimtelijke plaatsing), sorteren, waarderen, ordenen, plaatsen (ruimte: voor-achter, dichtbij-veraf, groot-klein), opstellen, gezichts-/ standpunt bewust bepalen, construeren (opbouwen, boetseren, kneden, snijden, kleven, binden, zagen, knippen...), afwerken. Andere ontdekken (verschillende en specifieke mogelijkheden in de te onderscheiden programma s), verwerken (van verschillende en specifieke mogelijkheden in de te onderscheiden programma s), ervaren (van de ruimte(lijkheid) op het digitale werkblad), plannen (van een opbouw), bespreken (van een digitaal beeld). Deze beeldaspecten zijn samen met de technieken niet weg te cijferen onderdelen van het beeld (de beelden/leerinhoud). In de beeldende activiteit zelf - in het gebruik - moet de essentie, een genuanceerd waardevolle inhoudelijke zingeving, worden toegevoegd. (zie voor verdere technische inkleding het overzicht van diverse technieken, bijlage 2) 3.2.3 Infrastructuur en middelen
F:dko0102/dv/not/bk/raamlpln DBV-MG 01/04/09 13 ALGEMENE INFORMATIE in verband met infrastructuur en middelen: De algemene infrastructuur dient minimaal te beantwoorden aan de vigerende regelgeving van het A.R.A.B., het A.R.E.I en de Welzijnswet en uitvoeringsbesluiten. Deze informatie is te raadplegen op de website van het Ministerie van Tewerkstelling en Arbeid: www.meta.fgov.be Bijvoorbeeld wordt er een minimumhoogte van 3m voor de lokalen aangegeven. Voor het sanitair kan men terugvallen op de functionele norm van 1 urinoir en 1 wc per 20 jongens en 1 wc per 10 meisjes (A.R.A.B. art.92, zoals gewijzigd bij K.B. van 16-02-1982 art1). (cfr. gemeenschapsinspectie) Je kan er ook de richtlijnen op nalezen in de minimumleerplannen. (info en bevoegdheid: gemeenschapsinspecteur DKO-BK) SUGGESTIES met betrekking tot het gebruik maken van computer(s) Minimaal per twee studenten één voldoende uitgeruste, snelle computer voorzien, scanner, printer en de nodige applicaties ( liefst recente programma s en technologie), internetaansluiting. Intern en extern uit te breiden (d.w.z., met randapparatuur): - voldoende werkgeheugen om comfortabel met de programma s te kunnen werken, - genoeg opslaggeheugen voorzien voor de werkstukken (intern geheugen via harde schijf of extern via netwerkserver), - een duidelijke uniforme installatie (computerplatform, mappen, programma s, ), - (vlakbed)scanner, - één digitaal tekentablet per computer, - kleurenprinter, met afdrukmogelijkheid op verschillende soorten papier, - uitwisselingsmedium (zip, cd-rw, dvd-rw, ), - digitale (video)camera (degelijk, gebruiksvriendelijk, ), - softwarepaketten: programmatuurdiscs, leerboeken, licenties Voor klassikale lessen is een video-data projector (beamer: tv- en computergestuurd) een noodzaak, met projectievlak, -scherm,... Plaats de computers bij voorkeur in een netwerk. Zorg voor bruikbare programma s: Enkele tips: - bouw je computer park geleidelijk aan op, dan onderken je gemakkelijker in gebruik de effectieve noden die een noodzakelijke aanvulling kunnen betekenen, - kies voor één systeem en zo mogelijk voor één type, - ondersteuning van een ICT-verantwoordelijke/coördinator/helpdesk is haast een noodzaak, - alle materiaal verzekeren en beveiligen, - om de 3 jaar is hernieuwing en upgrading nodig (hanteer eventueel een leasingssysteem).
F:dko0102/dv/not/bk/raamlpln DBV-MG 01/04/09 14 De algemene infrastructuur dient minimaal te beantwoorden aan de vigerende regelgeving van het A.R.A.B., het A.R.E.I en de Welzijnswet en uitvoeringsbesluiten. Deze informatie is te raadplegen op de website van het Ministerie van Tewerkstelling en Arbeid: www.meta.fgov.be Bijvoorbeeld wordt er een minimumhoogte van 3m voor de lokalen aangegeven. Voor het sanitair kan men terugvallen op de functionele norm van 1 urinoir en 1 wc per 20 jongens en 1 wc per 10 meisjes (A.R.A.B. art.92, zoals gewijzigd bij K.B. van 16-02-1982 art1). (cfr. gemeenschapsinspectie) Je kan er ook de richtlijnen op nalezen in de minimumleerplannen. (info en bevoegdheid: gemeenschapsinspecteur DKO-BK) Materialenlijst leermiddelen Voor grafische vormgeving en fotografie: Een degelijke kwaliteit van computer (gelijkvormig platform) Macintosch/PC, met harddisc 5400 rpm 10 Gb. Voor multimediale vormgeving: Computers met krachtige processor, grafische/video-kaart voor tweede beeldscherm met 7200 rpm Gb. (De grafische kaart zwaar genoeg minimum 16 megabyte ), (platformkeuze conform de kennis en de noden van de betrokken onderwijsinstelling) (al dan niet gepartitioneerd, photoshop 6.0 best met afzonderlijke scratchdisks werken). Besturingssysteem windows 2000 Professional (meest stabiele) XP, of latere versie (indien een voldoende stabiliteit gewaarborgd kan worden). - beeldschermen met een minimale 17 diameter voor weergave van de interface van de te gebruiken software pakketten (toolbox, werkvensters en paletten); - uniforme installatie, al dan niet in netwerk geplaatst, duidelijk in gebruik naar de leerlingen toe; - voldoende Ram-geheugen in alle toestellen (min. 128 Mb 256 Mb voor