GROEP 5 & 6. Aanbod NME-Betuwe. Middenbouw. Versie januari 2017 FOTO: DWALEN LANGS DE NEDERRIJN, GROEP 5/6, PALET, OPHEUSDEN

GROEP 5 & 6 Aanbod NME-Betuwe Middenbouw Versie januari 2017 FOTO: DWALEN LANGS DE NEDERRIJN, GROEP 5/6, PALET, OPHEUSDEN

AANBOD voor groep 5 & 6 Aanbod Natuur en Milieu Educatie Op onze website www.nmebetuwe.nl onder Aanbod PO-BSO vindt u het meest recente aanbod met uitgebreide informatie. In deze aanbodgids vindt u een beknopt overzicht van het aanbod van NME- Betuwe, speciaal bestemd voor groep 5-6. Reserveren kan alleen via de website. Hiervoor heeft u een inlogcode ontvangen. Bent u deze inlogcode kwijt, mail dan de coördinator via nmebetuwe@gmail.com Reserveer snel, want wie het eerst komt In dit overzicht vindt u achtereenvolgens: Materiaalzendingen pagina 3 Rondom een thema een handleiding met werkbladen en per pakket voldoende concreet materiaal om er met een hele groep mee te werken. Let op: materiaalzendingen moet u bestellen vóór een uiterste datum. De afleverdatum staat vast. Meestal is het een kooppakket en wordt het uw eigendom. De materiaalzendingen via het Gelderse NME-netwerk rouleren in een cyclus van drie jaar! Leskisten pagina 4 In een leskist zitten een handleiding met lessuggesties, werkbladen en het benodigde materiaal. In een lesdoos zitten geen of weinig materialen. U leent het voor een bepaalde periode (meestal 2,5 week). De leskisten zijn onderverdeeld in vijf categorieën: 1. seizoenen / 2. natuur, planten en dieren / 3. water, bodem, lucht en weer / 4. techniek en duurzaamheid / 5. mens, voeding, gezondheid. Uitleenmaterialen pagina 14 Extra materialen als boekensets en veldwerkmaterialen die u als ondersteuning kunt lenen. Hier zit geen handleiding bij. Zoekt u iets wat (nog) niet in de lijst staat? Gewoon vragen. Inspiratie voor thema- en projectweken pagina 17 In deze rubriek staan suggesties voor een projectweek. Projecten, lessen en excursies pagina 18 Landelijke, regionale of gemeentelijke projecten, vaak aansluitend bij themadagen of -weken. U krijgt lessuggesties en/of handreikingen om zelf aan de slag te gaan. Hier zijn meestal géén kosten aan verbonden omdat ze (deels) gefinancierd worden door de gemeente of Regio Rivierenland. Een gastdocent komt in de klas of u gaat met de leerlingen onder begeleiding van een gastdocent op een buitenlocatie (boerderij, park ed.) aan de slag. Hier zijn vaak kosten aan verbonden. In de digitale catalogus nmegids.nl staan alle excursies vermeld, inclusief de kosten. De excursies zijn uitgesplitst naar locatie: in de Betuwe / in en om Hemmen / in en om Elst (gld). Elke school uit gem. Buren en Neder-Betuwe kan aan alle excursies deelnemen die in deze aanbodgids vermeld staan. (De niet genoemde zijn voor scholen uit Overbetuwe). Praktische informatie pagina 23 Hoe, waar en wanneer u de materialen en diensten van kunt gebruiken. 2

Materiaalzendingen Het aanbod van materiaalzendingen is per schooljaar verschillend. Bekijk op onze website in de digitale catalogus het aanbod voor het lopend schooljaar plus uitgebreide informatie erover. Link: www.nmebetuwe.nl/aanbod-po-bso/ Bestelperiode en afleverdatum Let op dat u voor de uiterste besteldatum bestelt en houd rekening met de vaste afleverdatum. U vindt deze in de digitale catalogus op onze website. Alle materiaalzendingen op een rij: Jaarlijks Paddenstoelen oktober Groep 1,2,3,4,5,6,7,8 3-Jaarlijks Wintergroenten Kruiden en onkruiden De makkelijke moestuin januari april, mei voorjaar Groep: 3,4,5,6,7,8 Groep: 1,2,3,4,5,6,7,8 Groep: 3,4,5,6,7,8 Van graan tot brood september t/m november Groep: 1,2,3,4,5,6,7,8 3

Leskisten Seizoenen De natuur in rust? (winter MB) Groep: 5,6 Leskist Seizoen: november t/m maart Klaslokaal en buiten De natuur in rust en vogels die onze voedselhulp kunnen gebruiken. Laat de kinderen klassikaal of in groepjes het begrip winter in de natuur zien en ontdekken met de volgende thema s: winterboom, vogelhulp, stenen, sporen, bij het wak, elzen, vroege bloeiers. Kijken naar katjes, kikkers en kriebelbeestjes (lente MB) Groep: 5,6 Leskist Seizoen: maart t/m mei Klaslokaal en buiten Wie kent geen lentekriebels, voorjaarsschoonmaak,..? Met dit lentekistje kunt u met de leerlingen buiten ontdekkingen doen naar lente-verschijnselen: ontluikende knoppen en bladeren, kikkerdril en paddensnoeren, vogelzang enz. Uiteraard met onderzoeksmaterialen. Op zoek naar mussen, madeliefjes, mieren en meer (zomer MB) Groep: 5,6 Leskist Seizoen: mei t/m september Klaslokaal en buiten Hittegolf, strand en zee. Wat maakt de zomer nou tot zomer? Met kinderen naar buiten. De natuur op zijn uitbundigst zien, voelen, ruiken, horen en ontdekken. Klassikaal of in groepjes kleurt u het begrip zomer beter in met één of meer van de 7 thema s: gras, waterdiertjes, mussen, madeliefjes, mieren, bloemdieren, veren. Speuren naar slakken en spinnen (herfst MB) Groep: 5,6 Leskist Seizoen: september t/m november Klaslokaal en buiten Hele verzamelingen kastanjes, eikels en bladeren in allerlei kleurschakeringen. Maar herfst is meer: vertrekkende vogels, overal spinnenwebben, paddenstoelen, egels die zich vol-eten voor de winterslaap. Klassikaal of in groepjes bezig zijn met de thema s: slakken, kastanjes, spinnen, paddenstoelen, wormen, bladeren, wind. Natuur, planten en dieren Bezige bijen Groep: 5,6 leskist Periode: hele jaar Klaslokaal en buiten Deze leskist behandelt in 3 lessen het thema bijen op een prikkelende wijze. In een opdrachtencircuit komt het leven van de honingbij aan bod. Daarna via een excursie, gastles of DVD het werk van de imker. En afsluitend concreet de relaties tussen de bij en de leefomgeving. Kortom: wat hebben wij met bijen en bijen met ons? 4

