Nota voor burgemeester en wethouders Onderwerp Raadsmededeling Openb. onderwijs 1 Notagegevens Notanummer 2016000585 Datum 26042016 Programma: 09 Jeugd en onderwijs Portefeuillehouder Weth. Hartogh Heys Team KZ 2 Bestuursorgaan [X]B & W 26042016 [ ]Raad [ ]Burgemeester College van B & W Burgemeester Weth. Kolkman Weth. Hartogh Heys Weth. Rorink Weth. Grijsen Besluitenlijst d.d. d.d. d.d. [ ]Akkoordstukken [ ]Openbaar [ ]Besloten Routing d.d. Ambtelijk Opdrachtgever 15042016 Programmamanager 14042016 wethouder onderwijs 17042016 par. [X]adj.secr. 18042016 [ ]gem.secr. BIS Openbaar Status Definitief20160504 Bijlagen Begroting Stichting primair openbaar onderwijs Deventer 2016 B & W d.d.: 26042016 Besloten wordt: 1 De raadsmededeling inzake de begroting 2016 van de Stichting openbaar primair onderwijs Deventer vast te stellen; 2 de stukken aan te bieden aan de raad; 3 de nota en het besluit openbaar te maken. Financiële aspecten: Financiële gevolgen voor de gemeente? Begrotingswijziging Nee Nee Voorstel openbaarmaking conform Wet Openbaarheid Bestuur (Wob) [X] De nota en het besluit openbaar te maken [ ] De nota en het besluit openbaar te maken vergezeld van bijgaand persbericht [ ] De nota en het besluit openbaar te maken nadat [ ] De nota en het besluit openbaar te maken, behalve [ ] Het besluit openbaar te maken, maar niet de nota, gelet op artikel: [ ] De nota en het besluit niet openbaar te maken, gelet op artikel: Kennisgeving/ Bekendmaking Awb Kennisgeving (publicatie) conform Awb Bekendmaking conform Awb Nee Nee
ADVIESRADEN: Moet een van de adviesraden gehoord worden of op de hoogte gesteld? Nee Toelichting Inleiding In 2011 heeft de gemeenteraad ingestemd met de invoering van het model Raad van Toezicht in het openbaar primair onderwijs Deventer. Bij de keuze van het model Raad van Toezicht is onder meer de bevoegdheid van de gemeente om de begroting en jaarrekening goed te keuren komen te vervallen. Vanwege de grondwettelijke eindverantwoordelijkheid van de gemeente is daarom in de statuten van de stichting een bepaling opgenomen dat de Raad van Toezicht tweemaal per jaar uw college in de gelegenheid stelt de begroting en de jaarrekening te bespreken. Het bestuur is hierbij aanwezig. Dit overleg heeft onlangs plaatsgevonden. In dat overleg is de begroting 2016 besproken. In deze raadsmededeling wordt u op de hoogte gebracht van onze bevindingen en bieden wij u de begroting 2016 ter kennisname aan. Beoogd resultaat De bevindingen over de begroting 2016 van de stichting openbaar primair onderwijs mede te delen aan de gemeenteraad. Kader Grondwettelijke zorg voor voldoende openbaar lager onderwijs in de gemeente. Statuten Stichting openbaar primair onderwijs Deventer. Argumenten voor en tegen De financiële positie van de Stichting openbaar primair onderwijs Deventer is in 2015 aanmerkelijk gewijzigd. In een paar jaar tijd, waarin meer is uitgegeven dan er als baten binnen kwamen, zijn de reserves behoorlijk geslonken. Waar het in het begin vooral de bedoeling was om te investeren in onderwijs, is het daarna lastig gebleken, om bij de dalende inkomsten de uitgaven voldoende te beperken. Budgetten zijn niet voldoende bewaakt en dat heeft geleid tot overschrijdingen op de jaarlijkse begrotingen. Dit, in combinatie met een enkele onvoorziene tegenvallers, is dit ook het beeld bij het opmaken van de jaarrekening van 2015. De begroting laat over 2016 een tekort zien van 508.000. In het najaar, bij het opstellen van de begroting voor 2016, werd duidelijk, dat bij ongewijzigd beleid ten aanzien van de uitgaven, het onmogelijk wordt om inkomsten en uitgaven weer in balans te krijgen. Het verder uitputten van de reserves van de stichting kan uiteindelijk ernstige gevolgen hebben. Deze zorgen met betrekking tot de financiën heeft het bestuur gedeeld met de Raad van Toezicht, de directeuren van scholen en de Gemeenschappelijke medezeggenschapsraad. Naast een jaarbegroting voor 2016 heeft de stichting ook een meerjarenbegroting opgesteld voor de jaren 2016 tot en met 2019. Hoewel het ook gewenst zou zijn om de uitgaven in 2016 al voldoende terug dringen, om verdere tekorten te voorkomen, is dat in de begroting niet gelukt. Te ingrijpende maatregelen in 2016 zouden namelijk ook gevolgen kunnen hebben voor de kwaliteit van het onderwijs en dat is uiteraard niet wenselijk. Vanaf 2017 moet het lukken om de uitgaven terug te dringen en in lijn te brengen met wat er aan middelen binnenkomt. De stichting heeft inmiddels wel maatregelen getroffen om de inkomsten en uitgaven weer in balans te brengen. Enkele van deze (belangrijkste) maatregelen zijn: Andere inrichting van de afzonderlijke schoolbegrotingen, zoals het opnemen van de personele baten en lasten en de afschrijvingslasten voor de komende jaren. Schooldirecteuren hebben meer daardoor meer inzicht in de ontvangsten en uitgaven van hun school. Kritische afweging welke investeringen in 2016 echt noodzakelijk zijn en welke uitgesteld kunnen worden.
