Enkele veel gestelde vragen over Gevolgen concept regeerakkoord voor uitvoering Wet WOZ Verwachting van het secretariaat van de Waarderingskamer d.d. 5 juli 2002 1. Wat staat er precies in het regeerakkoord over de toekomst van de OZB en de Wet WOZ? De passages in het regeerakkoord die gewijd zijn aan de OZB zijn aan het eind van dit document weergegeven. 2. Betekenen de plannen in het regeerakkoord rond de mogelijke afschaffing van de OZB voor woningen ook dat (een deel van) de Wet WOZ wordt afgeschaft? In de tekst van het strategisch akkoord dat tussen CDA, VVD en LPF is gesloten wordt de Wet WOZ niet ter discussie gesteld. De gegevens over de objectafbakening en de waardegegevens blijven immers noodzakelijk voor de waterschapsomslagen, het eigenwoningforfait, de regulerende energiebelastingen etc. Zie ook de antwoorden op kamervragen (Luchtenveld en Van Beek d.d. 30 mei 2002) 3. Moeten de woningen nog wel gewaardeerd worden naar de waardepeildatum 1 januari 2003? Die taxaties worden immers pas gebruikt vanaf 2005 en dan is het plan om de OZB voor woningen af te schaffen al in werking getreden. Die taxaties blijven nodig voor de waterschappen en de Belastingdienst (eigenwoningforfait). De belastingplichtigen en de afnemers blijven dus belang hebben bij de tijdige afronding van een kwalitatief goede waardebepaling van woningen. De werkzaamheden voor de voorbereiding hiervan kunnen dan ook zeker niet op een laag pitje komen te staan. Als de Wet WOZ nu goed uitgevoerd wordt, is het mogelijk dat het komend kabinet in latere instantie beoordeelt of de OZB voor woningen echt met ingang van 2005 afgeschaft kan worden of dat er op dat moment onvoldoende financiële middelen voor beschikbaar zijn (zie NRC 29 juni 2002 ) of de politieke keuze dan anders uitvalt. Daarnaast is het, wanneer de OZB voor woningen wordt afgeschaft, niet uitgesloten dat de waardegegevens naar de waardepeildatum 2003 een rol gaan spelen bij de compensatie van gemeenten via het gemeentefonds 4. Heeft het nog wel zin een meerjarenplanning in te dienen? Het secretariaat van de Waarderingskamer verwacht dat er voorlopig niets verandert aan het werk dat in het kader van de Wet WOZ uitgevoerd moet worden (zie ook vraag 1). Alle mutaties moeten worden uitgevoerd, alle objecten moeten naar de waardepeildatum 2003 van een waarde worden voorzien en daarvoor moet ook de markt worden geanalyseerd. In 2005 moeten ook gewoon voor alle objecten WOZbeschikkingen worden verzonden. Het enige verschil is dat wellicht in 2005 geen OZB aanslagen voor woningen worden verzonden en daaraan gekoppeld dan geen
