Wmo-uitvoeringsplan Evaluatie uitvoeringsplan 2013-2014 Stand van zaken tot 1 juli 2014 Uitvoeringsplan tweede helft 2014 Gemeente Waterland September, 2014 1
Inhoudsopgave I. Inleiding... 3 II. Uitwerking per thema... 4 Thema 1. Leefbaarheid... 4 Thema 2. Opgroeien en opvoeden... 6 Thema 3. Leven met zorg... 7 Thema 4. Mantelzorgers en vrijwilligers... 9 Thema 5. Preventie en hulp bij specifieke problematiek... 11 PM. Nog niet uitgevoerde beleidsvoornemens uit het Wmo-beleidsplan Meedoen in Waterland 2008-2012... 12 III. Financiële paragraaf... 13 IV. Samenvatting... 14 2
I. Inleiding In deze notitie vindt u een uitvoeringsplan op basis van het Wmo-beleidsplan Waterland voor elkaar 2013-2017. Het uitvoeringsplan is een concrete uitwerking van de thema s die in het Wmo-beleidsplan zijn benoemd, deze staan vermeld in onderstaande Tabel 1. Het uitvoeringsplan is geen statisch geheel, tijdens de uitvoering kunnen zich nieuwe ontwikkelingen voordoen. In deze notitie vindt u tevens de evaluatie van het uitvoeringsplan 2013. Doordat er prioriteit is gegeven aan de voorbereiding op de transities in het sociaal domein is het uitvoeringsplan later dan gebruikelijk. Daarnaast vragen de transities om een nieuw beleidsplan voor het gehele sociaal domein, dit wordt eind oktober door de gemeenteraad vastgesteld. Met het nieuwe beleidsplan bouwen wij voort op het Wmo-beleidsplan 2013-2017 en het beleidsplan voor de transitie van het sociaal domein in Waterland Op weg naar een nieuw sociaal domein van november 2013. Deze beleidsplannen komen met het vaststellen van het nieuwe beleidsplan te vervallen. Om deze redenen geven wij een stand van zaken tot 1 juli 2014 en is het uitvoeringsplan uitsluitend voor de tweede helft van 2014. Het afgelopen jaar stond in het teken van de voorbereiding op de transities in het sociaal domein. Wat komt er als nieuwe wetgeving op ons af en hoe geven wij hier binnen onze eigen gemeente en in de regio Zaanstreek-Waterland invulling aan? In het nieuwe beleidsplan voor het gehele sociaal domein dat eind oktober door de gemeenteraad vastgesteld wordt, geven wij vanuit werk, zorg en jeugd antwoord op bovenstaande vragen. Tabel 1:Overzicht beleidsvoornemens uit het Wmo-beleidsplan Waterland voor elkaar 2013-2017 Thema Beleidsvoornemens 1. Leefbaarheid 1. Sociale betrokkenheid in de kernen en/of wijken bevorderen en stimuleren 2. Een prettige en leefbare woonomgeving voor alle inwoners 2. Opgroeien en opvoeden 1. Kinderen en jongeren groeien gezond en evenwichtig op 3. Mantelzorgers en vrijwilligerswerk 1. Voorkomen van overbelasting van mantelzorgers 2. Het vrijwilligerswerk stimuleren en ondersteunen 4. Leven met Zorg 1. Inwoners ondervinden geen beperkingen om mee te doen 5. Preventie en hulp bij specifieke 1. Kwetsbare inwoners ondersteunen om weer een zelfstandig problematiek leven op te bouwen en te voorkomen dat ze verder afglijden. 3
II. Uitwerking per thema Thema 1. Leefbaarheid Wij onderscheiden fysieke kwaliteiten van een wijk, zoals de kwaliteit van de woningen en een aantrekkelijke, schone en veilige woonomgeving met voorzieningen. Leefbaarheid hangt ook samen met sociale cohesie die blijkt uit respectvolle omgangsvormen naar elkaar, uit onderlinge contacten en uit (sociale) veiligheid. Wij stellen ons tot doel om de sociale betrokkenheid in de kernen te bevorderen en te stimuleren en zijn tevreden als inwoners met elkaar in contact staan, initiatief nemen en elkaar helpen