Doelstelling met betrekking tot verlaging van het verzuimpercentage waardoor er minder kosten ontstaan voor vervanging. Verlaging van personeelslasten. Dit komt door daling van het leerlingaantal. Op dit moment spelen er geen gedwongen ontslagen, omdat er vanwege natuurlijk verloop voldoende mensen uit dienst gaan. Aan de materiele kant zijn ook doelen gesteld met betrekking tot het realiseren van een inkoopvoordeel voor het afsluiten van een aantal nieuwe contracten. Afspraken op school en stichtingsniveau om te voorkomen dat budgetten die voor 2016 beschikbaar zijn gesteld niet worden overschreden. De Raad van Toezicht en het bestuur van de stichting zijn van mening dat zij met de inzichten die zij nu hebben, en de te treffen maatregelen, ervoor zorgen dat zij de financiën onder controle krijgen. Extern draagvlak (partners) De begroting 2016 is door Raad van Toezicht en het bestuur van de stichting besproken met alle directeuren van de scholen en met de Gemeenschappelijke medezeggenschapsraad van het openbaar primair onderwijs. Financiële consequenties Niet van toepassing. Aanpak/uitvoering Gelet op de financiele situatie van de Stichting zal in samenspraak met de Raad van Toezicht en de bestuurder de financiele ontwikkelingen in komende periode nauw worden gemonitoord met in achtneming van een ieders verantwoordelijkheid.
RAADSMEDEDELING Onderwerp Raadsmededeling Openb. onderwijs Mededelingennr 2016000585 Portef.houder Weth. Hartogh Heys Team KZ BenWbesluit d.d.: 26 april 2016 1. Inleiding: waarom deze mededeling In 2011 heeft de gemeenteraad ingestemd met de invoering van het model Raad van Toezicht in het openbaar primair onderwijs Deventer. Bij de keuze van het model Raad van Toezicht is onder meer de bevoegdheid van de gemeente om de begroting en jaarrekening goed te keuren komen te vervallen. Vanwege de grondwettelijke eindverantwoordelijkheid van de gemeente is daarom in de statuten van de stichting een bepaling opgenomen dat de Raad van Toezicht tweemaal per jaar ons college in de gelegenheid stelt de begroting en de jaarrekening te bespreken. Het bestuur is hierbij aanwezig. Dit overleg heeft onlangs plaatsgevonden. In dat overleg is de begroting 2016 besproken. In deze raadsmededeling wordt u op de hoogte gebracht van onze bevindingen en bieden wij u de begroting 2016 ter kennisname aan. 2. Kader Grondwettelijke zorg voor voldoende openbaar lager onderwijs in de gemeente. Statuten Stichting openbaar primair onderwijs Deventer. 3. Kern van de boodschap De begroting van de stichting laat over 2016 een tekort zien van 508.000. Dit wordt vooral veroorzaakt door dalende (rijks)inkomsten en onvoldoende bewaking van de budgetten. De stichting heeft inmiddels de nodige maatregelen genomen om inkomsten en uitgaven weer in balans te krijgen. In samenspraak met de Raad van Toezicht en de bestuurder zal de gemeente de financiele ontwikkelingen in komende periode monitoren. 4. Nadere toelichting De financiële positie van de Stichting openbaar primair onderwijs Deventer is in 2015 aanmerkelijk gewijzigd. In een paar jaar tijd, waarin meer is uitgegeven dan er als baten binnen kwamen, zijn de reserves behoorlijk geslonken. Waar het in het begin vooral de bedoeling was om te investeren in onderwijs, is het daarna lastig gebleken, om bij de dalende inkomsten de uitgaven voldoende te beperken. Budgetten zijn niet voldoende bewaakt en dat heeft geleid tot overschrijdingen op de jaarlijkse begrotingen. Dit, in combinatie met een enkele onvoorziene tegenvallers, is dit ook het beeld bij het opmaken van de jaarrekening van 2015. De begroting laat over 2016 een tekort zien van 508.000. In het najaar, bij het opstellen van de begroting voor 2016, werd duidelijk, dat bij ongewijzigd beleid ten aanzien van de uitgaven, het onmogelijk wordt om inkomsten en uitgaven weer in balans te krijgen. Het verder uitputten van de reserves van de stichting kan uiteindelijk ernstige gevolgen hebben. Deze zorgen met betrekking tot de financiën heeft het bestuur gedeeld met de Raad van Toezicht, de directeuren van scholen en de Gemeenschappelijke medezeggenschapsraad. Naast een jaarbegroting voor 2016 heeft de stichting ook een meerjaren begroting opgesteld voor de jaren 2016 tot en met 2019. Hoewel het ook gewenst zou zijn om de uitgaven in 2016 al voldoende terug dringen, om verdere tekorten te voorkomen, is dat in de begroting niet gelukt. Te ingrijpende maatregelen in 2016 zouden namelijk ook gevolgen kunnen hebben voor de kwaliteit van het onderwijs en dat is uiteraard niet wenselijk. Vanaf 2017 moet het lukken om de uitgaven terug te dringen en in lijn te brengen met wat er aan middelen binnenkomt.
