Jaarverslag 2012 Samen bouwen aan de toekomst!
Editoriaal Onze gezondheidszorg wordt internationaal geprezen, want het zou een voorbeeld zijn van toegankelijkheid, solidariteit, dekking en vrijheid van keuze. Toch wordt het voortbestaan van ons systeem zwaar op de proef gesteld, nu we de tering naar de nering moeten zetten. Het evenwicht tussen de openbare uitgaven en de nieuwe uitdagingen in de gezondheidszorg (vergrijzing, chronische ziektes, nieuwe technologische middelen, ) moet hersteld worden. Het is meer dan ooit nodig om een globale visie te bepalen voor de gezondheidszorg in België, gezien de toenemende versnippering van de bevoegdheden en de beslissingsprocessen. Die globale visie moet overigens gepaard gaan met concrete en meetbare doelstellingen, zodat men zeker is dat de openbare geldmiddelen juist besteed worden, op een manier die beantwoordt aan de noden van de bevolking. Als onafhankelijke en apolitieke actor, hebben wij deze oefening al gemaakt in 2012 door de publicatie van onze 10 krijtlijnen voor de Toekomst van de Gezondheidszorg. Dit initiatief is een uitnodiging voor al wie bekommerd is om het algemeen belang: men mag zich niet blindstaren op de korte termijn, er moet een einde komen aan het oeverloze politieke en institutionele debat en de aangebrachte wijzigingen moeten passen in een toekomstgericht en duurzaam gezondheidsstelsel. Om ons zo goed mogelijk voor te bereiden op die veranderingen, hebben wij in 2012 een aantal belangrijke werven opgestart via ons strategisch plan 2012-2015. Dit plan weerspiegelt onze ambitie om vrank en vrij vooruit te blikken en om onze positie te versterken als een degelijk alternatief voor de traditionele zuilen. Xavier Brenez Directeur-generaal Gustave Nowicki Voorzitter
Jaarverslag2012
14 30 42 48 65 Verplichte verzekering Aanvullende verzekering Publicaties & events Financieel verslag U zoekt contact met ons?
De Landsbond van de Onafhankelijke Ziekenfondsen Wie zijn we? Groep MLOZ = Mutualités Libres Onafhankelijke Ziekenfondsen De Onafhankelijke Ziekenfondsen staan garant voor een kwaliteitsvolle dienstverlening binnen het kader van de verplichte én aanvullende verzekering, aangepast aan de hedendaagse eisen en behoeften De organisatie 2.074.706 leden Freie Krankenkasse 279 plaatselijke kantoren Onafhankelijk Ziekenfonds Securex Omnimut Mutualité Libre de Wallonie 7 apolitieke ziekenfondsen Euromut Onafhankelijk Ziekenfonds OZ 19% De Onafhankelijke Ziekenfondsen verzekeren meer dan 19% van de Belgische bevolking Partenamut Partena Ziekenfonds 2.449 bedienden Wat doen we? Wettelijke gesprekspartner ten aanzien van de overheid en de actoren in de verplichte verzekering, geneeskundige verzorging en uitkeringen Kenniscentrum voor specifieke materies zoals de reglementering, medische aspecten, internationale verdragen, asset management, juridische aspecten en strategische studies Dienstencentrum voor activiteiten waarbij centralisatie zorgt voor meer efficiëntie en een aanzienlijke productiviteitswinst
Communautaire structuren De Onafhankelijke Ziekenfondsen beschikken over gedecentraliseerde structuren voor ondersteuning en coördinatie in het kader van sociale hulpverlening, thuiszorg, het uitlenen van materiaal en, meer algemeen, mantelzorg ten voordele van de leden. De vzw Sozialdienst der Freien Krankenkasse, die bevoegd is voor de leden van de Duitstalige Gemeenschap. De maatschappij van onderlinge bijstand MOB Zorgkas van de Onafhankelijke Ziekenfondsen, die de leden gedomicilieerd in Vlaanderen of Brussel de voorzieningen aanbiedt die zijn vastgelegd in het kader van de zorgverzekering. Ondersteunende entiteiten VEBESS Deze vzw is eigenares van de gebouwen waarin de zetel van de Landsbond van de Onafhankelijke Ziekenfondsen gevestigd is en van het zorgverblijfcentrum Dunepanne. Ze biedt ook opleidingen aan in de ziekteverzekering. VMOB Ziekenfonds voor Hospitalisatiekosten ZHK. Deze Verzekeringsmaatschappij van Onderlinge Bijstand groepeert de producten Hospitalia en Dentalia Plus (zie pagina 32). M TEAM De vzw M-team levert de informatica - toepassingen en beheert alle geconsolideerde technische infrastructuren ter ondersteuning van de Core Business van de Onafhankelijke Ziekenfondsen. HEARIS De coöperatieve vereniging HEARIS fungeert als aankoopcentrale voor het informaticamateriaal van de Onafhankelijke Ziekenfondsen.
De overheden zouden de ziekenfondsen beter moeten gebruiken Xavier Brenez, Directeur-generaal van de Landsbond van de Onafhankelijke Ziekenfondsen, staat stil bij de sleutelmomenten van het jaar 2012. De opmaak van het Strategisch Plan 2012-2015 was een belangrijke etappe van het jaar 2012. Vanwaar dit plan? Onze strategische reflectie was ingegeven door onze veranderende omgeving. Het is niet nieuw dat er dingen veranderen, maar het gaat alsmaar vlugger en de effecten zijn beter voelbaar. Er wordt natuurlijk druk uitgeoefend op de administratiekosten van de ziekenfondsen en de effecten van de administratieve vereenvoudiging beginnen tastbaar te worden. Onze historisch gegroeide opdracht is aan een wijziging toe. De groeiende noden op gezondheidsgebied bieden natuurlijk kansen die de ziekenfondsen moeten aangrijpen, maar er zijn ook elementen in de context die ons ertoe nopen om onze rol te herbekijken. In hoeverre is dit Strategisch Plan een breuk met het verleden? De Onafhankelijke Ziekenfondsen beschikken over een eigen DNA en nemen al jaren aparte standpunten in. Het was niet de bedoeling om daar iets aan te veranderen, maar eerder om deze standpunten te bevestigen en te versterken. We hebben onze reflectie daarentegen toegespitst op de interne werking, en vooral op de manier waarop we onze ambities konden concretiseren. Onze ideeën zijn prima, maar hoe realiseer je ze in een omgeving met 7 ziekenfondsen, 1 Landsbond en 1 informaticabedrijf, M-team? Hoe organiseren we ons om die complexiteit te overstijgen? Onze interne governance was dus een belangrijk luik van de reflectie en dat was nodig om het juiste evenwicht te vinden tussen synergie en diversiteit. Het Strategisch Plan past ook in onze globale visie op de evolutie van de gezondheidszorg, die wij samengevat hebben in onze 10 Krijtlijnen voor de Toekomst van de Gezondheidszorg. De 10 Krijtlijnen voor de Toekomst van de Gezondheidszorg geven de aanzet voor 10 grote hervormingen van het stelsel (zie hiernaast). Als