Bomen Groep: 1,2,3,4,5,6,7,8 Leskist Periode: hele jaar Klaslokaal en buiten Een complete kist voor de hele school, uitgesplitst voor vier leeftijdsgroepen. De kist bevat een ideeënboek en veel materialen over hout en bomen, in de breedste zin van het woord. Van het verkennen van de boom zelf en de dieren in en om de boom tot papier maken en het bouwen van een bomobiel. De boom beleven door activiteiten en d.m.v. leerlingenbladen. Het aantal lessen is zelf te bepalen: één les of een uitgebreid project. Braakballen pluizen Groep: 5,6,7,8 Leskist Periode: hele jaar Klaslokaal In deze kleine leskist vindt u materialen die u nodig heeft om braakballen (meestal: uilenballen) te laten pluizen: zoekkaarten, pincetten, kwastjes, loepjes, petrischaaltjes. En het pluisdiploma! Verder is er een korte handleiding met informatie over het pluizen zelf en uilen in het algemeen. En een DVD met een film over uilen. Dierenwelzijnslessen (voedselproducerende dieren) Groep: 1,2,3,4,5,6,7,8 http://dierenwelzijnslessen.groenkennisnet.nl leskist Periode: hele jaar Klaslokaal Deze leskist hoort bij het lesprogramma Dierenwelzijnslessen. Het complete lesprogramma is te vinden op de website. Maar ook extra s als webquests, digitale werkbladen, extra opdrachten en spelletjes. De lessen gaan over de volgende productiedieren: kip, koe, varken, geit, vis, konijn en honingbij. De leskist brengt de praktijk in de lessen. Hiermee leren kinderen al jong wat dierenwelzijn is en zijn ze beter in staat een mening te vormen over de omgang met dieren. Een appeltje te schillen.. Groep: 5,6 Leskist Periode: hele jaar Klaslokaal en buiten In de klas aan de hand van echte appels kijken wat de leerlingen allemaal al weten over appels en appelteelt. Dan leervragen formuleren en naar een echte appelteler voor praktijk en antwoorden. Bij voorkeur tussen bloesem en oogst uitvoeren. Naast zaakvakdoelen komen ook taaldoelen expliciet aan bod. Eieren en nesten van vogels Groep: 5,6 Leskist Periode: voorjaar Klaslokaal In mei leggen alle vogels een ei. Maar waar en hoe dat allemaal goed of mis kan gaan, dat weten de leerlingen vaak niet. Holenbroeders, weidevogels, schutkleuren, nestvlieders en nestblijvers: allemaal vogelzaken die aan bod komen. 5

Fossielen Groep: 6,7,8 Leskist Periode: hele jaar Klaslokaal Nu, toen, ooit en evolutie. Voor leerlingen vaak ongrijpbare begrippen in de tijd. Met behulp van deze leskist ontdekken de leerlingen allerlei aspecten over fossielen en daarmee over tijd. Visueel gemaakt door een ronddraaiende tijdlijn (in extra kist). Zaken als tijdperiodes, planten- en dierenfossielen en aanpassingen om de soort in stand te houden komen aan de orde. Er is een practicum les met 9 opdrachten. Er zitten veel fossielen in de kist. Kids for animals met o.a. dierenbeschermersspel Groep: 3,4,5,6,7,8 Leskist Periode: hele jaar Klaslokaal, evt. excursie Met het lesspel maken de leerlingen op een leuke en spannende manier kennis met dierenwelzijn. Het spel bestaat uit 24 quizvragen die zijn voorzien van videofragmenten op DVD. Een respectvolle omgang met dieren staat hierin centraal. De vragen zijn verdeeld over verschillende thema s en steeds in 3 niveaus. Verder in de leskist een aantal themakranten met verwerkingsbladen over verschillende onderwerpen zoals het dierenasiel en huisdieren. Kluts (kwijt)! Groep: 5,6 Leskist Periode: hele jaar Klaslokaal Op een zekere dag staan in de klas acht verschillende dieren uit acht verschillende biotopen (landschappen). Aan elk dier hangt een kaartje met de tekst ik ben de kluts kwijt. Uit de introductiebrief blijkt dat de dieren op school zijn afgeleverd en dat ze helemaal in de war zijn. Ze weten niet waar ze wonen, wie hun buren zijn, voor wie ze op moeten passen, wat ze graag lusten, hoe ze hun nestje/hol moeten bouwen enzovoorts. Kunnen de leerlingen de dieren helpen om de kluts weer terug te vinden? Kriebelbeestjes, klein gespuis Groep: 5,6 Leskist Periode: lente t/m herfst Klaslokaal en buiten Deze leskist bevat een handleiding en veldwerkmateriaal zoals o.a. zoekkaarten, loepjes, insectenzuigers en petrischaaltjes voor het uitvoeren van een aantal lessen + opdrachten rond het thema kleine beestjes. Aan het begin van de les gaan de leerlingen buiten op zoek naar spinnen, mieren, regenwormen of andere kriebelbeestjes. Vervolgens gaan ze aan de slag met een werkblad met vragen en opdrachten. Bevat als extra een DVD met beelden uit 'Microcosmos'. Natuur op de boerderij - middenbouw Groep: 3,4,5,6 Leskist Periode: hele jaar Klaslokaal en buiten De kinderen maken kennis met de flora en fauna op een agrarische boerderij. De planten en dieren die nodig zijn voor de bedrijfsvoering, maar ook de wilde dieren en planten rondom. De nadruk in de middenbouw ligt op wat er allemaal gedaan wordt om deze natuur op en rond de boerderij op een goede manier te beheren. Aansluitend een bedrijfsbezoek is heel erg leuk... 6

