EUROPEES PARLEMENT 2009-2014 Commissie verzoekschriften 6.9.2011 MEDEDELING AAN DE LEDEN Betreft: Verzoekschrift 1820/2009, ingediend door José Maria Carrasco Cano (Spaanse nationaliteit), namens de "Asociación Española de Proveedores de Impagados de la Construcción", over de situatie van de door betalingsachterstanden gedupeerde KMO's in de bouwsector 1. Samenvatting van het verzoekschrift Indiener beklaagt zich dat Richtlijn 2000/35/EG van het Europees Parlement en de Raad van 29 juni 2000 betreffende bestrijding van betalingsachterstand bij handelstransacties niet wordt toegepast in de Spaanse bouwsector, noch in de openbare noch in de particuliere. Indiener is ervan overtuigd dat deze Richtlijn in een laat stadium tot de Spaanse rechtsorde is omgezet ("Ley 3/2004") en dat de bouwsector hierdoor een dramatische aaneenschakeling van betalingsachterstanden ondervindt. 2. Ontvankelijkheid Ontvankelijk verklaard op 22 maart 2010. De Commissie is om inlichtingen verzocht (artikel 202, lid 6, van het Reglement). 3. Antwoord van de Commissie, ontvangen op 11 mei 2010 Opmerkingen van de Commissie Richtlijn 2000/35/EG betreffende bestrijding van betalingsachterstand bij handelstransacties is op 29 december 2004 in Spaanse wetgeving ("Ley 3/2004") omgezet. Het dient echter verduidelijkt te worden dat deze richtlijn niet voorziet in de harmonisering van betalingstermijnen maar in het wettelijk recht op interest in geval van betalingsachterstand. Artikel 3 Interest in geval van betalingsachterstand Artikel 3, lid 1, onder a) en b) bepaalt dat interest in geval van betalingsachterstand verschuldigd CM\876842.doc PE441.363v03-00 In verscheidenheid verenigd
is met ingang van de dag volgend op de datum voor betaling of op het verstrijken van de termijn voor betaling, welke zijn vastgesteld in de overeenkomst. Indien er in de overeenkomst geen datum of termijn voor betaling is vastgesteld, is interest automatisch zonder aanmaning verschuldigd 30 dagen na de ontvangst door de schuldenaar van de factuur of een gelijkwaardig verzoek tot betaling. Het Hof van Justitie heeft bevestigd dat "zoals volgt uit artikel 3, lid 1, sub a, van Richtlijn 2000/35, het partijen in beginsel vrijstaat om in hun overeenkomst de betalingsdatum of -termijn vast te leggen. Enkel bij ontbreken van contractuele bepaling ter zake, geldt de in artikel 3, lid 1, sub b, van die richtlijn bedoelde wettelijke termijn van 30 dagen". (arrest van het Hof van 11 december 2008, Commissie/Spanje, zaak C-380/06, punten 17 en 18). Artikel 3, lid 2, bepaalt dat de schuldeiser recht heeft op interest voor betalingsachterstand. Echter, er dient voor ogen te worden gehouden dat deze bepaling een recht verleent en niet de schuldeiser verplicht om interest voor betalingsachterstand in rekening te brengen. Het is daarom aan de schuldeiser te beslissen of interest voor betalingsachterstand wordt verhaald. Artikel 4 Eigendomsvoorbehoud Artikel 10 van de Spaanse wet "Ley 3/2004" van 29 december 2004 zet artikel 4 van de richtlijn om. Het Hof van Justitie heeft aangegeven dat uit artikel 4 niet kan worden afgeleid "dat zij andere regels raakt dan die op grond waarvan met zoveel woorden de verkoper en de koper vóór de levering van goederen uitdrukkelijk een beding van eigendomsvoorbehoud kunnen opnemen en de verkoper eigenaar van de goederen kan blijven totdat de koopprijs volledig is betaald." Voorts bepaalde het Hof dat de regels die betrekking hebben op de tegenwerpbaarheid van bedingen van eigendomsvoorbehoud aan derden, wier rechten door Richtlijn 2000/35/EG niet worden geraakt, nog steeds bij uitsluiting door de interne rechtsorden van de lidstaten worden beheerst. (arrest van het Hof van Justitie van 26 oktober 2006, Commissie/Italië, zaak C-302/05, punten 29 en 30). De door indiener aangekaarte kwestie kan dus worden opgelost