men u zou vragen om slechts één voorstel te behouden, welk voorstel moet volgens u dan absoluut gerealiseerd worden? Volgens mij is de ontwikkeling van een geïntegreerde visie op de gezondheidszorg de basis van alles. Het is noodzakelijk om een gedeelde visie te hebben op de uitdagingen, een gestructureerd plan voor het aanpakken van de grote uitdagingen. De actoren moeten meer verantwoordelijkheid krijgen, of het nu gaat om politici, ziekenfondsen of zorgverleners. Op een bepaald moment zal er absoluut een sanity check moeten komen van de uitgestippelde beleidslijnen. Men zal bijvoorbeeld moeten kijken wat de maatschappij het meest kost in termen van morbiditeit en sterftecijfers. Men zal de 5 à 10% van de bevolking moeten opsporen die 50 à 65% vertegenwoordigt van de uitgaven. Welke aandoeningen en groepen zijn terug te vinden in deze categorieën? Pakken we die problematiek wel aan zoals het hoort? Zouden we niet efficiënter kunnen werken? Is het wel echt nodig om mensen op te nemen in een ziekenhuisstructuur wanneer hun beheer, zonder aan zorg- of levenskwaliteit in te boeten, evengoed verzekerd kan worden door andere zorgcircuits zoals de thuiszorg of elders? Neem nu het voorbeeld van de thuisdialyse: dat is een techniek die we echt zouden kunnen aanmoedigen in België. De patiënten zijn vragende partij, de kostprijs voor de maatschappij is lager en de kwaliteit blijft gelijk. Met welke grote uitdagingen zullen de ziekenfondsen geconfronteerd worden in de komende jaren? De grote uitdaging voor de ziekenfondsen is dat ze hun meerwaarde moeten kunnen bewijzen aan zowel de overheden als de leden. We zitten momenteel in een model waarin de ziekenfondsen ofwel een relatief passieve rol hebben, in vergelijking met andere landen, ofwel vooral een administratieve opdracht hebben (controle). - 8 -
Er bestaan wel mechanismen voor een responsabilisering, maar die zijn zwak en de ziekenfondsen beschikken niet over de vereiste hefbomen om echt vat te hebben op de uitgaven voor geneeskundige verzorging. Wij als Onafhankelijke Ziekenfondsen willen veel meer verantwoordelijkheid krijgen en willen een actievere rol omtrent het beheer van de uitgaven, de begeleiding van een aantal doelgroepen De overheden zouden beter gebruik moeten maken van de instrumenten die de ziekenfondsen voor hen zijn. Ze zouden de ziekenfondsen moeten aanmoedigen om voor hun leden diensten te ontwikkelen zoals de begeleiding van chronisch zieken, het beheer van de afhankelijkheid, de coaching, het beheer van de nazorg enz. De ziekenfondsen zouden gezondheidsbedrijven moeten worden: ze zouden hun activiteiten moeten diversifiëren en hun dienstverlening moet proactiever worden. Welke invloed zou de 6 e Staatshervorming kunnen hebben op de rol van de ziekenfondsen? De 6 e Staatshervorming wordt gewoonlijk ervaren als potentieel bedreigend voor de rol van de ziekenfondsen. Daar is iets van aan, maar het is tegelijk ook een kans voor de ziekenfondsen om hun meerwaarde te bewijzen. De regionalisering zal aanleiding geven tot een versnippering van de beslissingsmechanismen. De ziekenfondsen zijn actief op de verschillende niveaus van ons systeem en zij kunnen een zekere coherentie van de beslissingen verzekeren. Voor bepaalde bevoegdheden die overgedragen werden naar de deelstaten (bijvoorbeeld de revalidatie), is overigens een zeer grote deskundigheid nodig en die is uiterst zeldzaam (de ziekenfondsen beschikken daar wel over). Er bestaan overigens al tal van administratieve circuits en stromen voor onder meer de betaling en de controle voor de overgedragen bevoegdheden. Het zou echt zonde zijn als de deelstaten zouden beslissen om het kind met het badwater weg te gooien en deze circuits niet te gebruiken. De administratieve en institutionele complexiteit zorgt er overigens voor dat de ziekenfondsen als tussenpersoon heel belangrijk zijn én blijven voor hun leden. Het maakt voor het lid niet uit of deze of gene bevoegdheid uitgeoefend wordt door deze of gene overheid, dan wel of een bepaald domein gedeeld wordt door het federale niveau en de deelstaten. Het lid rekent erop dat zijn ziekenfonds hem zal helpen om zijn weg te vinden in die wirwar van niveaus. Wat was ten slotte voor u het belangrijkste moment van het jaar 2012? De intense en constructieve gesprekken die we gehad hebben in het kader van de opbouw van onze toekomst. We hebben de lijst opgemaakt van onze uitdagingen en kansen, rekening houdend met de groeiende complexiteit van onze omgeving. We hebben ingezien dat het nodig was om onze werking opnieuw te bekijken: een krachtige samenwerking, gekoppeld aan het ondernemerschap dat kenmerkend is voor onze Landsbond. Alle onderdelen van onze organisatie werden hierbij betrokken - de Landsbond, de ziekenfondsen en M-team - en we hebben al onze medewerkers op de hoogte gebracht van die reflectie. De manier van samenwerken is veranderd, er werden gemeenschappelijke ploegen opgericht. We hebben al een aantal acties uit het Strategisch Plan geconcretiseerd, maar dat is slechts het begin! Dit wordt allemaal vervolgd in 2013 en de komende jaren, liefst aan dezelfde snelheid. De Visie van de Onafhankelijke Ziekenfondsen op de evolutie van de gezondheidszorg werd gepubliceerd in mei 2012 (zonder dat de politieke agenda daarom vroeg). Deze moet beschouwd worden als een oproep voor een globale reflectie over de uitdagingen van de sector en de mogelijke oplossingen. Het document somt 10 prioriteiten op, om de efficientië en het voortbestaan van onze gezondheidszorg te verzekeren. Een sterk en duurzaam beleid voor de gezondheidszorg opstellen, met een nauwe samenwerking tussen de verschillende bevoegdheidsniveaus. Mensen met chronische aandoeningen beter opvolgen en begeleiden. Oplossingen vinden voor afhankelijke personen: begeleiding van mantelzorgers, serviceflats, telegeneeskunde Een efficiënt geneesmiddelenbeleid opstellen, met o.a. meer controle op de prijzen van geneesmiddelen en het voorschrijfgedrag. Verminderen van de arbeidsongeschiktheid. De financiering van de zorg herzien. Beter gebruikmaken van de medische technologie, door een vlottere samenwerking tussen ziekenhuizen en de ondersteuning van nieuwe technologieën die hun meerwaarde hebben bewezen. Het overleg tussen verzekeringsinstellingen en zorgverleners verbeteren. De veelheid aan regels en administratie vereenvoudigen door o.a. spoed te zetten achter de informatisering van de gezondheidszorg (elektronische voorschriften en facturering enz.). De zorgsector evalueren: een inventaris opmaken van de databases, de verzameling van gegevens verbeteren enz. - 9 -
