Baanbrekende theorie: donkere materie is een volstrekte illusie Wetenschap de Volkskrant

Vergelijkbare documenten
Emergente zwaartekracht Prof. Dr. Erik Verlinde

Waar komt het allemaal vandaan?

In gesprek met Erik Verlinde, hoogleraar theoretische fysica

Bart Buelens, 22 november Emergente Gravitatie volgens Erik Verlinde

De Large Hadron Collider 2.0. Wouter Verkerke (NIKHEF)

Higgs-deeltje. Peter Renaud Heideheeren. Inhoud

Einstein (2) op aardoppervlak. versnelling van 10m/s 2. waar het foton zich bevindt a) t = 0 b) t = 1 s c) t = 2 s op t=0,t=1s en t=2s A B C A B

Honderd jaar algemene relativiteitstheorie

Wetenschappelijke Nascholing Deel 3: En wat met de overige 96%?

Verslag Natuurkunde Algemene relativiteitstheorie

De evolutie van het heelal

12/2/16. Inleiding Astrofysica College november Ignas Snellen. Kosmologie. Studie van de globale structuur van het heelal

De magische wereld van het allerkleinste - gedeelde dromen & innovatie -

Donkere Materie Een groot mysterie

University of Groningen. Local Group galaxies in a LambdaCDM Universe Li, Yang-Shyang

Pandora's cluster, 2/12/2018. inhoud. Het vroege heelal. HOVO-Utrecht 9 februari HOVO-Utrecht 9 februari 2018

Cover Page. Author: Herbonnet R.T.L. Title: Unveiling dark structures with accurate weak lensing Date:

Populair-wetenschappelijke samenvatting

Over zonnen en zwarte gaten. Vincent Icke Sterrewacht Leiden & Alien Art

Dark Side of the Universe

Overzicht. Vandaag: Frank Verbunt Het heelal Nijmegen uitdijing heelal theorie: ART afstands-ladder nucleo-synthese 3 K achtergrond.

Werkstuk ANW Zwarte gaten

De lichtsnelheid kromt de ruimte. Mogelijke verklaring voor de grens van het heelal

Prof.dr. A. Achterberg, IMAPP

Majorana Neutrino s en Donkere Materie

Wordt echt spannend : in 2015 want dan gaat versneller in Gevene? CERN echt aan en gaat hij draaien op zijn ontwerp specificaties.

De bouwstenen van het heelal Aart Heijboer

FLRW of Lambda-CDM versus Kwantum Relativiteit

Wim Lintsen. Cursus De grote vragen van de Kosmos. Deel 2 De methode van de wetenschap

Kleinse Fles. Introductie String Zoologie Brane Worlds Zwarte Gaten

Bram Achterberg Afdeling Sterrenkunde IMAPP, Radboud Universiteit Nijmegen

Tweede Bijeenkomst: Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld. Rond de Waterput donderdag 31 oktober 2013 Allan R. de Monchy

Samenvatting. Sterrenstelsels

Probus Aalsmeer 20 mei Alles en Niks. VAN DE OERKNAL TOT HIGGS Niels Tuning. Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek

Sterrenstelsels: een aaneenschakeling van superlatieven

Zoektocht naar de elementaire bouwstenen van de natuur

Vroege beschavingen hebben zich al afgevraagd waar alles vandaan kwam en hoe alles is begonnen.

Werkstuk Natuurkunde Het Higgsboson

Probus 23 apr Alles en Niks. VAN DE OERKNAL TOT HIGGS Niels Tuning. Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek

Basiscursus Sterrenkunde

Nederlandse Samenvatting

178 Het eerste licht

Vergelijk het maar met een ijsberg: de 20% die uitsteekt boven water zien we. De 80% onder water zien we niet, maar is er wel!

