Het prille begin en het belang van Cyanobacteria

Vergelijkbare documenten
Zeewier als duurzame grondstof voor food, feed en groene chemie. Middelburg, 12 juni 2013 Willem A. Brandenburg

Inleiding Z ng eewi Z eren 1 DirkJan Dekker 8 maart 2017

Determineren van wieren en aanleggen van een wierenherbarium

EEN ZEE VAN MOGELIJKHEDEN VOOR FOOD EN FEED

BIOLOGIE Havo / Vwo 4 Submicroscopische cel: celorganellen

ZEEWIER Rudi Verheyden Pagina 2

Wat moeten we doen met zeewier? Johan van Groenestijn, Jelle van Leeuwen, Paulien Harmsen

1. A. Noem de drie domeinen waarin alle levende organismen worden ingedeeld.

Hand-out Microbiologie

Verslag wierenexcursie 23 februari 2019, Strijenham: Hauwwier bij de kleine strekdam? Foto s: DirkJan en Kirsten Dekker Tekst: DirkJan Dekker

Planten: vorm en functie 1. Ginkgo biloba

Celmembraan (duh! dat maakt het een cel) Celwand Ribosomen (voor eiwitsynthese) Soms: uitsteeksels zoals flagel (zweepstaart)

Zeewieren. Zeegroenten: mineralen, vitaminen en veel meer - uit zee

EEN ZEE VAN MOGELIJKHEDEN VOOR FOOD EN FEED

Biologie Hoofdstuk 2 Stofwisseling

INTRODUCTIE MICROBIOLOGIE - ONZICHTBARE WERELD - College 1 Inleiding, celbouw en systematiek

De cel, didactische schrijfopdracht 4 VMBO T Een reis door de subcellulaire structuur van de cel

Het excursiegebied ligt aan de oostkant van De Zeester, de ondiepe poel heeft een uitgang naar de Oosterschelde.

Het excursiegebied ligt aan de oostkant van De Zeester, de ondiepe poel heeft een uitgang naar de Oosterschelde.

Voorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts Biologie: Eukaryote cel 7/2/2015. dr. Brenda Casteleyn

Samenvatting Biologie Thema 2

Onderdelen van de cel

EVOLUTIE VAN OERSOEP TOT OERMENS. College 1 Introductie evolutie Aarde en kosmos, Big Bang en Oersoep

Bruinwieren. Lat: Phaeophyceae Eng: Brown seaweeds, brown algae Dui: Braunalgen Dan: Brun tang

Voorbeelden organel: celkern, vacuole, mitochondriën en endoplasmatisch rediculum.

Rondleiding door de cel

De cel, didactische schrijfopdracht 4 VMBO T Een reis door de subcellulaire structuur van de cel

Taxonomen (ca. 1850): Organismen vertonen kenmerken van zowel planten als dieren. Wetenschappers gingen dus op kenmerken letten.

Intracellulaire compartimenten en transport

Verslag wierenexcursie 15 augustus 2018, Oostnol, Tholen. Tekst: DirkJan Dekker Foto s: DirkJan en Kirsten Dekker. Waar ligt de Oostnol?

Proteobacteria. welke groepen bevatten fototrofen? β Proteobacteria. chemoorganotrophs. chemolithotrophs. chemoorganotrophs γ Proteobacteria

DE CEL - SUBMICROSCOPISCH

2 Indeling. Leerdoelen. Inhoud. De natuurgids

Pagina 1/6 Alle soorten Algen even bespreken

BASISSTOF. 1 Omstandigheden van de zetmeelsynthese Functionele bouw van een chloroplast Fotosynthesereacties 48

Studiehandleiding Biochemie I

Wageningen IMARES Risico inventarisatie schelpdier transporten

Samenvatting Biologie H1+2

NIEUWERE INDELING VAN DE ORGANISMEN IN VIJF KONINKRIJKEN

Nederlands Instituut voor Ecologie

Cellen van drie domeinen. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

6,6. Samenvatting door een scholier 2492 woorden 31 mei keer beoordeeld HOOFDSTUK 2 CELLEN IN WERKING

