Provincie Flevoland Verkenning toekomstvisie leefomgeving Atelier Flevo-perspectieven, 29 maart 2016 De Flevo-context: immigratie en acculturatie in Nederland, en arbeidsmigratiedruk in traditionale herkomstlanden George Groenewold Senior onderzoeker Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut (NIDI-KNAW-RUG), Den Haag groenewold@nidi.nl 070-3565260
1. Verschuivingen in migratie naar Nederland en demografische gevolgen 2. Opvattingen over culturele aanpassing (acculturatie) (casestudy jong-volwassenen van Turkse afkomst) 3. Verkenning migratiedruk 2010-2030 in traditionele herkomstlanden van arbeidsmigranten (case-study Turkije, Marokko)
1. Verschuivingen in migratie naar Nederland en demografische gevolgen
Tabel 1: Verschuivingen in de top-15 van nationaliteiten van immigranten 1995-2014 1995 2010 2014 1 Nederland 21,396 Nederland 28,397 Nederland 28,756 2 Ex-Joegoslavië 7,565 Polen 15,022 Polen 23,923 3 Duitsland 5,746 Duitsland 9,391 Syrië 8,619 4 Turkije 4,717 Ex-USSR 6,030 Duitsland 8,077 5 UK 3,473 China 5,036 Ex-USSR 6,653 6 NL Antillen, Aruba 3,341 Turkije 4,460 India 5,249 7 Marokko 3,193 NL Antillen, Aruba 4,432 China 5,190 8 Irak 2,990 Somalië 4,384 Bulgarije 5,022 9 Somalië 2,923 Bulgarije 4,241 UK 4,786 10 Suriname 2,647 UK 4,033 Italië 4,634 11 Iran 2,643 USA 3,726 Roemenië 4,514 12 USA 2,427 India 3,342 USA 4,311 13 Ex-USSR 2,155 Frankrijk 2,800 Spanje 4,238 14 België 1,682 Spanje 2,764 Turkije 3,570 15 Afghanistan 1,480 Roemenië 2,697 Frankrijk 3,458 Subtotaal 68,378 100,755 121,000 71% 65% 66% Aandeel westerse landen 46% 51% 54% Totaal immigratie 96,099 154,432 182,949 Migratie-saldo (I-E) 13,904 33,081 35,087 Bron: CBS Statline, 2016
Tabel 2: Asielverzoeken (inclusief na-reizende familieleden) 1985 1995 2005 2010 2013 2014 2015 Voormalige USSR 1,885 1,185 1,775 1,050 1,205 1,500 Voormalig Joegoslavie 15 6,150 450 520 515 515 1,380 Afghaans 135 1,910 900 1,585 1,520 975 2,945 Algerijns 650 55 30 40 20 55 Chinees 475 335 320 180 145 240 Eritrees 55 205 410 1,055 4,100 8,435 Ethiopisch 155 175 80 85 105 165 190 Iraaks 20 2,430 1,620 1,905 1,410 1,570 3,450 Iraans 510 2,700 555 865 1,080 745 2,075 Marokkaans 15 60 25 30 70 70 100 Somalisch 20 3,975 1,315 3,670 3,185 1,525 865 Sri Lankaans 2,090 1,315 95 235 225 150 110 Surinaams 555 5 5 5 5 5 5 Syrisch 115 255 280 150 2,620 11,595 27,710 Turks 1,030 700 290 105 85 80 70 Zonder / onbekend 740 1,365 800 760 3,890 5,685 Totaal nationaliteit 5,645 29,260 12,345 15,155 16,725 29,890 58,880 Bron: CBS Statline, 2016
Tabel 3: veranderingen in samenstelling Nederlandse bevolking 2000-2015 Gemiddelde jaarlijks groei % 2000 % 2015 % Totaal 15,863,950 100% 16,900,726 100% 0.4% Autochtoon 13,088,648 83% 13,235,405 78% 0.1% Allochtoon (eerste en tweede generatie) 2,775,302 17% 3,665,321 22% 1.9% Westers 1,366,535 8% 1,626,812 10% 1.2% Niet-westers 1,408,767 9% 2,038,509 12% 2.5% Niet-westers, waarvan: Marokko 262,221 19% 380,755 19% 2.5% Antillen + Aruba 107,197 8% 148,926 7% 2.2% Suriname 302,514 21% 348,662 17% 0.9% Turkije 308,890 22% 396,555 19% 1.7% Overig niet-westers 427,945 30% 763,611 37% 3.9% Bron: CBS Statline, 2016
2. Opvattingen over culturele aanpassing (acculturatie) (case-study jong-volwassenen van Turkse afkomst)
Tabel 4: Opvattingen over culturele aanpassing onder jong volwassen van Turkse afkomst (18-35 jaar) en onder autochtone leeftijdsgenoten, waargenomen tussen 2006 en 2008, in procenten Bron: Groenewold, W.G.F., Valk, H.A.G. de & Ginneken, J.K.S. van (2014), Acculturation preferences of the Turkish second generation in 11 European cities. Urban Studies 51 (10): 2125-2142.
