WIJKPLAN, Hooglanderveen en Vallei Amersfoort, 22 november 2016
INLEIDING De gemeente Amersfoort werkt wijkgericht, met als basis wijkplannen en een stedelijk plan. In het wijkplan beschrijven we de doelen en de prioriteiten van de verschillende wijken in Amersfoort op sociaal terrein. Dit wijkplan is opgesteld samen met inwoners en organisaties die in de wijk actief zijn. Samen met u willen we dit wijkplan de komende maanden en jaren steeds verder verbeteren. Dit plan is nadrukkelijk een eerste aanzet met informatie uit onder andere de wijkbijeenkomsten die wij georganiseerd hebben op d.d. 12 oktober 2016 en 14 november 2016, reeds bestaande documenten van wijkgroepen, de gebiedsscan (Van Ewijk & Wesdijk, stadsgebiedscans, 2015) en gesprekken met sleutelfiguren in de wijk (waaronder het sociaal wijkteam, de gebiedsmanager, jongerenwerkers en de wijkagent). De gemeente werkt op dit moment aan een integraal gebiedsplan waarvan dit wijkplan onderdeel uitmaakt. Het doel van het wijkplan is niet om aan te geven hoe alles anders moet. Integendeel. Het doel van het wijkplan is om gezamenlijk vast te stellen wat er leeft en wat er speelt in een wijk. Op basis hiervan worden concrete acties benoemd en in gang gezet. Het wijkplan wordt vastgesteld door het College van B&W en is daarmee de basis voor het welzijnswerk in de wijk. Het wijkplan is ook de basis voor inwoners en organisaties om activiteiten te ontwikkelen op sociaal terrein, waar indien nodig ook subsidie voor aangevraagd kan worden (subsidieregeling Projecten#Indebuurt). Deze subsidieregeling is bedoeld voor activiteiten die de sociale verbanden versterken, contacten en ondersteuning in de wijk verzorgen, kortweg de sociale basisinfrastructuur (SBI). Dit wijkplan is een eerste versie. Het is mogelijk dat niet iedereen zich in deze versie van het wijkplan herkent. Het is een werkdocument, dat samen met inwoners en organisaties steeds wordt aangevuld en verbeterd. Bent u het niet eens met bepaalde zaken, of mist u dingen, neem dan contact met ons op. Profiel van en Hooglanderveen In de gebiedsindeling van de gemeente zijn de wijk en het dorp Hooglanderveen samengebracht. In de praktijk zijn dit twee verschillende gebieden en het is daarom raadzaam onderscheid te maken tussen en Hooglanderveen. is een wijk die nog volop in ontwikkeling is. Dit wordt gekenmerkt door de hoge mate van nieuwbouw dat in te vinden is. Ook wonen er veel kinderen in de wijk en wordt het in de stadsgebiedscans door inwoners bestempeld als meest kinderrijke wijk van Amersfoort. telt relatief weinig senioren en eveneens weinig alleenstaanden. Het overgrote deel van de inwoners bestaat uit gezinnen die vaak in koophuizen wonen. In zet een groot aantal actieve wijkinwoners zich krachtig in om de leefbaarheid van de wijk te verbeteren en om andere wijkinwoners te helpen. Hooglanderveen kan het beste omschreven worden als een hecht dorp met veel eigen netwerken en verenigingen. Er is sprake van een sterke, sociale verbinding tussen inwoners en er zijn vaste tradities (waaronder het gezamenlijk vieren van carnaval). Wijkinwoners kennen elkaar allemaal. Er is weinig doorstroom in het dorp: inwoners blijven er relatief lang wonen. 2