Nederlandse Samenvatting

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cursus deeltjesfysica

E p m. De voorspelling van antimaterie. Paul Dirac voorspelde het bestaan van het positron in 1928

Het ongrijpbare Higgs-deeltje gegrepen

Loesje over de de Oerknal: Eerst was er niets en toen is dat nog ontploft ook

Op zoek naar nieuwe deeltjes met de LHC deeltjesversneller

De large hadron collider: Hoe zien de eerste botsingen eruit? Ivo van Vulpen

Is ons universum een klein deel van een veel groter multiversum?

Het mysterie van donkere energie

achtergrond deze wereld Foto: Dick van Aalst

Newtoniaanse kosmologie 4

Zwart gat Simulatie KORTE BESCHRIJVING

Kijken naar het heelal

Donkere materie. 1. Inleiding

Overzicht. Vandaag. Frank Verbunt Het heelal Nijmegen 2015

Ruud Visser Postdoc, Sterrewacht Leiden

Mysteries van de Oerknal, deel 2 Heelalmodellen. samenvatting tot nu: Zwaartekracht afwijking v/d gewone (euclidische, vlakke) meetkunde

Nieuwe Meer 26 okt Alles en Niks. VAN DE OERKNAL TOT HIGGS Niels Tuning. Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek

Werkstuk door een scholier 2047 woorden 2 april keer beoordeeld. Inleiding

Unificatie. Zwakke Kracht. electro-zwakke kracht. Electriciteit. Maxwell theorie. Magnetisme. Optica. Sterke Kracht. Speciale Relativiteitstheorie

Sterrenkunde Ruimte en tijd (3)

PERSINFORMATIE - APRIL 2016

Black Holes in a Rotating Hologram Universe.

The Properties and Impact of Stars Stripped in Binaries Y.L.L. Götberg

Schoolexamen Moderne Natuurkunde

O NSHEELALisongeveer13,7miljardjaargeledenontstaantijdensdeoerknal1.

Cover Page. Author: Bonnerot, Clément Title: Dynamics and radiation from tidal disruption events Date:

Over de zwaartekracht en

Eindpunt van een ster Project voor: middelbare scholieren (profielwerkstuk) Moeilijkheidsgraad: Categorie: Het verre heelal Tijdsinvestering: 80 uur

Nederlandse samenvatting Summary in Dutch

Uitdijing van het heelal

Wetenschap hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Verslag Vendelinusvergadering van 10 juni 2017

Het weidse Universum. Donkere materie

Andromeda stelsel nadert ons 20% sneller

Prof.dr. A. Achterberg, IMAPP

Ander oog op het heelal

LHCb Wat doen wij? Niels Tuning voor ET - 8 januari 2013

De redactie van Groniek wenst u veel leesplezier toe.

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Summary in Dutch

Een mooi moment is er rond een honderdduizendste van een seconde. Ja het Universum is nog piepjong. Op dat moment is de temperatuur zover gedaald dat

Real time quantum field theory on a computer: The Hartree ensemble approximation Sallé, M.

Begrippen over de algemene relativiteitstheorie

Ruud Visser Postdoc, Sterrewacht Leiden

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Nederlandse Samenvatting

Lichtsnelheid Eigenschappen

1 Leerlingproject: Relativiteit 28 februari 2002

Symmetie en Symmetrie. in het Standaard Model

Misschien liggen geloof en wetenschap dan toch dichter bij mekaar dan we denken...

Het Quantum Universum. Cygnus Gymnasium

Natuurkundig Gezelschap te Utrecht. Zwarte Gaten. en Kwantummechanica. Gerard t Hooft, Universiteit Utrecht. Opgericht in 1777