Onze uitdaging voor 2012? De toekomst voorbereiden! Het jaar 2012 was voor de Landsbond van de Onafhankelijke Ziekenfondsen een jaar van reflectie. Deze was nodig om als organisatie te kunnen evolueren en de bakens te kunnen verzetten voor de komende jaren. Al deze reflectiemomenten werden geconcretiseerd in het Strategisch plan MLOZ 2012-2015 en de visie van de Onafhankelijke Ziekenfondsen op de evolutie van de gezondheidszorg in België (zie 10 Krijtlijnen voor de Toekomst van de Gezondheidszorg op p. 9). In 2012 werden ook heel wat projecten en concrete acties op touw gezet. Hier volgen enkele voorbeelden van projecten die in 2012 gelanceerd werden en die de komende jaren een grote impact zullen hebben. STEAM Naar een performante IT en geharmoniseerde businessprocessen Het project STEAM, dat werd ingevoerd in de lente van 2012, is erop gericht om de werkmethodes en de businessprocessen van de Landsbonden en de ziekenfondsen te harmoniseren om ze geleidelijk aan op te nemen in een standaard softwareoplossing. In 2012 bereikte STEAM zijn eerste doelstelling met succes: de selectie van een software die standaard, flexibel, parametriseerbaar is, aangepast kan worden aan de specifieke eigenschappen van de ziekenfondsbusiness en rekening kan houden met de eigenheid van elk van zijn actoren. Er werd ook een duurzame governance ingevoerd om te zorgen dat er sneller en efficiënter beslissingen genomen kunnen worden. Op die manier konden beslissingsorganen, transversale domeinen, een projectcharter en financiële mechanismen bepaald worden. In eerste instantie heeft STEAM zich gefocust op de gemeenschappelijke businessen VP, AV en VMOB. Om al deze missies tot een goed einde te brengen, kan STEAM rekenen op een pluridisciplinaire ploeg, die samengesteld is uit experts van de Landsbond, de ziekenfondsen en M-team. DE ORGANISATIE V2.0 De Business Units, een geïntegreerde aanpak van de disciplines In 2012 werden de diensten van de Landsbond, dankzij de oprichting van de Business Units (B.U.), omgevormd tot een organisatie met een grotere verantwoordelijkheid en efficiëntie. De bedoeling van de B.U. is dan ook om alle rollen i.v.m. de Core Business die vroeger door verschillende diensten werden vervuld, nu door één B.U. te laten vervullen. Ze zijn dus gericht op de belangrijkste businessen, met een zekere transversale dimensie. Elke Business Unit is op die manier van A tot Z verantwoordelijk voor zijn business (expertise, dossiers, modellen, processen, informatie ). Elke B.U. fungeert als uniek contactpunt voor zijn klanten (ziekenfondsen, zorgverleners, overheid ), geeft antwoord op al hun vragen en probeert zo goed mogelijk aan hun verwachtingen te voldoen. Standaardisering, flexibiliteit en performantie zijn de sleutelwoorden die moeten leiden tot de invoering van moderne processen en tools die noodzakelijk zijn om de uitdagingen van de toekomst te kunnen aangaan. - 10 -
TOENADERING TOT M-TEAM WE = one team, one spirit 2012 was ook het jaar van de toenadering tussen de Landsbond en M-team, onze informaticaleverancier. Na jaren van strikte scheiding tussen de business en de IT, zijn de twee entiteiten overeengekomen om samen de centrale informaticadiensten te creëren. Zo is het denken in termen van WE ontstaan. Binnen deze context zagen twee fundamentele projecten het levenslicht: STEAM (zie infra) en TOM (Target Operating Model). EEN NIEUWE MODUS OPERANDI voor het directiecomité MLOZ en voor de overlegplatformen met de ziekenfondsen In 2012 heeft het Directiecomité (DC) van MLOZ zijn eigen werking onder de loep genomen en via verschillende debatten en reflecties een nieuwe modus operandi voor zichzelf bepaald. De nieuwe modus operandi is een werkingsdocument met pragmatische afspraken omtrent de governance en beslissingsprocessen van dit orgaan. Het beoogt volgende doelstellingen waar te maken: een sneller beslissingsproces een betere kwaliteit van de beslissingen een gerichte en effectieve mededeling van de beslissingen een betere uitvoering en implementatie van de beslissingen een formele en gestructureerde opvolging van de beslissingen De voorbereiding en de uitvoering van de beslissingen werden daarbij gedelegeerd aan overlegplatformen van vertegenwoordigers van de Landsbond en van alle Onafhankelijke Ziekenfondsen. Er zijn in 2012 4 centrale overlegplatformen in het leven geroepen: het platform customer experience het platform operations het platform finance het platform IT De modus operandi van het DC MLOZ vormde de basis voor de definiëring van de werking van de 4 platformen, die dan ook hun eigen modus operandi hebben uitgeschreven als aanvulling op deze van het directiecomité. De beide documenten vormen het praktische handboek voor de steering, de bespreking en de opvolging van de gemeenschappelijke projecten en acties. MLOZ 4CP wordt 4CP De Neutrale en Liberale ziekenfondsen sluiten zich aan bij het project MLOZ 4CP, For Care Provider, is een webtool waarmee de zorgverstrekkers de administratieve opvolging van hun facturen, onze weigeringen en betalingen kunnen uitvoeren en waarmee ze opzoekingen verzekerbaarheid kunnen doen. Het is het communicatiemiddel bij uitstek tussen de zorgverlener en onze facturatiedienst. Sinds december 2012 zijn we nog een stap verder gegaan: onze webtool werd ook ter beschikking gesteld van de Neutrale Ziekenfondsen. In april 2013 zullen ook de Liberale ziekenfondsen zich bij de tool aansluiten. 4CP is een project dat leeft en dat de komende jaren nog zal evolueren om steeds beter te beantwoorden aan de noden van de zorgverleners. 