GEBIEDSSCAN STAPHORST & ZWARTEWATERLAND Update 2013
Colofon Dit is een uitgave van Politie Oost-Nederland, District IJsselland, Postbus 611, 8000 AP Zwolle Samenstelling: Politieteam Horst & Waterland Teamleiding Teamchef: Freek Lans Taakchefs: Johan van der Velde en Ümmügül Tegmen Wijkagenten/Jeugdagenten Ewoud Eshuis (IJhorst, Punthorst, Rouveen en Staphorst) Gerald Horst (Hasselt en Zwartsluis) Rebecca Viel (Genemuiden) Coby Peters (Jeugd Staphorst) Jochem Schreurs (Jeugd Genemuiden) Team Informatie Medewerker Jeannette Leeuw Regionale Informatie Organisatie en Bureau Korpsondersteuning Jan Bosch Eddy Klein Hofmeijer Gosina van Stralen Hasselt, april 2013 Gebiedsscan Horst & Waterland april 2013 2
Inhoudsopgave 1. Inleiding...4 1.1 Totstandkoming van de informatie...4 1.2 Leeswijzer...4 2. Misdrijven...5 2.1 Meerjaren-ontwikkelingen van criminaliteit...5 2.2 Stijgende trends...6 2.3 Stabiele tot licht golvende trends...7 3. Overlast...9 3.1 Overlast in Horst & Waterland...9 3.2 Overlastlastontwikkelingen 2012 in Staphorst...9 3.3 Overlastlastontwikkelingen 2012 in Zwartewaterland...10 4. Dadergroepen...12 4.1 Gehoorde verdachten...12 4.2 Jeugdgroepen...12 5. Aandachtspunten...14 5.1 Woninginbraken...14 5.2 Verkeer...14 5.3 Uitgaansgeweld...14 6. Bijlagen...15 Bijlage 1, Toelichting op misdrijven en incidenten...15 Bijlage 2, Algemeen overzicht misdrijven en incidenten...16 Bijlage 3, Hotspotkaarten...17 Bijlage 4, Misdrijven per wijk...18 Gebiedsscan Horst & Waterland april 2013 3
1. Inleiding Met deze gebiedsscan informeert de politie het lokale bestuur en de andere veiligheidspartners over de ontwikkeling van criminaliteit en (on)veiligheid in de gemeenten Staphorst en Zwartewaterland. De politie signaleert en adviseert hiermee over ontwikkelingen die van belang zijn voor het vergroten of borgen van de veiligheid van de inwoners. De gebiedsscan is gemaakt door de politiemedewerkers van team Horst & Waterland en is bedoeld als input voor het gemeentelijk integraal veiligheidsplan van het lokale bestuur. 1.1 Totstandkoming van de informatie In de gebiedsscan worden criminaliteitscijfers gekoppeld aan kennis van de lokale situatie. De harde informatie zijn de gegevens uit de registratiesystemen van de politie. Zachte informatie is de kennis die wijkagenten, jeugdagenten en andere politiemensen hebben over hun werk in de wijken. Zij hebben waardevolle informatie over de context en ontwikkelingen in hun werkgebied en kennen de bewoners. De zachte informatie benut de politie bij de analyse van problemen, de beleidsvorming en voor het bepalen van benodigde inzet van capaciteit en middelen. We bieden jaarlijks het resultaat van deze bundeling van harde en zachte informatie per gemeente aan, in de vorm van een gebiedsscan 1. In 2013 is het al de achtste keer dat Politie IJsselland op deze manier input levert voor de gemeentelijke integrale veiligheidsplannen. Gebiedsscan In maart 2010 heeft het Regionaal College ingestemd met het voorstel om één keer in de vier jaar een uitgebreide scan te maken en in de tussenliggende drie jaar een update op te stellen. Dit jaar maken we een update van de uitgebreide gebiedsscan in 2012. In deze update bespreken we in mindere mate de achtergrond bij de criminaliteitsvormen en gaat het vooral om een korte toelichting bij de cijfers. Voor uitgebreide informatie is de gebiedsscan van 2012 te gebruiken. Deze update kan dan ook als oplegger bij de uitgebreide gebiedsscan van 2012 fungeren. Nieuwe cijferhistorie In deze gebiedsscan zijn geen criminaliteitscijfers opgenomen van 2009 (alleen van 2010-2012). In 2009 is een nieuw registratiesysteem (Basis Voorziening Handhaving (BVH)) bij de politie in gebruik genomen. Vanaf dat moment starten we dan ook met de opbouw van een nieuwe cijferhistorie. 1.2 Leeswijzer In hoofdstuk twee beschrijven wij het algemene beeld van Staphorst en Zwartewaterland op het gebied van misdrijven. In dit hoofdstuk komen ontwikkelingen aan de orde op het gebied van woninginbraken, diefstallen, geweld, etc. Het derde hoofdstuk gaat over overlast. In hoofdstuk vier beschrijven we de groepen in Horst & Waterland, waarbij we expliciet aandacht besteden aan het thema jeugd. In het laatste hoofdstuk geven we de belangrijkste lokale veiligheidsthema s aan die inzet van politie en veiligheidspartners vragen. 1 De gebiedsscan is gebaseerd op de gebiedsscan Criminaliteit & Veiligheid, ontwikkeld door het programma Politie en Wetenschap. Gebiedsscan Horst & Waterland april 2013 4