De stichting heeft inmiddels wel maatregelen getroffen om de inkomsten en uitgaven weer in balans te brengen. Enkele van deze (belangrijkste) maatregelen zijn: Andere inrichting van de afzonderlijke schoolbegrotingen, zoals het opnemen van de personele baten en lasten en de afschrijvingslasten voor de komende jaren. Schooldirecteuren hebben meer daardoor meer inzicht in de ontvangsten en uitgaven van hun school. Kritische afweging welke investeringen in 2016 echt noodzakelijk zijn en welke uitgesteld kunnen worden. Doelstelling met betrekking tot verlaging van het verzuimpercentage waardoor er minder kosten ontstaan voor vervanging. Verlaging van personeelslasten. Dit komt door daling van het leerlingaantal. Op dit moment spelen er geen gedwongen ontslagen, omdat er vanwege natuurlijk verloop voldoende mensen uit dienst gaan. Aan de materiele kant zijn ook doelen gesteld met betrekking tot het realiseren van een inkoopvoordeel voor het afsluiten van een aantal nieuwe contracten. Afspraken op school en stichtingsniveau om te voorkomen dat budgetten die voor 2016 beschikbaar zijn gesteld niet worden overschreden. De Raad van Toezicht en het bestuur van de stichting zijn van mening dat zij met de inzichten die zij nu hebben, en de te treffen maatregelen, er voor zorgen dat zij de financiën onder controle krijgen. Gelet op de financiele situatie van de Stichting zal in samenspraak met de Raad van Toezicht en de bestuurder de financiele ontwikkelingen in komende periode nauw worden gemonitoord met in achtneming van een ieders verantwoordelijkheid.
Notitie bij de begroting 2016 en meerjarenbegroting voor de Raad van Toezicht Stichting Openbaar Primair Onderwijs Deventer 1
Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Algemene uitgangspunten... 3 3. Procesbeschrijving... 4 4. Bijzonderheden begroting 2016 ten opzichte van begroting 2015... 6 5. Meerjarenbegroting 2016 tot en met 2019... 7 6. Balansprognose 2015 tot en met 2019... 11 7. Conclusie... 12 8. Vaststelling en goedkeuring... 12 2
1. Inleiding Met het opstellen van de begroting voor 2016 en de meerjarenbegroting 2016 2019 werd al snel duidelijk, dat bij ongewijzigd beleid de tekorten in de komende jaren onacceptabel hoog zouden zijn. Het voortbestaan van de stichting zou mogelijk zelfs in gevaar kunnen komen. Om die reden is een herziene versie van de begroting opgesteld die hier nu voorligt. In deze versie wordt zichtbaar dat het nog niet mogelijk is om het exploitatietekort reeds in 2016 terug te brengen tot nul. In de jaren hierna is dit, na het behalen van enkele financiële doelstellingen, die in deze notitie worden benoemd, echter wel realistisch. De begroting 2016 en de meerjarenbegroting zijn nog niet beleidsrijk te noemen. De doelen, die in het Koersplan Open, vernieuwend & verantwoordelijk voor de jaren 20152019 zijn opgenomen, zijn nog niet doorberekend. In de volgende versie voor de jaren 20172020 zal dit meer het geval moeten zijn. 2. Algemene uitgangspunten Deze begroting is samengesteld op basis van de gegevens die in december 2015 bekend waren. Het uitgangspunt voor de berekening van de bekostigingsbedragen zijn de leerlingaantallen per 1 oktober 2015. De prognoses van de leerlingaantallen van de jaren erna zijn door de directeuren van de scholen aangeleverd en gebaseerd op eigen inzichten en gemeentelijke prognoses. De lumpsumbekostiging 2015/2016 is berekend op basis van de huidige beschikking. Voor de komende jaren is geen verhoging doorgevoerd. In de vergoeding Materiële Instandhouding is een extra vergoeding buitenonderhoud opgenomen. Deze vergoeding is doorgeschoven naar de voorziening. Met betrekking tot de prestatiebox is voor de jaren 2016 tot en met 2019 respectievelijk 95 euro (2016), 140 euro (2017), en 165 euro (2018 en 2019) per leerling begroot. De lonen en salarissen zijn procentueel aangepast aan de te verwachten