De toekomst: scenario s voor migratie en integratie

Transcriptie

1 De toekomst: scenario s voor migratie en integratie George Groenewold Groenewold, G. en J. de Beer, (2011), Vier toekomstscenario's voor de multi-etnische samenleving. Demos, bulletin over bevolking en samenleving 27 (1): Groenewold, G. en J. de Beer (2010), Scenariostudie ontwikkeling multi-etnische samenleving tot 2040, met 1 bijzondere aandacht voor MOE-landers, Deelrapport 1: Traject "Prognoses". Onderzoeksrapport voor VROM- WWI.

2 1. Raamwerk voor toekomst scenario s A. Uitgangspunten en doelstelling B. Bouwstenen - Economische ontwikkeling en rol overheid - Migratie- en Inburgeringsbeleid - Gedragsreacties immigranten C. Synthese: raamwerk, scenario selectie en kenmerken 2. De toekomst: aantallen 3. De toekomst: maatschappelijke spanningsvelden 2

3 1. Raamwerk voor toekomst scenario s A. Uitgangspunten en doelstelling - CPB Welvaart en Leefomgeving (WLO) kwalitatieve scenario s ( ) - CBS Allochtonen prognoses ( , ) - Uitbreiden van het WLO scenario raamwerk waardoor: (1) nieuwe scenario s kunnen worden afgeleid waarin migratie- en inburgeringsbeleid, en gedragsreacties van migranten als expliciete dimensies zijn meegenomen (2) CBS allochtonen prognoses kunnen worden bewerkt om scenario schattingen voor bepaalde allochtone groepen af te leiden (MOE-landers, Chinezen) CPB WLO scenario s Hoogste bevolkingsgroei Laagste bevolkingsgroei 3

4 Toekomstbestendigheid CBS allochtonen prognoses en WLO scenario s (alle herkomstgebieden, 1 ste +2 de generatie) 4

5 Toekomstbestendigheid CBS prognoses en WLO scenario s (1 ste generatie, herkomst Europese landen incl. MOE-landen) 5

6 B. Bouwstenen Economische ontwikkeling en rol overheid ECONOMISCHE GROEI EN -INTERNATIONALISERING STRONG STRONGEUROPE EUROPE Hoog GLOBAL GLOBALECONOM ECONOMY Y HOOGSTE ECONOMISCHE GROEI OPEN ECONOMIE: VRIJ VERKEER VAN GOEDEREN, KAPITAAL, PERSONEN HOOGSTE BEVOLKINGSGR0EI Groot LAAGSTE ECONOMISCHE GROEI GESLOTEN ECONOMIE: INTERNATIONAAL VERKEER VAN GOEDEREN, KAPITAAL EN PERSONEN BEPERKT EN GEREGULEERD Beperkt ROL OVERHEID LAAGSTE BEVOLKINGSGROEI REGIONAL REGIONAL COMMUNITIES Laag TRANSATLANTICMARKETS MARKETS 6

7 restrictief Migratie- en inburgeringsbeleid, en gedragsreacties immigranten MIGRATIE BELEID afwezig AANPASSING CULTUURBEHOUD integratie separatie assimilatie marginalisatie directief AANPASSING CULTUURBEHOUD integratie separatie assimilatie marginalisatie passief INTEGRATIE BELEID 7

8 C. Synthese: raamwerk, scenario selectie en kenmerken STRONGEUROPE ECONOMISCHE GROEI EN -INTERNATIONALISERING hoog GLOBALECONOM Y MIGRATIEBELEID afwezig Global Economy AANPASSING CULTUURBEHOUD integratie separatie EXPAT assimilatie marginalisatie AANPASSING faciliterend CULTUURBEHOUD integratie L.A.T. assimilatie separatie marginalisatie passief INTEGRATIE BELEID selectief groot beperkt ROL INTEGRATIE BELEID directief AANPASSING CULTUURBEHOUD integratie separatie assimilatie REGIE Regional Communities MIGRATIEBELEID selectief marginalisatie AANPASSING restrictief CULTUURBEHOUD integratie separatie assimilatie marginalisatie APPèl faciliterend Dus: Aanpassing Cultuurbehoud Acculturatiestijl Assimilatie X X Integratie X X Separatie X X Marginalisatie X X REGIONAL COMMUNITIES laag TRANSATLANTICMARKETS OVERHEID 8