als dat nodig is. Beleidsvoornemens voor thema 1: leefbaarheid 1. Sociale betrokkenheid in de kernen en/of wijken bevorderen en stimuleren Als in 2017 in de kernen Broek in Waterland, Ilpendam, Marken en Monnickendam buurthulpdiensten zijn gestart. Als in 2014 (voor het jaar 2015) met alle gesubsidieerde organisaties die ondersteuning bieden concrete afspraken over werken vanuit eigen kracht van burgers zijn gemaakt. Als de randvoorwaarden voor het welzijnswerk in 2014 zijn aangescherpt. Er is vanuit WonenPlus ingezet op het verbinden van mensen in de buurt om elkaar te versterken en tot steun te zijn. Een goed voorbeeld hiervan zijn de maandelijkse open eettafels op Marken, Monnickendam en Broek in Waterland. Vooral de eettafel op Marken is een groot succes, met meer dan 50 bezoekers per keer! Ook vrijwilligers zijn actief betrokken. Eind 2013 werd de eettafel zelfs genomineerd als beste vrijwilligersteam van Marken (overigens niet de winnaar geworden). Met organisaties wordt het gesprek gevoerd over werken vanuit eigen kracht van burgers Er zijn prestatiegerichte afspraken gemaakt met de Bolder. Ontwikkelen buurthulpdiensten (2014-2017). 4
Beleidsvoornemens voor thema 1: leefbaarheid 2. Een prettige en leefbare woonomgeving voor alle inwoners Als er in 2013-2014 geactualiseerde bestemmingsplannen zijn. Als de samenwerking met de kernraden wordt gecontinueerd om de leefbaarheid in de kernen te verbeteren. Als we in 2013 prestatieafspraken hebben met de corporaties o.b.v. het volkshuisvestingsplan. De bestemmingsplannen zijn geactualiseerd. Overleg gevoerd met de corporaties over de prestatie-afspraken. Vanwege het besluit van de raad om de discussie over het volkshuisvestingsbeleid met het nieuwe college te voeren, zal de discussie opnieuw worden aangegaan. Uitvoering geven aan het convenant met de kernraden, waaronder: * informatie naar kernraden over de leefbaarheid en het voorzieningenniveau. * organiseren regulier bestuurlijk overleg en een jaarlijkse schouw/kern Overleg met de corporaties over de nieuwe prestatieafspraken. 5
Thema 2. Opgroeien en opvoeden Wij vinden het belangrijk dat kinderen en jongeren gezond en evenwichtig opgroeien zodat zij als mondige, sociale en zelfredzame burgers in het leven staan en een bijdrage leveren aan de lokale samenleving. Deze doelstelling is concreet vertaald naar activiteiten in de jeugdnota van wieg tot JOP 2011-2014. De jeugdnota is in april 2012 ter informatie aangeboden aan de gemeenteraad. Beleidsvoornemens voor thema 2: Opgroeien en opvoeden Kinderen en jongeren groeien gezond en evenwichtig op Als de activiteiten uit de jeugdnota in 2014 zijn uitgevoerd. Wij hebben ons voorbereid op de transitie van de jeugdzorg. Wij hebben u hierover via de kwartaalrapportages (stand van zaken drie decentralisaties) separaat geïnformeerd. Wij bereiden ons voor op de transitie van de jeugdzorg naar de gemeente. Dit betekent concreet dat de gemeente verantwoordelijk is voor alle jeugdzorg. Wij informeren u hierover via de kwartaalrapportage transitie sociaal domein en stemmen af met de klankbordgroep transitie sociaal domein, bestaande uit een vertegenwoordiger van elke fractie. 6