4CP in enkele cijfers (eind 2012): 2.554 zorgverleners gebruiken 4CP per uur loggen 20 zorgverleners in, dat is één om de drie minuten 148.452 bewegingen werden geregistreerd in 2012, een stijging met 22% in vergelijking met 2011 INSIDEOUT! Het Nieuwe Werken, een programma op maat van de Landsbond De analyse van het bestaande gebouw was de directe aanleiding voor een diepgaande reflectie over de infrastructuur van de Landsbond in al zijn aspecten. Hoe een flexibele omgeving creëren die elke toekomstige reorganisatie kan dragen en waarin werknemers hun job optimaal kunnen uitvoeren? Het antwoord op die vraag zocht de Landsbond in een vernieuwende filosofie, die voor vele bedrijven onvermijdelijk lijkt te zijn: het Nieuwe Werken (HNW). Tijd- en plaatsonafhankelijk werken is een van de basisprincipes van HNW. HNW gaat uit van een fundamenteel vertrouwen in het kunnen en de verantwoordelijkheid van elke werknemer. De Landsbond gaf in 2012 meteen vorm aan het HNWprogramma InsideOut!. Een verwijzing naar de ambitie om de expertise en drive van de medewerkers centraal te plaatsen, met 4 hoofddoelstellingen: Kennisuitwisseling en samenwerking (tussen medewerkers, met de ziekenfondsen, met externe actoren) Een mens- en resultaatgerichte cultuur (vertrouwen en verantwoordelijkheid) Tevreden werknemers (een positieve werksfeer en een betere balans werk/privé) Een verlaagde ecologische voetafdruk en een gezonde leefomgeving In 2012 werkten we ten slotte aan de fasering van het project. Een belangrijke mijlpaal in het programma is de verhuizing naar het nieuwe kantoorgebouw. Er zijn drie mogelijke snelheden bepaald om de streefdatum, 2016, te halen. - 11 -
Bestuur, directie en toezicht Raad van bestuur Leden, verkozen door de Algemene Vergadering van 24/09/2010 Voorzitter - Gustave Nowicki Directeur-generaal - Xavier Brenez Effectieve leden Sagrario Carballo-Martinez Jean Colaut Mark Coppieters Pascal Courard Xavier Darmstaedter Elisabeth de Bethune Pascal De Coene Rita De Croock Jean-Pierre de Jamblinne de Meux Erik De Lembre* Luc De Pauw Bernard De Roover Antoine De Visscher René Decat Luc Deflem Marcel Dengis Marie-Gemma Dequae Henri Dewanckele René Deweseler Olivier de Woot François Dielen Christine Dries Yves Dusart Michel Eertmans Daniel Ferette Olivier Halflants Hubert Heck Vincent Jonckheere Jacques Jonet Stefaan Lauwers Didier Lefebvre Baudouin Lemaire* Alain Levaux Robert Liénart Jean-Claude Marsin Max Martin José Massy Ronny Mattelaer Luc Matthys Eric Pellegroms Freddy Piron Eric Raes Léopold Ramboux Rudi Reyntjens Jean-Jacques Robeyns Jean Rogge Isabelle Ronsmans Christian Roulling Luk Segers Rik Selleslaghs Peter Sterckx Thierry Steylemans Michel Thays Joseph Van Den Brande Rosita Van Maele André Van Troyen Edward Van Vré Eric Vereecken Etienne Vergote Alex Verheyden* André Verlinde Jean-Pierre Vets Jean Wallemacq André Wandesmal Lucas Willemyns * Ondervoorzitters Raadgevers Henri Lafosse Walter Langer Laurent Goovaerts Patrice Courtin - 12 -
Directiecomité Voorzitter - Gustave Nowicki Directeur-generaal - Xavier Brenez Effectieve leden Rik Selleslaghs (501) Jacques Jonet (506) / Freddy Piron (vanaf 1 januari 2013) Alex Parisel (509) Hubert Heck (515) Christine Dries (516) Stefaan Lauwers (526) Pascal Courard (527) Toezicht Intern auditcomité Voorzitter - Erik De Lembre Onafhankelijke bestuurders Edward Van Vré Sagrario Carballo-Martinez Michel Eertmans Luc Deflem Extern ERNST & YOUNG Bedrijfsrevisoren B.C.V. vertegenwoordigd door Marie-Laure Moreau, vennote Vertegenwoordigers van de directie Xavier Brenez Dick Vanwolleghem - 13 -
Ledentallen Evolutie Mutaties Dotaties Uitkeringen
Verplichte verzekering
7 ziekenfondsen 1 gemeenschappelijke strategie Eind 2012 bedroeg het geconsolideerde ledental van de Onafhankelijke Ziekenfondsen 2.074.706 rechthebbenden. In vergelijking met 2011 is het globale ledental met 26.282 leden gestegen. Dit ledental is verdeeld over de 7 ziekenfondsen waarvoor elke Directeur-generaal de balans opgemaakt heeft van het jaar 2012. 386.171 leden Rik Selleslaghs: De impact van het Strategisch Plan van MLOZ was bij OZ in 2012 duidelijk merkbaar. We willen graag wijzen op 2 markante elementen. Ten eerste wil MLOZ zijn klantenaantal verder uitbreiden. Elk ziekenfonds werkt daaraan mee sinds 2012 en garandeert vanaf 2013 een minimale groei. OZ heeft in 2012 een sterke groei gerealiseerd en daarmee zijn bijdrage geleverd aan deze MLOZ-doelstelling. Een tweede belangrijk element is de IT-tool. OZ staat volledig achter dit superbelangrijke project. Ondertussen engageerden we ons ook heel concreet. Dit gebeurde onder andere door het detacheren van een fulltime manager die de business zal vertegenwoordigen in het project. 199.826 leden Freddy Piron (directeur sinds 2013): Het streven naar een gedeelde gemeenschappelijke visie doorheen het Strategisch Plan 2012-2015 MLOZ kreeg dit jaar zijn volledige dimensie in het licht van de crisis en de bijbehorende regeringsmaatregelen, die raken aan de financiering van de verzekeringsinstellingen ZIV. Het opvallendste feit voor Omnimut in 2012 was de opmaak van een eigen strategisch plan, ingegeven door de leidende principes van het nationale plan, bedoeld om de globale efficiëntie van de organisatie te verhogen en om te komen tot de onontbeerlijke rationalisering van de kosten. In het verlengde van dit plan en bovenop de fundamentele punten van dat plan, zal de inspanning moeten worden toegespitst op de verhoging van het ledental en op een verbetering van de kwaliteit van de dienstverlening die we bieden aan die leden. 617.968 leden Alex Parisel : Het Strategisch Plan van MLOZ mondde uit in een grondiger reflectie over de toekomst van de rol van de ziekenfondsen en vooral van Euromut in een veranderlijke context. Deze reflectie heeft Euromut ertoe gebracht om een alliantie te overwegen met Partenamut en Partena Ziekenfonds, zodat beter beantwoord kan worden aan de zoektocht naar synergie, harmonisering, schaalbesparingen en sociaal ondernemerschap, aangeprezen door het Strategisch Plan MLOZ. Euromut heeft overigens actief deelgenomen aan de herziening van de organisatie van de adviserend geneesheren, naar aanleiding van de centralisering van het beheer in de Landsbond. Om de toekomst veilig te stellen, heeft Euromut zijn informaticapraktijken daarenboven aangepast aan de nieuwe regels die de Landsbond bepaald heeft in overleg met M-team. - 16 -