inkomsten voor de jaren 20172019. De gemeentelijke subsidie Schakelklassen is meegenomen bij de inkomsten. Het is onzeker of, en op welke wijze, deze gelden in de toekomst beschikbaar komen. In de begroting 2016 en meerjarenbegroting was in eerste instantie uitgegaan van het scenario, waarbij alle voorgenomen investeringen op de scholen doorgaan en alle aanpassingen conform met Meerjarenonderhoudsplan (MOP) worden uitgevoerd. In deze versie is dat niet langer het geval en zijn keuzes gemaakt ten aanzien van investeringen en onderhoud met oog op het financieel gezond houden van de stichting. Verder is uitgegaan van het in stand houden van alle scholen die uitmaken van het Openbaar Onderwijs in Deventer. Ook is de mogelijke fusie met DAM nog niet in deze cijfers verwerkt. 3
3. Procesbeschrijving De begroting 2016 is opgesteld als onderdeel van een meerjarenbegroting over de jaren 2016 tot en met 2019. De onderdelen van deze begroting zijn: Inkomstenbegroting Loonkostenbegroting Materiële kostenbegroting Investeringsbegroting Aan de basis van de inkomstenbegroting staat de telling van het aantal leerlingen per 1 oktober 2015. Deze aantallen, in combinatie met de leerlingprognoses voor de komende jaren, bepalen grotendeels de inkomsten. De leerlingprognoses zijn opgesteld door de schooldirecteuren en deze zijn achteraf besproken. Deze prognoses geven een reëel beeld van de toekomst. BRIN Schoolnaam 2014 2015 %OB 2016 %OB 2017 %OB 2018 %OB 2019 %OB 09RO obs Looschool 70 62 35% 55 36% 47 28% 41 24% 32 28% 10KW obs Slingerbos 389 365 47% 327 46% 312 38% 288 34% 265 35% 10LK obs De Rythmeen 237 226 48% 221 45% 221 45% 211 40% 199 43% 11AL obs De Sleutel 190 180 51% 181 48% 173 51% 184 43% 176 45% 11AV obs De Dorpsschool 277 277 51% 273 48% 277 44% 260 44% 254 39% 14HS obs Het Roessink 133 126 49% 124 55% 119 54% 121 49% 119 48% 14YP obs De Hagenpoort 222 216 48% 210 48% 212 49% 211 48% 212 49% 15FC obs De Schakel 129 130 52% 125 47% 119 44% 112 42% 110 36% 15IK obs Kolmenscate 367 345 42% 344 42% 324 44% 302 43% 281 48% 15LC obs Cees Wilkeshuisschool 298 278 47% 251 42% 236 39% 221 37% 215 35% 15SM obs De Paladijn 62 65 35% 67 45% 66 53% 74 58% 78 67% 15ZB obs De Hovenschool 258 263 51% 253 51% 258 45% 249 41% 246 44% 16DV obs Borgloschool 125 150 56% 149 56% 158 54% 159 48% 159 47% 27LZ obs De Wizard 803 727 43% 672 41% 623 40% 577 36% 513 40% 30AK obs De Flint (Kei 13) 139 217 60% 239 64% 256 62% 272 57% 281 52% 30AK01 obs De Kleine Planeet 185 147 69% 160 65% 169 57% 174 48% 184 49% 41862 Totaal volgens directeuren 3884 3774 48% 3651 48% 3570 46% 3456 43% 3324 44% Tintaan 110 97 111 111 111 111 Totaal met Tintaan 3994 3871 3762 2,8% 3681 4,9% 3567 7,9% 3435 11,3% %OB = percentage leerlingen in de onderbouw van de school Ontwikkeling 2015 2019 4200 4000 3800 3600 3400 3200 3000 2014 2015 2016 2017 2018 2019 leerlingen OPOD 4
Naast de leeftijd van de leerlingen en de aantallen is de gemiddeld gewogen leeftijd (GGL) van de formatie een belangrijke factor. Deze is per school berekend, maar is natuurlijk ook afhankelijk van de ontwikkelingen. Ons uitgangspunt hierbij is, dat bij de reguliere bekostiging voor Lumpsum, Personeel & Arbeid, Prestatiebox de regelgeving is gehanteerd zoals die in november 2015 gold. Vanuit de POraad is, naar aanleiding van het Onderwijsakkoord, een advies gegeven over de aanvullende bekostiging. Na overleg met de CABO, ons administratiekantoor, is gekozen voor het volgende. Bij de materiële bekostiging is de bekostiging van het ministerie van OC&W van 20 januari 2015 leidend. Met ingang van 1 januari 2015 zijn de schoolbesturen verantwoordelijk voor het buitenonderhoud van de schoolgebouwen. De middelen die hiervoor verstrekt zijn, bedragen 13,33 per vierkante meter. De loonkostenbegroting is opgesteld op medewerker niveau, rekening houdend met eventuele periodieken en toeslagen. De