2. Misdrijven Eén van de belangrijkste indicatoren voor veiligheid is het aantal door de politie geregistreerde misdrijven. In dit hoofdstuk worden criminaliteitscijfers van de gemeenten Staphorst en Zwartewaterland toegelicht. 2.1 Meerjaren-ontwikkelingen van criminaliteit Meerjarig is het totale aantal misdrijven in het werkgebied Horst & Waterland stabiel. Het aantal misdrijven was met 1.160 afgelopen jaar nagenoeg gelijk aan het niveau van voorgaande jaren. 62% van de misdrijven (718) vond plaats in Zwartewaterland, 38% (444) in Staphorst. Deze verdeling is nagenoeg gelijk aan vorig jaar. Het team heeft afgelopen jaar 30% van alle misdrijven opgelost en 332 verdachten afgehandeld en overgedragen aan het Openbaar Ministerie. In onderstaande tabellen zijn per gemeente de ontwikkelingen over de afgelopen drie jaar van diverse soorten misdrijven weergegeven. Tabel 1. Ontwikkeling Criminaliteit en verkeersveiligheid in Staphorst en Zwartewaterland Misdrijven gemeente Staphorst Zwartewaterland 2010 2011 2012 2010 2011 2012 Diefstal/inbraak woning 35 39 35 25 35 39 Voertuigcriminaliteit 49 77 43 46 64 20 Diefstal van brom-, fietsen 17 18 39 57 48 56 Diefstal/inbraak bedrijven 23 20 25 14 39 38 Winkeldiefstal 6 4 13 3 1 19 Overige vermogensdelicten 82 73 69 107 136 106 Zedendelicten 6 2 3 2 5 2 Geweldsdelicten 26 31 36 75 84 67 waarvan huiselijk geweld 6 6 8 35 28 22 Aantasting openbare orde (vernielingen) 73 59 66 180 167 175 Illegale handel 16 23 20 36 20 37 Overige misdrijven 110 91 94 155 155 157 Totaal 443 440 444 701 762 718 Verkeersveiligheid 2010 2011 2012 2010 2011 2012 Ziekenhuisgewonden 17 22 57 14 19 10 Doden 3 4 4 4 0 0 Trends In deze update besteden we hoofdzakelijk aandacht besteden aan trends en afwijkende ontwikkelingen ten opzichte van vorig jaar. Daarom beschrijven we in de volgende paragrafen achtereenvolgends de stijgende - en golvende trends. Daarin komen alle in de tabel genoemde onderwerpen aan de orde. Ten opzichte van voorgaande jaren signaleren we in het werkgebied een stijging van het aantal inbraken in en diefstallen uit woningen en bedrijven. De trend ten aanzien van geweldsdelicten, vernielingen diefstallen uit/af voertuigen en van (brom-, snor-) fietsen is meerjarig golvend tot licht dalend. De stijging van het aantal verkeersgewonden in Staphorst laat zich verklaren doordat er in september een bus is uitgebrand in Rouveen, waarbij veertien scholieren gewond zijn geraakt. Daarnaast vonden er begin 2012 meerdere zware ongevallen plaats op de A28 nabij Staphorst. Gebiedsscan Horst & Waterland april 2013 5
2.2 Stijgende trends Woninginbraken De stijging van het aantal woninginbraken die we sinds 2010 signaleren, heeft zich afgelopen jaar in het werkgebied Horst & Waterland gestabiliseerd. In het hele werkgebied bleef het aantal inbraken met 74 nagenoeg gelijk aan vorig jaar. Net als vorig jaar werd het merendeel van de inbraken in de namiddag en avond gepleegd: wanneer het donker is en er geen licht in een woning brand. Geen van de inbraken vond in de nacht plaats of ging gepaard met geweld. De meeste inbraken vonden plaats in vrijstaande - of hoekwoningen of in huurwoningen die niet voldoen aan het Keurmerk Veilig Wonen (KVW). Bij de inbraken werd hoofdzakelijk geld en sieraden buit gemaakt. In de gemeente Staphorst daalde het aantal inbraken in en diefstallen uit woningen ten opzichte van 2011 met 10%, naar 35 inbraken. 86% van de diefstallen uit woningen vond plaats nadat er was ingebroken en 14% na insluiping. Daarentegen steeg het aantal woninginbraken in Zwartewaterland met 11% naar 39 inbraken. De meeste woninginbraken in de gemeente Zwartewaterland vonden plaats in plaats Hasselt en de wijk Naderhorst. Deze wijk is nabij een doorgaande provinciale weg (N377) gesitueerd en vermoedelijk maken daders afkomstig uit omliggende gebieden of elders in het land zich aan deze inbraken schuldig. In Zwartewaterland vonden in vergelijking met vorig jaar opvallend minder insluipingen plaats. Afgelopen jaar vonden 3 van de diefstallen plaats na insluiping tegenover 12 in 2011. In tegenstelling tot vorig jaar vonden echter meer inbraken plaats waarbij middels grove braaktechnieken, zoals het ingooien van ramen, toegang tot de woning werd verschaft. Er vond in de maanden maart en november een aantal series inbraken plaats, waarbij in een aantal nachten in meerdere dorpskernen is ingebroken (zie hotspotkaart in bijlage 3). 