31.108 leden Hubert Heck : In het jaar 2012 heeft de Freie Krankenkasse haar marktpositie versterkt, in lijn met de doelstellingen van het Strategisch Plan MLOZ: 35 % van de bevolking van de Duitstalige Gemeenschap is er nu klant. In overeenstemming met de nieuwe governance van de Landsbond, werd het interne beheer van de Freie geherstructureerd door de concretisering van een nieuw organigram dat o.a. een grotere responsabilisering mogelijk moet maken van de verschillende actoren. Andere markante feiten van 2012 zijn: het opstarten van een plan voor het enterprise risk management, met het oog op de realisatie van de strategische doelstellingen van het ziekenfonds en de Landsbond, alsook de voorbereiding van een business continuity plan. 104.033 leden Christine Dries : De moeilijke economische context in 2012 heeft onze gezondheidszorg zwaar op de proef gesteld en heeft het Ziekenfonds Securex naar nieuwe uitdagingen geleid. Onze strategische keuzes zijn gebaseerd op het Strategisch Plan MLOZ en de sterktes van Securex. We gebruiken innovatie als motor voor een doelgerichte differentiatie, door bijvoorbeeld in 2012 de VMOB Securex op te richten en een mutualistische verzekering te lanceren die toegespitst is op de behoeftes van zelfstandigen en hun familie. Omdat de dienstverlening aan de klant onze prioriteit is, hebben we het jaar 2012 benut om de structuur van onze operationele activiteiten aan te passen, onze processen te optimaliseren en grondig te investeren in ons menselijk kapitaal. 205.895 leden Stefaan Lauwers: Partena Ziekenfonds en Partners biedt kwalitatieve oplossingen op het vlak van gezondheid en persoonlijk comfort, zodat iedereen zo gezond, vitaal en onafhankelijk mogelijk in het leven kan staan. Dit is ook een van de belangrijkste uitgangspunten van het Strategisch Plan van MLOZ: meer zijn dan een tussenpersoon en een uitbetalingsinstelling. We investeren dus verder in innovatieve diensten op het vlak van gezondheid (bv. vitaliteitsmanagement), op het vlak van vergrijzing (bv. huishoudelijke hulp via dienstencheques) en op het vlak van gezinsondersteuning (bv. kinderopvang, strijkdiensten). Het alliantieproject met Euromut en Partenamut zal ons veel zuurstof geven - in tijden van besparing- om onze rol als sociale ondernemer versterkt op te nemen. 529.705 leden Pascal Courard : Partenamut wou ook dit jaar de klemtoon leggen op het meer en beter doen in een context die voortdurend verandert. Het beleid was dus gericht op groei, met een verhoging van de ledenportefeuille met 2,15%, maar ook en vooral op een verhoging van de kwaliteit van onze prestaties: kortere verwerkingstijden in al onze sectoren, minder vergissingen door een verbetering van onze processen (invoering van Lean Management ), ziedaar twee opvallende punten die bewijzen dat wij volop meedoen aan het Strategisch Plan van onze Landsbond. De uitdagingen voor de komende jaren zullen zijn om dat werk voort te zetten in een context waar de externe (en vooral de financiële) voorwaarden alsmaar stringenter zullen worden. Ons vermogen om ons aan te passen aan de talloze te verwachten wijzigingen én om te innoveren in het belang van onze klanten en onze andere gesprekspartners, zullen voor onze onderneming twee prioritaire thema s zijn die we tot een goed einde willen brengen, in samenspraak met onze zusterziekenfondsen. - 17 -
In de Regeling Zelfstandigen is meer dan één op de vier rechthebbenden aangesloten bij de Onafhankelijke Ziekenfondsen. - 18 -
De Onafhankelijke Ziekenfondsen in vergelijking met de andere landsbonden Op 31 december 2012 zagen de ledentallen van de verschillende VI s er als volgt uit: Verdeling van de rechthebbenden per VI op 31 december 2012 (Internationale Overeenkomsten niet meegerekend) Algemene Regeling Regeling Zelfstandigen Aantal In % Aantal In % LCM 4.065.192 41,27% 474.841 43,08% NLB 431.421 4,38% 57.368 5,20% NVSM 2.923.361 29,68% 170.384 15,46% LBB 505.238 5,13% 74.405 6,75% MLOZ 1.737.089 17,64% 321.023 29,12% HKZIV 78.524 0,80% 4.244 0,39% NMBS 109.320 1,11% 0 0,00% TOTAAL 9.850.145 100,00% 1.102.265 100,00% MLOZ telt 17,64% van de rechthebbenden van de Algemene Regeling onder zijn leden. In de Regeling Zelfstandigen is meer dan één op de vier rechthebbenden aangesloten bij de Onafhankelijke Ziekenfondsen (29,12% op 31 december 2012). Alleen de LCM telt verhoudingsgewijs (en in absolute cijfers) meer zelfstandige verzekerden. De mutaties De mutaties In en Out per rechthebbende bedroegen 39.694 in 2012. Net als de vorige jaren is dit saldo opnieuw gunstig: + 7.318 aansluitingen, tegenover +8.159 in 2011. Mutaties IN Mutaties OUT Saldo LCM 11.694 6.941 4.753 NLB 1.367 1.606-239 NVSM 8.476 5.609 2.867 LBB 1.619 925 694 HKZIV 337 1.102-765 NMBS 13 5 8 TOTAAL 23.506 16.188 7.318-19 -
Bestuurskosten Dotatie De totale besparing op de dotaties werd vastgelegd op 104 miljoen euro, gespreid over de jaren 2012-2014. Voor 2012 bedraagt de inspanning die aan de 5 landsbonden werd gevraagd 42,6 miljoen euro, wat een daling is van de dotatie met 0,46% tegenover 2011. Het bedrag aan bestuurskosten dat voor het jaar 2012 forfaitair (1) werd toegekend aan de verzekeringsinstellingen, werd vastgelegd bij Programmawet, gepubliceerd op 17/02/2012. Bij de regeringsvorming eind 2011 werd onmiddellijk werk gemaakt van een besparingsplan waaraan ook de ziekteverzekering, en in het bijzonder de werkingsmiddelen van de verzekeringsinstellingen, niet ontsnapten. Aan de vijf landsbonden (2) werd een bedrag van 1.029,8 miljoen euro (-0,46%) toegekend. Dat bedrag bestaat uit een vast gedeelte van 926,9 miljoen euro en een variabel gedeelte van 103,0 miljoen euro. Door de wet van 22 augustus 2002 houdende diverse bepalingen betreffende de geneeskundige verzorging, bedraagt het variabele gedeelte sinds 2004 telkens 10% van het jaarlijkse bedrag van de bestuurskosten. De sleutel voor de verdeling van het vaste gedeelte onder de verzekeringsinstellingen steunt op een afweging van hun ledental. Het toegekende veranderlijke gedeelte hangt af van de beoordeling door de Controledienst voor de Ziekenfondsen van de prestatiecriteria voor het beheer van de verplichte verzekering. Deze beoordeling is voor 2012 nog niet bekend. Voor 2011 behaalde onze Landsbond 95,9% van zijn maximumdotatie, tegenover 97,9% het jaar daarvoor. (1) De verzekeringsinstellingen ontvangen tevens bijkomende bedragen aan bestuurskosten, zoals bijvoorbeeld de vergoeding voor de integratie van de kleine risico s in de verplichte verzekering, of de bedragen die worden toegekend als beloning voor de gedane terugvorderingen of voor de financiële opbrengsten die werden gerealiseerd in de verplichte verzekering. (2) De HKZIV en de Kas geneeskundige verzorging van de NMBS genieten een bijzondere regeling. - 20 -
