R&S event 2015
#KetchupAgoria 2
Fire Exits 3
0
Stairs to 0
EC Regulations & Standardisation Contracteren : van onderhandelings- tot uitvoeringsfase Sarah De Geyter Tiphaine du Poerier de Portbail
ESSENTIËLE CONTRACTUELE BEPALINGEN 7
GARANTIES EN BEPERKING VAN AANSPRAKELIJKHEID 8
ESSENTIËLE GARANTIES EN VERPLICHTINGEN DIE VOORTVLOEIEN UIT EEN CONTRACT Conformiteitsgarantie Goed of dienst conform de contractuele bepalingen Resultaatsverbintenis Indien inontvangstneming zonder voorbehoud: Uitdrukkelijk of stilzwijgend Goed of dienst conform geacht Vordering wegens non-conformiteit vervalt 9
ESSENTIËLE GARANTIES EN VERPLICHTINGEN DIE VOORTVLOEIEN UIT EEN CONTRACT Conformiteitsgarantie Belangrijke bepalingen Heldere contractuele bepalingen Tijdstip van inontvangstneming Vorm van inontvangstneming Vorm en termijn voor opmerkingen 10
ESSENTIËLE GARANTIES EN VERPLICHTINGEN DIE VOORTVLOEIEN UIT EEN CONTRACT Leveringsgarantie = leveringsverbintenis Belangrijke bepalingen: Leveringstermijn: Louter indicatief Essentieel element Leveringsvoorwaarden 11
ESSENTIËLE GARANTIES EN VERPLICHTINGEN DIE VOORTVLOEIEN UIT EEN CONTRACT Garantie m.b.t. verborgen gebreken Gebreken die bij levering niet kunnen worden vastgesteld Art. 1641 e.v. Burgerlijk Wetboek 12
ESSENTIËLE GARANTIES EN VERPLICHTINGEN DIE VOORTVLOEIEN UIT EEN CONTRACT Garantie m.b.t. verborgen gebreken 3 voorwaarden: Verborgen gebrek (rechtspraak is veeleisend voor professionele koper) Ernstig gebrek Structureel of functioneel Gebrek vóór de verkoop 13
ESSENTIËLE GARANTIES EN VERPLICHTINGEN DIE VOORTVLOEIEN UIT EEN CONTRACT Garantie m.b.t. verborgen gebreken Gevolgen: Professionele verkoper wordt geacht de gebreken te kennen Teruggave betaalde prijs + schadevergoeding Vordering moet binnen korte termijn worden ingesteld 14
ESSENTIËLE GARANTIES EN VERPLICHTINGEN DIE VOORTVLOEIEN UIT EEN CONTRACT Garantie m.b.t. verborgen gebreken Belangrijke bepalingen Duidelijke specificaties m.b.t. gebruik en mogelijkheden van product of dienst Nauwkeurige informatie aan de klant Gebruiksaanwijzing 15
ESSENTIËLE GARANTIES EN VERPLICHTINGEN DIE VOORTVLOEIEN UIT EEN CONTRACT Contractuele garantie Niet verplicht in b2b Overeen te komen met de medecontractant 16
PRINCIPES VAN CONTRACTUELE AANSPRAKELIJKHEID Geen contractuele voorzieningen => regels v/h Burgerlijk Wetboek (art. 1146 e.v.) Aansprakelijkheid voor enige schade die voortvloeit uit slechte of niet-uitvoering van contract Geen beperking +/- onbeperkte aansprakelijkheid: m.b.t. voorwerp (directe en indirecte aansprakelijkheid) m.b.t. bedrag (geen maximum) 17
BEPERKINGEN VAN AANSPRAKELIJKHEID EN GARANTIE: DO S-AND-DON TS 18
BEPERKING VAN AANSPRAKELIJKHEID EN GARANTIE: WAT KAN WORDEN AANGEPAST? Type verbintenis Resultaats- of inspanningsverbintenis Type vergoedbare schade Direct of indirect Type schadeloosstelling: In nature, vervanging, schadevergoeding 19
BEPERKING VAN AANSPRAKELIJKHEID EN GARANTIE: WAT KAN WORDEN AANGEPAST? Beperking van het totaalbedrag van de schadevergoeding afhankelijk van de waarde van het contract Beperking van de buitencontractuele aansprakelijkheid 20
BEPERKING VAN AANSPRAKELIJKHEID EN GARANTIE: WAT KAN WORDEN AANGEPAST? Beperking afhankelijk van de ernst van de fout Zware fout, gewone fout Beperking van de aansprakelijkheid wegens fout van derden 21
BEPERKING VAN AANSPRAKELIJKHEID EN GARANTIE: WAT MAG NIET WORDEN AANGEPAST? Bepalingen van openbare orde en dwingende regels Bijv.: tienjarige garantie van aannemers Bedrog, opzettelijke fout 22
BEPERKING VAN AANSPRAKELIJKHEID EN GARANTIE: WAT MAG NIET WORDEN AANGEPAST? Aan de hoofdverbintenissen in het contract mag niet worden geraakt Géén bepalingen die het voorwerp van het contract uithollen 23
