Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2005 2006 30 300 XI Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (XI) voor het jaar 2006 Nr. 6 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN VOLKSHUISVESTING, RUIMTELIJKE ORDENING EN MILIEUBEHEER Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 6 oktober 2005 Bijde begrotingsbehandeling 2005 van VROM in november 2004 is bij motie van het lid van uw Kamer, Van der Staaij(TK 2004 2005, 29 800 XI, nr. 35), het verzoek gedaan om te bezien welke mogelijkheden er zijn om de geluidsoverlast van brommers en scooters op korte termijn verder te beperken en de Kamer daarover nader te informeren. In mijn reactie heb ik gesteld dat ik de motie over zou nemen en het punt van de brommers en de scooters graag nader zou willen bekijken. Achtergrond De problematiek van de geluidsoverlast van brommers dateert niet van gisteren. In alle onderzoeken tot nu toe worden bromfietsen aangewezen als de belangrijkste bron van ernstige geluidhinder. Eén van de bevindingen uit een periodiek landelijk onderzoek naar de verstoring van de leefomgeving (RIVM-rapport «Hinder door milieufactoren en de beoordeling van de leefomgeving in Nederland Inventarisatie Verstoring 2003») geeft aan dat bromfietsen met 19% ernstige hinder op de eerste plaats staan in de top tien van meest hinderlijke geluidsbronnen. Brommers zijn naast veroorzakers van geluidshinder ook de belangrijkste bron van slaapverstoring. Hinder heeft vele oorzaken, waarbijook het (asociaal) gedrag van een gedeelte van de bromfietsers en scooterbezitters een rol speelt. Hinder wordt vaak bepaald door een enkeling en een eenmalige gebeurtenis, hetgeen niet is terug te vinden in resultaten op grond van het Reken- en meetvoorschrift verkeerslawaai waar jaargemiddelden het resultaat bepalen. KST90318 0506tkkst30300XI-6 ISSN 0921-7371 Sdu Uitgevers s-gravenhage 2005 Tweede Kamer, vergaderjaar 2005 2006, 30 300 XI, nr. 6 1
Wet- en regelgeving Gesteld kan worden dat de wet- en regelgeving ten aanzien van bromfietsen in relatie tot geluid adequaat is. In de Milieubalans 2005 wordt dan ook nog eens aangehaald dat de regelgeving voor bromfietsen in orde is maar dat het aan handhaving schort. In de bijlage 1 wordt een opsomming gegeven van de relevante wet- en regelgeving ten aanzien van bromfietsen met een «range» van de EU-richtlijn tot aan de Algemene Plaatselijke Politieverordening (APV). Handhaving en toekomstige ontwikkelingen Tot aan de komst van de Wegenverkeerswet 1994 en het Voertuigreglement was handhaving van geluidsniveaus bijbromfietsen niet echt een issue. De volgende acties zijn tot heden ondernomen om deze problematiek aan te pakken: 1 Ter inzage gelegd bijhet Centraal Informatiepunt Tweede Kamer. A) In het NMP3 (1998) werd de volgende doelstelling opgenomen: «het Kabinet verbetert de handhaving van de geluidseisen van brommers en motoren door de 25 regionale politiekorpsen uit te rusten met apparatuur voor meting van geluid in combinatie met het toerental. Ook stelt het Kabinet middelen beschikbaar om de controles te intensiveren». Om de politie te ondersteunen bijhet handhaven van de regelgeving voor brommerlawaai heeft VROM een onderzoek naar en de productie van de Geluidsmeting Controller (GMC) financieel ondersteund. Ook de scholingskosten van de politie om deze apparatuur te kunnen bedienen zijn door VROM gesubsidieerd. Bijna alle politiekorpsen zijn destijds op het aanbod ingegaan om deze apparatuur voor rekening van VROM aan te schaffen. In 2003 hebben VROM en het Bureau Verkeershandhaving van het Openbaar Ministerie gezamenlijk een brief doen uitgaan naar alle participerende korpsen met daarin de vraag naar de ervaringen en resultaten van de toepassing van de geluidscontroleapparatuur. De reacties waren divers: van weinig tot geen gebruik naar ruime benutting. Wel werd de apparatuur niet altijd als gebruiksvriendelijk ervaren. Ook zou de geluidsmeter meer geschikt zijn voor het meten van het geluid van motorfietsen. Belangrijkste reden om de GMC niet te gebruiken zou de bewerkelijkheid van de meetprocedure zijn. Dat dit niet door elk korps als zodanig wordt ervaren blijkt uit het feit dat de politie Rijnmond eind 2003 op eigen kosten 5 extra geluidsmeters heeft aangeschaft. In dit verband verwijs ik graag naar de specifieke aanpak in Rijnmond met de pakkende titel ASO-project (Aanpak Scooter Overlast!). Deze aanpak komt erop neer dat bij een tweede strafrechtelijk vergrijp (geluid, maar ook bijandere zaken als vermogen, verzekering, gevaar) het voertuig in beslag wordt genomen. Deze succesvolle aanpak heeft er inmiddels toe