Verdeling vast gedeelte 2012 Brutobedrag Per rechthebbende Index LCM 375.334.832 82,67 96,0 LNM 45.448.432 92,98 107,9 NVSM 279.288.239 90,28 104,8 LLM 60.387.303 104,18 120,9 MLOZ 166.397.194 80,85 93,9 Totaal 926.856.000 86,14 100,0 Besteding De bruto-uitgaven Bestuurskosten van alle Onafhankelijke Ziekenfondsen samen bereikten in 2012 een bedrag van 234,6 miljoen euro, ofwel 2,8% meer dan in 2011. De loonlasten vertegenwoordigen 65% van de brutouitgaven, en nemen toe met 3,7% t.o.v. 2011. De verrekening van kosten en de diverse ontvangsten, buiten de dotatie, bedroegen 37,1 miljoen euro. Dat is een toename met 10,7%. Hierdoor stijgen de netto-uitgaven met slechts 1,4%. Besteding 2012 2011 2012 Verschil Verdeling 2012 Diensten, diverse goederen en kosten 72.780.394 72.681.477-0,1% 31% Lonen, sociale lasten en pensioenen 147.835.129 153.318.458 3,7% 65% Afschrijvingen en waardeverminderingen 3.106.678 4.168.325 34,2% 2% Overige bedrijfskosten 4.407.679 4.215.604-4,4% 2% Financiële kosten 110.284 103.093-6,5% 0% Uitzonderlijke kosten 58.679 108.858 85,5% 0% Bruto-uitgaven 228.298.843 234.595.815 2,8% 100% Doorfacturatie en opbrengsten -33.480.163-37.060.486 10,7% Netto-uitgaven 194.818.680 197.535.329 1,4% Op verzoek van de Controledienst voor de ziekenfondsen, hebben alle verzekerings instellingen hun kostenanalysemodel moeten actualiseren. Dit model moet instaan voor een zo objectief mogelijke verrekening van kosten van de verplichte verzekering naar de aanvullende verzekering en aanleunende entiteiten. De actualisering heeft geleid tot een herclassificatie van rubrieken, een standaardisering van boekingsschema s en een uniforme definitie van de te gebruiken cost drivers. Bij sommige entiteiten heeft dit een aantal verschuivingen tot gevolg tussen de rubrieken diensten, diverse goederen en kosten, afschrijvingen en waardeverminderingen en de overige bedrijfskosten. Deze drie rubrieken samen bedragen 81,1 miljoen euro, of 35% van de totale bruto-uitgaven. Tegenover 80,3 miljoen euro in 2011 betekent dit een toename van 1%. De verhoogde doorfacturatie is hier ook een gevolg van. - 21 -
Evolutie van de uitgaven voor geneeskundige verzorging in dit crisisjaar 2012 Op het niveau van het RIZIV De globale begrotingsdoelstelling 2012 bedraagt 25,63 miljard euro. De uitgaven bedragen 24,99 miljard euro. De begroting kan niet zomaar vergeleken worden met de realisaties van 2012. Om een homogene vergelijking te krijgen, moet men eerst een hele reeks budgettaire lijnen neutraliseren, bij gebrek aan uitgaven die ermee overeenstemmen. Zo krijgen we het totaal van de uitgaven die echt toegestaan waren. Internationale verdragen Negatieve uitgaven Gereserveerde bedragen Onderconsumptie Bijkomende besparingen Fonds voor medische ongevallen -146 miljoen -92 miljoen -170 miljoen -149 miljoen -20 miljoen -12 miljoen Na de neutralisering van een aantal bedragen, blijkt het tegoed zeer gering te zijn: 50,895 miljoen. De stijging van de uitgaven, met inbegrip van de uitgaven die rechtstreeks beheerd worden door het RIZIV (de eigen administratieve uitgaven), bedraagt 3,77 %. Als we ons beperken tot de uitgaven die passeren via de verzekeringsinstellingen, dan stellen we daarentegen een overschrijding vast van de toegestane uitgaven met 24,6 miljoen. In het kader van de financiële verantwoordelijkheid, zullen de verzekeringsinstellingen moeten opboksen tegen een tekort. Op het niveau van MLOZ De totale uitgaven voor MLOZ liepen op tot 3,9 miljard euro voor 2012. Ons totale aandeel in de uitgaven bedraagt dus 15,9 %. De stijging van de uitgaven MLOZ (+3,53 %) moet vergeleken worden met het totaal van de uitgaven, afgezien van de eigen uitgaven van het RIZIV (+3,87 %). De sectoren waar de groei van MLOZ die van het RIZIV duidelijk overstijgt, zijn: het militair hospitaal (differentieel van 36,16 %) de post Overblijvende (differentieel van 5 %), die uitgaven dekt die fors stijgen bij MLOZ, zoals het menselijk materiaal en de verblijven in instellingen van patiënten die lijden aan ALS, Huntington en MS de palliatieve verzorging ( differentieel van 3,03 %) de geestelijke gezondheid (differentieel van 1,5 %) kinesitherapie (differentieel van 1,23 %) de logopedie ( differentieel van 1,14 %) de verpleegkundige thuiszorg (differentieel van 0,93 %) de tandverzorging (differentieel van 0,81 %). De sectoren waar de stijging van MLOZ duidelijk onder die van het RIZIV blijft, zijn: de implantaten (differentieel van 2,85 %) de gehoorprotheses (differentieel van 2,27 %) RVT/ROB/dagverzorgingscentra (differentieel van 1,21 %) het Bijzonder Solidariteitsfonds (17) (differentieel van 18,88 %) MAF (differentieel van 3,5 %) de chronische ziektes (differentieel van 2,74 %) Het aandeel MLOZ in de uitgaven is nauwelijks veranderd in vergelijking met 2011. De uitgaven betreffende de medische honoraria, de implantaten, de RVT s/rob s/dagverzorgingscentra en de forfaits die toegekend worden aan chronisch zieken, nemen toe. Op te merken valt dat sommige posten zoals de rusthuizen naar de Gemeenschappen en de gewesten zullen gaan. De forse schommelingen van de uitgaven betreffende het militair hospitaal en het Bijzonder Solidariteitsfonds zijn te wijten aan de geringe hoogte van de betrokken bedragen en aan het beperkte aantal gevallen. De daling die vastgesteld wordt voor het Bijzonder Solidariteitsfonds, is het gevolg van wijzigingen die aangebracht werden in het kader van de tenlasteneming van bepaalde dure soorten verzorging. En wat met 2013? De in 2012 geboekte uitgaven zijn iets lager dan de herziene technische ramingen die als uitgangspunt gediend hebben voor de opmaak van de begroting 2013. Het verschil bedraagt 0,48 %. De globale begroting 2013 zou dus echt wel een haalbare kaart geweest zijn, als het regeringsconclaaf in april 2013 niet beslist had om bijkomende besparingsmaatregelen te treffen. - 22 -