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 Staphorst Zwartewaterland jan. feb. mrt apr. mei jun. jul. aug. sep. okt. nov. dec. Grafiek 1. Woninginbraken per gemeente in 2012 Om het aantal woningbraken een halt toe te roepen werken we aan het samen met alle gemeenten uit de regio en het Openbaar Ministerie aan het programma woninginbraken. Daarnaast zijn er regionale woninginbrakenteams actief. De kernwoorden van de onze aanpak zijn samenwerking, aandacht vragen voor het Keurmerk Veilig Wonen, versterking heterdaadkracht en burgerparticipatie. Aanvullend werken we onder andere in de wijken Noord, IJhorst en Rouveen samen met bewoners, wijkverenigingen en de gemeente aan preventie. Alhoewel een deel van de woningen beschikt over sluitwerk conform de eisen van het KVW, wordt er door bewoners en gemeente weinig aandacht besteed aan de eisen van het KVW. Diefstal uit bedrijven of instellingen Na een aantal relatief rustige jaren steeg het aantal bedrijfsinbraken in 2011. Afgelopen jaar stabiliseerde deze stijging zich enigszins. Er werd 48 keer iets gestolen uit een bedrijf, elf keer uit een sportcomplex en vier keer uit een school. Daarmee vonden er in het werkgebied 63 diefstallen uit bedrijven en instellingen plaats. Dit was een lichte stijging ten opzichte van 2011 toen er 59 diefstallen plaatsvonden. Deze stijging deed zich vooral in Staphorst voor (+25%). In Zwartewaterland was het aantal nagenoeg gelijk aan vorig jaar. De hotspotkaart is opgenomen in bijlage 3. Gebiedsscan Horst & Waterland april 2013 6
Het team hield afgelopen jaar één verdachte aan die zich in 2011 en 2012 schuldig heeft gemaakt aan meerdere bedrijfsinbraken in Genemuiden. Na zijn aanhouding vonden daar nauwelijks meer diefstallen plaats. Net als vorig jaar merkt het team op dat het cameratoezicht weinig bruikbare beelden oplevert voor opsporingsonderzoek. Vanaf komend jaar werken politie en gemeente samen met een andere organisatie en wij hopen hiermee het gebruik van cameratoezicht een boost te kunnen geven. 2.3 Stabiele tot licht golvende trends Geweld Het totale aantal geweldsdelicten in het werkgebied Horst & Waterland daalde afgelopen jaar van 115 (2011) naar 103 misdrijven. In de gemeente Staphorst steeg het aantal met 16%. In Zwartewaterland daalde het aantal daarentegen met 20%. In onderstaande tabel zijn de verschillende vormen van geweld in de afgelopen jaren per gemeente met elkaar vergeleken. Tabel 2. Ontwikkelingen geweld (per gemeente) Geweld Staphorst Zwartewaterland 2010 2011 2012 2010 2011 2012 Moord, doodslag (poging) 2 0 0 1 3 3 Openlijk geweld (persoon) 1 0 2 2 2 0 Bedreiging 5 11 14 24 26 22 Mishandeling 18 18 15 46 53 41 Straatroof + overval 0 3 5 2 0 1 Totaal 26 32 36 75 84 67 Het meeste geweld vindt plaats tijdens uitgaansavonden. Samen met horecaondernemers werkt het team aan het voorkomen van geweld. Het team typeert de sfeer tijdens zowel uitgaansavonden als evenementen als goed. Zowel horecaondernemers als organisatoren van evenementen voelen zich mede verantwoordelijk voor veiligheid en zetten onder andere beveiligingsmedewerkers in. 8% van het geweld gepleegd in 2012 had een materieel doel. Dit betroffen de straatroven en overvallen. Hiervoor heeft het team een aantal verdachten aangehouden. Huiselijk geweld Ongeveer 30% van het geweld vindt plaats in huiselijke kring: van de 103 geweldsdelicten was er 30 keer sprake van huiselijk geweld. In de gemeente Staphorst vonden acht misdrijven plaats waarbij sprake was van huiselijk geweld en in één geval werd een huisverbod uitgereikt. In Zwartewaterland was er 22 keer sprake van huiselijk geweld en in drie gevallen werd aan de dader een huisverbod opgelegd. Het team vindt de huisverboden effectief: het zorgt in samenwerking met adequate hulpverlening voor een gedegen oplossing. Zedendelicten Het aantal zedendelicten nam afgelopen jaar opnieuw af. Waar in het verleden in het werkgebied nog meer dan 10 zedenzaken plaatsvonden waren er dat in 2012 vijf. Dit betroffen vijf zaken waarbij sprake was van openbare schennis. Voertuigcriminaliteit Voertuigcriminaliteit omvat diefstal uit auto s of andere voertuigen en diefstal van voertuigen. Meerjarig fluctueert het aantal: na een stijging in 2011, daalde het aantal autokraken afgelopen jaar in hele werkgebied. In de gemeente Staphorst daalde het aantal ten opzichte van 2011 Gebiedsscan Horst & Waterland april 2013 7