versie van 10 december 2015 van de CABO was hierbij het uitgangspunt. In de loonkostenbegroting is uitgegaan van een loonstijging van 5,05%. Dit is een aanname in verband met de nog af te sluiten CAOPO. Ook is, voor zover mogelijk, rekening gehouden met de nieuwe premies (ABP en Vervangingsfonds). Het proces voor het begroten van de materiële kosten en de meerjaren investeringen is afwijkend geweest ten opzichte van vorige jaren. De schooldirecteuren hebben de schoolbegrotingen, waarin nu ook de personele baten en lasten zijn opgenomen, in kleine groepjes samen met de Beleidsmedewerker Financiën opgesteld. Na afloop van deze bijeenkomst was de eerste conceptbegroting gereed, onder voorbehoud. Het tweede concept is in het directeurenoverleg besproken. Hierna zijn enkele schoolbegrotingen en investeringsplannen aangepast en verwerkt in het totaalmodel. De schoolbegrotingen vormen samen met de bovenschoolse begroting de totale begroting van de stichting. De deelbegrotingen zijn samengevoegd en beoordeeld op haalbaarheid. Met name het plannen van de investeringen voor latere jaren is nog lastig. Op basis van historie, noodzaak en liquiditeit zal is besloten welke uitgaven daadwerkelijk kunnen plaatsvinden. De separate schoolbegrotingen en de bovenschoolse begroting zijn ingezien door de auditcommissie van de Raad van Toezicht. Met het opstellen van de schoolbegrotingen is ook duidelijk geworden welke scholen de begroting rond kunnen krijgen of zelfs iets over houden en welke scholen, met name de kleinere, kampen met grote tekorten. 5
4. Bijzonderheden begroting 2016 ten opzichte van begroting 2015 Naar verwachting zal de realisatie van het exploitatieresultaat in 2015 niet conform de begroting zijn, maar een negatiever beeld geven. Onderstaand een vergelijking tussen de begrotingen van 2015 en 2016. Begroting OPOD realisatie begroting begroting t/m 3e kw. 2015 2015 2016 Rijksbijdragen OCW 14.014.220,00 17.854.636,00 18.612.070,00 Overige subsidies OCW 353.773,00 388.730,00 367.555,00 Overige overheidsbijdragen 216.492,00 637.118,00 33.100,00 Overige baten 1.769.226,00 1.381.442,00 1.169.611,59 Totaal Exploitatie Baten 16.353.711,00 20.261.926,00 20.182.336,59 Lonen en salarissen 12.974.960,00 15.963.320,00 16.231.321,11 Overige personele lasten 873.323,00 1.243.701,00 1.143.633,44 Afschrijvingen 560.000,00 753.879,00 691.555,40 Huisvestingslasten 1.038.286,00 1.362.570,00 1.244.370,34 Overige instellingslasten 640.016,00 618.492,00 756.633,90 Leermiddelen 597.249,00 624.500,00 681.400,00 Totaal Exploitatie Lasten 16.683.834,00 20.566.462,00 20.748.914,19 Financiële lasten 42.446,00 90.137,00 58.574,00 Resultaat 287.677,00 214.399,00 508.003,60 Doordat er sprake is van een nieuwe opzet van de begroting zijn er enkele opvallende aspecten. De baten in 2016 zijn lager, maar de onderlinge verdeling van de baten wijkt af op bepaalde posten. Dit heeft te maken met de totstandkoming van een uniform model voor begroting en rapportage. De rijksbijdragen zijn in 2016 hoger, maar in 2015 staan de opbrengsten uit het Herfstakkoord opgenomen onder de overige overheidsbijdragen. Het is gebleken dat het lastig is om het materiële deel van de begroting op nul uit te laten uitkomen. Met name de afschrijvingskosten zullen in de toekomst niet eenvoudig terug te brengen zijn. De afschrijvingen in de begroting van 2015 waren overigens te hoog geschat. 6