Krachten, knelpunten en behoeften en Hooglanderveen zijn beide levendige gebieden waar veel te doen is. Er zijn al veel mooie informatiekanalen opgezet, waaronder verschillende bladen, websites en een welkomsttas voor nieuwe inwoners. Er worden veel activiteiten en evenementen georganiseerd waarbij ontmoeting centraal staat (zie bijlage 2). Ook zijn er veel inwonersinitiatieven in het gebied aanwezig. Deze zijn voornamelijk gericht op (sociale) leefbaarheid. Financiële problematiek als knelpunt Een knelpunt in betreft de financiële problematiek van een aantal inwoners, vaak als gevolg van scheiding, werkloosheid en/of een (te) hoge hypotheek. Volgens inwoners vindt dergelijke problematiek in veel gevallen plaats achter de voordeur. Ook geven inwoners aan dat veel (ex)gehuwden gedwongen samen in hun huis moeten blijven wonen vanwege gebrek aan financiële middelen om een andere woonruimte te organiseren. Opgroeien en opvoeden De financiële problematiek werkt vaak door in de gezinnen van die inwoners: relatief veel ouders ervaren stress en spanning rondom het opvoeden. Het is dan ook niet wonderbaarlijk dat veel van de zorgen van inwoners over opgroeien en opvoeden gaan. Door inwoners wordt opgemerkt dat er weinig inwonersinitiatieven op dit thema (i.e. opgroeien en opvoedingsondersteuning) gericht zijn terwijl hier sterke behoefte aan is. Jongeren Ook geven inwoners aan dat er meer aandacht moet komen voor de problematiek rondom hangjongeren. Volgens inwoners wordt er veel afgegeven op hangjongeren in de wijk, maar zijn er nauwelijks voorzieningen in en Hooglanderveen voor hen beschikbaar. Dit geldt voornamelijk voor jongeren vanaf 12 jaar. Het realiseren van meer voorzieningen en ontmoetingsplekken voor jongeren is volgens inwoners van en Hooglanderveen zeer gewenst. Een concrete suggestie van wijkinwoners is het inzetten van jongeren als vrijwilliger om daarmee zowel (preventief) overlast te voorkomen als het versterken van de eigenwaarde van jongeren. Senioren Een ander aandachtspunt betreft senioren. Deze groep kan vaak de weg in de wijk niet vinden en doet in veel gevallen niet mee in de wijk. Daardoor hebben senioren relatief minder contact met andere wijkinwoners. Hiermee moet rekening worden gehouden. Onzichtbare groepen in en Hooglanderveen Volgens inwoners wordt vaak aandacht geschonken aan de zogenaamde logische, sociale groepen in de wijk, bijvoorbeeld senioren en inwoners met een psychische of lichamelijke beperking. Er is echter ook een onzichtbare groep van mensen in de wijk. Deze onzichtbare groep staat volop in de maatschappij, maar is desondanks (zeer) eenzaam. Dit vindt in de meeste gevallen plaats achter de voordeur en moet volgens inwoners niet onderbelicht blijven. Eenzaamheid Het is belangrijk te realiseren dat sommige inwoners eenzaam zijn en dit als vervelend ervaren, maar dat er ook een aantal inwoners is die graag alleen willen zijn en geen behoefte aan contact hebben. Op deze groep moet niet de stempel eenzaam worden gedrukt. Zij moeten niet gedwongen worden om deel te nemen aan verschillende activiteiten gericht op eenzaamheid en hun wensen moeten gerespecteerd worden. 3