WOZ-beschikkingen aan huurders (die betalen dan immers geen belasting meer naar de waarde van hun woning). 5. Waar kan ik in de voorbereiding van de begroting 2003 en de meerjarenraming nu alle kosten kwijt? Hoe worden de kosten verdeeld? Op dit moment worden de uitvoeringskosten van de Wet WOZ betaald door drie partijen, waarbij de verhouding deels is gebaseerd op de opbrengst van de belastingen en deels op de hoeveelheid werk. Ook bij afschaffing van de OZB voor woningen blijft er sprake van drie afnemers, alleen zullen de totale belastinginkomsten voor de OZB sterk teruglopen. Dit kan mogelijk ook gevolgen hebben voor het aandeel in de kosten van de gemeenten ten opzichte van dat van de Belastingdienst. 6. Moeten we nog wel contracten afsluiten Zie antwoord bij indienen meerjarenplanning 7. Moeten we nog wel personeel aannemen voor het uitvoeren van de Wet WOZ? Zie antwoord bij indienen meerjarenplanning 8. Hoe moeten we omgaan met het afsluiten van contracten met dienstverlenende bedrijven of met contracten die we net afgesloten hebben? Zoals uit het antwoord bij indienen meerjarenplanning blijkt, hebben de plannen, wanneer ze uitgevoerd worden, naar het zich thans laat aanzien geen gevolgen voor de uitvoering van de Wet WOZ. Het blijft dus zaak om externe dienstverleners wanneer u deze de komende jaren nodig heeft voor de uitvoering van de activiteiten tijdig te binden aan uw gemeente. 9. Wat gebeurt er wanneer we voorlopig, tot er meer duidelijkheid bestaat over de plannen over de afschaffing van de OZB, niets meer doen aan de uitvoering van de Wet WOZ of in ieder geval aan de voorbereiding en uitvoering van de herwaardering naar peildatum 2003? Het nu stoppen van werkzaamheden leidt altijd tot problemen. Er zijn immers twee scenario s denkbaar. Scenario 1: De OZB voor woningen wordt inderdaad afgeschaft. U heeft dan nog steeds op tijd de gegevens over de niet-woningen nodig voor de belastingheffing en deze gegevens zijn voor u extra belangrijk, omdat ze de volledige belastingopbrengsten betreffen. Daarnaast hebben de waterschappen en de Belastingdienst nog steeds de gegevens over de woningen nodig. Deze afnemers zullen zeker dezelfde eisen stellen aan kwaliteit en tijdigheid van deze gegevens. Deze afnemers betalen een belangrijk deel van de rekening en bij te late levering of ondeugdelijke kwaliteit kunnen zij een schadevergoeding vragen. Scenario 2: De afschaffing gaat uiteindelijk niet door (omdat er onvoldoende financiële middelen zijn of door een andere politieke afweging op dat moment). Wanneer u nu niets doet, zijn de achterstanden opgelopen en heeft u dan grote problemen met het verzenden van WOZ-beschikkingen en het opleggen van aanslagen.
10. Wat is het oordeel van de Waarderingskamer over de plannen over de afschaffing van de OZB? Het is aan de Tweede Kamer om een oordeel te geven over de uitwerking van de plannen. De Waarderingskamer heeft daarover geen oordeel. Daarbij komt dat het voorstel naar het zich thans laat aanzien, geen effecten heeft voor de uitvoering van de Wet WOZ en daarmee voor het functioneren van de Waarderingskamer. De verwachtingen van het secretariaat van de Waarderingskamer zijn gebaseerd op de ons bekende informatie per 5 juli 2002. Mochten de ontwikkelingen aanleiding geven om onze verwachting bij te stellen dan zullen wij meteen deze informatie leveren.