Evolutie 2011-2012 van de voornaamste sectoren van de gezondheidszorg voor MLOZ en het Rijk (in euro) Sectoren MLOZ RIJK aandeel Uitg. 2012 Evol. Uitg. 2012 Doel - Uitg. Evol. MLOZ Doelstelling 2012 (1) (2) (1) (3) (2) in uitg. (4) 1 Honoraria van de geneesheren* 1.173.881.045 4,3% 7.162.129.503 7.304.023.000 141.893.497 4,7% 16,4% 2 Tandverzorging* 150.583.539 4,5% 790.386.455 822.036.000 31.649.545 3,7% 19,1% 3 Farmaceutische verstrekkingen 678.196.367 0,2% 4.350.648.060 4.304.383.000-46.265.060-0,7% 15,6% 4 Thuisverpleging* 131.937.483 7,8% 1.177.618.313 1.199.992.000 22.373.687 6,8% 11,2% 5 Kinesitherapie 95.880.856 4,2% 617.794.441 624.882.000 7.087.559 3,0% 15,5% 6 Bandagisten - Orthopedisten 35.575.621 5,0% 265.875.927 284.392.000 18.516.073 5,4% 13,4% 7 Implantaten 89.584.923 10,9% 627.268.470 651.979.000 24.710.530 13,8% 14,3% 8 Verzorging door opticiens 4.664.599 3,1% 23.945.684 31.809.000 7.863.316 2,1% 19,5% 9 Verzorging door audiciens 8.228.499 5,7% 50.569.590 56.349.000 5.779.410 8,0% 16,3% 10 Vroedvrouwen 2.941.399 4,5% 16.088.341 16.733.000 644.659 4,2% 18,3% 11 Verpleegdagprijs 919.067.086 4,1% 5.418.398.000 5.537.867.000 119.469.000 4,3% 17,0% 12 Militair hospitaal 1.813.897 12,2% 7.164.324 7.921.000 756.676-24,0% 25,3% 13 Dialyse 48.078.080 2,9% 404.041.401 417.311.000 13.269.599 3,2% 11,9% 14 RVT/ROB/Dagverzorgingscentra* 288.641.688 3,9% 2.168.665.079 2.516.463.000 347.797.921 5,1% 13,3% 15 Geestelijke gezondheidszorg** 14.162.774 2,3% 138.113.000 152.897.000 14.784.000 0,8% 10,3% 16 Revalidatie 91.448.640 7,1% 533.585.487 602.074.000 68.488.513 6,7% 17,1% 17 Bijzonder Fonds 575.286-84,8% 4.129.867 19.640.000 15.510.133-65,9% 13,9% 18 Logopedie 14.797.103 5,4% 77.657.370 76.914.000-743.370 4,2% 19,1% 19 Maximumfactuur 50.816.218-4,0% 328.002.004 390.694.000 62.691.996-0,5% 15,5% 20 Chronisch zieken 12.392.394 2.75% 90.531.879 105.939.000 15.407.121 5,5% 13,9% 21 Palliatieve zorgen 3.618.655 11.9% 26.321.317 32.168.000 5.846.683 8.9% 12,1% 22 Wijkgezondheidscentra (forfait arts, verpleeg, kine.) 18.395.333 9,8% 92.802.784 98.417.000 5.614.216 9,4% 19,8% 23 Rest 6.590.721 12,4% 46.787.684 70.239.000 23.451.316 7,4% 14,1% 24 Regularisaties 16.617.158-13,7% -85.340.468-74.213.000 11.127.468-14,5% -19,5% Totaal uitgaven, exclusief eigen uitgaven RIZIV 3.859.801.382 3,5% 24.332.925.449 3,9% 15,9% Totaal uitgaven, inclusief eigen uitgaven RIZIV 24.985.084.000 25.035.979.000 50.895.000 Fonds voor de Medische ongevallen 12.507.000 Gereserveerde bedragen voor laat- of niet-uitgekeerde maatregelen 170.853.000 Bijkomende besparing 20.247.000 Boekhoudkundige aanpassing 238.502.000 Onderconsumptie 149.291.000 Algemene doelstelling 25.627.379.000 (1) Uitg. 2012: geboekte uitgaven in 2012 voor de verzorgingssector in kwestie (op het niveau van de MLOZ en het Rijk). (2) Evol.: evolutie van de geboekte uitgaven tussen 2011 en 2012 voor de verzorgingssector in kwestie (op het niveau van de MLOZ en het Rijk). (3) BD - Uitg.: verschil tussen de begrotingsdoelstelling 2012 en de uitgaven 2012 per verzorgingssector. Een negatief teken vóór het bedrag betekent een begrotingsoverschrijding van de betrokken verzorgingssector. (4) Aandeel MLOZ in uitg.: aandeel dat de uitgaven 2012 van de MLOZ vertegenwoordigen in de uitgaven van het Rijk per verzorgingssector. * Uitgaven van RIZIV houden ook eigen uitgaven in die niet door de verzekeringinstellingen betaald worden (bijvoorbeeld, in de honoraria van de geneesheren: impulsfonds, praktijkondersteuning, accrediteringsforfait...; bij verpleging, de specifieke financiering van de diensten; bij tandverzorging, het accreditering forfait, het project zorgvernieuwingsprojecten ). ** zonder de verblijven in psychiatrische ziekenhuizen. - 23 -
Reporters 2012: crisis als hefboom voor veranderingen? We hielden met z n allen even de adem in op 21 december 2012, maar de wereld is dan toch niet vergaan toen de Maya-kalender uitgeteld was. Meer zelfs, de meeste jongeren zien de toekomst hoopvol tegemoet. Kunnen die positieve verwachtingen voor 2013 de demonen van het doemdenken verdringen? Het aanbreken van betere dagen is niet langer een illusie, maar veranderingen zijn aan de orde. Ook in de ziekteverzekering, iets waar de Onafhankelijke Ziekenfondsen zich maar al te goed van bewust zijn! Nood aan verandering Kort samengevat betekende 2012 een vervolg van de broeksriemoperatie door de financiële en economische crisis die al jaren aansleept. Mits de nodige wijzigingen kan 2013 echter een keerpunt vormen. De Onafhankelijke Ziekenfondsen zijn zich bewust van die nood aan verandering en van het feit dat de crisis de hefboom bij uitstek is om die veranderingen te realiseren. Om het vooruitgangsgeloof opnieuw leven in te blazen, formuleerden we daarom enkele noodzakelijke verbeteringspunten in onze 10 Krijtlijnen voor de Toekomst van de Gezondheidszorg. De herziening van het financierings- en het overlegmodel, administratieve vereenvoudiging, meer informatisering, een beter gebruik van de beschikbare middelen : over verschillende van deze punten hebben we in 2012 onderhandeld met de zorgverstrekkers. Moeilijke onderhandelingen, een tweesnijdend zwaard Zoals verwacht bleken de onderhandelingen tussen ziekenfondsen en zorgverstrekkers aangaande de schrapping van de ereloonsupplementen voor twee- en meerpersoonskamers in ziekenhuizen erg moeilijk te verlopen. Door de budgettaire krapte was het dan ook dit jaar geen sinecure om een akkoord met de artsen uit de brand te slepen. Die moeilijke discussies hebben echter ook een positieve impact. De besprekingen over de te besteden middelen winnen namelijk aan diepgang en er ontstaat een grotere kritische opstelling ten opzichte van alternatieve en experimentele financieringen (bv. het verslavingsfonds, contraceptie voor jonge vrouwen ). Dat resulteert in een grotere responsabilisering en - 24 -
Mits de nodige wijzigingen kan 2013 echter een keerpunt vormen. De Onafhankelijke Ziekenfondsen zijn zich bewust van die nood aan verandering en van het feit dat de crisis de hefboom bij uitstek is om die veranderingen te realiseren. bewustwording over de nood aan verandering bij de stakeholders. Het debat over verantwoorde kosten is daar de beste illustratie van. Denk bijvoorbeeld aan de Task Force die de Ministerraad heeft opgericht. Haar missie bestaat erin om te waken over een efficiënter gebruik van de middelen, zowel op het niveau van de zorgverleners als de zorginstellingen. Budget 2012: een atypische procedure Begin december 2011 zag de regering Di Rupo het licht. Eerder hadden de verzekeringsinstellingen al een budgetvoorstel gedaan dat niet werd aanvaard door de Algemene Raad. Daarop deed de nieuwbakken regering zelf een voorstel aan de Algemene Raad, waardoor afgeweken werd van de gangbare procedure bij het vastleggen van het budget. Gezien de penibele economische context hoeft het niet te verwonderen dat besparingen het sleutelwoord vormden bij de uiteindelijke goedkeuring van het budget. De