Nieuwe investeringswensen vanuit de scholen zijn kritisch beoordeeld en onder andere afhankelijk van de afschrijvingslasten per school wel of niet goedgekeurd. Daarnaast zullen personele middelen ingezet moeten gaan worden ter dekking van materiële uitgaven. Het tekort in 2016 wordt overigens voor een derde veroorzaakt door twee kleine scholen. 5. Meerjarenbegroting 2016 tot en met 2019 Na nog een aanzienlijk exploitatietekort van 500.000 in 2016, wordt het tekort vanaf 2017 duidelijk minder en de rentabiliteit daalt naar minder dan 1%. Hieraan liggen maatregelen ten grondslag die hierna worden toegelicht. Begroting OPOD realisatie begroting begroting begroting begroting begroting t/m 3e kw. 2015 2015 2016 2017 2018 2019 Rijksbijdragen OCW 14.014.220,00 17.854.636,00 18.612.070,00 18.095.643,57 17.744.152,00 17.351.018,87 Overige subsidies OCW 353.773,00 388.730,00 367.555,00 526.962,70 607.647,14 588.838,59 Overige overheidsbijdragen 216.492,00 637.118,00 33.100,00 33.100,00 33.100,00 33.100,00 Overige baten 1.769.226,00 1.381.442,00 1.169.611,59 1.063.403,69 1.058.404,29 1.027.708,29 Totaal Exploitatie Baten 16.353.711,00 20.261.926,00 20.182.336,59 19.719.109,96 19.443.303,43 19.000.665,76 Lonen en salarissen 12.974.960,00 15.963.320,00 16.231.321,11 15.614.503,97 15.258.035,54 14.892.574,83 Overige personele lasten 873.323,00 1.243.701,00 1.143.633,44 934.369,92 998.713,85 1.000.057,91 Afschrijvingen 560.000,00 753.879,00 691.555,40 742.268,77 723.906,47 693.484,83 Huisvestingslasten 1.038.286,00 1.362.570,00 1.244.370,34 1.233.270,34 1.215.470,34 1.192.570,34 Overige instellingslasten 640.016,00 618.492,00 756.633,90 694.246,00 682.596,00 681.246,00 Leermiddelen 597.249,00 624.500,00 681.400,00 667.400,00 636.700,00 602.700,00 Totaal Exploitatie Lasten 16.683.834,00 20.566.462,00 20.748.914,19 19.886.059,00 19.515.422,19 19.062.633,90 Financiële lasten 42.446,00 90.137,00 58.574,00 39.574,00 29.574,00 24.574,00 Resultaat 287.677,00 214.399,00 508.003,60 127.375,04 42.544,76 37.394,15 Inkomsten De ontvangen rijksbijdragen zullen verder dalen vanwege de krimp. Er is geen indexering meegenomen aan de baten en de lastenkant. De subsidie Schakelklassen is in deze cijfers meegenomen, maar het is onzeker hoe hoog deze subsidie in de toekomst zal zijn. Hetzelfde geldt voor de regeling Impulsgelden. De renteinkomsten nemen steeds verder af. Uitgaven Personele lasten De loonkosten ontwikkelen zich als volgt: 7
Lonen en salarissen Lonen en salarissen scholen 16.220.432,00 15.208.144,84 13.932.997,72 13.677.784,54 13.349.291,74 Loonkosten management Loonkosten OOP Loonkosten vaste vervangingspool 453.408,25 557.319,91 547.111,38 533.971,67 Vergoeding VF vaste vervangingspool 444.340,08 Loonkosten extra vervanging verzuim 459.080,44 139.329,98 68.388,92 66.746,46 Vergoeding VF vervanging verzuim 459.080,44 Loonkosten vervanging eigen rekening 244.000,00 237.129,42 232.023,77 224.838,03 Loonkosten vervanging onvoorzien 100.000,00 100.000,00 75.000,00 50.000,00 Loonkosten stafbureau 551.615,27 555.000,00 562.500,00 570.000,00 Loonkostern bovenschools 118.492,62 92.726,93 95.226,93 97.726,93 Loonkosten detachering 265.828,21 250.222,50 229.534,00 229.534,00 Vergoeding detachering 257.112,00 265.828,00 250.222,50 229.534,00 229.534,00 Loonkosten vervanging WAZO 244.000,00 237.129,42 232.023,77 224.838,03 Vergoeding UWVWAZO 244.000,00 237.129,42 232.023,77 224.838,03 15.963.320,00 16.231.321,11 15.614.503,97 15.258.035,54 14.892.574,83 Dit zijn de loonkosten inclusief de jubileabedragen. De kosten van het stafbureau (inclusief bestuurder) zijn nog niet aangepast. De overige personeelskosten zijn wel conform de leerlingontwikkelingen aangepast. Het verzuimpercentage is inmiddels gedaald naar 6% over 2015. Dit is een gunstige ontwikkeling, met name met oog op het eigen risicodragerschap per 1/1/18. In de meerjarenbegroting is een doelstelling opgenomen waarbij het verzuimpercentage verder daalt van 6% in 2016 naar 5% in 2017 en uiteindelijk naar 4,5% in 2018 en 2019. Dit heeft een kostenbesparingen tot gevolg die in cijfers van de meerjarenbegroting verwerkt is. De daling van loonkosten bovenschools moet tot stand worden gebracht door de hoeveelheid ambulante tijd van vaste medewerkers op stichtingsniveau waar mogelijk terug te dringen. Een besparing op loonkosten is ook mogelijk wanneer