Notitie begroeiing zeedijk Westkapelle (getijdenzone) situatie oktober 2012

Cva?Lesvoorbereiding. Student leraar secundair onderwijs groep 1

Onderdelen van de cel

Verslag wierenexcursie 16 april 2018, Strijenham, haventje en restanten oesterput. Foto s: DirkJan en Kirsten Dekker Tekst: DirkJan Dekker

2. HOOFDSTUK 1 : Micro-organismen en Microbiologie. 1.2 Micro-organismen als cellen (Editie 10 = 1.2)

Inleiding tot de zuurstofcyclus

Quagga s: droom of nachtmerrie? Miguel Dionisio Pires

Module: Micro-organismen - h45. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 2, Cellen: bouw en functie

Les wetenschappen: biologie

ERFELIJKE INFORMATIE IN DE CEL

Praktische opdracht Biologie Cellen

Meerkeuzevragen. Fotosynthese, celademhaling en gisting. V. Rasquin

B2 Zelf cellen bekijken Preparaat om cellen door een microscoop te bekijken maak je eerst een preperaat

Microalgen: van belofte naar een duurzaam industrieel proces

Microbiology & Biochemistry (MIB-10306, microbiologie deel)

Een rondleiding door de cel (COO 2)

Vraag 1. Een element heeft als elektron configuratie 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 2. Met welk element correspondeert deze elektron configuratie?

Samenvatting biologie thema 2

BIOLOGIE Thema: Stofwisseling Havo

Nutraceuticals & Arseen. Gabriël Devriendt Pures 7 mei Slotevent

Nutriënten: stikstof, fosfor. Assimilatie: opbouw van levend materiaal

Archaebacteriën. Eubacteriën. Eukaryoot

Celstofwisseling II (COO 5) Vragen bij deoefen- en zelftoets-module behorende bij hoofdstuk 9 en 10 van Biology, Campbell, 8 e druk Versie

Welke van de bovenstaande celorganellen of levensprocessen kunnen zowel in prokaryote, als in eukaryote cellen voorkomen?

Rondleiding door de cel

Samenvatting Biologie Stofwisseling

BIOLOGIE Energie & Stofwisseling HAVO Henry N. Hassankhan Scholengemeenschap Lelydorp [HHS-SGL]

Wat impressies van de Plaat van Oude Tonge en de bezochte strekdam

Les 2: Fotosynthese. Fig.15.1

Examen Voorbereiding Cellen

De verspreiding van abundante macro-algen in het Veerse Meer 2014

Module: Eukaryoot of prokaryoot - v456. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Vragen bij paragraaf 3.1

Microscale Spatial Distributions of Microbes in Marine Intertidal Sediments and Photosynthetic Microbial Mats C. de Carvalho Domingos Carreira

Welke van de bovenstaande celorganellen of levensprocessen kunnen zowel in prokaryote, als in eukaryote cellen voorkomen?

3 Factoren die het watergehalte van organismen 40 bepalen. 3.1 Bepalende factoren voor watergehalte Belang van water voor levende wezens 41

4,2. Samenvatting door een scholier 2580 woorden 22 oktober keer beoordeeld. Biologie H2 Cellen in werking

Welke van de bovenstaande celorganellen of levensprocessen kunnen zowel in prokaryote, als in eukaryote cellen voorkomen?

Samenvatting Biologie Thema 1-2

Naam: Student nummer:

Hoofdstuk 1 De cel: de basiseenheid van het leven

Lokale kweek, verwerking en vermarkting van zeewier

de cel A&F_MBO_H01.indd :21

EVOLUTIE VAN OERSOEP TOT OERMENS. College 2 Ontwikkeling van het leven in de zee

Hoofdstuk 1 De cel: de basiseenheid van het leven

Inhoud. 1 Introductie Evolutionaire druk vormt het leven 15 Kernpunten 22 Relevante literatuur 22

Inleiding in de biologie

College 2. Fytoplankton, zeewier en zeegras

De ecologische behoeften van het IJsselmeer en de Waddenzee. Peter M.J. Herman Waddenacademie, NIOZ

Tentamen: Moleculaire Biologie.