door in de overeenkomst een beding van eigendomsvoorbehoud op te nemen. Artikel 5 Invorderingsprocedures voor onbetwiste schulden Alle schuldenaren hebben de mogelijkheid om schulden te betwisten. Dit is bijvoorbeeld vastgelegd in Verordening (EG) nr. 805/2004 van het Europees Parlement en de Raad van 21 april 2004 tot invoering van een Europese executoriale titel voor niet-betwiste schuldvorderingen, en in Verordening (EG) nr. 1896/2006 van het Europees Parlement en de Raad van 12 december 2006 tot invoering van een Europese betalingsbevelprocedure. Wat betreft invorderingsprocedures voor onbetwiste schulden bepaalt de richtlijn dat binnen een periode van 90 kalenderdagen een executoriale titel kan worden verkregen. Echter, niets belet de lidstaten om een kortere termijn vast te stellen. Overeenkomstig artikel 6, lid 2, mogen lidstaten bepalingen handhaven of in werking doen treden die gunstiger zijn voor de schuldeiser. Conslusie Het verzoekschrift bevestigt de analyse van de Commissie dat er overweldigend bewijs bestaat dat, ondanks de inwerkingtreding van Richtlijn 2000/35/EG, betalingsachterstand bij PE441.363v03-00 2/6 CM\876842.doc
handelstransacties nog steeds een algemeen probleem vormt binnen de EU (waaronder in Spanje) en dat de economische crisis de situatie verergert. De Commissie heeft daarom op basis van deze analyse een voorstel tot wijziging van de huidige richtlijn ingediend [COM(2009)0126)] dat, indien goedgekeurd door de Raad en het Europees Parlement, schuldeisers voorziet van aanvullende instrumenten waarmee zij in geval van betalingsachterstand volledig en doeltreffend hun rechten kunnen uitoefenen. Schuldeisers zullen met name recht op een forfaitaire vergoeding van de invorderingskosten krijgen, en aanvullende maatregelen zullen overheidsinstanties ontmoedigen te laat te betalen. Overheidsinstanties zullen bijvoorbeeld verplicht worden rekeningen voor handelstransacties die tot het leveren van goederen of het verrichten van diensten leiden, binnen 30 dagen te voldoen, en aan hen zullen strengere sancties worden opgelegd als zij nalaten op tijd te betalen. Dit voorstel voor een richtlijn wordt momenteel onderzocht door de medewetgevers (de Europese Raad en het Europees Parlement - 2009/0054(COD)). 4. Antwoord van de Commissie, ontvangen op 8 oktober 2010 (REV) Ondanks de inwerkingtreding van Richtlijn 2000/35/EG, is betalingsachterstand bij handelstransactie nog steeds een algemeen probleem in de EU (onder meer in Spanje). De Commissie heeft daarom een voorstel ingediend om de huidige richtlijn [COM(2009)0126] te wijzigen. Eens aangenomen zal dit voorstel schuldeisers voorzien van aanvullende instrumenten waarmee zij in geval van betalingsachterstand volledig en doeltreffend hun rechten kunnen uitoefenen. Dit voorstel voor een richtlijn wordt momenteel onderzocht door de medewetgevers (de Europese Raad en het Europees Parlement - 2009/0054(COD)). Een akkoord in eerste lezing werd bereikt op 13 september 2010 en zal door het Europees Parlement aangenomen worden tijdens de plenaire van oktober. Overheidsdiensten zullen bijvoorbeeld rekeningen voor handelstransacties die tot het leveren van goederen of het verrichten van diensten leiden, binnen 30 dagen moeten voldoen. In geval van betalingsachterstand door overheidsdiensten, zullen schuldeisers automatisch het recht hebben interest te vorderen voor de late betalingen, die niet lager kan zijn dan de wettelijk vastgelegde rentevoet (in de richtlijn vastgelegd op minimum 8%). Bovendien kunnen zij een vergoeding eisen voor redelijke invorderingskosten. 