Professor van Wiegen ziet ze vliegen Groep: 4,5,6 Leskist Periode: hele jaar Klaslokaal en buiten Professor van Wiegen onderzoekt vogels. Nu is hij heel ongelukkig gevallen en heeft hij last van geheugenverlies. De leerlingen gaan hem helpen met zijn onderzoek naar anatomie, broeden/ eieren/ nesten, vogeltrek, gedrag en soort, biotoop en bescherming en vogels in de eigen omgeving. Op deze manier komen de leerlingen spelenderwijs veel te weten over vogels. Spinnen Groep: 5,6 Leskist Periode: vooral herfst Klaslokaal In de herfst zie je overal dikke spinnen en grote spinnenwebben. De reacties daarop lopen uiteen van bah, wat eng en sla maar weg.' tot 'mooi zo n web met dauwdruppels'. Wat weten kinderen van spinnen en webben? En durft u zelf een spinnenles te geven? Een les in circuitvorm: de bouw van een spin, verschillende soorten spinnen, hersenspinsels, miss-spin, houden van spinnen, wielweb,.. Vogels op school, in winter en lente Groep: 5,6,7 Project Periode: januari t/m maart Klaslokaal en buiten De kinderen maken kennis met vogels bij hen in de buurt. Centraal staat het winterseizoen en het broedseizoen, omdat dan de vogels het meest zichtbaar zijn. Stand- en trekvogels, voedsel en bijvoeren in de winter en het nestelen komen aan bod. Meedoen aan de Nationale Tuinvogeltelling voor Scholen (in januari) stimuleert kinderen de vogels in de (school)tuin goed te observeren. WonderWeb, met draadjes verbonden... Groep: 5,6 www.wonderweb.nl Leskist Periode: lente t/m herfst Klaslokaal en buiten WonderWeb is een lespakket voor groep 5 en 6 over biodiversiteit. Het laat zien dat er ook vlakbij uw school volop natuur is. Uw leerlingen gaan in groepjes met de nodige veldwerk-materialen, maximaal 30 soorten planten en dieren ontdekken. Er wordt ook duidelijk gemaakt wat de samenhang tussen deze soorten is. WonderWeb, de soortenrijke natuur in uw schoolomgeving. Zoetwatervissen Groep: 6,7 Leskist Periode: zomer en herfst Klaslokaal en buiten De leerlingen leren over vissen, de samenleving onder water en een eenvoudige voedselkringloop. Vanuit verschillende perspectieven volgt een Lagerhuis-discussie over vissen (vangen). Ze onderzoeken het water en maken een onderzoeksrapport. Hiermee trekken ze een conclusie over de waterkwaliteit en het effect ervan op de visstand. 7

Water, bodem, lucht en weer De wereld onder je voeten - middenbouw Groep: 4,5,6 leskist Periode: hele jaar In en om school In de inleidende les maken kinderen kennis met Mollie de Mol. Zij stelt een aantal vragen over Rivierenland. De kinderen kunnen deze vragen nog niet beantwoorden. Tijdens de spelles gaan de groepjes allerlei opdrachten bekijken/doen waardoor ze veel facetten uit verleden en heden ontdekken. In de afsluitende les kunnen de kinderen Mollie s vragen wel beantwoorden. Het weerbericht Groep: 5,6 Leskist Periode: hele jaar Klaslokaal en buiten De weermannen en vrouwen gaan staken! De leerlingen wordt gevraagd om het opstellen van het weerbericht over te nemen. Ze moeten de kennis en vaardigheden krijgen over 6 weerthema s: temperatuur, windrichting, windkracht, wolken en zon, neerslag en t weerkaartje. Als ze zich alles eigen hebben gemaakt, maken ze een test en verdienen een certificaat. Met dit certificaat op zak, gaan ze met hun eigen groepje als weerbureau een weerbericht opstellen en weergeven op een kaartje. Onderzoek het water met watch-water Groep: 6,7,8 Leskist Periode: lente t/m herfst Buiten bij water Watch draait om actief onderzoek doen naar het water in de eigen omgeving. Leerlingen verzamelen allerlei gegevens over water (zuurgraad, kleur, geur, diepte, helderheid, dikte baggerlaag, waterdieren, waterplanten, etc.). Daarmee maken zij een eigen onderzoeksrapport met behulp van een logboek. U krijgt een complete kist met alle benodigde veldwerkmaterialen (thermometer, helderheidschijf, ph-strookjes, dieptemeter etc.).! Over de pot en de put: Het raadsel van Rio.. Groep: 1,2,3,4,5,6,7,8 Leskist Periode: hele jaar Klaslokaal en buiten Tanden poetsen, toilet doorspoelen, (af)wassen: in huis maken we water vies en spoelen het weg door een putje. Ook het water dat buiten valt, verdwijnt.. De middenbouw onderzoekt Het raadsel van Rio: waarom overstroomt een basisschool?? Verstopping... hoe/ wat/ waar/ waarom..? Sterren en Planeten Groep: 6,7,8 Leskist Periode: hele jaar Klaslokaal, (sterrenwacht) Het opgehangen zonnestelsel vormt de basis voor deze les(sen) over de zon, maan, aarde, planeten en sterrenbeelden. Gebruik uw eigen methode en/of de cd-rom. U kunt een leestafel inrichten met de boeken. Een bezoek aan een sterrenwacht maakt het extra interessant. LEUK: kijken naar de sterren tijdens een schoolkamp. 8

Water-Land Groep: 6,7,8 www.projectwaterland.nl projectmap Periode: hele jaar Klaslokaal Water-Land is speciaal ontwikkeld voor scholen uit Regio Rivierenland. De map bestaat uit een handleiding, een bronnenboek en een cd-rom. Er worden 5 thema's behandeld: dijken bouwen en onderhouden, wat te doen bij watersnood, waterpeil regelen, water in oorlogstijd en inkomsten door water. heeft hierbij de RIVIERenLAND/Water-Land Doe & Beleeftocht voor groep 6, 7 en 8 ontwikkeld. Deze excursie dient separaat geboekt te worden. Watergoochelaar Groep: 5,6,7,8 Leskist Periode: hele jaar Klaslokaal De watergoochelaar is in de stad! Journaliste Hanneke Diepgraven heeft het gevoel dat deze meneer mensen oplicht met zijn dure watergoochelshow. Ze wil hem gaan ontmaskeren en heeft zijn goochelkist te pakken gekregen. Ze moet zelf plotseling weg, dus heeft ze de klas in een brief gevraagd de trucs te onderzoeken. Tijdens het onderzoeken van deze trucs krijgen de leerlingen spelenderwijs inzicht in acht verschillende watereigenschappen. In een krantenartikel voor de journaliste en tijdens hun eigen watergoochelshow laten ze zien dat er heel gewone watereigenschappen achter de trucs zitten en zo is de goochelaar ontmaskerd. Waterkoffer Groep: 1,2,3,4,5,6,7,8 Project Periode: hele jaar Klaslokaal Waterschap Rivierenland heeft een Waterkoffer ontwikkeld. De koffer bevat verschillende lespakketten, boeken, Dvd s, Cd s en lessuggesties als aanvulling op de lessen over water uit het NMEaanbod. Gaat u zelf naar een sloot of plas om water-onderzoek te doen? Leen dan ons set veldwerkmaterialen slootjesexcursie. Wereldwijde verbondenheid: water Groep; 5,6,7,8 Lesdoos Periode: hele jaar Klaslokaal Wereldwijde verbondenheid: Leerlingen ervaren persoonlijk dat zij, zonder zich dat dagelijks te realiseren, allerlei banden hebben met de rest van de wereld. Ze maken kennis met de dagelijkse leefwijzen van mensen in andere landen en cultuurgebieden. De themamap biedt een handleiding met achtergrond informatie en de opbouw van vier lessen plus werkbladen en vaardigheidskaarten. Water: De nadruk ligt op de omgang met natuurlijke hulpbronnen. Groep 5 wereld-water-puzzel, Groep 6 reizen over water, Groep 7 waterkringloop, Groep 8 water in groente 9