Thema 3. Leven met zorg Mensen met een beperking mogen geen belemmeringen ondervinden om mee te doen. Mensen die zorg, voorzieningen of andere vormen van ondersteuning nodig hebben kunnen daar op rekenen. Wij zijn tevreden als inwoners die ondersteuning nodig hebben de weg daar naartoe weten te vinden. Beleidsvoornemens voor thema 3: Leven met zorg 1. Inwoners ondervinden geen beperkingen om mee te doen Als de waardering van zorgvragers over het Wmo-loket in 2015 gelijk aan of hoger is dan de waardering in 2009 (cijfer 7,4). Als er in 2013 een nieuwe Wmo-verordening en beleidsregels zijn o.b.v. de nieuwe werkwijze. Als de Wmo-consulenten in 2013 werken met een nieuw aanvraagformulier voor hulpvragen en nieuwe aanvragers een folder hebben ontvangen over de nieuwe werkwijze. Als er regionaal trainingen zijn georganiseerd om de deskundigheid van professionals op het gebied van De Kanteling te bevorderen. Als er in 2013 een inventarisatie is gedaan voor een passend aanbod aan voorzieningen. Hierop kan in 2014 het aanbod worden aangepast. Als er vier keer per jaar een netwerkoverleg plaatsvindt waarbij het Wmo-loket, het CJG en lokale en regionale partners aanwezig zijn. Als o.b.v. het tevredenheidsonderzoek (2012) verbeteringen zijn voorgesteld in het uitvoeringsplan. De Wmo-verordening en beleidsregels zijn vastgesteld, er wordt gewerkt met nieuwe aanvraagformulieren en nieuwe folders. De consulenten hebben een deskundigheidstraining gevolgd gericht op het voeren van Kantelingsgesprekken. Er is in het kader van de regionale sociale agenda een inventarisatie uitgevoerd, de resultaten staan in het rapport Versterken voor-liggende voorzieningen, Fase 1 Inventarisatie. We hebben de uitvoering van het Wmo-loket geëvalueerd. Het Wmo-loket werkt volgens de Kanteling Mensen kunnen voor informatie en advies bij het Wmo-loket terecht Er zijn twee pilots gestart in het kader van de regionale sociale agenda als voorliggende voorzieningen, Papermate en Samenkracht. In het kader van de regionale sociale agenda is er een Continueren informatie- en adviesfunctie Wmo-loket. Voortzetten werkwijze Kanteling in Wmo-loket. Ontwikkelen passend aanbod voorliggende voorzieningen. Samenwerking Wmo-loket, CJG en partners verder versterken in voorbereiding op de decentralisaties in het sociaal domein. Deskundigheidsbevordering en communicatie over de Kanteling. Wij bereiden ons voor op de transitie van de AWBZ taken. Wij stellen een kwartaalrapportage op over de voortgang Vanwege de transitie wordt in oktober ook een nieuwe Wmoverordening voorgelegd aan de raad. 7
Beleidsvoornemens voor thema 3: Leven met zorg communicatiecampagne gestart gericht op de kanteling Er zijn vier keer per jaar netwerkoverleggen waarbij het Wmoloket, het CJG en lokale en regionale partners aanwezig zijn (Hometeam). Wij hebben ons voorbereid op de transitie van de AWBZ. Wij hebben u hierover via de kwartaalrapportage (stand van zaken drie decentralisaties) in oktober 2013 en februari 2014 separaat geïnformeerd. 8
Thema 4. Mantelzorgers en vrijwilligers Door mantelzorgers te ondersteunen wordt uitval van de mantelzorger en daarmee zwaardere hulp voor de zorgvrager voorkomen. Wij streven naar het voorkomen van overbelasting van mantelzorgers en maken het mogelijk dat mantelzorgers naast de zorg voor hun naasten een eigen leven kunnen blijven leiden. Wij stellen ons als doel om het vrijwilligerswerk in de breedte te stimuleren en ondersteunen. Wij zijn tevreden als het aantal actieve vrijwilligers in onze gemeente groeit. Beleidsvoornemens voor thema 4: Mantelzorgers en vrijwilligers 1. Voorkomen van overbelasting van mantelzorgers Het aantal geregistreerde mantelzorgers bij WonenPlus is in 2017 toegenomen tot minimaal 120 