met 44% naar 43 misdrijven. In de gemeente Zwartewaterland daalde het aantal misdrijven met 69% naar 20. Afgelopen twee jaren hadden daders het voornamelijk voorzien op goederen uit bedrijfsvoertuigen, zoals uurgereedschap uit bouwbusjes. Eigenaren van bedrijfsvoertuigen zijn hier meer alert op geworden. Zij hebben preventieve maatregelen genomen om inbraak in en/of diefstal uit voertuigen te voorkomen, bijvoorbeeld door de goederen in het voertuig voor het zicht af te schermen. Daarnaast heeft interregionaal onderzoek vorig jaar geleid tot de aanhouding van een aantal verdachten uit Oost Europa, die meerdere inbraken hadden gepleegd in bedrijfsvoertuigen. Aantasting openbare orde (vernielingen) Het aantal vernielingen is in beide gemeenten nagenoeg gelijk aan voorgaande jaren. Ten opzichte van 2011 steeg het aantal in Staphorst met 12% en in Zwartewaterland met 5%. Het absolute aantal vernielingen is echter lager dan het niveau van 2010. Het merendeel van de vernielingen vond plaats in Zwartewaterland (175 misdrijven; in Staphorst: 66). De vernielingen (en overlast) door jongeren gepleegd in Genemuiden is afgenomen, mede doordat de groep uit elkaar is gevallen. Diefstal van brom-, snor- en fietsen Waar het aantal gestolen brom-, snor- en fietsen afgelopen twee jaar daalde, steeg het aantal in 2012 in beide gemeenten. In het hele werkgebied werden er 42% meer (brom-, snor-) fietsen gestolen. In Zwartewaterland werden 4 brom-/snorfietsen gestolen, voor de rest betrof het reguliere fietsen. Winkeldiefstal In beide gemeenten steeg het aantal geregistreerde winkeldiefstallen afgelopen jaar, van gemiddeld vijf diefstallen voorgaande jaren naar 13 afgelopen jaar in Staphorst en 19 in Zwartewaterland. Deze stijging komt doordat het team heeft geïnvesteerd in de contacten met winkeliers, zodat zij winkeldiefstal vaker melden bij de politie. Daarnaast kunnen winkeliers winkeldiefstal gemakkelijk melden via internet. Verzamelcategorieën In de misdrijventabel is een aantal verzamelcategorieën opgenomen, namelijk overige misdrijven, vermogensdelicten en illegale handel. Onder illegale handel valt fraude, drugs- en wapenhandel. In het hele werkgebied steeg het aantal misdrijven ten opzichte van 2011 met 33% naar 57 misdrijven. Het beeld ten aanzien van drugs- en wapenhandel is ten opzichte van 2011 nauwelijks gewijzigd: het team constateerde 5 maal wapenhandel en rolde vier hennepkwekerijen op in Zwartsluis, IJhorst en Staphorst. De stijging komt door een toename van fraude gepleegd in Zwartewaterland. Dat aantal steeg van 19 zaken in 2011 naar 32 afgelopen jaar. In het hele werkgebied vonden er 47 fraudezaken plaats, merendeels gepleegd via internet. In het hele werkgebied vonden afgelopen jaar 251 overige misdrijven plaats, dit is een grote restcategorie en het aantal misdrijven was nagenoeg gelijk aan 2011. Hieronder vallen onder andere 130 registraties van het doorrijden na een aanrijding, 66 aanhoudingen van een bestuurder voor het rijden onder invloed van alcohol en 10 branden. De laatste verzamelcategorie zijn de vermogensdelicten. Hieronder vallen onder andere zakkenrollerij, chantage en diefstallen uit onder andere schuren. Meerjarig daalt het aantal vermogensdelicten in Staphorst en na een stijging van het aantal misdrijven in 2011 is het aantal in Zwartewaterland gelijk aan het niveau van 2010. Het beeld week afgelopen jaar niet af zoals vorig jaar beschreven. Gebiedsscan Horst & Waterland april 2013 8