Techniek en duurzaamheid Magneten van professor Pooltjes Groep: 4,5,6 Leskist Periode: hele jaar Klaslokaal Professor Pooltjes, expert op het gebied van magneten, heeft een bezoek aan de school gebracht waarbij hij enthousiast zijn experiment heeft laten zien. Door zijn ietwat gehaaste vertrek vergeet hij zijn materialenkoffer mee te nemen. Deze staat nu nog in de klas terwijl de prof op het vliegveld staat, klaar voor vertrek. De professor verzoekt de leerlingen om zijn experimenten voort te zetten en uit te werken. Ontdekdozen Basisset Groep: 5,6,7,8 Leskist Periode: hele jaar Op school De basisset bestaat uit een serie van 7 ontdekdozen waarmee de leerlingen zelfstandig of in groepjes, zonder voorkennis, aan de slag kunnen. Met de ontdekdozen kunnen een zevental ontdekhoeken worden ingericht: 1 Magneten, 2 Kleuren, 3 Hout, 4 Ruiken, 5 Spiegels, 6 Kristallen en 7 Zeep. OntdekZelf: Geluid Groep: 6,7 Leskist Periode: hele jaar Klaslokaal Met eenvoudige experimenten leren de leerlingen de grondbeginselen van geluid zoals de samenhang van lengte en spanning van de snaar met de toonhoogte, geluidsoverdracht, versterken of verzwakken van geluid, constructies muziekinstrumenten en nog veel meer. Het practicummateriaal is voldoende voor 15 groepjes. U kunt hierbij een model van het oor lenen (geluid gehoor/oor). OntdekZelf: Warmte Groep: 6,7 Leskist Periode: hele jaar Klaslokaal Leerlingen doen proefjes rondom de thema s temperatuur, verdampen en condenseren. Het smeltpunt en kookpunt van water wordt gebruikt om zelf een thermometerschaal te maken en af te lezen. Het practicummateriaal is voldoende voor 15 groepjes. U moet uiteraard- zelf zorgen voor water en ijs. Papier hier (NME en taal) Groep:5,6 Leskist Periode: hele jaar Klaslokaal Papier: overal zie je het en iedereen gebruikt het. Maar wat is het en hoe wordt het gemaakt? Tijdens de ervaringsles maken de leerlingen zelf kringlooppapier. In de tekstles maken ze de begrijpend leesles over papier. Bij de toepassingsles praten ze over papier. Ze voelen en bekijken de soorten en ordenen die. 10

Sarah's Wereld Groep: 6,7,8 Leskoffer Periode: hele jaar Klaslokaal Via de 11- jarige Sarah komen de kinderen met verschillende situaties in aanraking. Dieren die bedreigd worden, ze volgen de weg van een colablikje, ze doen boodschappen voor Sarah s verjaardag en ze bekijken het energiegebruik op school en/of thuis. Hierdoor gaan ze nadenken over hun eigen handelen. Hoe verhoudt zich dat tot de leefomgeving? De leerlingen leren op een speelse manier de begrippen duurzaamheid, consumptief gedrag en ecologische rugzak. En ze leren hoe je minder milieubelastende en duurzamere keuzes kunt maken. Sarah en de gemeente Groep: 6,7,8 Leskoffer Periode: hele jaar Klaslokaal en buiten Let op: Dit is een vervolg op Sarah's wereld. In Sarah en de gemeente maken de kinderen een duurzaamheidsspeurtocht in hun buurt en schrijven actiepunten op (wat kan er verbeterd worden?). De actiepunten worden omgezet in wensen voor de gemeente. Deze wensen worden, tijdens een kinderraadsvergadering, gepresenteerd aan de gemeente. De gemeente stemt een of meerdere duurzaamheidsmaatregelen voor de gemeente af met de kinderen. Wereldwijde verbondenheid: kleding Groep: 5,6,7,8 lesdoos Periode: hele jaar Klaslokaal Wereldwijde verbondenheid: Leerlingen ervaren persoonlijk dat zij, zonder zich dat dagelijks te realiseren, allerlei banden hebben met de rest van de wereld. Ze maken kennis met de dagelijkse leefwijzen van mensen in andere landen en cultuurgebieden. De themamap biedt een handleiding met achtergrond informatie en de opbouw van vier lessen plus werkbladen en vaardigheidskaarten. Water: De nadruk ligt op de omgang met natuurlijke hulpbronnen. Groep 5 wat neem je mee op reis, Groep 6 grondstoffen, Groep 7 mode, Groep 8 productie en vervoer. Wereldwijde verbondenheid: vrije tijd Groep: 5,6,7,8 leskist Periode: hele jaar Klaslokaal Wereldwijde verbondenheid: Leerlingen ervaren persoonlijk dat zij, zonder zich dat dagelijks te realiseren, allerlei banden hebben met de rest van de wereld. Ze maken kennis met de dagelijkse leefwijzen van mensen in andere landen en cultuurgebieden. De themamap biedt een handleiding met achtergrond informatie en de opbouw van vier lessen plus werkbladen en vaardigheidskaarten. Vrije tijd: De nadruk ligt op de omgang met natuurlijke hulpbronnen. Groep 5 wat doe je in je vrije tijd, Groep 6 huisdieren, Groep 7 op vakantie, Groep 8 sport. 11

