Naar een sterker lokaal sociaal beleid Organisatie van het sociaal beleid na Hoorzitting Vlaams parlement 12 mei 2015 Mark Suykens, Piet Van Schuylenbergh Inhoud 1. VVSG neemt akte van Vlaamse keuzes 2. VVSG principieel standpunt 3. Waarborgen m.b.t. regelgeving, financiering en inhoudelijk 1
1. VVSG neemt akte van Vlaamse keuzes Vlaams regeerakkoord 2014-2019 Resolutie Vlaams parlement 8/1/15 Conceptnota Vlaamse regering 16/1/15 Maar: Geen overleg met VVSG over conceptnota! Wij vragen systematisch structureel overleg over de verdere uitwerking 2. VVSG principieel standpunt Besprekingen in directiecomités en raad van bestuur van VVSG (januari/februari) VVSG-Ronde van Vlaanderen (28/1 12/2/15) met de lokale besturen 1200 deelnemers Van gemeenten en OCMW s Politieke mandatarissen én topambtenaren Bevraging over conceptnota VR en VVSG-modellen Standpunt raad van bestuur VVSG 4 maart jl. 2
Naar een sterker lokaal sociaal beleid Conceptnota: vooral bestuurlijk, weinig inhoudelijk VVSG-Ronde van Vlaanderen: Inhoud is belangrijker! Belang van de kwetsbare burger Zal de sociale hulpverlening gegarandeerd blijven? Een dossier kan je in de kast zetten, een cliënt niet Vrees voor afbouw van de publieke zorg Nood aan sterk en geïntegreerd lokaal sociaal beleid Waarborgen (inhoudelijk, regelgevend en financieel)! Veel vragen m.b.t. timing en uitvoering op het terrein (1.1.2019) Lokale autonomie keuze uitvoeringsmodellen VVSG-standpunt Akkoord met de politieke meerderheid Vlaams parlement: Bipolair model behoort vanaf 1/1/2019 tot het verleden OCMW en gemeente gaan samen in één gemeentelijke organisatie Constructieve opstelling, vanuit 2 krachtlijnen: Sluitende waarborgen voor een sterk lokaal sociaal beleid Waarborgen voor specifieke context van hulpverlening 3
VVSG: 5 elementen Geïntegreerd lokaal sociaal beleid Waarborgen voor hulpverlening Gemeenteraad beslist over uitvoering Beslissingen over hulpverlening Intergemeentelijke samenwerking Geïntegreerd lokaal sociaal beleid Lokaal sociaal beleid is geen nichebeleid Uit zich in alle beleidsdomeinen: wonen, werk, inkomen, zorg, cultuur, vrije tijd, onderwijs, participatie, publieke ruimte, Vergt globale visie als basis voor strategische politieke keuzes Verantwoordelijkheid gemeenteraad 4
Waarborgen voor hulpverlening Individuele sociale interventies; zijn ingrijpender in het leven van de burgers vergen afgeschermd kader (is niet hetzelfde als andere gemeentelijke dienstverlening) vergen globale aanpak met andere sociale actoren die aanwezig zijn op het gemeentelijke grondgebied in nauwe samenwerking met de doelgroepen zelf Hulpverleningscontext Gericht op het realiseren van de missie: menselijke waardigheid Vertrekken van de kracht van mensen, autonomie versterken Cliënt en zijn omgeving is het uitgangspunt (blik naar buiten i.p.v. naar binnen) Goed samenspel bestuur management hulpverleners Deontologie van hulpverleners beroepsgeheim 5
Gemeenteraad beslist over uitvoering Drie modellen: Gemeentelijke welzijnsdienst Intern verzelfstandigd agentschap (IVA) Extern verzelfstandigd agentschap (EVA) Maar: absoluut behoud van de politiek-strategische opdracht voor de gemeenteraad (kan niet verzelfstandigd worden) Wat kan voor alle gemeentelijke beleidsdomeinen moet in aangepaste vorm ook kunnen voor uitvoering sociaal beleid Voor het geheel of voor onderdelen (combinaties mogelijk) (b.v. zorgbedrijven) Beslissingen over hulpverlening Bijzonder comité voor beslissingen over individuele maatschappelijke dienstverlening Aangeduid door gemeenteraad (gemeenteraadsleden, externe experten uit de gemeente) Taakstelling moet uitgeklaard worden: Beslissingen in individuele dossiers waar sociaal onderzoek aan voorafgaat; Dringende steunverlening (met mogelijkheid tot delegatie); Advies en uitvoering gemeentelijke reglementen 6