BEPERKING VAN AANSPRAKELIJKHEID EN GARANTIE Directe beperkingen Indirecte beperkingen 24
INDIRECTE BEPERKINGEN VAN AANSPRAKELIJKHEID EN GARANTIE Verbintenissen duidelijk bepalen Resultaats- of inspanningsverbintenis Inspanningsverbintenis: Fout moet worden bewezen Resultaatsverbintenis: Resultaat niet gehaald = fout 25
INDIRECTE BEPERKINGEN VAN AANSPRAKELIJKHEID EN GARANTIE Verbintenissen duidelijk bepalen Voorbeelden: De Dienstverlener verbindt zich ertoe om voldoende middelen in te zetten voor de ontwikkeling van beheersoftware conform de richtlijnen bepaald in Bijlage 1 en de indicatieve planning opgenomen in Bijlage 2 De Dienstverlener zal beheersoftware ontwikkelen conform de kenmerken bepaald in Bijlage 1 en binnen de termijn opgenomen in Bijlage 2 26
INDIRECTE BEPERKINGEN VAN AANSPRAKELIJKHEID EN GARANTIE Bepalingen m.b.t. de termijn of de vorm van een bezwaar Betreffende de leveringsgarantie en de conformiteitsgarantie 27
INDIRECTE BEPERKINGEN VAN AANSPRAKELIJKHEID EN GARANTIE Strafbeding Geldigheid Mag de voorzienbare schade niet duidelijk overstijgen Worst case scenario Voorbeeld: Indien de vertrouwelijkheidsplicht wordt geschonden, is een schadevergoeding van 50.000 verschuldigd. 28
INDIRECTE BEPERKINGEN VAN AANSPRAKELIJKHEID EN GARANTIE Boetebeding Sancties bij buitensporig boetebeding: Verlaging door de rechter Minimum = reële schade + interest tegen wettelijk tarief In de praktijk: verlaging tot potentiële schade (rentevoet v/d wet van 2 augustus 2002 + 10% van het gefactureerde bedrag) 29
INDIRECTE BEPERKINGEN VAN AANSPRAKELIJKHEID EN GARANTIE Boetebeding Indien grotere schade: geen hogere schadevergoeding, tenzij daarin is voorzien Voorbeeld: Bij laattijdige uitvoering is een forfaitaire schadevergoeding van 500,00 euro per dag vertraging verschuldigd, onverminderd het recht van de klant om een hogere schadevergoeding te eisen mits wordt bewezen dat de werkelijk geleden schade groter is. 30
INDIRECTE BEPERKINGEN VAN AANSPRAKELIJKHEID EN GARANTIE Overmacht Voorwaarden: Uitvoering wordt onmogelijk ( moeilijker volstaat niet) Onvoorzienbare gebeurtenis Gebeurtenis kan niet worden verweten aan de schuldenaar van de verbintenis 31
INDIRECTE BEPERKINGEN VAN AANSPRAKELIJKHEID EN GARANTIE Overmacht Overmachtbeding: gevallen van overmacht preciseren, beperken of uitbreiden Gebeurtenissen van overmacht Vereiste onmogelijkheid Gevolgen van de overmacht 32
INDIRECTE BEPERKINGEN VAN AANSPRAKELIJKHEID EN GARANTIE Overmacht Voorbeeld: gebeurtenis van overmacht: De verkoper mag een of meerdere van zijn verbintenissen opschorten of het contract geheel of gedeeltelijk ontbinden zonder recht op schadevergoeding in hoofde van de koper, in uitzonderlijke omstandigheden en/of bij overmacht (zoals niet-exhaustieve opsomming oorlog, oorlogsdreiging, rellen, verwoesting door brand of een andere oorzaak, gehele of gedeeltelijke verlamming van het verkeer, rechterlijke of regeringsbeslissingen, gehele of gedeeltelijke tekortkoming van leveranciers, onderaannemers of uitvoeringsagenten van de verkoper, staking, lock-out, ontregeling van de interne organisatie of stopzetting van de productie), ongeacht of deze uitzonderlijke omstandigheden of deze overmacht zich voordoen bij de verkoper, zijn leveranciers of andere medecontractanten. 33
INDIRECTE BEPERKINGEN VAN AANSPRAKELIJKHEID EN GARANTIE Overmacht Voorbeeld: gebeurtenis van overmacht: De producent is niet aansprakelijk in geval van overmacht. Worden met name als overmacht beschouwd verbintenissen die de producent met andere afnemers zou aangaan en die zouden verhinderen dat de met de klant contractueel vastgelegde hoeveelheden worden geleverd. 34