Zwerfafval, mooi niet! Groep: 1,2,3,4,5,6,7,8 www.zwerfafvalmooiniet.nl Lesdoos Periode: hele jaar Klaslokaal en buiten Zwerfafval: wat is het en waar komt het vandaan? Maar ook gevolgen van zwerfafval en oplossingen. Er zijn 3 lessen: zwerfafval gezocht!, afbraaktijden, hergebruik en recycling. Op de website staan weblessen, info over spreekbeurten en leerlingbladen. De handleiding krijgt u van ons. Mens, voeding en gezondheid Graan, meel en brood Groep: 4,5,6 Lesdoos Periode: hele jaar klaslokaal In dit project gaan kinderen aan de slag met brood. In 3 lessen komen het maken van graan tot brood en de smaak van brood aan bod. Het geheel wordt creatief afgesloten met broodhapjes, broodgedichtjes etc. Een bezoek aan een molenaar (bijv. in Ingen of Wageningen) kan het maalproces verhelderen. Extra dimensie krijgt de lessenserie met een bezoek aan een bakker/bakkerswinkel en/of een broodmaaltijd met allerlei verschillende broodsoorten op school. Ik heb het! gr. 1-5 en Avonturen op Longeiland gr. 5-8 Groep: 1,2,3,4,5,6,7,8 Lespakket Periode: hele jaar Klaslokaal Veel kinderen met astma worden gepest op school. Er is weinig begrip van klasgenootjes omdat astma onzichtbaar is. Daarom heeft het Astma Fonds het lespakket Ik heb t ontwikkeld. Met dit lespakket kunnen leerkrachten op alle basisschool zorgen dat er meer begrip komt voor kinderen met astma. Kaas maken Groep: 5,6,7,8 Leskist Periode: hele jaar Klaslokaal Kaas, de meeste leerlingen eten het dagelijks op de boterham, maar hoe wordt het eigenlijk gemaakt? Met behulp van deze leskist gaan de leerlingen zelf kaas maken. Door het proces zelf uit te voeren en te volgen, ontdekken de leerlingen al doende hoe dat in zijn werk gaat en wat de herkomst is van een aantal zuivelsoorten. Lesmateriaal van de GGD Groep: 1,2,3,4,5,6,7,8 Divers materiaal Periode: hele jaar Klaslokaal Het NME-centrum heeft weinig/geen leskisten over gezondheid, seksualiteit en gevoelens, lichaamsverzorging, gehandicapt zijn, pesten, genotmiddelen en dergelijke. Daarvoor verwijzen we u naar de GGD Rivierenland in Tiel. Zij hebben een groot aantal materialen voor in de klas maar ook voor ouderbijeenkomsten. 12

Smaaklessen Groep: 1,2,3,4,5,6,7,8 www.smaaklessen.nl Leskist Periode: hele jaar Klaslokaal Binnen Smaaklessen komt het thema (gezonde) voeding breed onder de aandacht. De onderwerpen die aan bod komen zijn opgedeeld in vijf pijlers: smaak, gezond eten, voedselproductie, consumentenvaardigheden en koken. Bij de laatste les koken de kinderen samen en leren ze dat bij eten ook sociale vaardigheden horen. Digitaal alle leerlingbladen, veel suggesties en digibord-links. Van graan tot brood Groep: 3,4,5 Leskist Periode: hele jaar Klaslokaal Leerlingen leren alle fases van in het productieproces van brood kennen door deze zelf uit te voeren: zaaien, dorsen, wannen, malen, zeven. Alle benodigde materialen en grondstoffen bevinden zich in de kist plus een oventje. Voorzien van handleiding, werkbladen en een dvd. Wilt u brood bakken? Dan moet u voor de ingrediënten zorgen. Wereldwijde verbondenheid: voedsel Groep: 5,6,7,8 Lesdoos Periode: hele jaar Klaslokaal Wereldwijde verbondenheid: Leerlingen ervaren persoonlijk dat zij, zonder zich dat dagelijks te realiseren, allerlei banden hebben met de rest van de wereld. Ze maken kennis met de dagelijkse leefwijzen van mensen in andere landen en cultuurgebieden. De themamap biedt een handleiding met achtergrond informatie en de opbouw van vier lessen plus werkbladen en vaardigheidskaarten. Voedsel: De nadruk ligt op de omgang met natuurlijke hulpbronnen. Groep 5 eten koken, Groep 6 super(markt), Groep 7 wat de boer niet kent, Groep 8 ruimtegebruik. Zolang de voorraad strekt, kunnen we een pakket Tropische producten erbij leveren. 13

Uitleenmaterialen Boekenset over bomen en het bos (2 sets) Groep: 3-4-5 en 6-7-8 Materiaal Periode: hele jaar Klaslokaal en buiten Een flinke doos met boeken over het thema bomen en bos. Leuk te gebruiken samen met onze grote kist Bomen of bij de boskist. Of bij uw eigen thema / methode. We hebben ook een doos met suggesties voor lessen over bomen & bos, bijv. bomen en zintuigen, bomen en wonen, bomen en kleuren, het buitengewoon bomenproject enz. Boskist Groep: 3,4,5,6,7,8 Materiaal Periode: hele jaar Bos (of park) Ideetjes en materialen, te gebruiken voor een excursie in het bos: zoekkaarten, onderzoeksbakken, loeppotjes en vergrootglazen, muizenval, boomhoogte- en boomdiktemeters. schepjes enz. Alles zit verpakt in kunststof bakken in een opvouwbare bolderkar. Groentetuintje in de klas Groep: 3,4,5,6,7,8 Project Periode: hele jaar Klaslokaal Groentetuintje in de klas is een project over het kweken van groente. Gedurende 2½ schoolweek werken de leerlingen een paar minuutjes per dag mee om zaadjes en stronken uit te laten groeien tot smakelijke kiemen en groente. Er is een handleiding bijgevoegd en twee spannende introductieverhalen. Het project wordt afgesloten met het oogsten en opeten van de groente. Huid en Haar - Domino Groep: 1,2,3,4,5,6 Materiaal Periode: hele jaar Klaslokaal Kijken en voelen aan huid, haren of veren op 15 dominostenen van circa 12,5 x 25 cm. De bedoeling is dat de kinderen een dominoreeks maken. Er zijn twee zoekrichtingen: 1. Welke huid heeft dit dier? (vanuit de foto van een dier naar de huid) en 2. Welk dier hoort bij deze huid? (vanuit de huid naar de foto). De dieren zijn: vos, panter, paard, konijn, slang, wild zwijn, zal, ree, pauw, bruin schaap, varaan, krokodil, schildpad, wit schaap. Ook erg geschikt om te gebruiken bij een dierendagproject. Insectenkooi (vlinderkooi) Groep: 1,2,3,4,5,6,7,8 Materiaal Periode: lente t/m herfst Klaslokaal Een houten kooi ( circa 35x35x45 cm) met aan 3 zijkanten fijn gaas. Erg geschikt om het proces van ei tot insect te volgen. Als u ZELF bij de vlinderstichting een vlinderpakket bestelt, kunt u de rupsen, poppen en vlinders hierin prachtig laten bewonderen door de leerlingen. Geef bij het reserveren aan wanneer u het vlinderpakket ontvangt, dan heeft u de vlinderkooi op tijd op school. 14