Intergemeentelijke samenwerking Heel wat (schaal)voordelen Mogelijkheden van huidige vormen van samenwerking (OCMW-verenigingen, IGS) behouden en opwaarderen Wat met integratie decreet intergemeentelijke samenwerking (DIS) en formules OCMW-decreet: participatie van private sociale actoren problematiek van in house 3. Waarborgen Regelgeving, financiering en inhoudelijk Toepassing BELFORT-model (cf. regeerakkoord) Sluitende analyse van alle gevolgen van aanpassing van Vlaamse én federale regels en wegwerken negatieve effecten Behoud en versterking huidige financiële stromen Inhoudelijke waarborgen voor een sterk lokaal sociaal beleid Lokale besturen mogen er niet op achteruit gaan qua mogelijkheden en middelen 7
3.1. Waarborgen m.b.t. regelgeving Optie zonder rechtspersoonlijkheid vergt aanpassing federale regelgeving: OCMW-wet BWHI? OCMW is, naast een gemeentelijke instelling, ook een instelling van sociale zekerheid! 3 gewesten willen onderdeel van sociale zekerheid op verschillende wijze organiseren: bevoegdheid Waterdichte garantie dat verlies van rechtspersoonlijkheid niet leidt tot collateral damage Federale regelgeving OCMW-wet RMI-wet Machtiging gebruik KSZ Handvest sociaal verzekerde Regeling giften en legaten 8
Vlaamse regelgeving Lokale Adviescommissies energie (LAC) Overdracht patrimonium (o.a. bodemattesten, ) Regeling doelgroepenbeleid (activeringsinstrumenten) Vlaanderen moet op korte termijn een exhaustieve lijst maken van de aan te passen federale en Vlaamse regelgeving 3.2. Financiering OCMW s 2015 Ontvangsten uit eigen werking: 32,8% Vlaamse en federale subsidies: 23,8% Gemeentelijke bijdrage: 27,1% Gemeentefonds: 4,2% Recuperatie kosten sociale dienst: 4,1% Andere ontvangsten: 6,9% Financiële ontvangsten: 1,1% Bron: ABB, Meerjarenplannen 2014-2019 van de Vlaamse OCMW s 9
Waarborgen federale financieringsstromen Financiering Leefloon Wet 2 april 65 Betoelaging kosten OCMW s in het kader van wet van 26 mei 2002 m.b.t. recht op maatschappelijke integratie Betoelaging OCMW s: installatiepremies personen die hun hoedanigheid als dakloze verliezen Subsidies aan OCMW s uit Sociaal Fonds voor gas en elektriciteit Subsidies aan OCMW s uit Sociaal Stookoliefonds Waarborgen federale financieringsstromen Korting op patronale bijdragen via sociale maribel Subsidies sociale en culturele participatie (Fonds sociale activering) Verhoogde staatstoelage grote steden en OCMWclusters voor sociale activering Enz., enz., 10
3.3. Inhoudelijke waarborgen Recht op menswaardig bestaan als uitgangspunt van decreet lokaal bestuur Echte regie voor lokaal bestuur mét doorzettingsmacht Vrijwaring actorrol lokale besturen in publieke zorg Waarborg voor behoud van de huidige hulpverleningscontext Inzetten op toegankelijke, laagdrempelige en gebundelde dienstverlening via sociaal huis OCMW-patrimonium en roerende middelen moeten blijvend ingezet worden voor hulpverlening en armoedebestrijding Sociaal huis Burgernabij toegangsloket in elke gemeente Info Aanvragen en openen / opvolgen van lokale, Vlaamse en federale rechten Versterkt toegankelijkheid van hulpverlening Vorm van automatische rechtentoekenning Voor iedereen Gebundelde dienstverlening 1 frontoffice voor de burger Keuze van modellen (welzijnsdienst, IVA, EVA) is een backoffice-kwestie 11
Besluit 1. Individuele hulpverlening Deontologie hulpverlening! 2. Collectieve dienstverlening Actor-regisseur! 3. Geïntegreerd lokaal sociaal beleid Verantwoordelijkheid gemeentebestuurders 12