5. Aanvullend antwoord van de Commissie, ontvangen op 6 september 2011 (REV II) Opmerkingen van de Commissie Richtlijn 2000/35/EG betreffende bestrijding van betalingsachterstand bij handelstransacties is op 29 december 2004 in Spaanse wetgeving ("Ley 3/2004") omgezet. Er dient allereerst verduidelijkt te worden dat deze richtlijn niet voorziet in de harmonisering van betalingstermijnen, maar in het wettelijk recht op interest in geval van betalingsachterstand. Artikel 3 Interest in geval van betalingsachterstand Artikel 3, lid 1, onder a) en b) bepaalt dat interest in geval van betalingsachterstand verschuldigd is met ingang van de dag volgend op de datum voor betaling of op het verstrijken van de termijn voor betaling, welke zijn vastgesteld in de overeenkomst. Indien er in de overeenkomst geen CM\876842.doc 3/6 PE441.363v03-00
datum of termijn voor betaling is vastgesteld, is interest automatisch zonder aanmaning verschuldigd 30 dagen na de ontvangst door de schuldenaar van de factuur of een gelijkwaardig verzoek tot betaling. Het Hof van Justitie heeft bevestigd dat "zoals volgt uit artikel 3, lid 1, sub a, van Richtlijn 2000/35, het partijen in beginsel vrijstaat om in hun overeenkomst de betalingsdatum of -termijn vast te leggen. Enkel bij ontbreken van contractuele bepaling ter zake, geldt de in artikel 3, lid 1, sub b, van die richtlijn bedoelde wettelijke termijn van 30 dagen". (arrest van het Hof van 11 december 2008, Commissie/Spanje, zaak C-380/06, punten 17 en 18). Artikel 3, lid 2, bepaalt dat de schuldeiser recht heeft op interest voor betalingsachterstand. Deze bepaling verleent echter een recht en verplicht de schuldeiser niet om interest voor betalingsachterstand in rekening te brengen. Het is daarom aan de schuldeiser te beslissen of interest voor betalingsachterstand wordt verhaald. Artikel 4 Eigendomsvoorbehoud Artikel 10 van de Spaanse wet "Ley 3/2004" van 29 december 2004 zet artikel 4 van de richtlijn om. Het Hof van Justitie heeft aangegeven dat uit artikel 4 niet kan worden afgeleid "dat zij andere regels raakt dan die op grond waarvan met zoveel woorden de verkoper en de koper vóór de levering van goederen uitdrukkelijk een beding van eigendomsvoorbehoud kunnen opnemen en de verkoper eigenaar van de goederen kan blijven totdat de koopprijs volledig is betaald." Voorts bepaalde het Hof dat de regels die betrekking hebben op de tegenwerpbaarheid van bedingen van eigendomsvoorbehoud aan derden, wier rechten door Richtlijn 2000/35/EG niet worden geraakt, nog steeds bij uitsluiting door de interne rechtsorden van de lidstaten worden beheerst. (arrest van het Hof van Justitie van 26 oktober 2006, Commissie/Italië, zaak C-302/05, punten 29 en 30). De door indiener aangekaarte kwestie kan dus worden opgelost door in de overeenkomst een beding van eigendomsvoorbehoud op te nemen. Artikel 5 Invorderingsprocedures voor onbetwiste schulden Alle schuldenaren hebben de mogelijkheid om schulden te betwisten. Dit is bijvoorbeeld vastgelegd in Verordening (EG) nr. 805/2004 van het Europees Parlement en de Raad van 21 april 2004 tot invoering van een Europese executoriale titel voor niet-betwiste schuldvorderingen, en in Verordening (EG) nr. 1896/2006 van het Europees Parlement en de Raad van 12 december 2006 tot invoering van een Europese betalingsbevelprocedure. Wat betreft invorderingsprocedures voor onbetwiste schulden bepaalt de richtlijn dat gewoonlijk binnen een periode van 90 kalenderdagen een executoriale titel kan worden verkregen. Er dient echter op te worden gewezen dat betwiste schuldvorderingen en de diverse procedures voor gedwongen executie van een executoriale titel buiten het toepassingsgebied van Richtlijn 2000/35/EG vallen. (Arrest van het Hof (Eerste kamer) van 11 september 2008, Caffaro Srl v Azienda Unità Sanitaria Locale RM/C. Zaak C-265/07). Gedwongen executieprocedures blijven voorbehouden aan de nationale wetgeving van de lidstaten. Echter, niets belet de lidstaten om een kortere termijn vast te stellen. Overeenkomstig artikel 6, lid 2, mogen lidstaten bepalingen handhaven of in werking doen treden die gunstiger zijn voor de schuldeiser. PE441.363v03-00 4/6 CM\876842.doc