geleid dat alle politiekorpsen langs zijn geweest om zich te laten informeren over de Rotterdamse methode en de reactie was daarbij unaniem enthousiast. De bestanden van de verschillende politieregio s zijn echter (nog) niet gekoppeld waardoor bijvoorbeeld niet is te zien of een brommer in een andere regio al een waarschuwing heeft gehad. Wel is vorig jaar in samenwerking met de Regiopolitie Utrecht een nieuwe type geluidsmeter ontwikkeld. Deze geluidsmeter is specifiek ontworpen voor het zéér eenvoudig en automatisch meten van het uitlaatlawaai in correlatie met een toerental. Van de regiopolitie Utrecht is vernomen dat de ervaringen (gedurende een jaar) met de nieuwe meter bijzonder positief zijn. Op de controleplaats rolt na een meting een bon uit de geluidsmeter en deze kan vervolgens als bewijslast bij het OM kan worden gebruikt. Tweede Kamer, vergaderjaar 2005 2006, 30 300 XI, nr. 6 2
Inmiddels heb in Het Nederlands Politie Instituut (het beleidsadviescentrum van en voor de Nederlandse politie) verzocht om te inventariseren hoe groot de behoefte is aan zo n nieuw type geluidsmeter. Indien mocht blijken dat die behoefte er inderdaad is dan ben ik bereid om in 2006 de aanschaf van deze geluidsmeters te financieren (totaal ca. 250 000). Ik constateer ook dat uit reacties van de korpsen naar voren kwam dat er een scherpe controle op de handel in niet- goedgekeurde uitlaatsystemen zou moeten plaatsvinden door de Economische Controle Dienst, omdat naar zeggen dergelijke uitlaatsystemen in grote hoeveelheden worden verkocht onder het mom van «niet bestemd voor het gebruik op de openbare weg «c.q «alleen voor racedoeleinden». B) In het NMP4 (2001) werd een volgende stap gezet: «de handhaving van de grenswaarde zal worden versterkt. Ook zullen de bestaande voertuigregels scherper worden gecontroleerd. Het gaat hierbij om de aanpak van opgevoerde bromfietsen, onder andere door invoering van een kentekenregistratie (zie onder C) en een bromfietsrijbewijs (zie onder D)». Wat betreft de handhaving: landelijk zijn in 2003 48 000 en in 2004 50 000 processen-verbaal opgemaakt tegen opgevoerde bromfietsen. Ook vermeldenswaard is dat op 24 juni 2004 door minister Peijs van V&W een convenant is gesloten met de mobiliteitsbranche (RAI/BOVAG). Dit Convenant Zelfregulering Bromfietsen houdt in dat de leden van RAI/BOVAG alleen nog maar EU-goedgekeurde bromfietsen mogen verkopen en niet langer opvoersetjes of delen daarvan mogen verhandelen op straffe van royering. Bijhet convenant hoort ook een reclamecode, die inhoudt dat er geen stoere advertenties over brommers meer mogen worden gepubliceerd. Door de BOVAG is aangegeven (stand van zaken medio 2005) dat het afgelopen jaar veelvuldig en dwingend aan de leden is gecommuniceerd over het verbod op (meewerken) aan het opvoeren van brommers. De RAI Vereniging heeft inmiddels het initiatief genomen tot het opzetten van een onderzoek waarmee de naleving van het convenant op structurele basis zal worden gecontroleerd. C) Invoering van een kentekenregistratiesysteem voor bromfietsen. De belangrijkste ontwikkeling in het kader van de handhaving is de invoering van een kentekenregistratiesysteem voor bromfietsen welke op 1 september 2005 van start is gegaan (vergelijkbaar met het systeem voor auto s en motorfietsen). Dit betekent een kentekenregistratie bijde RDW van individuele bromfietsen en hun eigenaren/houders, inclusief kentekenbewijs. De basis van de registratie is het Identificatienummer (VIN) ofwel framenummer. Op basis van het VIN en overige gegevens van de schouwing verzamelt de RDW de technische gegevens die bijde bromfiets horen. Daarvoor worden de gegevens overgenomen die horen bijde typegoedkeuring van het voertuig. De typegoedkeuring is een overzicht van technische specificaties waaraan alle voertuigen van een bepaald type moeten voldoen. Alleen bromfietsen met een Nederlandse of Europese typegoedkeuring krijgen een kenteken. Op 1 januari 2007 is het kenteken verplicht. Bromfietsen zonder kentekenbewijs en kentekenplaat mogen dan niet meer de openbare weg op. Doelstelling van het systeem van kentekening, zoals verwoord in de memorie van toelichting bijhet wetsvoorstel van de wijziging van de Wegenverkeerswet 1994 (TK 2004 2005, 29 910, nr. 3), is het creëren van betere handhavingsmogelijkheden ten aanzien van deze groep voertuigen. Hierbijdient dan in het bijzonder te worden gedacht aan vergemakkelijking van de controle op het opgevoerd rijden alsmede aan controle op overschrijding van de geluidsnormen. Een juiste en actuele registratie in het kentekenregister van voertuiggegevens en gegevens Tweede Kamer, vergaderjaar 2005 2006, 30 300 XI, nr. 6 3