INDIRECTE BEPERKINGEN VAN AANSPRAKELIJKHEID EN GARANTIE Overmacht Voorbeeldbeding: Indien een partij redelijkerwijs wordt verhinderd om zijn verbintenissen na te komen als gevolg van een vreemde oorzaak, brengt ze de andere partij onmiddellijk daarvan op de hoogte. Gedurende die onmogelijkheid worden de verbintenissen van beide partijen geschorst. Indien die schorsing langer dan dertig dagen duurt of indien uitstel van uitvoering redelijkerwijs niet kan worden geëist of nutteloos is geworden, kan iedere partij het contract zonder schadevergoeding beëindigen. 35
DIRECTE BEPERKINGEN VAN AANSPRAKELIJKHEID EN GARANTIE: BEDINGEN TER BEPERKING VAN DE AANSPRAKELIJKHEID Voorbeeldbeding: Tenzij anders bepaald krachtens een dwingende wet of in geval van zware fout of bedrog, is de onderneming of de personen voor wie zij instaat niet aansprakelijk voor de gevolgen, de directe of indirecte schade veroorzaakt door en/of voortvloeiend uit de door de onderneming uitgevoerde akkoorden. Een eventueel door de onderneming verschuldigde schadevergoeding is beperkt tot het maximum van het factuurbedrag van de betrokken bestelling. 36
DIRECTE BEPERKINGEN VAN AANSPRAKELIJKHEID EN GARANTIE: BEDINGEN TER BEPERKING VAN DE AANSPRAKELIJKHEID Voorbeeldbeding: A is ten aanzien van B niet aansprakelijk voor de nadelige gevolgen van enige handeling of enig verzuim vanwege A of zijn aangestelden, of voortvloeiend uit gebreken van het geleverde. 37
WAT ZIJN DE OPTIES WANNEER HET NIET MEER VLOT? 38
CONTRACTUELE MIDDELEN Fout Gebrekkige uitvoering Overmacht Aansprakelijkheid Geen aansprakelijkheid Exceptie van niet-uitvoering Gedwongen uitvoering Ontbinding Schadeloosstelling Uitvoering door derde 39
BEGRIP CONTRACTUELE TEKORTKOMING Waarin voorziet het contract? Resultaatsverbintenis -> tekortkoming is gemakkelijk te bewijzen Inspanningsverbintenis -> fout moet worden bewezen Voorbeeld Laattijdige levering Onvolledige levering Gebrekkige uitvoering Beschadigde producten 40
ONTBINDING IN HET GEMENE RECHT Art. 1134 Burgerlijk Wetboek: Overeenkomsten kunnen niet herroepen worden dan met hun wederzijdse toestemming of op de gronden door de wet erkend. Zonder uitdrukkelijk ontbindend beding => gerechtelijke ontbinding 41
ONTBINDING IN HET GEMENE RECHT Voorwaarden: Gevolgen: Ernstige tekortkoming Ingebrekestelling Rechtsvordering (uitzonderingen) Einde van het contract Schadevergoeding 42
ONTBINDING IN HET GEMENE RECHT Problemen: Art. 1184 Burgerlijk Wetboek indien een medecontractant zijn verbintenissen niet nakomt, is er de keuze tussen gedwongen uitvoering en gerechtelijke ontbinding ten laste van de medecontractant Problemen: Er is geen enkele zekerheid dat de rechter zal erkennen dat de tekortkoming voldoende ernstig is om de ontbinding van het contract uit te spreken Lange en dure gerechtelijke procedure 43
UITDRUKKELIJK ONTBINDEND BEDING Voorwaarden Ernstige tekortkoming Ingebrekestelling Rechtsvordering O Verduidelijken Verduidelijken of beperken Niet noodzakelijk Gevolgen Einde van het contract Schadevergoeding Modaliteiten preciseren Vastleggen in strafbeding 44
UITDRUKKELIJK ONTBINDEND BEDING Voorbeeld: Een partij kan het contract per aangetekende brief buitengerechtelijk ontbinden in geval van ernstige tekortkoming die de andere partij niet heeft verholpen binnen vijftien dagen na ingebrekestelling of die redelijkerwijs niet meer kan worden verholpen. 45
UITDRUKKELIJK ONTBINDEND BEDING Voorbeeld: In geval van ernstige tekortkoming van een partij, wordt het contract van rechtswege ontbonden. 46