toegestane reële groei bedroeg 1,6% en de groeinorm van 4,5% werd beperkt tot 2% voor 2012. Er werden ook structurele besparingen opgelegd voor een bedrag van 424,8 miljoen euro. Die besparingen werden vooral gerealiseerd door het schrappen of verminderen van de index van de honoraria en tarieven in alle sectoren van de ziekteverzekering. Daarnaast wordt een besparing van 170 miljoen euro verwacht door de onderconsumptie in 2012 en de bevriezing van de toegestane budgetten, gereserveerde bedragen en andere maatregelen. In het budget 2012 werden vooral heel wat besparingen goedgekeurd aangaande de sector van de geneesmiddelen en, bij uitbreiding, de apothekers. Enkele voorbeelden zijn het verplichte afleveren van het goedkoopste geneesmiddel bij een voorschrift op stofnaam (VOS) voor antibiotica en antimycotica, de invoering van een vaste vergoedingsbasis voor bepaalde groepen geneesmiddelen, lineaire prijsdalingen, de uitdieping van het referentieterugbetalingssysteem, Bijkomende begrotingscontroles met bijkomende besparingen In de loop van 2012 kreeg de ziekteverzekering nog eens bijkomende besparingen (voor een bedrag van ongeveer 100 miljoen euro) opgelegd middels twee opeenvolgende begrotingscontroles in maart en juli. In oktober 2012 volgde dan nog een extra begrotingscontrole, waarin al besparingsmaatregelen werden afgesproken voor het jaar 2013. Die controles en extra besparingen kaderen in de Europese ambitie om een begrotingstekort van 2,1% te respecteren. Door die evolutie naar een strikter beleid loert echter het gevaar van een politiek op twee snelheden om de hoek. Denk maar aan het voorbeeld van de Tavi-hartklep die niet meer terugbetaald wordt voor hoogbejaarden. En voor 2013? De globale begrotingsdoelstelling voor 2013 ligt iets hoger dan die voor 2012, namelijk 26,7 miljard euro tegenover 25,3 miljard vorig jaar. Voor nieuwe initiatieven is er echter zo goed als geen ruimte. Slechts 2 positieve maatregelen voor 2 kleine doelgroepen staan op stapel voor 2013: een versterking van de epidemiologische opvolging in het kader van de aidsovereenkomsten en revalidatieovereenkomsten voor vrouwen die het slachtoffer zijn van genitale verminking. Daarnaast is er ook opnieuw een budget van 50 miljoen euro voorzien voor een sociaal akkoord. Net als in 2012 staan ook dit keer dus besparingen centraal. Het gaat om een bedrag van 346 miljoen euro en vooral de sector van de geneesmiddelen moet het gelag betalen. Onder meer volgende besparingsmaatregelen rond farmaceutische verstrekkingen zitten in de pijplijn voor dit jaar: de uitbreiding van de groepen van geneesmiddelen waarvoor een terugbetalingsplafond werd ingesteld (met name bepaalde antihypertensiva en antidepressiva), de heffing op de uitgaven voor marketing en promotie van farmaceutische specialiteiten, moduleerbare prijsdalingen, een vermindering van de terugbetaling van contrastmiddelen in ziekenhuizen en een besparing op de geneesmiddelen in rusthuizen. Daarnaast zijn ook voor 2013 opnieuw indexverlagingen voor de artsenhonoraria overeengekomen in het akkoord naast de bevriezing van gereserveerde bedragen en correcties op de technische ramingen. Het zijn echter niet enkel de zorgverstrekkers die hun steentje bijdragen. Zo komt er ook een vermindering van de administratiekosten van het RIZIV en de verzekeringsinstellingen. Bovendien heeft ook de patiënt zijn duit in het zakje gedaan door een indexering van de remgeldmaxima van de geneesmiddelen. - 25 -
Afsluiting van de rekeningen 2009 en 2010 In het afgelopen jaar heeft het RIZIV de boekjaren 2009 en 2010 afgesloten. Voor beide jaren lagen de globale uitgaven van de sector geneeskundige verzorging onder de globale begrotingsdoelstelling. Dit resulteerde telkens in een overschot voor alle verzekeringsinstellingen. Deze resultaten zijn echter voorlopig omdat zij berekend werden met de op dat ogenblik laatst gekende normatieve verdeelsleutels, in dit geval de verdeelsleutels van respectievelijk 2006 en 2007. De resultaten worden opnieuw berekend wanneer het RIZIV de definitieve normatieve verdeelsleutels van de afgesloten dienstjaren kent. Het verschil wordt dan verwerkt in het openstaande boekjaar. Op deze wijze werd in de afsluiting van 2009 en 2010 het definitieve resultaat van respectievelijk 2006 en 2007 bepaald en het verschil gecorrigeerd. - 26 -
Dienstjaar 2006 Definitieve resultaten 2006 en 2007 (in euro) Geregulariseerd in 2009 Dienstjaar 2007 Voorlopig Definitief Voorlopig Definitief Geregulariseerd in 2010 LCM 66.593.058 51.509.356-15.083.703 52.571.854 57.949.605 5.377.751 LNM 5.482.732 5.104.889-377.843 5.237.126 6.222.269 985.143 NVSM 40.336.920 38.237.091-2.099.828 32.758.554 32.584.164-174.390 LLM 8.282.093 7.051.699-1.230.395 8.966.403 9.785.688 819.285 MLOZ 17.148.091 14.570.599-2.577.492 12.320.383 17.869.159 5.548.776 HKZIV 2.596.739 1.857.297-739.442 1.792.737 1.295.590-497.147 NMBS 1.972.772 1.311.984-660.787 1.679.119 2.007.813 328.694 Totaal 142.412.405 119.642.914-22.769.490 115.326.175 127.714.287 12.388.111 De voorlopige resultaten 2009 en 2010 voor MLOZ vertonen een tegoed per titularis van respectievelijk 2,25 euro en 11,45 euro: Dienstjaar 2009 Dienstjaar 2010 Voorlopig boni Titularissen Per titularis Voorlopig boni Titularissen Per titularis LCM 40.974.634 3.051.648 13,43 68.538.606 3.071.612 22,31 LNM 2.462.241 313.995 7,84 5.887.853 318.863 18,47 NVSM 32.007.307 1.991.064 16,08 42.482.011 2.006.172 21,18 LLM 7.597.463 413.481 18,37 11.316.818 415.161 27,26 MLOZ 2.849.642 1.263.834 2,25 14.772.153 1.290.353 11,45 HKZIV 1.938.426 50.240 38,58 2.123.867 49.204 43,16 NMBS 2.689.115 79.604 33,78 4.168.963 78.653 53,00 Totaal 90.518.829 7.163.866 12,64 149.290.271 7.230.018 20,65 Sinds de invoering van de financiële verantwoordelijkheid in 1995 bedraagt het gecumuleerd resultaat voor MLOZ 38,47 euro per titularis. Gecumuleerd resultaat 1995-2010 (in euro per titularis) 1995-2005 2006 2007 2008 (*) 2009 (*) 2010 (*) TOTAAL LCM 2,99 17,33 19,21 10,82 13,43 22,31 86,08 LNM -1,49 17,46 20,82 6,76 7,84 18,47 69,85 NVSM -6,36 19,70 16,62 11,72 16,08 21,18 78,93 LLM -13,40 17,15 23,83 16,00 18,37 27,26 89,21 MLOZ -4,27 12,37 14,77 1,90 2,25 11,45 38,47 HKZIV 45,68 36,81 25,85 33,57 38,58 43,16 223,65 NMBS -87,90 16,28 24,86 21,74 33,78 53,00 61,76 Globaal -2,84 17,27 18,17 9,92 12,64 20,65 75,81 (*) voorlopige resultaten - 27 -