9 Expat scenario -Economie: sterke groei, internationale oriëntatie, EU+Turkije -Overheid: deregulering, focus op beperkt aantal kerntaken -Migratie beleid: afwezig, wegens vrije toegang in open economie -Inburgeringsbeleid: passief, geen inburgerings-infrastructuur -Autochtonen: acceptatiebereidheid=hoog, perceptie=migrant is tijdelijk -Migranten: verwachting=tijdelijk, optie=permanent, acculturatiestijl=separatie -Intercultureel contact: etnische groepen leven naast elkaar, niet met elkaar LAT scenario -Economie: idem Expat scenario -Overheid: idem Expat scenario -Migratie beleid: selectief, criteria voor toegang en verblijfsduur -Inburgeringsbeleid: faciliterend, infrastructuur=gericht op ondersteunen -Autochtonen: acceptatiebereidheid=hoog, langverblijf= bijvoorkeur inburgeren -Migranten: Groeiend deel=permanent verblijf, acculturatiestijl=integratie -Intercultureel contact: etnische groepen leven naast elkaar en met elkaar 9

10 Appèl scenario -Economie: lage groei, lage arbeidsvraag en relatief hoge werkeloosheid, nationale oriëntatie, EU excl.turkije -Overheid: omvangrijk, gericht op sturen, reguleren, en sanctioneren -Migratie beleid: selectief, criteria voor toegang en verblijfsduur -Inburgeringsbeleid: faciliterend, infrastructuur=groot en gericht op inburgering -Autochtonen: acceptatiebereidheid=beperkt, voorkeur voor remigratie -Migranten: groeiend deel werkeloos, verlies aansluiting bij eigen of autochtone groep, remigratie veelal geen optie, acculturatiestijl=marginalisatie -Intercultureel contact: veelal gering wegens economische en sociale uitsluiting Regie scenario -Economie: idem Appèl scenario -Overheid: idem Appèl scenario -Migratie beleid: restrictief, strenge toegang- en verblijfsduur criteria -Inburgeringsbeleid: faciliterend, infrastructuur=groot en verplichte inburgering - Autochtonen: acceptatiebereidheid=laag, migrant assimileren of remigreren - Migranten: groeiend deel werkeloos, gevoelde druk van autochtonen, remigratie uiterste middel, acculturatiestijl=assimilatie - Intercultureel contact: veelal op gespannen voet met autochtonen 10

11 2. De toekomst: aantallen Recent: - Sterke opkomst van MOE-landen (m.n. Polen, Bulgarije, Roemenie) als herkomstland onder immigranten, sinds EU toetreding (in 2004, Polen, in 2007 Bulgarije, Roemenie) - Meerderheid heeft arbeidsmotief (~75% bij mannen, ~55% bij vrouwen) 11

12 Toekomst: - Appèl en LAT scenario blijken, respectievelijk, tot laagste en hoogste schattingen te leiden - Beide scenario s: allochtonen uit MOE-landen worden een belangrijke bevolkingsgroep Allochtone hoofdgroepen in 2009 en verwachte aantallen in 2040 volgens laagste (Appèl scenario) en hoogste (LAT scenario) schatting Appèl LATscenario Scenario aantallen ( x 1000) Europa MOE-landen Overige EU-landen Turkije Overige Europa Azië China Indonesië Overig Azië Marokko Suriname Nederlandse Antillen en Aruba Rest van de wereld Totaal percentages Totaal percentage allochtonen 19,9 23,3 35,4 met EU-landen afkomst 5,3 6,4 14,1 met MOE-landen afkomst 0,7 2,0 4,3 met niet-westerse landen afkomst 11,0 13,4 21,1 12

13 LAT scenarioscenario Appèl scenario LAT scenario (Hoog) Appèl scenario (Laag) LAT scenario (Hoog) Appèl scenario (Laag) LAT scenario (Hoog) Appèl scenario (Laag) 13

14 3. De toekomst scenario s: maatschappelijke spanningsvelden Expat scenario LAT scenario Regie scenario -Langs elkaar heen leven (separatiestijl), aanleiding tot onbegrip en agressie a.g.v. vreemde gewoonten, normen/waarden, op straat en buurtniveau (vrolijke bouwvakkers die vrijdagmiddag na afloop van het werk in het parkje tegenover de moskee hun vijfde potje bier opentrekken terwijl Islamieten daar verzamelen om zich op te maken voor de gang naar het middaggebed) -Verschillen in gevoelde betrokkenheid en verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van leven in de directe leefomgeving (voorkomen van rommel op straat, in parken, geluidsoverlast van luidsprekers op minaretten en kerkklokken bij zonsopkomst) -Op voorhand weinig spanningsvelden te verwachten omdat de insteek in principe positief is. Autochtonen en allochtonen buren weten waarom het belangrijk is om af en toe bij elkaar op de koffie te komen -Assimilatie politiek: aan culturele en etnische diversiteit wordt een negatieve lading gegeven als gevolg van de eis aan migranten om te breken met alle normen, waarden en gewoonten van hun culturele erfgoed. Gevaar van culturele en cognitieve dissonantie, vooral bij 2de generatie, identiteitsproblemen kunnen aanleiding zijn voor ontsporing en opkomend verzet 14

15 Dank voor uw aandacht 15