GEDWONGEN UITVOERING Voorwaarden: Contractuele tekortkoming Ingebrekestelling Keuze voor gedwongen uitvoering rechtsmisbruik Beroep bij rechtbank noodzakelijk Uitvoering eisen (+ dwangsom) Kortgedingrechter indien dringend Veroordeling laten betekenen en dwangsom laten eisen door deurwaarder 47
EXCEPTIE VAN NIET-UITVOERING Schorsing van de eigen verbintenis zolang de medecontractant de zijne niet nakomt Tijdelijk pressiemiddel Veiligheidsmaatregel (betaling aan insolvabele medecontractant vermijden) Voorwaarden Vaste en eisbare schuldvordering Tekortkoming vóór de schorsing Verband tussen beide verbintenissen Ingebrekestelling Schorsing rechtsmisbruik (proportionaliteit) 48
EXCEPTIE VAN NIET-UITVOERING Voorbeelden: Indien de klant zijn verbintenissen niet nakomt of indien blijkt dat de klant zijn verbintenissen niet zal nakomen, heeft de Dienstverlener het recht om zijn verbintenissen te schorsen. De Dienstverlener heeft het recht om zijn verbintenissen te schorsen die voortvloeien uit dit contract of uit ieder ander maintenancecontract met de Dienstverlener. 49
SCHADEVERGOEDING Gemeen recht Integrale schadeloosstelling Betalingsachterstand -> wettelijke rentevoet bij handelstransacties (8,5% in 2de semester 2015) Rechtsplegingsvergoeding indien gerechtelijke procedure 50
SCHADEVERGOEDING Contractuele voorziening Vrijstellingsbeding Beperking van de schadevergoeding Boetebeding Vastlegging (en doorgaans verhoging) van de schadevergoeding 51
VERVANGING = uitvoering door een derde Voorbeeldbeding: Indien de Dienstverlener na ingebrekestelling zijn verbintenissen nog steeds niet nakomt, heeft de klant het recht om de prestaties of een deel ervan ten laste van de Dienstverlener toe te vertrouwen aan een derde, op voorwaarde dat hij de Dienstverlener aangetekend op de hoogte brengt van de prestaties die aan de derde worden toevertrouwd. 52
OPLOSSING VAN GESCHILLEN 53
OPLOSSING GESCHILLEN 4 mogelijkheden: commerciële regeling rechtbank arbitrage ADR ( Alternative Dispute Resolution ) 54
COMMERCIËLE REGELING beter minnelijke regeling dan proces strategie: eerst de kansen onderzoeken op succes best vooraf juridisch advies opgelet! voorstellen zijn in principe niet vertrouwelijk voorbehoud formuleren: voorstel heeft een vertrouwelijk karakter zonder nadelige erkentenis met voorbehoud van alle rechten of onderhandelingen tussen advocaten 55
COMMERCIËLE REGELING voorstellen tot slot van alle rekening partijen doen afstand van wederzijdse rechten en vorderingen dading? art. 2044 e.v. Burgerlijk Wetboek schriftelijk wederzijdse toegevingen heeft kracht van gewijsde in hoogste aanleg : men kan er niet op terugkomen 56
COMMERCIËLE REGELING voordelen: partijen blijven meester over de situatie snelheid verdere samenwerking niet uitgesloten nadelen: niet-foutieve partij neemt deel van schade op zich 57
RECHTBANK voordelen: institutioneel karakter, vaste procedure nadelen: termijnen kosten in internationaal kader: toepasselijk recht, taal, verplaatsingen, buitenlandse advocaat, partijdigheid van rechter, uitvoerbaarheid van vonnis,... 58
ARBITRAGE arbitrale uitspraak beslecht geschil op bindende en definitieve wijze gewone rechter kan dit niet meer beoordelen vaak in internationale context vertrouwelijke zaken sommige materies wettelijk uitgesloten bv. geschillen waarvoor arbeidsrechtbank bevoegd is, bepaalde verzekeringscontracten om te vermijden dat Belgisch dwingend recht wordt omzeild 59
ARBITRAGE institutionele arbitrage arbitrage-instituut gedetailleerd reglement: kader van de procedure instituut kan beslissingen nemen o.a. wraking arbiters, verlenging termijnen enz. vb. Cepani, ICC, NAI ad hoc arbitrage geen begeleiding van een instituut gedetailleerde arbitrageclausules nodig werken met modellen vb. IBA Guidelines 60