personen (2012:116 personen). Als we in 2015 o.b.v. het tevredenheidsonderzoek onder mantelzorgers prestatieafspraken hebben met WonenPlus. Er verbeteringen zijn voorgesteld in de uitvoering van de mantelzorgondersteuning. Jaarlijks vinden er voortgangsgesprekken plaats tussen het Wmo-loket en WonenPlus MZO om de samenwerking te versterken. Eind 2013 hebben alle geregistreerde mantelzorgers een attentie gekregen in het kader van de Dag van de mantelzorg. Op die dag is er ook een mantelzorgcafé georganiseerd. Daarnaast zijn nog drie andere mantelzorgcafés georganiseerd (september 2013, april 2014 en mei 2014). Het aantal geregistreerde mantelzorgers was eind 2013 al 148. Vanaf 2014 zijn de uren mantelzorgondersteuning uitgebreid met 4 uur/week extra (in totaal nu 14 uur/week). Hierdoor kan de bekendheid van de mantelzorgerconsulent worden vergroot en mantelzorgers meer actief benaderd worden (twee van de aanbevelingen van het Wmoonderzoek uit 2011 ). Op 14 mei 2014 is het tevredenheidsonderzoek onder mantelzorgers uitgevoerd. Parallel aan We continueren de Dag van de mantelzorg en het mantelzorgcafé. Voortgangsgesprekken met het WMO-loket en WonenPlus MZO. 9
Beleidsvoornemens voor thema 4: Mantelzorgers en vrijwilligers dit onderzoek is een vragenlijst uitgezet onder professionals die te maken hebben met mantelzorgers. Op 20 mei 2014 is er een overleg geweest met WonenPlus MZO, de afdeling ZenW en het Wmo-loket om de samenwerking te verbeteren. Eén van de resultaten hiervan is de aanzet tot een verbeterde informatiekaart over WonenPlus MZO die ook door het Wmo-loket kan worden gebruikt en verspreid onder de mensen (tevens een aanbeveling uit het Wmo-onderzoek 2011). 2. Het vrijwilligerswerk stimuleren en ondersteunen Als het aantal vrijwilligers in Waterland in 2015 is gestegen tot 40% (in 2012: 34%). Als er in 2015 op basis van de basisfuncties vrijwilligerswerkondersteuning wordt aangeboden aan vrijwilligers. Als er o.b.v. de uitkomsten van het tevredenheidsonderzoek onder vrijwilligers (2015) verbeteringen worden doorgevoerd in de ondersteuning van vrijwilligers. Per 1 juni jl. is de vrijwilligersvacaturebank overgedragen aan De Bolder en vanaf september 2014 heeft de Bolder een coördinerende rol bij de vrijwilligersondersteuning. Geen specifieke zaken benoemd. 10
Thema 5. Preventie en hulp bij specifieke problematiek Sommige inwoners van Waterland bevinden zich in een kwetsbare positie of dreigen daar in te komen. Door een combinatie van problemen (o.a. schulden, verslaving, dakloosheid, beperkingen op psychisch vlak en/of door psychiosociale klachten) ligt verwaarlozing van zichzelf en overlast voor andere inwoners op de loer. Wij willen voorkomen dat mensen in kwetsbare situaties verder afglijden en wij willen mensen ondersteunen die vanuit een vastgelopen multiprobleemsituatie proberen weer een zelfstandig leven op te bouwen. Wij streven daarbij naar het verbeteren van de regionale en lokale bestaande signalerings- en verwijzingsnetwerken. Beleidsvoornemens voor thema 5: Preventie en hulp bij specifieke problematiek 1. Kwetsbare inwoners ondersteunen om weer een zelfstandig leven op te bouwen en te voorkomen dat ze verder afglijden. Als er in 2014 een regionale centrale toegang voor de maatschappelijke opvang is. Als het bestaande netwerkoverleg in 2013 wordt uitgebreid met professionals op het gebeid van maatschappelijke opvang, huiselijk geweld, OGGZ en verslavingsbeleid. Als uit de