Loeppotjes Groep: 1,2,3,4,5,6,7,8 Materiaal Periode: hele jaar Klaslokaal en buiten Loeppotjes: ongelofelijk handig en eenvoudig te gebruiken door alle leerlingen. 15 stuks in een platte doos, dus gemakkelijk om mee te nemen. Model van een bloem Groep: 5,6,7,8 Materiaal Periode: Hele jaar Klaslokaal Kelkblad, kroonblad, stamper, meeldraden. Hoe is het nou, wat is wat? Met dit demonstratiemodel van een bloem kunt u duidelijk de bouw uitleggen. We hebben 2 verschillende modellen. Model van het oor Groep: 5,6,7,8 Materiaal Periode: Hele jaar Buiten Een duidelijk model van het oor. Bijgevoegd een leerlingblad waarop de juiste namen bij de onderdelen ingevuld kunnen worden + het antwoordblad. En natuurlijk wat eenvoudige informatie. Natuurbingo Groep: 6,7,8 Materiaal Periode: hele jaar Klaslokaal Het bekende Bingo-spel voor natuurliefhebbers! Het spel wordt gespeeld aan de hand van een natuurverhaal. In het verhaal komen dieren, planten en vruchten voor die overeenkomen met de afbeeldingen op de Bingokaart. Een fiche kan gelegd worden op de afbeelding die benoemd is. Degene die daarmee de kaart als eerste vol heeft, roept het welbekende BINGO. Themadoos Vogels Groep: 5,6,7,8 Themadoos Periode: hele jaar Klaslokaal en buiten Een doos vol puzzels, spellen en boekjes over vogels. Verder twee potjes met braakballen van roofvogel en ooievaar, een verrekijker met zoekkaart vogels en een voorbeeld bouwpakket nestkastje. Leuk om te gebruiken als u een les geeft over het thema vogels, een materiaalzending Vogelrestaurant heeft besteld of bezig gaat met de Nationale Tuinvogeltelling voor Scholen (in januari). Veldwerkmateriaal: Speurtocht langs de rivier Groep: 6,7,8 Materiaal Periode: hele jaar Buiten Ontdekken welke stenen er op het rivierstrand liggen, waterdiertjes vangen en bekijken, paardenpoep uit elkaar peuteren, bloemen bekijken, een grondmonster of bodemprofiel nemen en nog veel meer. Dat kan met het materiaal en de opdrachtkaarten. U maakt zelf een keuze uit de vele mogelijkheden. (Zonder begeleider/gids!) 15

Veldwerkmateriaal voor herfst-excursie Groep: 1,2,3,4,5,6,7,8 Materiaal Periode: herfst Buiten Een verzameling materialen waarmee u de kinderen tijdens een herfst-excursie kunt laten werken. Zoekkaarten, loeppotjes, spiegeltjes, verzamelbakken enz. enz. Er zit géén docentenhandleiding en/of werkbladen bij! Veldwerkmateriaal voor water- / slootjesexcursie Groep: 1,2,3,4,5,6,7,8 Materiaal Periode: hele jaar Buiten bij water Een verzameling van schepnetjes, emmers, bakken, loeppotjes en zoekkaarten waarmee u de kinderen rondom het water kunt laten werken. Er zit geen docentenhandleiding bij! Verrekijker, 8 stuks in koffer Groep: 5,6,7,8 Materiaal Periode: hele jaar Buiten Een handzame koffer met 8 verrekijkers. Bijgevoegd: 2x 8 zoekkaarten vogels Leuk te gebruiken als u een vogelexcursie geeft. Wormenbak Groep: 1,2,3,4,5,6,7,8 Materiaal Periode: Pasen tot herfstvakantie Klaslokaal Een wormenbak, ook wel wormenhotel genoemd, is een smalle, hoge doorzichtige bak waarin laagjes grond en zand gedaan worden. Dek de zijkanten af met zwart papier of karton, Als je bovenop (rottende) bladeren en regenwormen legt, zullen de regenwormen de bladeren de grond in trekken. Na enkele dagen kun je dan de sporen van de regenwormen zien. Op deze manier is voor leerlingen begrippen als voedselkringloop / verteren van bladeren / afvalopruimers duidelijk te maken. 16

Inspiratie voor thema- of projectweek Ideeën voor een project- of themaweek. Neem contact op met om u te helpen uw project vorm te geven. Of kijk straks* in de nieuwe Themagids. *Op dit moment is bezig een nieuwe gids te maken: de Themagids. Hierin worden alle materialen en diensten van per thema weergegeven. (Zwerf-) Afval (Zwerf-) Afval (Zwerf-) Afval Interactieve weblessen: Aan de slag met afval Interactieve weblessen: Blik in de klas hele jaar hele jaar hele jaar Groep: 1,2,3,4,5,6,7,8 Groep: 5,6 Groep: 5,6 Interactieve weblessen: Plastic Heroes Digitaal Digitaal Digitaal www.aandeslagmetafval.nl www.blikindeklas.nl www.plasticheroes.nl/les Bos en bomen Natuur Projectbrieven en boeken De natuur binnen, spelmiddag over bomen hele jaar hele jaar Groep: 1,2,3,4,5,6,7,8 Groep: 5,6,7,8 lesbrieven Materialen Water Interactieve weblessen: Over water uit de kraan Water Waterschap Rivierenland hele jaar hele jaar Groep: 1,2,3,4,5,6,7,8 Groep: 1,2,3,4,5,6,7,8 Digitaal Gastlessen, excursies www.waterkennis.nl www.waterschaprivierenland.nl 17

Projecten, lessen en excursies Met alle leskisten en uitleenmaterialen haalt u de natuur in de klas. Het NME-centrum ziet ook graag de klas in de natuur. Kijk op onze website (digitale aanbodgids) voor uitgebreide informatie over alle projecten, lessen en excursies: www.nmebetuwe.nl/aanbod-po-bso/ U kunt ook altijd advies vragen voor als u zelf een idee heeft. Algemeen Boerderij-educatie Rivierenland Groep: 3,4,5,6,7,8 www.boerderijeducatierivierenland.nl Excursie Periode: hele jaar Agrarisch bedrijf Waar komt ons dagelijks voedsel eigenlijk vandaan? Wat gebeurt er allemaal in de landbouw? Het Rivierengebied staat bekend om de weilanden met koeien, akkers met groenten, boomgaarden met fruit en de (laan)bomenteelt. Boerderij-educatie is er om kinderen ervarend te laten leren dat melk, eieren en groenten niet uit de fabriek komen maar van de boerderij. Droppie Water: slootjesonderzoek Groep: 5,6,7,8 Excursie Periode: mei t/ september Sloot of plas De gids van het waterschap brengt schepnetjes, bakken, zoekkaarten en nog veel meer mee naar de onderzoekslocatie. De leerlingen gaan aan de slag: scheppen, kijken en verwonderen wat er allemaal in en om het water te vinden is. Is de sloot 'schoon' of 'vervuild'? Aan het eind krijgen de leerlingen een certificaat 'slootjesonderzoeker'. Dwaaltocht langs Waal of Nederrijn Groep: 5,6,7 Excursie Periode: Pasen tot herfstvakantie Uiterwaarden Dwaaltochten zijn avontuurlijke verkenningstochten in de uiterwaarden langs de Waal of de Nederijn. Zo n dwaaltocht brengt kinderen in contact met een nabijgelegen uiterwaard, waar maatregelen ter verbetering van de rivierveiligheid en de natuur worden gerealiseerd. De kinderen maken kennis met de kracht van de rivier en rivierveiligheid, met de bedrijvigheid van transport en delfstofwinning en ze worden betrokken bij de natuur. Binnen het project Waalweelde zijn aan de Dwaaltochten ook Fietsvaardigheidslessen gekoppeld. Die dient u als school dan zelf te regelen. In de digitale NME-gids vindt u hier meer informatie over. Groene Voetstappen www.groenevoetstappen.nl Project 5 de week in het schooljaar* *of rond de Dag van de Duurzaamheid (oktober) Groep: 1,2,3,4,5,6,7,8 Klaslokaal Een week lang Groene Voetstappen verzamelen door lopend of fietsend naar school te komen. Dat is goed voor het milieu, gezond en veilig. Elke dag besteedt u ongeveer 15 minuten aan het hoe en waarom van deze actie d.m.v. eenvoudige opdrachten. Meer info op onze website. Welke school wordt kampioen Groene Voetstappen?? 18