bij vertrek van een directeur geen nieuwe directeur zal worden aangenomen. De verhouding personele lasten t.o.v. de totale lasten laat over de jaren 2015 tot en met 2019 het volgende beeld zien. 2015 2016 2017 2018 2019 rentabiliteit 1,1% 2,5% 0,7% 0,3% 0,2% pers.kst./rijksbijdrage 89,4% 87,2% 86,3% 86,0% 85,8% pers.kst. /totale lasten 77,62% 78,23% 78,49% 78,15% 78,09% Afschrijvingslasten In eerste instantie zijn alle investeringswensen op het gebied van ICT, methoden, meubilair en verbouwingen/ onderhoud in beeld gebracht. Dit gaf onderstaand beeld met te hoge afschrijvingslasten tot gevolg. 8
Investeringen 2016 2017 2018 2019 methodes 196.500,00 111.300,00 133.650,00 126.000,00 ICT 268.902,00 302.400,00 268.580,00 243.400,00 meubilair 98.314,00 verbouwingen 524.862,00 onderhoud 253.412,00 309.428,00 308.817,00 577.612,00 1.341.990,00 723.128,00 711.047,00 947.012,00 Naar aanleiding hiervan zijn de investeringswensen nader bekeken en beoordeeld. Los van te hoge afschrijvingslasten in de exploitatie, zou dit namelijk ook nadelige gevolgen hebben voor de liquiditeitspositie van de stichting. Er zijn op stichtingsniveau en op schoolniveau keuzes gemaakt ten aanzien van verbouwing/ onderhoud en ten aanzien van overige investeringen en dit heeft een afschrijvingslast tot gevolg die is opgenomen in de meerjarenbegroting. Jaarlijks zullen deze kosten scherp worden gevolgd en zullen investeringswensen kritisch worden beoordeeld en wel of niet worden goedgekeurd door de bestuurder. Huisvestingslasten Nieuw in de begroting van 2016 is de dotatie aan de voorziening buitenonderhoud. Een vergelijking met het jaar 2015 is lastig doordat de opzet van de begroting gewijzigd is. De verwachting is dat met gezamenlijke inkoop op een aantal posten inkoopvoordeel valt te behalen. In het voorjaar 2016 zal een start worden gemaakt met het in kaart brengen van de huidige contracten en zullen een aantal inkooptrajecten starten, waaronder schoonmaak. In de laatste regel van de tabel zijn de financiële doelstellingen opgenomen. De stichting zal zich hierbij laten begeleiden door een inkoop professional. Daarnaast zijn er mogelijkheden om de kosten voor herstelonderhoud terug te dringen door het inzetten van onze eigen conciërges op basis van expertise en vakmanschap. 9
Huisvestingslasten Dagelijks onderhoud 15.000,00 Herstelonderhoud 35.000,00 35.000,00 35.000,00 35.000,00 Herstelonderhoud scholen 106.000,00 76.000,00 75.000,00 75.000,00 75.000,00 Onderhoudscontracten 11.000,00 Huur kantoor 5.000,00 15.000,00 15.000,00 15.000,00 15.000,00 Kosten meerjaren onderhoud 367.000,00 91.781,10 91.781,10 91.781,10 91.781,10 meerjarenbuitenonderhoud 137.443,10 137.443,10 137.443,10 137.443,10 Advieskosten huisvesting 5.445,00 5.445,00 5.445,00 5.445,00 Onderhoud zonnepanelen 2.500,00 2.500,00 2.500,00 2.500,00 Overige huisvestingskosten MFA's 60.000,00 50.000,00 50.000,00 50.000,00 50.000,00 Overige huisvestingskosten Stafbureau 6.000,00 6.000,00 6.000,00 6.000,00 Overige huisvestingskosten scholen 61.606,00 58.606,00 58.606,00 58.606,00 Kosten asbestsanering Elektra Elektra scholen 84.509,20 84.759,20 84.909,20 85.109,20 Energieconsultant 7.000,00 6.000,00 6.000,00 6.000,00 6.000,00 Verwarming scholen 273.932,00 151.196,00 151.446,00 151.596,00 151.796,00 Water 2.500,00 Water scholen 18.410,00 18.410,00 18.410,00 18.410,00 Schoonmaak Schoonmaak scholen 454.738,00 471.065,00 473.465,00 475.365,00 477.065,00 Containerkosten Containerkosten scholen 32.900,00 16.364,00 16.364,00 16.364,00 16.364,00 Verontreinigingsheffing Verontreinigingsheffing scholen 10.700,94 10.700,94 10.700,94 10.700,94 Waterschapslasten 4.000,00 4.000,00 4.000,00 4.000,00 4.000,00 Waterschapslasten scholen 6.935,00 6.935,00 6.935,00 6.935,00 Tuinonderhoud 20.000,00 12.000,00 12.000,00 12.000,00 12.000,00 Tuinonderhoud scholen 3.500,00 2.415,00 2.415,00 2.415,00 2.415,00 Inkoopvoordelen onderh./schoonm. 