3. Overlast Onder de noemer overlast vallen allerlei zaken waar bewoners zich aan ergeren of last van ondervinden. Rondhangende jongeren die zich misdragen tegenover voorbijgangers, rotzooi op straat maken en met brommers over trottoirs crossen. Uitgaanspubliek dat ver na middernacht mensen uit de slaap houdt, her en der vernielingen aanricht, in portieken plast en af en toe openlijk geweld pleegt. Ook kan men overlast ondervinden van het verkeer, van evenementen, of van mensen die in de buurt onaangepast gedrag vertonen. In dit hoofdstuk wordt de aard en omvang van de overlast in de gemeenten Staphorst en Zwartewaterland beschreven. Overlast; deels objectief, deels subjectief Sommige vormen van overlast zijn objectief vast te stellen. Bij vernielingen, duidelijke intimidatie, veel rommel of lawaai, is overlast duidelijk te constateren. Maar overlast is ook persoonlijk gekleurd (subjectief). De ene mens is wat gemakkelijker en toleranter dan de andere en ergert zich minder snel aan allerlei zaken. Ook de wijze waarop mensen omgaan met overlast verschilt. Sommigen zullen er onmiddellijk op afstappen en zelf proberen de zaken op te lossen. Anderen zullen bij overlast eerder de politie bellen. 3.1 Overlast in Horst & Waterland Afgelopen jaar werden 747 overlastincidenten gemeld bij de politie. Dit aantal was nagenoeg gelijk aan 2011. De meest voorkomende soorten overlast doen zich voor in het verkeer, worden veroorzaakt door jeugd, gestoorde/overspannen personen, burengerucht of is uitgaansgerelateerd. In de navolgende twee paragrafen zijn per gemeente de veranderingen ten opzichte van 2011 beschreven. 3.2 Overlastlastontwikkelingen 2012 in Staphorst Van de totale overlast in het werkgebied Horst & Waterland vindt 35% plaats in Staphorst. Het aantal meldingen daalde afgelopen jaar met 9%, van 283 meldingen in 2011 naar 258 afgelopen jaar. De aantallen en percentages staan in onderstaande tabel en grafiek beschreven. Tabel 3. Ontwikkeling overlast in Staphorst Overlast gemeente Staphorst 2010 2011 2012 Verkeeroverlast 160 186 113 Overlastmeldingen jeugd 51 20 34 Geluidsoverlast 30 38 45 Burengerucht 20 17 42 Overlast door gestoord/overspannen persoon 14 9 8 Drugs-/drankoverlast 1 2 2 Overige overlastmeldingen 6 11 14 Totaal aantal overlastmeldingen 282 283 258 Het beeld van de overlast door gestoorde/overspannen personen of veroorzaakt door drugs- /drankoverlast is in 2012 ten opzichte van 2011 (nagenoeg) gelijk gebleven. Ook de beschreven aanpak genoemd in de gebiedsscan over het jaar 2011 is nog van kracht. Drie overlastvormen namen zichtbaar toe: geluidsoverlast, burengerucht en overlast door jeugd. Daarentegen daalde de overlast door verkeersoverlast fors. Gebiedsscan Horst & Waterland april 2013 9
Grafiek 2. Meest voorkomende soorten overlast in Staphorst (2012) 16% 3% 6% Overlastmeldingen jeugd Verkeeroverlast 45% Geluidsoverlast 17% 13% Burengerucht Overlast door gestoord pers. Overige overlast De toename van burengerucht is te herleiden naar een de wijk Staphorst Noord. Daar leidde een ruzie tussen meerdere buren tot diverse overlastmeldingen. Het merendeel van de meldingen van geluidsoverlast is gedaan door en te herleiden naar een beperkt aantal mensen die weinig geluid van hun buren tolereren. Zij zijn notoire melders van geluidsoverlast. De toename van het aantal overlastmeldingen jeugd komt vermoedelijk doordat er een aantal keer meldingen zijn gemaakt van overlast door jongeren die met auto s raceten op de Gemeenteweg en daarbij hinderlijk gedrag vertoonden. De daling door verkeersoverlast is komt vermoedelijk doordat het team extra handhaving in het verkeer heeft verricht. 3.3 Overlastlastontwikkelingen 2012 in Zwartewaterland 65% van de overlast in het werkgebied vindt plaats in Zwartewaterland. Het aantal overlastmeldingen nam met 5% toe naar 489 meldingen. De percentages en aantallen staan in onderstaande tabel en grafiek weergegeven. Tabel 4. Ontwikkeling overlast in Zwartewaterland Overlast gemeente Zwartewaterland 2010 2011 2012 Verkeeroverlast 198 162 112 Overlastmeldingen jeugd 107 100 118 Geluidsoverlast 101 67 104 Burengerucht 52 45 52 Overlast door gestoord/overspannen persoon 34 41 45 Drugs-/drankoverlast 2 6 5 Overige overlastmeldingen 19 44 53 Totaal aantal overlastmeldingen 513 465 489 Grafiek 3. Meest voorkomende soorten overlast in Zwartewaterland (2012) Verkeersoverlast 9% 12% 23% Overlastmeldingen jeugd Geluidsoverlast 11% 21% 24% Burengerucht Gestoord/overspannen pers. Overige overlast Het beeld van de overlast door gestoorde/overspannen personen, burengerucht of veroorzaakt door drugs-/drankoverlast is in 2012 ten opzichte van 2011 (nagenoeg) gelijk gebleven. Ook de beschreven aanpak genoemd in de gebiedsscan over het jaar 2011 is nog van kracht. Twee overlastvormen namen zichtbaar toe: geluidsoverlast en overlast door jeugd. Gebiedsscan Horst & Waterland april 2013 10