Doelen voor en Hooglanderveen Op grond van bovenstaande zijn daarom de volgende specifieke doelen gesteld. Uw activiteit wordt getoetst aan de bijdrage die het levert aan 1 of meerdere van onderstaande doelen. De eerste vier doelen gelden voor alle wijken van Amersfoort. Algemene doelen 1. Het verminderen van financiële zorgen en/of schulden. Hierbij kan gedacht worden aan hulp bij administratie of budgetadvies. 2. Het verminderen van de druk op mantelzorgers. Hierbij kan gedacht worden aan praktische ondersteuning door een vrijwilliger of lotgenotencontact. 3. Het verminderen van eenzaamheid en bijdragen aan een zinvolle dagbesteding. Hierbij kan gedacht worden aan (natuurlijke) ontmoeting, sport en culturele activiteiten. In het bijzonder voor specifieke groepen, zoals vluchtelingen, ouderen of verwarde mensen. 4. Het verbeteren van praktische ondersteuning van kwetsbare inwoners. Hierbij kan gedacht worden aan een klussendienst, hulp bij administratie, praatmaatjes, repaircafé of boodschappenhulp of overige burenhulp. Doelen specifiek voor en Hooglanderveen 5. Het verbeteren van de communicatie in de wijk. Zowel onderling tussen inwoners als de kwaliteit van de communicatie. Hierbij kan gedacht worden aan het realiseren van een actuele website en het verbeteren van de bestaande, sociale kaart. 6. Het bevorderen van sociale netwerken en onderlinge steuncontacten. Hierbij kan gedacht worden aan algemene laagdrempelige ontmoeting, voorlichting, relatietraining en lotgenotencontact. 7. Het stimuleren van ontmoeting tussen alle groepen in en Hooglanderveen. Hierbij kan gedacht worden aan het verbeteren van de omgang en verbinding tussen alle wijkinwoners. Een concreet voorbeeld is het Hart van. 8. Het realiseren van (meer) voorzieningen, activiteiten en ontmoetingsplekken voor jongeren. Hierbij kan gedacht worden aan het realiseren van passende ontmoetingsplekken en activiteiten, het realiseren van een laagdrempelige plek waar jongeren om hulp kunnen vragen, een leeftijdsafhankelijk aanbod organiseren en jongeren zelf laten aangeven aan welke activiteiten zij behoefte hebben. 9. Het bieden van opvoedingsondersteuning en voorzieningen voor tieners en jongeren. Hierbij kan gedacht worden aan spel, sportieve of creatieve activiteiten, een eigen plek voor tieners/jongeren, huiswerkbegeleiding en lotgenotengroepen (zoals een mama-café). Oproep voor activiteiten Heeft u een goed idee? Zoekt u daarbij financiële ondersteuning? Draagt uw idee bij aan de hierboven benoemde doelen? Zowel inwoners als organisaties kunnen een aanvraag doen voor financiële ondersteuning. 4
Locaties Indien u een locatie wilt gebruiken voor uw activiteit kan dat natuurlijk op elke plek. In een café, kerk, moskee, kantine, school of wellicht in een huiskamer of schuur. Van de onderstaande locaties weten we dat deze geregeld beschikbaar zijn voor inwoners om activiteiten te organiseren. Voelt u zich vooral vrij om andere locaties ook te gebruiken. Heeft u een locatie beschikbaar voor wijkactiviteiten? Laat het ons weten! Naam Locatie Adres Wat voor ruimtes zijn beschikbaar De Bron Oceaan 10 Tienercentrum, De Baron, Hertzbergerzaal, Sportruimtes, Scholen en BSO Skatebaan Caraïben 8 Openbare ruimte en Keet De Brink Wezeperberg 6 Jongerencentrum, Sportruimtes, Horeca en 2 multifunctionele ruimtes, Scholen en BSO Het Icoon Leeghwater 1-3 Theaterzaal, Bibliotheek, School en BSO De Laak Zwartsluiskade 2 Scholen en BSO De Gasteling Wevershoofstraat 157 Horeca St. Pieter en Bloklands Wevershoofstraat 157 MFR gasthuis Hart van Angelinapolder 3 MFR, zaalverhuur, restaurant, catering