WAARDERINGSKAMER NOTITIE Betreft: Passages over OZB in Regeerakkoord Datum: 5 juli 2002 Bijlage(n): Pagina 2: Hoofdlijnen: Verbetering van de zorg vergt verandering van het huidige systeem van sturing via het aanbod, naar een systeem waarin de vraag van de verzekerde bepalend is voor het aanbod. Dat vereist omvorming van het stelsel van bekostiging en ziektekostenverzekering. Daarbij zal een nominale premie worden ingevoerd. Lastenverlichting (OZB) en een inkomensafhankelijke zorgtoeslag verzekeren dat deze voor iedereen betaalbaar is. De lasten blijven in evenwicht. Ruimte voor lastenverlichting ontstaat bij de invoering van het nieuwe zorgstelsel in de loop van 2005 en door een verschuiving van het fiscaal stimuleren van de arbeidsvraag naar bevordering van het arbeidsaanbod. De OZB voor woningen en het eigen woningforfait voor huiseigenaren zonder hypotheekaftrek vervallen, een levensloopfaciliteit, een inkomensafhankelijke korting voor kinderen in de belastingen en een zorgtoeslag worden ingevoerd. Een doelmatiger en doeltreffender werkende overheid die scherpe prioriteiten stelt geeft ruimte voor ondernemen, maakt intensiveringen in veiligheid, zorg, onderwijs en een betere bereikbaarheid mogelijk. Vooreerst moet evenwel voorkomen worden dat de begroting weer omslaat in een tekort. In-grijpende bezuinigingen en lastenverzwaring in 2003 zijn onvermijdelijk om perspectief te houden op aflossing van de staatsschuld in één generatie. Pagina 10: Zorg Teneinde algemene inkomenseffecten van de invoering van het zorgstelsel in het jaar van invoering te compenseren zal in hetzelfde jaar een afgewogen pakket fiscale maatregelen worden genomen (waaronder afschaffing van de OZB voor woningen, verhoging van de algemene heffingskorting en de invoering van een inkomensafhankelijke kinderkorting). Pagina 21: Ruimtelijk ontwikkelingsbeleid en volkshuisvesting Woningcorporaties dienen op basis van prestatieafspraken de verkoop van huurwoningen aan zittende huurders te intensiveren. Aldus ontstaat er een geclausuleerd kooprecht. De hypotheekrenteaftrek blijft gehandhaafd, het eigenwoningforfait voor degenen die geen hypotheekrenteaftrek genieten vervalt. Vooral ouderen profiteren hiervan. Daarnaast wordt de gemeentelijke OZB voor woningen afgeschaft, onder volledige compensatie van de gemeenten via het Gemeentefonds. Voor wat betreft huurwoningen moet een koppeling tussen WOZ en GBA meer inzicht verschaffen in het woningenbestand, teneinde illegale bewoning op te sporen. Pagina 31: Een solide financieel kader Uitgangspunt is evenwicht in de lasten. Door lastenverschuivingen ontstaat ruimte voor aanpak van de armoedeval door een verhoging van de arbeidskorting. Voor het bereiken van een evenwichtig inkomensbeeld wordt, mede in samenhang met de invoering van een nieuw zorgstelsel in 2005, een samenstel van financiële maatregelen ingezet waaronder de introductie van een robuuste zorgtoeslag, invoering van een inkomensafhankelijke kinderkorting en een verhoging van de algemene heffings-korting. De afschaffing van de OZB voor woningen moet ook in dit verband gezien worden. 1
PASSAGES OVER OZB IN REGEERAKKOORD 5 JULI 2002 Pagina 44: Lasten 5. Fl 100 korting lokale lasten In samenhang met het afschaffen van de OZB voor woningen komt de fl100 korting te vervallen. Pagina 46: Lastenverlichting Tabel 2: Lastenverlichtende maatregelen op kasbasis (in miljarden euro) Lastenverlichting 2003 2004 2005 2006 1. Arbeidskorting 0,25 0,50 0,75 1,00 2. Levensloopregeling 0,20 a 0,20 a 0,20 a 0,20 a 0,40 0,40 0,40 0,40 3. Compensatie kwartje Kok - 0,50 0,50 0,50 4. Beperking eigen woningforfait tot betaalde hypotheekrente - - 0,25 0,25 5. Successie- en schenkingsrechten - - 0,08 0,08 Compensatie nieuwe zorgstelsel 6. Afschaffen OZB huishoudens - - 2,00 2,00 7. Kinderen ziektekosten t.l.v. rijk - - 1,30 1,30 8. Inkomensafhankelijke kinderkorting - - 0,50 0,50 9. Compensatie via bestaand fiscaal instrumentarium - - 0,92 0,92 10. Compensatie via zorgtoeslag - - 1,50 1,50 11. Reservering 0,15 a 0,30 a 0,40a 0,00 0,10 0,20 Totaal lastenverlichting 0,45 1,35 8,3 8,65 Pagina 47: Toelichting 6. Afschaffen OZB- huishoudens De OZB voor huishoudens wordt afgeschaft. 2