20.000,00 30.000,00 50.000,00 75.000,00 1.362.570,00 1.244.370,34 1.233.270,34 1.215.470,34 1.192.570,34 Overige instellingslasten en leermiddelen Met oog op het voorkomen van exploitatietekorten in de toekomst zijn ook de overige instellingslasten kritisch bekeken. Zo zijn enkele bovenschoolse uitgaven voor onder andere advieskosten teruggebracht. Op schoolniveau geldt dat de kosten voor ICTlicenties en huur van hardware stijgen, terwijl de inkomsten dalen als gevolg van de daling van het leerlingaantal. Dit vraagt om keuzes die scholen nog moeten gaan maken. Ook hier geldt dat het centraal aanbesteden van enkele zaken inkoopvoordeel zal opleveren. Dit is echter nog niet verwerkt in de begroting. 10
6. Balansprognose 2015 tot en met 2019 Aangezien de jaarrekening 2015 nog moet worden opgesteld zijn ook de cijfers van 2015 op dit moment nog een prognose. Balansprognose 2015 2016 2017 2018 2019 Activa 1.1 Immateriële vaste activa 1.2 Materiële vaste activa 5.051.552 5.148.575 5.100.000 5.000.000 5.000.000 1.3 Financiële vaste activa Vaste Activa 5.051.552 5.148.575 5.100.000 5.000.000 5.000.000 1.4 Voorraden 1.5 Vorderingen 1.917.551 1.917.551 1.917.551 1.917.551 1.917.551 1.6 Liquide middelen 2.708.378 1.570.966 1.470.966 1.428.421 1.391.027 Vlottende activa 4.625.929 3.488.517 3.388.517 3.345.972 3.308.578 Totale activa 9.677.481 8.637.092 8.488.517 8.345.972 8.308.578 Passiva 2.1 Eigen vermogen 5.988.305 4.947.916 4.799.341 4.656.796 4.619.402 2.2 Voorzieningen 1.557.594 1.557.594 1.557.594 1.557.594 1.557.594 2.3 Langlopende schulden 2.4 Kortlopende schulden 2.131.582 2.131.582 2.131.582 2.131.582 2.131.582 Totale passiva 9.677.481 8.637.092 8.488.517 8.345.972 8.308.578 Hieronder de kengetallen die gebaseerd zijn op de prognosecijfers. De signaleringsgrenzen zijn vastgesteld door de Commissie Don. Kengetallen signalering 2015 2016 2017 2018 2019 kapitalisatiefactor 35% 35,9% 28,4% 28,3% 28,0% 28,5% solvabiliteit <20% 78% 75% 75% 74% 74% liquiditeit <0,5% 2,2 1,6 1,6 1,6 1,6 weerstandsvermogen 10% 5,2% 1,1% 1,7% 1,9% 2,2% rentabiliteit 0,00% 1,0% 2,5% 0,6% 0,2% 0,2% Met name de kapitalisatiefactor en het weerstandsvermogen dalen onder de signaleringsgrens. Dit is het gevolg van de exploitatie tekorten in voorgaande jaren. De rentabiliteit is vanaf 2017 weer iets beter. 11
7. Conclusie Wanneer de financiële doelstellingen uit de meerjarenbegroting worden gehaald, dan zal de stichting er in slagen om inkomsten en uitgaven weer in balans te krijgen. Daarnaast geldt voor 2016 dat, ondanks een begroot tekort is van 500.000, iedere kans, die er is om dit tekort kleiner te maken, zal worden aangegrepen. Met oog op de toekomst zal er binnen de stichting ook beleid moeten worden ontwikkeld ten aanzien van de kleine scholen. Daar is overigens Deventer breed, maar ook binnen Opod, al een start mee gemaakt. De financiële vertaling van dat beleid zal in een volgende (meerjaren)begroting zichtbaar moeten worden. Intern zullen de komende periode maatregelen getroffen worden om nog beter de inkomsten en uitgaven op school en stichtingsniveau, op zowel personeel als materieel gebied, te volgen en te beheersen. Nauwe samenwerking tussen de stafleden, directeuren en bestuur zal daar zeker aan bijdragen en verbetervoorstellen ten aanzien van de volgende begrotingsronde zijn er ook al. Het is ook belangrijk om de komende periode de liquiditeiten te volgen en te bewaken. Investeringen kunnen pas in gang worden gezet na een akkoord van de bestuurder. Tevens is het niet meer mogelijk dat directeuren zelfstandig contracten afsluiten en zo meerjarige verplichtingen aangaan. 8. Vaststelling en goedkeuring De Raad van Toezicht van de Stichting Openbaar Primair Onderwijs Deventer heeft de begroting 2016 en de meerjarenbegroting 2016 2019 goedgekeurd in de vergadering op 23 februari 2016. 12