multimedia, wenselijk zou zijn overal 512 Ram); - Pentium processors (grafisch het krachtigst), van minimum de derde generatie, min 800 Mhz. - voldoende schijfgeheugen, noodzakelijke opslagcapaciteit van de Harddisc van 10 Gb (40-60 Gb voor multimedia); - flatbedscanners met compatibele aansluiting (Firewire, USB of SCSI) het is wenselijk én een usb scanner én een scsi scanner te hebben. (indien er veel gescanned moet worden en er dus snel gewerkt moet worden werken met de scsi scanner: de scsi scanner scant direct via het netwerk naar de eigen pc en de juiste map).; filmscanner voor negatiefscannen kleinbeeld en kleinbeeld dia-aansluiting (firewire, USB of SCSI); - voldoende tekentabletten formaat A5/A6, gelijke modellen, duidelijk in gebruik naar de leerlingen toe; - groot formaat grafisch printer (resolutie 1440 dpi) formaat A2; Ook A3-plus printers (33 op 48 Cm) kunnen een perfecte afdrukkwaliteit 1440 dpi, leveren. - A4 + A3 photoprinters (resolutie2880 dpi); - 2 zip-drive eenheden 100 MB voor datatransport (ingebouwd: firewire, USB of SCSI) - Deze eenheden zijn niet echt meer van belang, twee redenen : worden vroeg of laat uit omloop gebracht wegens concurrentie van de CD R en CD RW*, en ten tweede een goed werkend netwerk hoeft geen gebruik te maken van deze opslagmedia. *drukwerk dat afgeleverd moet worden of het nu voor mac of pc is, kan op Cd-rom worden afgeleverd. De kostprijs van een cd-recorder en lege cd's weegt niet op tegen die van een zipdrive, om nog maar van de snelheid te zwijgen. (cd-recorder zit op het netwerk);
F:dko0102/dv/not/bk/raamlpln DBV-MG 01/04/09 15 - digitaal fototoestel (minimum 3,3 Megapixels) + geheugenkaartjes; (firewire, USB of SCSI) ; - 2 CD-R/RW (writer/rewriter) voor opslag en distributie van leerlingenwerk - één portabele computer met internetkaart voor vakoverschrijdende samenwerking en opslag lesdocumenten voor projectie; - minimum twee computers voorzien van een internetaansluiting voor e-mail beeldtrafiek en communicatie-doeleinden; - TV-monitor voor fotografisch en multimediawerk met scart- en RCA-aansluiting (ook als weergave voor educatieev en instructieve videotapes); - videorecorder VHS (lesgebeuren) en Digital Video DV (werkmateriaal : beeldinvoer/- uitvoer); - twee video-camera s Digital Video DV / video lichttoorts en statieven; - batterijladers en oplaadbare batterijen; - softwarepakketten (dito grafische programma s) : programmatuurdiscs, leerboeken en licenties per toestellen; - geluidsweergave voor AV multimedia (ingebouwde of aansluitbare luidsprekers op computers of monitoren), Soundcard bij voorkeur 128 Bit. Luidsprekers op de verschillende computers. Waarvan één systeem aangesloten op het audio-system voor perfecte weergave. Micro aanwezig in klas - lichtbakken, snijmachine A3, snijmat, lange metalen snijlatten met metrische aanduiding, optische vergroter. Eventueel: - beamer (TV- en computergestuurd) en projectievlak/-scherm/ video-data projector; dit kan het bord vervangen en is pedagogisch interesant voor de leerkracht in een ITC-klas. Een netwerk is van groot belang, het spaart enorm veel tijd uit, bestanden kunnen ongeacht de grootte snel doorgestuurd worden. Ook een internet connectie heeft zijn nut al bewezen, zoeken naar afbeeldingen, doorsturen bestanden naar eigen pc, Wat internetaansluiting betreft moeten alle computers op het net zitten. Een aanrader voor de school is breedbandinternet. Een gouden raad koop niet alles ineens, bouw op. Koop systematisch aan en bouw op dan weet je wat nodig zult hebben en koop je geen nodeloze spullen. Voor de studenten is ook een uniform computerpark belangrijk. Je kiest best voor één systeem, Mac of PC, maar hetzelfde type bv imac. PC kan goedkoper zijn, Apple kan meer stabiliteit bieden in zijn grafische toepassingen. Studenten vergelijken graag en weten snel welke computer de beste, de snelste, de meeste mogelijkheden biedt. Voor projectie kan eventueel een laptop gebruikt worden ITC materiaal is bijzonder kostelijk. Als je ITC in je school binnenhaalt moet je de school extra beveiligen want dit materiaal maakt de school extra kwetsbaar voor inbraak en diefstal.. Dus beveiligen en alle materiaal verzekeren! Computers zijn ook om de 3 jaar aan hernieuwing of aan upgraden toe, dito de programma's. Daarvoor kan je eventueel een leasingsysteem voor de computers hanteren. Dit kan je toe laten om het computerpark om de 3 jaar volledig te hernieuwen als de leasingsvoorwaarden interessant zijn. Deze opsomming is een objectieve weergave van het noodzakelijke materiaal, nodig om het klassikale en individuele lesgebeuren te waarborgen en de manuele en digitale doelstellingen van de leerplannen te bewerkstelligen. De lijst waarborgt geenszins de aanwezigheid van alle materialen in het atelier, voornamelijk door de blijkbaar recente (!?) invoering en integratie van het digitale medium in het secundair Onderwijs, maar waarborgt wel de omvang, doorstroming en verderzetting van de opleiding terzake van de scholieren uit het Basisonderwijs.