3. Verkenning migratiedruk 2010-2030 in traditionele herkomstlanden van arbeidsmigranten (case-study Turkije, Marokko)
Tabel 5: Verwachting groei arbeidsmigratie druk (d.w.z. groei omvang nietwerkende beroepsbevolking) in Marokko en Turkije in periode 2010-2030 Waargenomen Bussiness-as-Usual scenario Open Economie scenario Gesloten Economie scenario 2000-10 2010-20 2020-30 2010-20 2020-30 2010-20 2020-30 Marokko a. Bruto Binnenlands Produkt (BNP) 4.4% 4.4% 4.4% 5.5% 5.5% 2.2% 2.2% b. Produktiviteit 2.9% 2.9% 2.9% 4.3% 4.3% 0.0% 0.0% c. Werkgelegenheid (a-b) 1.5% 1.5% 1.5% 1.1% 1.1% 2.2% 2.2% d. Beroepsbevolking (15-64 jaar) 1.7% 1.1% 0.8% 1.0% 0.7% 1.2% 0.9% e. Arbeidsdeelname (c-d) -0.2% 0.4% 0.6% 0.1% 0.5% 1.0% 1.3% f. Niet-werkende beroepsbevolking (=arbeidsmigratie druk) 190,033 86,968 17,518 100,848 23,902 7,140-93,204 Turkije a. Bruto Binnenlands Produkt (BNP) 3.8% 3.5% 3.5% 4.3% 4.3% 1.7% 1.7% b. Produktiviteit 2.6% 2.3% 2.3% 3.5% 3.5% 0.0% 0.0% c. Werkgelegenheid (a-b) 1.2% 1.1% 1.1% 0.8% 0.8% 1.7% 1.7% d. Beroepsbevolking (15-64 jaar) 1.9% 1.2% 0.7% 1.2% 0.7% 1.1% 0.6% e. Arbeidsdeelname (c-d) -0.7% -0.1% 0.4% -0.4% 0.1% 0.6% 1.1% f. Niet-werkende beroepsbevolking (=arbeidsmigratie druk) 529,097 345,096 129,097 427,587 213,316 153,748-137,634 Bron: Groenewold, W.G.F. & Beer, J.A.A. de (2014), Population and development scenarios for EU neighbor countries in the South and East Mediterranean region. In: Eurostat/UNECE/ISTAT (eds.), Proceedings of the Sixth Eurostat/Uneca Work Session on Demographic Projections, Rome (Italy) 29-31 October 2013. Roma: Instituto Nationale di Statistica, p. 139-150.
Toekomst Verdere diversificatie immigranten herkomstlanden en culturen, groter aandeel allochtone groepen in de bevolking, politieke macht gevolgen? Arbeidsmigratie druk in zuidelijke EU-buurlanden kan nog flink oplopen, hoe om te gaan met nieuwe migrantenstromen in toekomst. Echter, ook EU beroepsbevolking krimpt al (m.n. Duitsland), (geschoolde) arbeid importeren via immigratie, of productivitieit en arbeidsdeelname vergroten? Never a dull moment. Aandacht, expliciteren, onderschrijven centrale groepsoverstijgende sociale normen, waarden en gewoonten. Wie willen we zijn, wie willen we erbij hebben, en wie niet, en...wie durft dat uit te dragen! Kansen: nieuwe produktmix, voorbeeldfunctie rest van de wereld, sociaal en economisch investeringsklimaat verbetert als sociale en economische integratie van zowel immigrantengemeenschappen als autochtonen goed verloopt. Bedreigingen: Oplopende spanningen als onderlinge tollerantie m.b.t. normen, waarden en gewoonten niet wordt geborgd. Religieuze immigranten botsen met andersgelovigen en minder of niet-gelovigen. Spanning= verslechtering investeringsklimaat en slechte voor internationale handel, etc.