Kinderbelevingscentrum Caraïben 6 Horeca, danszaal, muziekruimte, MFR de Natuurboerderij de Wageningseberg 43 MFR Brinkhorst Land in Zicht Straat van Dover Keet (2017: in het hammetje) I Centrum OBV 1 ruimte De Kroon Wezeperberg 1 Theaterzaal, Horeca en MFR (3) Diverse horecagelegenheden die de wijk goed gezind zijn Onder andere Hey Pannekoek en Houteveen Ontmoetingsruimten Daphne in de Kas Victoriameer 51 Horecaruimte De Dissel Disselplein 6 Sportruimtes, Horeca en MFR Hooglanderveen Yogamoment Hooglanderveen Van Tuyllstraat 18 Hooglanderveen Dok 12 Laakboulevard 412 Schoolruimtes Wellant collega Bergenboulevard 111 Schoolruimtes Woongroep Vita Nova <onbekend> De Foortse Brug Elburgstraat 250 Woonzorgcentrum St Josef Van Tuyllstraat 25 Hooglanderveen Zwembad Caraïben 12 Zwembad St. Josephschool Woongroep Centro Vida Ameliapolder 6 Ruimte is alleen beschikbaar voor inwoners Woongroep De Laak Workumstraat 59 Ruimte is alleen beschik 5
Budget en belangrijke datums Het budget is beperkt, zodat we keuzes moeten maken als er veel aanvragen komen. Het kan dus gebeuren dat niet voor ieder plan geld beschikbaar is. In de procedure staat uitgelegd hoe u een financiële bijdrage kunt aanvragen en aan welke eisen uw initiatief moet voldoen naar aanvraagprocedure en aanvraagformulier (link volgt voor 1 december). Het beschikbare subsidiegeld en uiterste datum voor het aanvragen van subsidie zijn de volgende: WIJK VATHORST EN Kwartaal 1 Kwartaal 2 Kwartaal 3 Kwartaal 4 Totaal 2017 HOOGLANDERVEEN Te verdelen subsidiegeld 2017 52.000 39.000 26.000 13.000 130.000 Uiterste datum voor indienen van een subsidieaanvraag 23 december 2016 1 april 2017 1 juli 2017 1 oktober 2017 6
BIJLAGE 1: CIJFERS VAN VATHORST EN HOOGLANDERVEEN Aantal Procentueel t.o.v. aantal inwoners Amersfoorts gemiddelde SAMENSTELLING BEVOLKING Inwoners 23.000-152.000 Jeugd 8.050 35% 26% Ouderen 1.150 5% 13% Gezinnen 12.650 55% 37% INFORMELE ONDERSTEUNING Mantelzorgers 1.840 8% 11% Vrijwilligers 7.590 33% 33% Mensen die zich verantwoordelijk 76% 17.710 77% voelen voor de buurt LEEFBAARHEID Buurtcijfer 1.748 7,6 7,4 Gehechtheid aan wijk 15.410 67% 70% Inwoners die zich onveilig voelen 4.600 20% 24% SOCIAAL NETWERK Mensen die zich eenzaam voelen 7.590 33% 34% Mensen die zich geïsoleerd voelen 1.150 5% 8% WERK & INKOMEN Werkzoekenden 1.127 4,9% 6,2% Mensen met sociaal minimum 851 3,7% 7,2% Bijstandsgerechtigden 345 1,5% 3,0% Mensen met financiële zorgen 3.910 17% 20% Mensen met schulden 1.610 7% 10% ONDERSTEUNING Mensen met ondersteuning vanuit 13% 2.530 11% maatschappelijk werk Mensen met ondersteuning vanuit 2.10% onbekend onbekend sociaal wijkteam Mensen met ondersteuning vanuit 2,1% onbekend onbekend jeugdzorg Bron: De tabel is samengesteld op basis van gegevens uit de stadsgebiedscan (2015) 7
BIJLAGE 2: ACTIVITEITEN VAN INWONERS EN ORGANISATIES IN DE WIJK In september, oktober en november hebben we diverse bestaande activiteiten van inwoners in kaart gebracht. Ook hebben we ideeën en plannen besproken over nieuwe activiteiten. Dit geeft een goed beeld van wat er is. Wilt u ons informeren als er nog activiteiten zijn die ontbreken in het onderstaande overzicht? Naam Buurt Omschrijving Aan Tafel Thuishoren in Hart van Maaltijd voor inwoners uit de wijk Bijbelstudie in Hart van Bijbelstudie voor mensen met een verstandelijke