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 1 Stofwisseling

ENERGIEOMZETTINGEN IN DE CEL

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 3

8.1. Boekverslag door L woorden 15 december keer beoordeeld. Biologie voor jou. Biologie samenvatting biologie voor jou havo 4 thema 2

Bouw van een cel vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Samenvatting Biologie Hoofdstuk.1 p.1 t/m 6

Protista - Protozoa. Ontstaan

Transcriptie:

80 % N2 en 20% O2

Blauwwieren Het prille begin en het belang van Cyanobacteria

Blauwwieren Het prille begin en het belang van Cyanobacteria Microbiële matten - ca. 3.5 Gyr? Apex Basalt (Western Australia) - Metabolisme energie ~ zonlicht = fotosynthese

Blauwwieren Het prille begin en het belang van Cyanobacteria Oxygene fotosynthese : ontstaan is uniek in de evolutie n CO 2 + 2n H 2 O + ATP + NADPH (CH 2 O) n + n O 2 + n H 2 O in PS II wordt Chl a geoxideerd reductie van Chl a wordt bewerkstelligd door fotolyse van H 2 O

Cyanobacteria Stromatolieten domineerden gemeenschappen in ondiepe zeeën gedurende 2.5 Gyr!!!! 65% ouderdom aarde 3.5 Gyr 1.0 Gyr Het prille begin en het belang van Cyanobacteria gemeenschappen van prokaryoten bacterien blauwwieren

Stromatolieten én toename O 2 in de atmosfeer Cyanobacteria Het prille begin en het belang van Cyanobacteria oxidation of Fe and Sulfur

Stromatolieten en de atmosfeer Cyanobacteria Het prille begin en het belang van Cyanobacteria [Cavalier-Smith 2006]

Wat zijn wieren? eukaryoten (>< bacteria) geen natuurlijke groep (~ evolutie) wel bepaalde karakteristieken autotroof => fotosynthese thallofyten flagellen sporen

Ontstaan van photosynthetische organismen Endosymbiont theorie Plant cell nucleus Golgi apparaat Endoplasmatic reticulum organellen mitochondriën chloroplasten

Ontstaan van autotrofe eukaryoten fagocytose van een prokaryoot (cyanobacterium) door een eukaryoot resultaat een chloroplast omgeven door 2 celmembranen 1 maal in de evolutie :

Ontstaan van autotrofe eukaryoten secondaire endosymbiose endosymbiose van een eukaryoot met plast door een andere eukaryoot plasten omgeven door 3-4-... membranen

Secondaire endosymbiose Grootste fractie 7 grote groepen

Euglenozoa:

Red algal derived groups Haptophytes Emiliania huxleyi

Red algal derived groups Diatomeeën

Red algal derived groups Phaeophyceae of bruinwieren Kelp

Red algal derived groups Phaeophyceae of bruinwieren 100% irradiance ~ 0 mol NO 3 Mannitol transport 70 cm h -1 Di-amino acids transport 60 cm d -1 1% irradiance 25 mol NO 3 10 m depth

Red algal derived groups Phaeophyceae of bruinwieren

Red algal derived groups Phaeophyceae of bruinwieren

Glaucophyta kleine groep zoetwater

Chlorophyta groenwieren zeer divers zoetwater en marien macroscopisch en microscopisch

Chlorophyta groenwieren

Invasieve soorten - Caulerpa taxifolia

Invasieve soorten - Caulerpa taxifolia - Stuttgart aquarium snelgroeiende strain - oiv chemicaliën, UV-licht -mutant (?): groeit onder alle condities, sterft niet af - perfecte acquariumplant - verspreid naar andere aquaria - 1982 Monaco -dir. Jacques Cousteau - 1984 C. taxifolia in de baai van Monaco - zeer agressief