Nationale Tuinvogeltelling voor Scholen Groep: 1,2,3,4,5,6,7,8 www.tuinvogeltelling.nl/scholen/ Project begin / medio januari Klaslokaal, evt. Buiten In de wintermaanden hangen veel mensen vetbollen en pinda's op voor de vogels. Weten uw leerlingen welke vogels in hun omgeving te zien zijn? Doe mee met dit project en leer op een leuke manier! Voor meer informatie en al het digitaal lesmateriaal kijkt u op de website. Natuursprong, spelen tot je groen ziet Groep: 5,6,7 Excursie Periode: lente, zomer, herfst Bos Hemmen In de natuur is van alles te zien en te doen. Hutten bouwen, sporen zoeken, boompje klimmen en waterdiertjes scheppen. Natuursprong is dé manier om kennis te maken met spannende kruip-door-sluipdoor paadjes, het lopen over touwbruggen en spellen als 'ren je rot' en 'herken je boom' en met pijl en boog schieten. Allemaal dingen om daarna zelf ook te doen samen met vriendjes en vriendinnetjes en het liefst in een (speel)bos. Uilen: kijken - braakballen pluizen - voedselketen snappen Groep: 5,6,7,8 Gastles (les 2) Periode: hele jaar Klaslokaal Uilen eten muizen. De onverteerbare delen braken ze uit. Als je die uitpluist, kun je zien welke muizensoort gegeten is. En als je weet wat die muis eet, is dat samen een voedselketen. Roofvogelhoudster Antoinette komt in de klas met levende uilen en een kist met braakballen en materialen. Zij vertelt over de uilen en helpt de kinderen bij het uitpluizen van de braakballen. U doet zelf de inleiding en afsluiting m.b.v. de handleiding. Warme Truiendag Groep: 1,2,3,4,5,6,7,8 www.warmetruiendag.nl Project begin februari Klaslokaal, evt. buiten In februari vindt de landelijke Warme truiendag plaats. U vraagt uw leerlingen op deze dag een extra warme trui aan te trekken, zodat u de verwarming enkele graden lager kunt zetten. Meer tips staan op de website. Gaan ze thuis ook meedoen?? Deze dag wordt georganiseerd door het Klimaatverbond en verwijst naar Verdrag van Kyoto. De verwarming 1 graad lager betekent 7 % minder energieverbruik en dus 7 % minder CO2 uitstoot. Hiermee kun je het klimaat sparen zonder comfort verlies. Waterwachter in de klas (nieuw) Groep: 5,6,7,8 Gastles Periode: hele jaar Klaslokaal Een gastdocent van het waterschap verzorgt, bijv. ter introductie, een spetterende waterles bij u op school. Aan de hand van diverse attributen zoals een zandzak, peilschaal of lisdodde geeft de waterwachter uitleg over het werk bij het waterschap. De leerlingen gaan natuurlijk zelf ook aan de slag met allerlei waterproefjes. Leuk om te combineren met een vervolgactiviteit als themales of excursie. 19

In de Betuwe Afval is goud waard Bezige Bijen en de imker Imker zoekt school hele jaar Voorjaar, zomer voorjaar, zomer Groep: 6,7,8 Groep: 5,6 Groep: 1,2,3,4,5,6,7,8 Project en excursie AVRI Leskist en bezoek imker Bezoek aan/van Imkersverenigingen Betuwe RIVIERenLAND: Dwaaltocht RIVIERenLAND: Waterland Van bloesem tot appelmoes maart t/m oktober hele jaar Half april tot eind oktober Groep: 5,6 Groep:,6,7,8 Groep: 5,6,7 o.l.v. gidsen van NME Betuwe project www.projectwaterland.nl met excursie door NME Excursie naar Educatieboerderij Benaja, Buren Wat zit er toch allemaal in en bij de sloot april t/m september Zwerfvuilactie in Week NederlandSchoon www.nederlandschoon.nl Medio maart Groep: 4,5,6 Groep: 1,2,3,4,5,6,7,8 Excursie naar Gem. Buren, Neder-Betuwe Educatieboerderij Benaja, Buren 20

In en om Hemmen Bodemdiertjes zoeken op heel veel plekjes Diertjes in en om het water Kijken en luisteren naar vogels mei t/m september mei t/m september april t/m oktober Groep 1,2,3,4,5 Groep 1,2,3,4,5 Groep 3,4,5,6,7,8 Landgoed Overbetuwe Landgoed Overbetuwe Landgoed Overbetuwe Kriebeldiertjes en waterbeestjes Op zoek naar schimmels en paddenstoelen Van luchtkasteel tot dassenburcht voorjaar, zomer, herfst herfst lente, zomer, herfst Groep: 4,5,6 Groep: 5,6 Groep: 1,2,3,4,5,6,7,8 Kasteelpark Hemmen Hemmense Bos Klas, Landgoed De Mellard In en om Elst Ontdek bos en poel: Alles groeit! Ontdek bos en poel: Werk mee! Tuinderij-excursie voorjaar, zomer najaar, winter half april tot eind oktober Groep: 1,2,3,4,5,6,7,8 Groep: 1,2,3,4,5,6,7,8 Groep: 3,4,5 De Bremerton De Bremerton Historische Tuinderij De Lentse Warmoezenier foto: SOGN 21