beperking Burenbudget Hooglanderveen Hoogland erveen Burenhulpdienst V/H Het koppelen van vraag en aanbod op praktisch en sociaal vlak Buurtbudget Buurtkamer Wekelijkse ontmoeting voor senioren in de wijk Club zonder drempels 1x per 2 weken een middag met activiteit De Bron: gastvrouwen buurt de Bron In multifunctioneel gebouw de Bron hand- en spandiensten t.b.v. de sociale verbinding in de buurt De Bron: Koken met Carmita Koken met kinderen ter (sociale) verbinding De Bron: Lunch voor formele & Maandelijkse lunch eens in de wijk ter ontmoeting informele partijen De Glaset HGLV Nieuws- en dorpstelevisie Hooglanderveen Eemstad Boeren Stadsboerderij voor jong en oud. Helpen de stad groen te zijn en te blijven Kinderbelevingscentrum Wekelijks café voor ouders en kinderen : mamacafé Kindercarnaval Organiseren kindercarnaval in de wijk Koffieochtend in Hart van Koffieochtend voor inwoners Laakse havenfeest en botenparade Jaarlijks evenement in de zomer op Waterkanalen in wijk De Laak Mega Skate Event Vahorst Jaarlijks wedstijd evenement voor lokale en nationale skaters op Skatepark. Repaircafé Het laten repareren van gebruiksartikelen via vrijwilligers. Ontmoeten en netwerkverbreding is 2 e doel. S8keet Keet op het skatepark gerund door vrijwilligers. De vrijwilligers vormen een werkgroep die zich bezig houden met diverse activiteiten en zaken op en rondom het skatepark. Sinterklaascomité Organiseren sinterklaas in de wijk Theaterweek voor kinderen Jaarlijkse theaterweek voor (kwetsbare) kinderen Tuinpark Laakzijde een voedsellocatie waar wijkinwoners terecht kunnen om gezamenlijk voedsel te verbouwen en 8
Naam Buurt Omschrijving af te nemen, gecombineerd met een wandelgebied. dag Jaarlijkse wijk-dag in de zomer voor organisaties en inwoners van de wijk media (tv) TV zender motor-dag Jaarlijkse motor-dag voor Nu (papier) Huis-aan-huis krant van en voor de inwoners Run Jaarlijkse run door het hart van de wijk voor jong en oud er Lakeien Organiseren kindercarnaval in de wijk er Keuters Organiseren kindercarnaval in de wijk Veenpower HGLV Dorpsvereniging strijdt voor belangen van het dorp Welkomstgroep Pakketje leveren met informatie over de wijk voor nieuwe wijkinwoners door actieve wijkinwoners Wijkbingo Kwartaal bingo door en voor de wijk; georganiseerd door er Lakeien Wijkpicknick Jaarlijkse wijkpicknick ter ontmoeting in de zomer Wilde Woensdag Wekelijkse kinderactiviteiten voor en door de wijk Belangenvereniging Hooglanderveen is volledig zelfvoorzienend. Hoogland erveen Belangen van de inwoners behartigen 9
BIJLAGE 3: ACTIVITEITEN VAN INDEBUURT033 We werken de activiteiten die Indebuurt033 stedelijk en per wijk gaat uitvoeren op dit moment in meer detail uit. Diverse gesprekken met organisaties leveren hier nog belangrijke input voor. Hieronder beschrijven we de activiteiten die we sowieso uit gaan voeren. Daarbij geven wij de voorkeur aan groepswerk boven individuele hulp of ondersteuning. Informatie en advies Vanaf 1 januari 2017 kunnen inwoners en organisaties bij Indebuurt033 terecht voor informatie en advies op het gebied van prettig samenleven en meedoen in de maatschappij. Inwoners kunnen hiervoor terecht bij de informatiewinkels, die vanaf 1 december 2016 door Indebuurt033 worden bemand. De informatiewinkels blijven gehuisvest op de bekende locaties. In