ontrent eigenaren en houders, maakt het mogelijk om te komen tot een snelle (on-line) informatieverstrekking aan opsporings- en handhavingsautoriteiten. Voorts heeft de politie dan de mogelijkheid bij opgevoerde bromfietsen het kentekenbewijs in te nemen en pas weer terug te geven aan de eigenaar wanneer ten overstaan van de politie is gebleken dat de bromfiets aan de vereisten ten aanzien van de maximum constructiesnelheid voldoet. Hetzelfde geldt in geval van overschrijding van de geluidsnormen. De verbetering van de handhavingsmogelijkheden en de hierdoor mogelijke efficiëntere handhaving heeft tot gevolg dat er bij gelijkblijvende handhavingsinspanning meer controles kunnen plaatsvinden. Uiteindelijk leidt dit tot minder opgevoerde en luidruchtige bromfietsen en minder verkeersovertredingen door bromfietsers. In de nota naar aanleiding van het verslag (TK 2004 2005, 29 910, nr. 7) is door de Minister van Verkeer en Waterstaat op vragen van kamerleden het volgende geantwoord: «De verwachting is dat het aantal opgevoerde bromfietsen met 75% en de vaak daaraan gerelateerde geluidsoverlast zal afnemen. Deze verwachting is gebaseerd op een beoordeling van de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV). Met name een stringenter recidivebeleid, waarbijeerder dan nu kan worden overgegaan tot inbeslagneming van een opgevoerde bromfiets, zal naar verwachting leiden tot een forse afname van het aantal opgevoerde bromfietsen. D) Bromfietsrijbewijs Inmiddels wordt er ter uitvoering van het Actieplan Jonge Bromfietsers (Kamerstukken II 2003/2004, 29 398, nr. 14) van Verkeer en Waterstaat gewerkt aan de opstelling van de wetgeving ter introductie van een bromfietsrijbewijs met puntensysteem. Het bromfietsrijbewijs zal niet langer de vorm van een certificaat krijgen, maar die van een aparte categorie op het rijbewijs. Een bromfietscategorie op het rijbewijs maakt het ook mogelijk om de bromfiets in te passen in het toekomstige puntenrijbewijs. De streefdatum voor invoering is januari 2007 na voltooiing van de kentekening. Conclusie/Samenvatting Het onlangs verschenen RIVM-rapport «Hinder door milieufactoren en de beoordeling van de leefomgeving in Nederland Inventarisatie Verstoring 2003» heeft aangetoond dat het lawaai van brommers van alle wegverkeersbronnen nog steeds als het meest hinderlijk wordt ervaren. Er bestaat een groot maatschappelijk draagvlak voor een aanpak van luidruchtige brommers. Ook heeft en groot aantal kamerleden zich uitgesproken voor krachtige maatregelen. De wet- en regelgeving is adequaat. Het rijden op een opgevoerde (en veelal luidruchtige) brommer is bijwet verboden. In 2001 zijn nagenoeg alle politiekorpsen voorzien van een door VROM gesubsidieerde geluidsmeter. De benutting van de apparatuur is niet overal optimaal te noemen. Uit de berichtgeving van de korpsen is duidelijk geworden dat de handhaving op het punt van de geluidsoverlast van bromfietsen niet bijalle korpsen prioriteit geniet. Waar wel inzet wordt gepleegd resulteert dat in bijna alle gevallen in afname of beëindiging van de overlast. Een nieuwe gebruiksvriendelijke geluidsmeter is inmiddels in samenwerking met de regiopolitie Utrecht ontwikkeld. Het Nederlands Politie Instituut inventariseert de behoefte aan de nieuwe geluidsmeter. Tweede Kamer, vergaderjaar 2005 2006, 30 300 XI, nr. 6 4
Ik ben bereid de aanschaf te financieren. Van de kentekening van brommers vanaf 1 september 2005 wordt een positieve ontwikkeling verwacht. Voordelen van de kentekening zijn: op het kentekenbewijs komt het toegestane geluidsvermogen te staan, het puntensysteem voor rijbewijshouders zal berijders behoedzamer maken, bekeuringen kunnen worden uitgeschreven op «afstand» of van de «foto». Verdere stappen: Wenselijk zou zijn dat: de bestrijding van geluidsoverlast door brommers stijgt op de prioriteitenlijst van het OM (opname in de prestatiecontracten). de zgn. «ASO-aanpak» gepromoot gaat worden in die zin dat alle korpsen een dergelijke strikte aanpak gaan volgen. er een scherpere controle komt op de handel in niet goedgekeurde uitlaatsystemen. Toezegging: afhankelijk van de uitkomst van de inventarisatie van het NPI ben ik bereid om de aanschaf van de nieuwe gebruiksvriendelijke geluidsmeter voor de politiekorpsen te financieren. In de Toekomstagenda Milieu zal op bovenstaande aanpak nader worden ingegaan. Ik hoop u hiermee van voldoende informatie te hebben voorzien. De Staatssecretaris van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, P. L. B. A. van Geel Tweede Kamer, vergaderjaar 2005 2006, 30 300 XI, nr. 6 5