Daarentegen daalde de overlast door verkeersoverlast fors. De daling van verkeersoverlast is het gevolg van een projectmatige aanpak van verkeersonveiligheid en overlast aan de Geneweg tussen Zwolle en Hasselt. De toename van het aantal meldingen van jeugdoverlast is vermoedelijk toe te dichten aan een groepje jongeren die een aantal keer overlast heeft veroorzaakt door hinderlijk op brommers rond te rijden. Gebiedsscan Horst & Waterland april 2013 11
4. Dadergroepen Het politieteam heeft te maken met verschillende soorten groepen personen die veel tijd en aandacht vragen in het politiewerk. In dit hoofdstuk wordt toegelicht: het aantal verdachten dat is gehoord door het team en de jeugdgroepen. In het werkgebied waren net als vorig jaar geen veelplegers actief en het beeld ten aanzien van de vaste klanten is ten opzichte van 2011 niet veranderd. 4.1 Gehoorde verdachten Jaarlijks wordt een groot aantal mensen als verdachte gehoord. In 2012 heeft het team 344 mensen als verdachte gehoord. Dit is een daling van 17% ten opzichte van 2011, toen hoorde het team 415 mensen als verdachte. Grafiek 3. Gehoorde verdachten in Staphorst en Zwartewaterland 250 200 150 100 0 t/m 24 jaar 25 jaar en ouder 50 0 2010 2011 2012 Het percentage jeugdige verdachten van het totale aantal verdachten stijgt meerjarig van 44% in 2010 naar 52% afgelopen jaar. We vermoeden dat deze stijging komt doordat we afgelopen jaren meerdere jongeren hebben aangehouden voor onder ander vernielingen. 4.2 Jeugdgroepen Periodiek brengen we per werkgebied de jeugdgroepen middels de shortlist jeugdgroepen in beeld. Deze methode helpt ons om kenmerken van de groep te registreren en om te duiden of we te maken hebben met een hinderlijke, overlastgevende of criminele jeugdgroep. In Horst & Waterland zijn acht jeugdgroepen actief. Het betreffen allemaal hinderlijke jeugdgroepen die weinig overlast en geen criminaliteit veroorzaken. Zij zijn in kaart gebracht teneinde de jongeren te kennen en goede contacten met hen te onderhouden om te voorkomen dat de groepen uitgroeien tot overlastgevende groepen. Om overlast tegen te gaan werkt het team samen met ketenpartners zoals de gemeente en jongerenwerk. Daarnaast sturen zij overlastgevende jongeren een brief als zij overlast hebben verricht en nemen hierover eveneens contact op met de ouders. Indien er herhaaldelijk overlast plaatsvindt bezoekt de jeugdagent de jongere en diens ouders om te spreken over het ongewenste gedrag. Hasselt Vijf groepen houden zicht op in Hasselt. De groepen houden zich op rondom schoolpleinen, de jeugdsoos, bibliotheek, keet Terwee en de sporthal. De gemiddelde leeftijd van de jongeren is Gebiedsscan Horst & Waterland april 2013 12
tussen de 15 en 18 jaar oud. Bij een tweetal groepen houden zich daarnaast een aantal oudere jongeren op in de leeftijd tussen 19 en 23 jaar. De jongeren zijn schoolgaand. Het merendeel van de jongeren drinkt alcohol en slechts een aantal van de oudere jongeren gebruikt in beperkte mate softdrugs. Het hinderlijke gedrag van de jongeren komt voort uit het achterlaten van rotzooi en geluidshinder door muziek. Een aantal jongeren bij de sporthal en jeugdsoos gedraagt zich wel eens baldadig. In het verleden heeft er zich tussen een aantal (groepen) jongeren een ruzie met geweld voorgedaan. Middels korte lijnen tussen de jeugd, hun ouders en jongerenwerk is daar adequaat op geacteerd. Deze spanningen behoren nu tot het verleden. De sfeer binnen de groepen is goed en de jongeren zijn goed benaderbaar voor jeugd-/wijkagenten. Genemuiden Twee groepen houden zich op in Genemuiden nabij de jeugdsoos, Veerweg, D Overtoom, Ichtusschool en Stoeve. De jongeren zijn tussen de 15 en 21 jaar oud en voornamelijk schoolgaand. De meeste jongeren drinken wel eens alcohol en een enkeling gebruikt softdrugs. Het gedrag van de jongeren is hinderlijk tot overlastgevend. Zij hangen rond, laten rotzooi achter en pleegden eerder ook vernielingen. De vernielingen lijken tot het verleden te behoren. Na contact met de jongeren is besloten geen Jongeren Ontmoetingsplaats (JOP) te plaatsen. Teneinde de overlast te voorkomen is op een aantal plekken zoals op schoolpleinen, een toegangsverbod ingesteld. Staphorst Bij de Markt in Staphorst houdt zich regelmatig een groep van ongeveer acht personen in de leeftijd tussen de 15 en 22 jaar op. Zij verrichten nauwelijks overlast. Het merendeel van de jongeren drinkt wel eens alcohol en bij een enkeling is wel eens softdrugs aangetroffen. De groep is goed benaderbaar en de omgeving doet nauwelijks melding van overlast. Het jongerenwerk en de jeugdagenten hebben goede contacten met de groep. Gebiedsscan Horst & Waterland april 2013 13