elke wijk worden spreekuren gehouden waar bewoners eveneens terecht kunnen met hun vragen. Indebuurt033 stelt in alle wijken zogenaamde buurtnetwerkers aan, die voor inwoners en organisaties het eerste aanspreekpunt vormen. Onze buurtnetwerkers zijn verbindend en ondernemend en stappen proactief af op inwoners en organisaties in de wijk. Buurtnetwerkers richten zich op een drietal aandachtsgebieden: - Opgroeien en opvoeden: zorgen voor een uitdagende omgeving voor kinderen en jongeren, een goed pedagogisch klimaat en netwerken rondom ouders, sportclubs en ABC-scholen. - Samenredzaamheid bevorderen: hier bedoelen we mee dat mensen naar elkaar omkijken en er extra ondersteuning en aandacht is voor (kwetsbare) bewoners die moeite hebben om te participeren en mee te doen in Amersfoort. Te denken valt aan ouderen, asielzoekers, ondersteuning van mantelzorgers en vrijwilligers, inwoners met psychische problematiek of inwoners met een beperking. - Sociale leefbaarheid: extra aandacht voor veilige, vertrouwde en actieve buurten, onder andere door het bieden van plekken om elkaar te ontmoeten, initiatieven om buurten te versterken en buurtkamers. Ondersteuning Vanaf 1 januari 2017 zorgt Indebuurt033 voor ondersteuning. Onze maatschappelijk dienstverleners richten zich met name op: 1. Sociale begeleiding van inwoners met een beperking; 2. Sociaal juridisch advies; 3. Inburgering en taalondersteuning; 4. Onafhankelijke cliëntondersteuning; 5. Budgethulp. Vrijwilligerswerk en mantelzorg Vanaf 1 januari 2017 verzorgt Indebuurt033 alle diensten rondom vrijwilligerswerk en mantelzorg. Onze vrijwilligers- en mantelzorgmakelaars zorgen voor: de individuele begeleiding en training van vrijwilligers en mantelzorgers; het koppelen van hulpvragers aan vrijwilligers; het beheer van de vacaturebank voor vrijwilligers; het beheer van de informatiepunten in de stad. Collectieve activiteiten Indebuurt033 organiseert en faciliteert collectieve activiteiten. Deze worden vermeld op de website www.indebuurt033.nl. Ook burgers en partners kunnen hun collectieve activiteiten op 10
website laten zetten. Inzet is een collectieve agenda met alle activiteiten, per wijk en per thema. Voorbeelden van concrete activiteiten zijn bv Piep zei de Muis, Nanny Style, Ridder in de Wijk, SOVA training, Spelatelier en Sportmaatje maar ook budgetcursussen enz. Ontmoeting Wij stimuleren (en indien nodig ondersteunen) laagdrempelige mogelijkheden tot ontmoeting voor inwoners, met als doel het vergroten van contact met buurt- en lotgenoten. Hierbij sluiten wij aan op activiteiten van inwoners op dit gebied. Onze jongerenwerkers trekken actief op met de jongeren in alle wijken om zo het (onderling) contact te bevorderen. Verdere concrete invulling per wijk aan de hand van het wijkplan Uiteraard is deze opsomming slechts het startpunt om vervolgens samen met de inwoners en organisaties van Amersfoort tot een concrete invulling per wijk te komen. Ons uitgangspunt is dat we zoveel mogelijk ruimte geven aan inwoners en actieve netwerken en organisaties in de wijk om eigen activiteiten te ontwikkelen en uit te voeren. Onze activiteiten geven per wijk invulling aan die zaken die niet al worden ingevuld door activiteiten van inwoners en organisaties in de wijk. Het wijkplan vormt daarvoor een belangrijk uitgangspunt. 11