Energiebesparing in kantoorgebouwen, de techniek of de gebruiker Hans Korteweg Energievakbeurs 4 oktober 2016
Introductie Welkom bij Maintenance for Energy Ik ben Hans Korteweg, mijn opleiding is MTS-E, HTS-technische natuurkunde en TU-flexibele productie automatisering en robotica. Vanuit mijn E-achtergrond zal ik in deze presentatie de focus leggen op besparingen op het gebied van de E-installaties. Na mijn presentatie volgt om 11:45 Guido Rutten, waarbij besparingen in klimaatinstallaties ruimschoots aan bod komen. Dus blijf lekker zitten.
Een definitie van energiebesparing? Verantwoorde maatregelen om het verbruik van energie te verminderen, zonder dat daarbij de veiligheid, het welzijn en productiviteit van de mens nadelig wordt beïnvloed en daarbij tevens wordt voldaan aan de geldende regelgeving, wetgeving en NEN-normen.
Besparingsmaatregelen Kunt u enkele besparingsmaatregelen benoemen? Aanwezigheidsdetectie Daglichtregeling Energiezuinige verlichting Betere (thermische) isolatie Waterbesparende kranen/closets Toepassen frequentieregelaars Vervangen conventionele ketel door HR-ketel Warmte terugwinning bij ventilatiesystemen Buitenzonwering De gebruiker zelf
Besparingsmaatregelen Is de toepassing van PV-panelen ook energiebesparing? Het is een alternatieve energiebron Leidt niet tot minder verbruik Wel een directe reductie van CO2-uitstoot Hetzelfde geldt voor windenergie.
Verdeling verbruik in een kantoor Bij het elektriciteitsverbruik nemen verlichting, koeling en ICT het grootste aandeel De verwarming (aardgas) neemt eveneens een groot deel voor zijn rekening Energieverdeling in een kantoor Verwarming 38,8% Koeling 16,9% Warm tapwater 0,4% Ventilatie 2,8% Diversen 1,8% Horeca 3,5% ICT 14,1% Pompen 1,1% Transport 1,1% Verlichting 19,4% Totaal 100% 19,4% 1,1% 1,1% 14,1% 3,5% 1,8% 0,4% 2,8% 16,9% 38,8% Verwarming Koeling Warm tapwater Ventilatie Diversen Horeca ICT Pompen Transport Verlichting
Energie besparen op verlichting De verlichting in kantoren is verantwoordelijk voor c.a. 20% van het energieverbruik. Ongeveer 1/20 daarvan is voor nood- /vluchtwegverlichting. De meeste verlichting in kantoorgebouwen bestaat uit TL-armaturen voor de werkplekken en PL-spots voor de verkeerszones (gang, hal, toilet etc.) Voor beide bovengenoemde armaturen zijn LED-alternatieven beschikbaar. Maar is LED per definitie altijd zuiniger?
Energie besparen op verlichting Rendement per lamptype in lumen per Watt Bron: http://www.tabellenboekje.nl/verlichting-tabel-rendement-lumen-per-watt.php
Energie besparen op verlichting Welk type lichtbron zou u kiezen? Lamptype Lumen/Watt gloeilamp 10 tot 15 halogeenlamp 20 PL-lamp 40 tot 60 TLD-lamp (T8) 80 tot 90 HF-TL lamp (T5) 105 tot 120 LED-TL/PL 70 tot 90 Hogedruk Sodium lamp 100 tot 200 Laagvermogen LED (toekomst) 200 tot 300 Besparing, hoogste Lumen/Watt Korste terugverdientijd Sfeer, andere keuzes Afhankelijk beschikbare type voor armatuur
Energie besparen op verlichting Voorbeeld 1 Vervangen conventionele (dikke)t8-buis door een LED-buis bij een inbouw TL-armatuur: Voordelen: Besparing tot wel 50% LED-buis past in bestaande armatuur Levensduur 50.000 uur Nadelen: LED is een puntbron en bestaande spiegeloptiek werkt niet meer Verloop lichtopbrengst en kleurverloop van LED
Energie besparen op verlichting Voorbeeld 2 Vervangen van de conventionele T8 door T5 (dunne buis) Voordelen: Besparing van 40-50% Levensduur van longlife T5 is c.a. 50.000 uur Vergelijkbaar lichtbeeld met T8 Nadeel: T5 buis is qua afmetingen niet uitwisselbaar met T8 Nieuw armatuur met andere afmetingen (dus ook aanpassingen in plafond)
Energie besparen op verlichting Voorbeeld 3 LED of T5 verlichting? LED armatuur is duurder Aantal lumen per Watt van LED wordt wel steeds hoger De afname in het aantal lumen in de tijd bij LED is nog hoger dan bij T5 Een vervangende (longlife)t5-buis is nog goedkoper dan de LED buis Bij Nieuwbouw of renovatie waarbij er een nieuw plafondplan komt en dus ook geheel nieuwe armaturen worden geplaatst, zou LED verlichting over de totale levensduur voordeliger kunnen zijn dan hoogfrequent TL (T5) verlichting.