Invasieve soorten - Caulerpa taxifolia

Invasieve soorten - Caulerpa taxifolia - eveneens lange afstandsverbreiding

Chlorophyta groenwieren

Rhodophyta - roodwieren marien

Rhodophyta - roodwieren marien

Roodwieren: nut & gebruik Het verhaal van Nori en Kathleen Drew traditioneel Porphyra (purperwier) groeit op Bamboo (Hibi) herfst en winter: hibi overgebracht naar rostskusten lente: hibi weerom naar beschutte baaien

Roodwieren: nut & gebruik Het verhaal van Nori en Kathleen Drew ontdekking van levenscyclus

Roodwieren: nut & gebruik nori: vandaag

De oosterschelde en wieren Zand & slib weinig of geen wieren wieren hebben nood aan hard substraat

De oosterschelde en wieren Artificiele substraten kustverdediging ~ habitatcreatie

De oosterschelde en wieren van Zeeuwse platte tot creusen (1963) Japanese import

Made in Japan En met de creusen de Japanse wierflora Sargassum muticum // Japans Bessenwier [1973]

Made in Japan Heterosiphonia japonica

Made in Japan En met de creusen de Japanse wierflora Undaria pinnatifida // Wakame bewust geintroduceerd voor maricultuur

Made in Japan En met de creusen de Japanse wierflora Codium fragile // Viltwier eerste beschreven van Zeeland in 1923!!! oorspronkelijk afkomstig uit Japan

Traditioneel nut & gebruik Menselijke consumptie 600 BC Some algae are a delicacy fit for the most honoured guests, even for the King himself 21 species are used in Japan, 10% of the daily diet Nori = Porphyra Kombu = Laminaria Wakame = Undaria

Traditioneel nut & gebruik Europa en Amerika natuurwinkels traditioneel gerechten laver bread (Porphyra) cheese (Dulse: Palmaria palmatifida)

Cyanobacteria Spirulina : blauwwieren en de honger uit de wereld Traditioneel voedsel in Tchad alkalisch meren (Na 2 CO 3 ) = extreem habitat extreme primaire productie van Athrospira platensis proteine-rijk voedsel De oplossing voor het voedselprobleem Productie op grote schaal 700 ton/jaar in de jaren 80 problemen met contaminatie (Microcystis) kritiek op de voedingswaarde

Roodwieren - celwand cellulose fibrillen in een amorfe matrix matrix opgebouwd uit galactanen agar & carrageen toepassingen voedingsindustrie cosmetica onderzoek etc. pyrenoiden (soms aanwezig) functie onduidelijk

maricultuur van agaro- en carragenofyten Roodwieren - celwand Gelidium - Gracilaria Eucheuma - kappaphycus

maricultuur van agaro- en carragenofyten Roodwieren - celwand

Bruinwieren - celwand Cell walls Use of alginates in the colloid industry pharmaceuticals paints food (E400-E404). cosmetics etc.

Bruinwieren - celwand Cell walls Fibrillar part: cellulose fibrils 1-10% of the thallus dry weight Amorphous matrix Alginates sulfated polysaccharides (Fucans)

Bruinwieren - celwand Cell walls Fibrillar part: cellulose fibrils 1-10% of the thallus dry weight Amorphous matrix Alginates sulfated polysaccharides (Fucans) linear polymer of two sugar acids: mannuronic acid (M) and guluronic acid which are connected by 1-4 linkages

Cell walls Bruinwieren - celwand

Bruinwieren - celwand MMMMMMMMGMGMGMGGGGGGGGG polyanion Ca 2+ alginic acid Ca 2+ Ca 2+ formation of a solid mass dimerisation of chains

Bruinwieren - celwand Cell walls Fibrillar part: cellulose fibrils 1-10% of the thallus dry weight Amorphous matrix Alginates spherification