Ruud Visser Promovendus, Sterrewacht Leiden

Sterrenstelsels en kosmologie

Transcriptie:

http://www.volkskrant.nl/wetenschap/baanbrekende-theorie-donkere-materie-is-een-volstrekte-illusie~a4410710/ 1/6

uwnaam@email.nl Het online op het webplatform Arxiv gepubliceerde artikel van ruim 40 pagina's geeft voor het eerst een verklaring voor de zogeheten donkere materie, waarmee astronomen al decennia worstelen. Uit hun waarnemingen aan draaiende sterrenstelsels blijkt dat in de stelsels meer zwaartekracht zit, dan op grond van de sterren te verwachten is. Gewoonlijk wordt dat toegeschreven aan materie die geen licht geeft en mogelijk zelfs onzichtbaar is. De schatting is dat viervijfde van alle massa in het universum donker zou zijn. Volgens UvA-hoogleraar en Spinozaprijswinnaar Verlinde (54) is het bestaan van donkere materie echter een volstrekte illusie. Die komt voort uit een wat hem betreft achterhaalde opvatting over de zwaartekracht, schrijft hij. In 2010 was Verlinde al wereldnieuws met zijn opvatting dat de zwaartekracht geen kracht is zoals Newton zich die voorstelde. Ook Einsteins relativiteit, die zwaartekracht opvat als de kromming van ruimte en tijd, noemde hij achterhaald. In plaats van een kracht is de neiging van massa's om naar elkaar toe te bewegen een soort druk die ontstaat doordat bij het verplaatsen van die massa's informatie van het hele heelal wordt veranderd. Als een massa zwaar lijkt, komt dat doordat het universum zich verzet tegen het optillen ervan. Destijds wist Verlinde tot veler verbazing Newtons wetten op die manier af te leiden uit zijn kosmische informatietheorie. Zijn zogeheten emergente zwaartekracht was te vergelijken met de druk van een gas, die ontstaat door de botsingen van talloze moleculen op een omhulling. De donkere materie kon dat destijds nog niet verklaren. Met de nieuwe veelomvattender theorie lukt dat wel. http://www.volkskrant.nl/wetenschap/baanbrekende-theorie-donkere-materie-is-een-volstrekte-illusie~a4410710/ 2/6

Erik Verlinde, samen met zijn broer Herman sterleerlingen van Nobelprijswinnaar Gerard 't Hooft, kondigde de afgelopen twee jaar al meermalen aan met een nieuwe publicatie te zullen komen, maar worstelde volgens insiders hevig met de duizelingwekkende concepten. Bovendien was er veel druk, omdat veel astronomen en astrofysici nog steeds overtuigd zijn van het bestaan van donkere materie, zelfs als er nog geen goed idee is waaruit die zou moeten bestaan. Wereldwijd zijn tientallen experimenten ingericht om daar greep op te krijgen, onder meer ook op deeltjeslab CERN in Genève. In interviews, onder meer na de toekenning van de Spinozapremie in 2011, erkende Verlinde dat hij zijn opvattingen over de aard van de zwaartekracht zo moest uitwerken dat die aansloot bij de astronomische waarnemingen. Dat daarvoor zijn eigen theorie nogmaals op de helling moest, had hij zich toen niet gerealiseerd, zei Verlinde dit voorjaar al tegen onder meer de Volkskrant. (+) http://www.volkskrant.nl/wetenschap/baanbrekende-theorie-donkere-materie-is-een-volstrekte-illusie~a4410710/ 3/6

http://www.volkskrant.nl/wetenschap/baanbrekende-theorie-donkere-materie-is-een-volstrekte-illusie~a4410710/ 4/6

Help mee met geneesmiddelenonderzoek. Vergoeding tot: 1.891 Een huislift biedt uitkomst! Vraag nu geheel gratis en vrijblijvend onze huisliftbrochure aan. Ontvang nu gratis 40 unieke boekhoudtips van de experts van Exact. Download onze whitepaper. jan@voorbeeld.nl http://www.volkskrant.nl/wetenschap/baanbrekende-theorie-donkere-materie-is-een-volstrekte-illusie~a4410710/ 5/6

http://www.volkskrant.nl/wetenschap/baanbrekende-theorie-donkere-materie-is-een-volstrekte-illusie~a4410710/ 6/6