5. Aandachtspunten In dit hoofdstuk geven wij de belangrijkste lokale veiligheidsthema s aan die de komende tijd extra inzet van ons en veiligheidspartners vragen. Samen met partners willen we komend jaar extra aandacht besteden aan woninginbraken. Ten aanzien van jeugd en verkeersveiligheid willen we onze integrale aanpak op een aantal punten verder uitwerken. 5.1 Woninginbraken Ondanks een stabilisatie van het aantal woninginbraken behoudt dit thema onze aandacht. We zetten het programma woninginbraken en de inzet van de inbrakenteams voort. Daar repressieve aanpak niet sluitend is, vragen we extra aandacht voor preventieve maatregelen. We willen hierin nadrukkelijk samenwerken met de gemeente. Daarnaast zijn we voorstander van het verbreden van de aandacht over het Keurmerk Veilig Wonen. 5.2 Verkeer Verkeersveiligheid blijft een aandachtspunt van het team. Afgelopen jaar steeg het aantal ziekenhuisgewonden van 41 naar 67. Deze stijging laat zich verklaren doordat er in september een bus is uitgebrand in Rouveen, waarbij veertien scholieren gewond zijn geraakt. Daarnaast vonden er begin 2012 meerdere zware ongevallen plaats op de A28 nabij Staphorst. Samen met het regionale Team Verkeer verrichten we extra toezicht op wegen waar burgers verkeersonveilig gedrag signaleren. Daarnaast besteden we extra aandacht aan locaties waar relatief veel verkeersongevallen plaatsvinden. Ook is blijvend aandacht nodig voor het alcoholgebruik onder beginnend bestuurders. Komend jaar willen we samen met de gemeenten extra investeren in de preventie, bijvoorbeeld in de vorm van een actieweek. 5.3 Uitgaansgeweld Tot slot blijft de veiligheid nabij de horeca in de weekenden onze aandacht houden. Eén van de middelen om overlast of geweld terug te dringen is het verbeteren van het contact met de horecaondernemers. Het Veiligheid Op Straat (VOS) koppel levert hier al een grote bijdrage aan en komend jaar willen we het contact met de horecaondernemers en hun eigen beveiligingspersoneel verder versterken. Zo willen we afspraken maken over het aan ons overdragen van verdachten van uitgaansgeweld, dit gebeurt namelijk nog niet bij alle geweldsdelicten. Gebiedsscan Horst & Waterland april 2013 14
6. Bijlagen Bijlage 1, Toelichting op misdrijven en incidenten Incidenten Het aantal gestarte processen binnen het bronsysteem van de politie geeft het aantal incidenten weer. Dit kan bijvoorbeeld gaan om meldingen van burgers, een aangifte of strafbare gedragingen die de politie zelf constateert en registreert. Let op: dit betreft de incidenten die bij de politie bekend zijn. Het gaat niet om incidenten die in de samenleving plaatsvinden. Dit aantal is nog groter. Meldingen Meldingen zijn de hulpaanvragen (spoedeisend en niet-spoedeisend) die binnenkomen bij de meldkamer van de politie. Het aantal meldingen zegt niets over wat er hiermee is gebeurd, het geeft alleen aan hoeveel aanvragen er bij de politie binnenkomen. Opgenomen aangifte Een aangifte betreft een voorval waarbij een persoon aangifte heeft gedaan van een strafbaar feit. In het algemeen zijn het strafbare feiten met een (direct aanwijsbaar) slachtoffer, bijvoorbeeld straatroof of diefstal. Misdrijf 2 Een misdrijf kan ook zonder aangifte ontstaan. Bijvoorbeeld: iemand wordt bij een alcoholcontrole dronken achter het stuur aangetroffen. De bestuurder begaat dan een strafbaar feit, maar doet daar zelf geen aangifte van. In zo n geval spreken we van een misdrijf. Andere voorbeelden van misdrijven zijn: drugshandel en moord/doodslag. Verkeersongevallen Een deel van de incidenten en meldingen betreffen de verkeersongevallen. Een groot deel van de ongevallen is niet meer bekend bij de politie omdat de verantwoordelijkheid daarvan nu ligt bij de Rijkswaterstaat Dienst Verkeer en Scheepvaart. Daarnaast is het zo dat burgers een kleine aanrijding onderling regelen. Op het moment dat er ziekenhuisgewonden of doden vallen bij een aanrijding zijn we als politie veelal wel aanwezig en maken we vaak ook een proces-verbaal. 2 De definitie van een misdrijf is een strafbare gedraging of het nalaten van iets dat door de wetgevers als misdrijf is aangemerkt. In het bronsysteem gaat het dan om de optelling van het aantal opgenomen aangiftes, incidenten met een verdachte of slachtoffer of incidenten van een dusdanige zwaarte dat het ook een misdrijf is. Gebiedsscan Horst & Waterland april 2013 15
