Psychiatrie Behandelgroep zelfmanagement manisch depressieve stoornis www.catharinaziekenhuis.nl
Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl PSY002 / Behandelgroep zelfmanagement manisch depressieve stoornis / 01-03-2013 2
Behandelgroep zelfmanagement manisch depressieve stoornis Deze voorlichtingsfolder is geschreven om uitleg te geven over het doel, de inhoud en werkwijze van de behandelgroep zelfmanagement voor mensen met een manisch-depressieve stoornis. Deze behandeling vormt een vervolg op de psycho-educatie cursus over de manischdepressieve stoornis, die ook door de Polikliniek psychiatrie wordt aangeboden. Wat is een manisch-depressieve stoornis? Iedereen voelt zich wel eens blij, gelukkig en vol energie, of juist neerslachtig, in de put zitten en/of lusteloos. Dit zijn normale gevoelens, passend bij het leven. Ieder mens ervaart variaties in stemming. Vaak duren ze enkele uren tot dagen. Is iemand echter gedurende langere tijd afwisselend te uitgelaten en vol energie, of juist veel te somber zonder zich erover heen te kunnen zetten, dan kan sprake zijn van een manischdepressieve stoornis. Dit wordt ook wel bipolaire stoornis genoemd. De manisch-depressieve stoornis is een chronische aandoening, gekenmerkt door afwisselende periodes van een ontregelde stemming (manie of depressie) en periodes van normale stemming. In ons land lijden één à twee op de honderd volwassen aan een manisch-depressieve stoornis (verder in deze tekst afgekort tot MDS). Wat is zelfmanagement? Van mensen die lijden aan een chronische aandoening wordt tegenwoordig verwacht, dat zij zelf actief zijn in het onderhouden en bevorderen van hun eigen gezondheidstoestand. En dat zij zelf in staat zijn om te gaan met hun ziekte, de ziekteverschijnselen, lichamelijke en psychosociale gevolgen, de behandeling en noodzakelijke leefstijlverandering. Dit wordt ook wel zelfmanagement genoemd. 3
Het uitgangspunt van zelfmanagement is dat u zelf de beste regisseur bent van uw eigen (psychische) gezondheid. De werkzaamheid van zelfmanagement voor de behandeling van mensen met MDS is wetenschappelijk bewezen. Aanmoedigen en verbeteren van zelfmanagement wordt in alle behandelrichtlijnen gezien als één van de hoekstenen van de behandeling. Dit in combinatie met medicijngebruik en psycho-educatie. Zie ook de folder: Cursus manisch depressief syndroom. Voorbereidend gesprek U heeft voor de start van de behandeling een voorbereidend gesprek met de psychiater of klinisch psycholoog van de behandelgroep. Tijdens dit gesprek wordt beoordeeld of uw stemming stabiel genoeg is om aan de behandeling deel te nemen. Ook wordt ingeschat of u voldoende mogelijkheden heeft. En of u al echt gemotiveerd bent om uw gedrag, gewoontes en leefstijl te veranderen. Daarnaast worden er praktische afspraken met u gemaakt over de verwachte startdatum en de werkwijze binnen de behandelgroep. Inhoud van behandeling Tijdens de behandeling worden een aantal belangrijke zelfmanagementtechnieken aangeleerd en ondersteund. Het doel is dat u meer grip krijgt op uw stemmingswisselingen, psychische gezondheid en leefsituatie. Aan bod zullen komen: Hernieuwd oefenen met het gebruik van de Life Chart Methode. Invloed van het sociale ritme en 24-uurs ritme op de stemming. Uitleg over en oefenen met de Sociaal Ritme Meter (SRM): de SRM is een zelf invullijst waarmee 17 sociale omgevingsfactoren gescoord worden,. Hierdoor wordt een goed beeld verkregen van iemands 24-uursritme. Doordat de SRM duidelijk maakt hoe veranderingen in het sociale ritme en veranderingen in de stemming elkaar beïnvloeden, is het mogelijk om meer controle te krijgen over uw (hypo)manische en depressieve symptomen. Evaluatie en (eventueel) aanpassing van uw signaleringsplan of noodplan. En opnieuw in kaart brengen van vroege verschijnselen die kunnen wijzen op hernieuwde stemmingsontregeling. 4
Belang van een gezonde leefstijl voor de stemming en psychische gezondheid. Belang van het registreren van veranderingen in denken, stemming en gedrag. Leren inzetten van nieuwe manieren van denken en handelen zodra de stemming dreigt te ontregelen, waaronder contragedrag. Contragedrag betekent: niet handelen naar de neigingen die een ontregelde stemming met zich meebrengt, maar juist het tegenovergestelde daarvan doen. Leren zich beter aan te passen aan stressvolle levenssituaties. Werkwijze in behandelgroep De deelnemersgroep bestaat uit zes tot acht mensen met MDS. Bijeenkomsten van de groep staan onder leiding van een psychiater of klinisch psycholoog, die samenwerkt met een psychiatrisch verpleegkundige. Alle teamleden zijn deskundig op het gebied van MDS. Tijdens de bijeenkomsten wordt informatie aangereikt en worden nieuwe vaardigheden aangeleerd en geoefend. Daarbij wordt een actieve deelname van u verwacht. Na iedere bijeenkomst worden huiswerkoefeningen meegegeven, die de daaropvolgende bijeenkomst worden besproken. Tot slot U kunt deelnemen aan deze behandelgroep als uw psychische gezondheidstoestand voldoende stabiel is én u heeft deelgenomen aan de psycho-educatie groep voor mensen met MDS. Aanmelding voor deze behandeling kan alleen na verwijzing door uw huisarts òf behandelend psychiater. Na aanmelding beoordeelt de psychiater en/ of klinisch psycholoog van de behandelgroep of er sprake is van een voldoende stabiele stemming. Tijdens deelname aan de behandelgroep blijft uw behandelend psychiater (of eventueel uw huisarts) verantwoordelijk voor de medicamenteuze behandeling. Als u na het lezen van deze folder nog vragen heeft, of als u zich wilt aanmelden, kunt u telefonisch contact opnemen met het secretariaat van de Polikliniek psychiatrie. Dit kan tijdens kantooruren via telefoonnummer: 040 239 9000. 5
Gegevens bijeenkomsten Locatie: groepsruimte Polikliniek psychiatrie, 1e etage (ruimte M1-2) Centrum voor Ziekenhuispsychiatrie (gebouw M) van het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven. Gebouw M is gelegen tegenover de bovengrondse parkeergarage. Frequentie: wekelijks 6 bijeenkomsten en een evaluatiebijeenkomst. Tijdstip: dinsdagmiddag van 16.00 tot 17.30 uur. Startdata: twee keer per jaar (april/oktober). 6
7
Michelangelolaan 2 5623 EJ Eindhoven Postbus 1350 5602 ZA Eindhoven