Energie besparen op verlichting Zijn er nog andere argumenten om direct te kiezen voor LED-verlichting? Beschikbare inbouw maten Voeding via POE/POE+ / USB 3.0 Connected building Individuele instelling per werkplek.
Energie besparen op verlichting NBN-EN 12464-1: Werkplekverlichting binnen, onderscheid 3 zones: Taakgebied Directe omgeving Achtergrond Dus onnodig om gehele ruimte op b.v. 500 Lux te verlichten Variatie aantal Lux per functie, 150 Lux gangen tot 1000 Lux operatiekamer
Kantoorgebouw verkooporganisatie Uitgangspunten: Kantoor bestaat uit begane grond en 3 etages 60% van de werknemers heeft een buitendienst functie De werkplekken zijn grotendeels flexplekken Een groot gedeelte van de week is het pand niet geheel bezet (tussen de 40 en 100%)
Kantoorgebouw verkooporganisatie Volledige bezetting Alle voorzieningen door het gehele pand in bedrijf.
Kantoorgebouw verkooporganisatie Gedeeltelijke bezetting Vleugel B kan naar lage energiemodus: Verlichting uit Temperatuur naar 18 graden Ventilatie minimaal
Kantoorgebouw verkooporganisatie De mens is een gewoontedier, dus sturing noodzakelijk. Een ieder heeft zijn voorkeur voor een plek, of dit nu thuis aan tafel is of op kantoor. Via een systeem van toegangsverlening kun je de medewerker sturen naar een beschikbare werkplek. Welkom, er zijn vandaag beschikbare werkplekken op de 2 e verdieping, vleugel A
Kantoorgebouw verkooporganisatie Welke voordelen heeft het schakelen van bouwdelen naar een lage energiemodus? Direct minder energieverbruik (kwh / MJ) Langere levensduur componenten Langere onderhoudsintervallen Minder facilitaire kosten De groenste energie is de energie die je niet verbruikt
Kantoorgebouw verkooporganisatie Is dit ook toepasbaar in andere sectoren? Universiteiten Sport accommodaties Veilingen?
Kantorenmarkt in Nederland Hoe groot is de leegstand van bestaande kantoren? Totaal c.a. 7.000.000 m2 (c.a. 17%) Waarvan ruim 4.000.000 m2 in de randstad Ruim 1.000.000 leegstaande werkplekken in NL Veel kantoren verouderd en voldoen niet meer aan wensen gebruiker Grote besparingen te behalen bij renovatie/upgrade (B, W en E)
Toekomstige ontwikkelingen Het kantoor van de toekomst gaat er anders uitzien: Nieuwe energie infrastructuur (minder 230 Vac) Compactere en energiezuinige ICT-tools Snellere (draadloze) verbindingen Hogere lumen/watt (theorie 300 lm/w de grens, zichtbaar licht) Connected building Data beschikbaar van alle connected onderdelen Efficiënter gebruik van de m2 en slimmer onderhoud Besparing van energie, kosten en CO2-reductie Voorbeeld kantoorgebouw The Edge Amsterdam Zuid-as, huurders Deloitte & AKD The Edge (1).mp4
Connected building en onderhoud Voordelen connected building: Bedrijfsuren per component Meldingen en storingen per component Doelmatiger onderhoud Individuele instellingen Gebruiker bewust Energiebesparing: de techniek EN de gebruiker!
Vragen & Afsluiting Vragen?.
Afsluiting Bedankt voor uw aandacht Hans Korteweg 06-46500150
Onderhoudsmarkt De NVDO vertegenwoordigt de Nederlandse onderhoudsmarkt die een omvang heeft van tussen de 30 en 35 miljard euro. Dit is ongeveer 4 procent van het Bruto Binnenlands Product (BBP). De totale sector biedt werkgelegenheid aan zo n 260.000 tot 300.000 onderhoudsprofessionals. Daarmee is ongeveer 4 procent van de werkzame bevolking in Nederland actief in de onderhoudssector.