Bijlage 2, Algemeen overzicht misdrijven en incidenten Categorie-indeling Gebiedsscan Diefstal/inbraak woning Voertuigcriminaliteit Diefstal van brom-, snor-, fietsen Diefstal/inbraak bedrijven/instellingen Winkeldiefstal Overige vermogensdelicten Zedendelicten Geweldsdelicten Huiselijk geweld Aantasting openbare orde / ruimte Illegale handel Overige misdrijven 3 Reikwijdtes / Maatschappelijke klassen Inbraak woning, Diefstal in uit woning (geen braak), eventueel gevolgd door geweld Diefstal uit/vanaf motorvoertuigen Diefstal van motorvoertuigen Diefstal af/uit/van overige voertuigen Diefstal van fiets, brom- of snorfiets Inbraak of diefstal in/uit bedrijf, kantoor, school, sportcomplex, hotel/pension (eventueel gevolgd door geweld) Winkeldiefstal Diefstal/inbraak box/garage/schuur/tuinhuis Zakkenrollerij Diefstallen Overige vermogensdelicten Chantage/Afdreiging Heling Verduistering Restcategorie Zedenmisdrijf: Openbare Schennis, Aanranding, Verkrachting Maatschappelijke Integriteit: kinderporno, kinderprostitutie, vrouwen- en mensenhandel Moord, doodslag Openlijk geweld (persoon) Bedreiging Mishandeling Straatroof Overval Projectcode alleen op het gebied van lichamelijke integriteit (d.w.z. zedenmisdrijf, moord/doodslag, openlijk geweld, (persoon), bedreiging, mishandeling, straatroof, overval Vernieling cq. Zaakbeschadiging (d.w.z. vernieling van/aan auto, openbaar vervoer, openbaar gebouw en overige objecten) Openlijk Geweld tegen goederen Aantasting openbare orde (bv. Niet voldoen aan bevel) Drugshandel (softdrugs en harddrugs) Mensensmokkel Wapenhandel Fraude Verkeersongevallen (verlaten plaats ongeval) Brand/ontploffing Huisvredebreuk Alcohol (vooral Verdenking of Rijden onder invloed van alcohol) Restcategorie (Belediging) Belediging 3 Onder overige misdrijven vallen veel maatschappelijke klassen. Degene die hier genoemd zijn leveren het substantiële aandeel aan het totaal van overige misdrijven. Gebiedsscan Horst & Waterland april 2013 16
Bijlage 3, Hotspotkaarten Woninginbraken Diefstal / inbraak bedrijven Gebiedsscan Horst & Waterland april 2013 17
Bijlage 4, Misdrijven per wijk Staphorst Misdrijven Staphorst Rouveen 2010 2011 2012 2010 2011 2012 Diefstal/inbraak woning 23 15 23 6 13 2 Voertuigcriminaliteit 25 39 20 11 15 8 Diefstal van brom-, fietsen 15 15 33 2 3 4 Diefstal/inbraak bedrijven 20 14 18 2 4 6 Winkeldiefstal 6 4 13 0 0 0 Overige vermogensdelicten 44 47 46 13 9 9 Zedendelicten 6 2 2 0 0 0 Geweldsdelicten 15 24 26 8 2 4 waarvan huiselijk geweld 6 6 5 0 0 0 Aantasting openbare orde 59 47 53 8 4 10 Illegale handel 12 18 13 3 2 6 Overige misdrijven 68 68 61 32 15 25 Misdrijven Buitengebied 2010 2011 2012 Diefstal/inbraak woning 6 11 10 Voertuigcriminaliteit 13 23 15 Diefstal van brom-, fietsen 0 0 2 Diefstal/inbraak bedrijven 1 2 1 Winkeldiefstal 0 0 0 Overige vermogensdelicten 25 17 14 Zedendelicten 0 0 1 Geweldsdelicten 3 5 6 waarvan huiselijk geweld 0 0 3 Aantasting openbare orde 6 8 3 Illegale handel 1 3 1 Overige misdrijven 10 8 8 Gebiedsscan Horst & Waterland april 2013 18
Zwartewaterland Misdrijven Genemuiden Zwartsluis 2010 2011 2012 2010 2011 2012 Diefstal/inbraak woning 7 12 5 13 8 9 Voertuigcriminaliteit 16 25 7 15 11 8 Diefstal van brom-, fietsen 26 19 16 11 7 9 Diefstal/inbraak bedrijven 2 12 17 6 14 5 Winkeldiefstal 1 0 9 1 0 5 Overige vermogensdelicten 26 38 40 36 36 31 Zedendelicten 0 0 2 0 2 0 Geweldsdelicten 23 36 25 30 22 21 waarvan huiselijk geweld 10 9 13 10 12 6 Aantasting openbare orde 53 85 74 26 30 45 Illegale handel 17 8 10 7 8 13 Overige misdrijven 73 52 76 32 44 40 Misdrijven Hasselt 2010 2011 2012 Diefstal/inbraak woning 5 15 25 Voertuigcriminaliteit 15 28 5 Diefstal van brom-, fietsen 20 22 31 Diefstal/inbraak bedrijven 6 13 16 Winkeldiefstal 1 1 5 Overige vermogensdelicten 45 62 35 Zedendelicten 2 3 0 Geweldsdelicten 22 26 21 waarvan huiselijk geweld 13 7 3 Aantasting openbare orde 101 52 56 Illegale handel 12 4 14 Overige misdrijven 50 59 41 Gebiedsscan Horst & Waterland april 2013 19