Conclusie Het verzoekschrift bevestigt de analyse van de Commissie dat ondanks een correcte omzetting van Richtlijn 2000/35/EG, betalingsachterstand bij handelstransacties nog steeds een algemeen probleem vormt binnen de EU (waaronder in Spanje) en dat de economische crisis de situatie verergert. Een nieuwe Richtlijn 2011/7/EU van het Europees Parlement en de Raad betreffende bestrijding van betalingsachterstand bij handelstransacties, die strengere bepalingen bevat, is op 16 februari 2011 aangenomen en moet uiterlijk 16 maart 2013 zijn omgezet in de nationale wetgeving van de EU-27. De belangrijkste punten van de nieuwe richtlijn zijn: o Overheidsdiensten zullen rekeningen voor handelstransacties die tot het leveren van goederen of het verrichten van diensten leiden, binnen 30 dagen moeten voldoen. Alleen in speciale omstandigheden, en indien uitdrukkelijk overeengekomen tussen de overeenkomstsluitende partijen en indien gerechtvaardigd, mogen overheidsdiensten de betalingstermijnen verlengen naar maximaal 60 dagen. o Lidstaten kunnen de algemene regel van een betalingstermijn van 30 dagen optioneel verlengen naar maximaal 60 dagen voor openbare bedrijven en openbare entiteiten die gezondheidszorg leveren. o Bedrijven moeten hun facturen betalen binnen 60 dagen, tenzij uitdrukkelijk anders overeengekomen en dit niet volledig onrechtvaardig voor de schuldeiser is. o Bedrijven hebben niet alleen automatisch recht op interest voor betalingsachterstand maar ook op een minimaal vast bedrag van EUR 40 als vergoeding voor terugvorderingskosten en ze kunnen vergoeding van alle resterende redelijke terugvorderingskosten eisen. o De wettelijk vastgelegde rentevoet voor betalingsachterstand wordt de referentievoet, plus ten minste 8 procentpunten. Overheden mogen geen vaste rentevoet voor betalingsachterstand onder de wettelijk vastgelegde rentevoet vaststellen. o Bedrijven hebben meer mogelijkheden om volledig onredelijke voorwaarden en praktijken aan te vechten. Bijvoorbeeld, een overeenkomst waarin rente voor betalingsachterstand uitdrukkelijk wordt uitgesloten, wordt als volledig onredelijk beschouwd. o Lidstaten moeten de rentevoet voor betalingsachterstand publiceren, zodat ondernemingen deze rentevoet makkelijk kunnen achterhalen. o Het vaststellen van een code voor prompte betaling wordt aangemoedigd. o Er kunnen zelfs kleine rentebedragen voor betalingsachterstand worden gevorderd. o Lidstaten mogen doorgaan met het handhaven of in werking doen treden van wet- en regelgeving die gunstiger is voor de schuldeiser dan de bepalingen van de richtlijn. De Commissie zal bedrijven ondersteunen bij het presenteren van de nieuwe bepalingen en de bewustmaking hierover. Dit wordt bereikt door een informatiecampagne voor bedrijven betreffende het bestrijden van betalingachterstand bij handelstransacties die in 2012 in alle CM\876842.doc 5/6 PE441.363v03-00
lidstaten wordt georganiseerd en een proefproject over de snelle en efficiënte executie van uitstaande vorderingen door kleine en middelgrote ondernemingen met een grensoverschrijdend werkgebied. Het laatste bestaat uit het opzetten van een deelsite over kredietbeheer op het e- justitieportaal en het organiseren van "Kredietbeheerseminars voor kmo's" 1. Met deze maatregelen wil de Commissie een correcte omzetting en tenuitvoerlegging van de onlangs aangenomen richtlijn in de lidstaten vergemakkelijken en een cultuur van prompte betaling binnen de Europese Unie bevorderen. 1 http://ec.europa.eu/enterprise/newsroom/cf/itemlongdetail.cfm?item_id=5288&lang=en&tpa=0&displaytype=fo&f osubtype=p&ref=newsbytheme%2ecfm%3flang%3den%26displaytype%3dfo%26fosubtype%3dp%26tpa%3d0 %26period%3Dlatest%26month%3D%26page%3D1. PE441.363v03-00 6/6 CM\876842.doc