Praktische informatie Inschrijven/reserveren De inschrijvingen voor NME in de Betuwe lopen via internet, via NME-centrum Midden-Betuwe. Het digitale catalogus- en reserveringsprogramma nmegids.nl is te vinden op: www.nmebetuwe.nl onder AANBOD PO-BSO. Het is ook te vinden op de site www.nmeoverbetuwe.nl onder lesmaterialen/bestellen. Een stap-voor-stap handleiding hoe te werken met dit catalogus- en reserveringsprogramma vindt u op de website www.nmebetuwe.nl bovenaan in het horizontale menu, onder de knop Informatief en dan gebruiksaanwijzing nmegids.nl. Ook staan op de genoemde websites de NME aanbodgidsen voor de verschillende bouwen. Elke school heeft een eigen inlogcode en wachtwoord. Bent u dit kwijt, neem dan contact op met de NME-contactpersoon bij u op school of met de coördinator. Gedurende het schooljaar kunt u met uw codes zelf uw reserveringen maken, wijzigen en/of annuleren. U krijgt via het systeem automatisch een mailbericht van elke reservering, wijziging ed. Zorg daarom dat mailadressen correct zijn en blijven! Voor annulering gelden de volgende regels: Leskisten kunt u tot 3 dagen voor uitleendatum wijzigen of annuleren. Materiaalzendingen kunt u tot de aangegeven uiterste datum annuleren. Annuleert u later dan genoemde termijnen, dan worden de kosten in rekening gebracht. Ophalen en terugbrengen Leskisten dient de school zelf op te (laten) halen en terug te (laten) brengen naar het NME-centrum in Opheusden of een van de NME-depots. Eén week voor zowel de start als de afloop van een uitleenperiode krijgt u van ons per e-mail een herinneringsbericht met daarin ook adres en tijd. Hetzelfde voor het ophalen van pakketten van de materiaalzendingen. U kunt gebruik maken van een koeriersdienst. Geef, als u hier gebruik van wilt maken, dit aan bij uw reservering of neem hiervoor tijdig contact met ons op. Daarvoor betaalt u 15,= per keer, ongeacht aantal leskisten/materiaalpakketten. Als u leskisten en/of materiaalzendingen niet ophaalt, brengen wij deze toch volledig in rekening. Als u spullen niet, te laat of incompleet terug brengt, betaalt u een boete. Locaties, openingstijden en contactpersonen Gemeente Buren: een onbemande post in de Brede School in Maurik, in de gang bij de kamer van de locatiemanager van de OBS. Contactpersoon: Annemieke Jansen. Gemeente Neder-Betuwe: NME-centrum in Opheusden. Contactpersoon: Annemieke Jansen. Gemeente Overbetuwe: voor scholen uit Elst en Driel het NME lokaal in OBS Stap voor Stap in Elst. Contactpersoon: Netty van Cappellen. Voor de andere scholen een onbemande post in de ACBS Lammerts van Bueren in Zetten. Contactpersoon Hans Cornelissen. Op genoemde locaties staan de materialen tijdig klaar c.q. verwachten we ze terug. Wij zijn in Opheusden en Elst in ieder geval aanwezig op de ophaal/terugbrengdata en tijdstippen en verder op afspraak. Bij overmacht graag afbellen naar de contactpersoon van de locatie i.p.v. een mail sturen want die lezen we niet altijd meteen uit. Andere afspraken lopen altijd via de coördinator. Kwaliteit Alle leskisten en materiaalzendingen worden door ons nauwkeurig gecontroleerd voordat u ze krijgt. Als er iets aan mankeert/ontbreekt, wordt dat door ons vermeld. Mocht u toch nog iets anders missen, wilt u dan direct contact met ons opnemen? Daarmee kunnen we voorkomen dat we u abusievelijk kosten in rekening brengen. Raakt er iets kwijt of kapot, meldt u het ons a.u.b. bij het terugbrengen. 22

Gemeentelijke bijdragen/subsidies en eigen bijdragen De gemeenten Buren, Neder-Betuwe en Overbetuwe betalen aan hun NME-centrum een bijdrage / subsidie om aan het basisonderwijs NME te kunnen aanbieden in de vorm van leskisten, materialen, excursies en diensten. Voor het lenen van leskisten ed. betalen de scholen een eigen bijdrage. Dit bedrag is een bijdrage aan de ontwikkel- en materiaalkosten. De kosten voor de materiaalzendingen zijn 15,- per pakket (niet: per zending!). De kosten voor excursies zijn afhankelijk van aanbieder en (kunnen) verschillen per gemeente. In de netto bedragen, die de school ziet na het inloggen, zijn de gemeentelijke subsidies verwerkt. Uw school ontvangt een rekening halverwege en/of aan het einde van het schooljaar voor alle gereserveerde leskisten, afgenomen materiaalpakketten, excursies en indien van toepassing voor de koeriersdiensten. Voor materialen die zoek raken of kapot gaan, brengen wij de kosten apart in rekening. Verantwoordelijkheid Voor alle activiteiten geldt dat de verantwoordelijkheid voor leerlingen en materialen bij de school ligt. Ook als programma s (deels) door derden worden uitgevoerd of begeleid. Perioden In 2016-2017 kennen we onderstaande leenperioden. Afwijkingen hiervan zijn in overleg mogelijk, bijv. voor een kijkavond, studiedag etc. We hebben zo goed mogelijk rekening gehouden met vakanties e.d. maar dat is niet altijd eenvoudig omdat we in 2 regio s werkzaam zijn (midden en zuid) en er veel onderlinge verschillen zijn tussen de scholen. Komt een periode niet uit, bijvoorbeeld omdat er een (deel) schoolvakantie in valt? U kunt suggesties voor een andere periode doen, het is aan ons om dat te honoreren... Vraag het altijd vooraf bij uw reservering, dat werkt het prettigst voor u en voor ons. 2016 2017 Ophalen Terugbrengen Ophalen Terugbrengen wo. 07-09 vr. 23-09 wo. 11-01 vr. 27-01 wo. 28-09 vr. 14-10 wo. 01-02 vr. 17-02 wo. 02-11 vr. 18-11 wo. 08-03 vr. 24-03 wo. 23-11 vr. 16-12 wo. 29-03 vr. 21-04 wo. 10-05 wo. 24-05 wo. 31-05 vr. 16-06 wo. 21-06 vr. 07-07 Contactgegevens Stichting NME centrum Midden-Betuwe. Coördinator: Annemieke Jansen Postadres: Appelgaard 9, 4033 JA Lienden 0344-603758 / 06-20641777 Bezoekadres na afspraak: Tielsestraat 11 b, 4043 JP Opheusden 0488-429775 Mail: nmebetuwe@gmail.com website: www.nmebetuwe.nl Facebook: KvK: 41060351 IBAN: NL67 INGB 0006 8047 22 De gegevens van NME Overbetuwe vindt u op www.nmeoverbetuwe.nl/contact NME in de Betuwe Natuur- en Milieu Educatie in de Betuwe krijgt vorm door de samenwerking tussen NME Overbetuwe (dat zijn CNME t Pakhuis en Boerderij Lingezegen) en NME-centrum Midden-Betuwe. Het totale werkgebied omvat de gemeenten Overbetuwe, Neder-Betuwe en Buren. 23