evaluatie van het uitvoeringsplan alcohol en drugs 2011-2013 blijkt dat het alcohol- en drugsgebruik in Waterland wordt aangepakt. In de 2 de helft van 2013 is het Meldpunt Bijzondere Zorg opgestart tbv de regio Zaanstreek- Waterland. Sinds 1 januari 2014 draait het volledig. Groot verschil met de voorloper, Team Bemoeizorg, is dat het MBZ ook bedoeld is voor daklozen. Daklozen uit de regio blijven zich melden bij het Algemeen Opvangcentrum Purmerend (AOP). De intake vindt plaats aan de hand van de zelfredzaamheidsmatrix waarmee wordt beoordeeld of de cliënt moet worden aangemeld bij het MBZ of dat het AOP in staat is de cliënt zelf in traject te nemen. Alle cliënten worden geregistreerd bij het MBZ, zodat een totaalbeeld ontstaat van de OGGZ-populatie. Het netwerkoverleg is uitgebreid met de genoemde partijen. Centrale toegang maatschappelijke opvang continueren. Continueren regionale samenwerking. Versterken bestaand netwerkoverleg (2013-2017). Continueren lokale aanpak alcoholen drugsgebruik (reeds geïntegreerd in het gezondheidsbeleid 2013-2017 (106-37)). 11
PM. Nog niet uitgevoerde beleidsvoornemens uit het Wmo-beleidsplan Meedoen in Waterland 2008-2012 Van het vorige Wmo-beleidsplan Meedoen in Waterland 2008-2012 was één beleidsvoornemen (beleidsvoornemen 5 van thema 3 Mantelzorgers en vrijwilligerswerk) nog niet uitgevoerd als gevolg van de bezuinigingen op verschillende subsidies. De uitvoering hiervan is daarom meegenomen in de uitvoering van het huidige Wmo-beleidsplan Waterland voor elkaar 2013-2017. Beleidsvoornemens voor thema 3: Mantelzorgers en vrijwilligerswerk 5. Vereenvoudiging van de subsidiesystematiek. Als er een opnieuw vastgestelde subsidieverordening met minder administratieve lasten voor vrijwilligersorganisaties is. Er is een subsidieverordening opgesteld en een bijbehorende uitvoeringsregeling voor de afdeling Z&W. Op 5 maart 2014 hebben de Wmo-raad en de (periodieke) subsidierelaties de mogelijkheid gekregen op een informatie-avond hun ervaringen en suggesties met ons te delen. De subsidieverordening is in september 2014 door de raad vastgesteld. 12
III. Financiële paragraaf De uitvoering van de beleidsvoornemens in dit plan vindt plaats binnen het kader van de budgetcyclus en heeft betrekking op programma 01.001 (uitkeringen), 01.002 (welzijn) en 01.003 (onderwijs en kinderopvang). 13
IV. Samenvatting We hebben in 2013 en 2014 verder gewerkt aan de uitvoering van de beleidsvoornemens uit het Wmo-beleidsplan Waterland voor elkaar 2013-2017 volgens voorliggend uitvoeringsplan. De evaluatie hiervan is weergegeven tot 1 juli 2014. De voorbereiding voor de transities van de jeugdzorg en de AWBZ zijn in volle gang. De maandelijkse eettafels in verschillende kernen zijn een groot succes. De Wmo-consulenten en het Wmo-loket werken volgens de werkwijze van de Kanteling. Met het aantal van 148 geregistreerde mantelzorgers is de doelstelling voor 2017 (minimaal 120) al ruim gehaald. De vrijwilligersvacaturebank is overgedragen aan De Bolder, een belangrijke stap, ook voor de verdere vrijwilligersondersteuning. De regionale centrale toegang voor de maatschappelijke opvang is gerealiseerd. Er is een gewijzigde subsidieverordening met bijbehorende uitvoeringsregeling opgesteld. Aandachtspunten in de tweede helft van 2014 zijn de transities van de jeugdhulp en de AWBZ, het nieuwe beleidsplan sociaal domein, het ontwikkelen van de buurthulpdiensten en de evaluatie van het Wmo-loket. 14