ARBITRAGE voorbeeld arbitrageclausule (zie www.cepani.be): Ieder geschil met betrekking tot de geldigheid, de interpretatie of de uitvoering van deze overeenkomst zal definitief worden beslecht volgens het reglement van Cepani, door een of meerdere arbiters die conform dit reglement worden aangesteld. evt. aan te vullen: Het scheidsgerecht zal uit (een of drie) arbiters bestaan De plaats van de arbitrage is ( ) De taal van de arbitrage is (...) De toepasselijke rechtsregels zijn (...) 61
ARBITRAGE voordelen: vertrouwelijk expertise arbiters procedure op maat van geschil snelheid plaats, taal en nationaliteit arbiters vrij te bepalen internationale uitvoerbaarheid 62
ARBITRAGE nadelen: soms tijdrovend soms duur (afhankelijk van arbiters) effectiviteit procedure is afhankelijk van de keuze van plaats 63
ALTERNATIVE DISPUTE RESOLUTION of ADR Verschillende mogelijkheden, o.a.: technische expertise: geen discussie meer over de fouten bindend derdenadvies: advies van een onafhankelijke vertrouwenspersoon partijen verbinden zich vooraf om dit advies na te leven achteraf enkel nog marginale toetsing mogelijk door rechter 64
ALTERNATIVE DISPUTE RESOLUTION OF ADR bemiddeling: derde zoekt mee naar een onderhandelde oplossing derde faciliteert, maar heeft geen sturende rol bemiddelingsbeding: eerst beroep op bemiddeling, vóór andere vormen van geschillenbeslechting vb. Cepani, bmediation mini-trial: geschil beslecht door college van vertegenwoordigers van betrokken partijen vooraf: uitwisseling van informatie tussen partijen bepleit door vertegenwoordigers van beide partijen voor college, evt. voorgezeten door een onafhankelijke derde 65
FORUMKEUZEBEDING bepaalt welke rechtbank bevoegd is: rechtbanken van een bepaalde staat één bepaalde rechtbank in een bepaalde staat doel: rechtszekerheid internationale bevoegdheidsregels van landen verschillen: verschillende rechtbanken bevoegd in 1 geschil opgelet: geldigheid kan nog worden betwist! 66
FORUMKEUZEBEDING andere redenen voor forumkeuze: expertise rechter bv. Antwerpen voor maritiem recht neutrale rechter: geen link met partijen in verschillende types van overeenkomsten: contracten algemene voorwaarden statuten,. 67
FORUMKEUZEBEDING voorbeeld: Alle geschillen die uit deze overeenkomst voortvloeien, zullen uitsluitend aan de Nederlandstalige rechtbanken te Brussel worden voorgelegd beperkingen, o.a.: men kan niet afwijken van exclusieve wettelijke bevoegdheidsregels, bv. Nederlandse rechter niet bevoegd voor handelshuur van in België gelegen pand bedingen in consumentenovereenkomsten, verzekeringsovereenkomsten, arbeidsovereenkomsten 68
RECHTSKEUZEBEDING bepaalt welk recht op de overeenkomst van toepassing is vaak in zelfde clausule als forumkeuze doel: rechtszekerheid internationale contracten hebben aanknopingspunten met verschillende landen: problemen om toepasselijk recht te bepalen opgelet! voorrangsregels: dwingende bepalingen van nationaal recht die zich opdringen, ongeacht contractueel toepasselijk recht bv. bepaalde regels van arbeidsrecht, distributierecht 69
RECHTSKEUZEBEDING voorbeeld: Deze overeenkomst wordt beheerst door en geïnterpreteerd in overeenstemming met het Belgische recht. belangrijk ook voor forumbeding: voorzien dat beding de beëindiging van de overeenkomst zal overleven. 70
Agoria s experts at your service Erika.buyens@agoria.be Sarah.degeyter@agoria.be Beatrice.vandenabeele@agoria.be tdeportbail@agoria.be 71
With the support of 73