SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 807 van BERT MAERTENS datum: 1 juli 2015 aan LIESBETH HOMANS VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN BINNENLANDS BESTUUR, INBURGERING, WONEN, GELIJKE KANSEN EN ARMOEDEBESTRIJDING e-tendering - Gebruik door lokale besturen Sinds 2005 ontwikkelt en ondersteunt de federale overheidsdienst Personeel en Organisatie (FOD P&O) modules om overheidsopdrachten elektronisch te organiseren via internetapplicaties. Het e-procurement-project omvat vijf modules: - e-notification; - e-tendering; - e-catalogue; - e-awarding; - en e-auctions. De doelstellingen van die internetapplicaties zijn: - een grotere doeltreffendheid en efficiëntie van de aankoopprocedures; - administratieve vereenvoudiging; - transparantie van de procedures voor overheidsopdrachten; - een betere mededinging; - de verdere ontwikkeling van de stakeholders bij overheidsopdrachten. e-notification kan gebruikt worden voor het publiceren van de opdracht en de documenten. Het elektronisch indienen en openen van de offerte en het opmaken van het proces-verbaal van de opening gebeurt via e-tendering. Met de e-catalogue kunnen producten besteld worden via een elektronische catalogus. Met e-awarding worden de offertes elektronisch geëvalueerd en de opdracht gesloten. Met e-auctions kan een omgekeerde elektronische veiling georganiseerd worden. De Vlaamse overheid sloot met de federale overheid een samenwerkingsovereenkomst af voor e-procurement. Door die overeenkomst kunnen de federale applicaties door de Vlaamse overheid en de Vlaamse lokale besturen gebruikt worden. De modules zijn gratis beschikbaar. Op 20 mei 2011 besliste de Vlaamse Regering het gebruik van e-tendering bij de Vlaamse overheid op te leggen vanaf 1 januari 2012. Dat heeft voor gevolg dat de indiening van kandidaatstellingen en offertes voor overheidsopdrachten bij de Vlaamse overheid alleen nog digitaal via het onlineplatform van e-tendering kan gebeuren. Daarmee wil de Vlaamse overheid een belangrijke stap zetten naar een meer efficiënte overheid.
Op 22 juni 2012 gaf de Vlaamse overheid aan de diensten van de Vlaamse overheid en de Vlaamse instellingen de opdracht om offertes voor overheidsopdrachten alleen nog digitaal via het onlineplatform van e-tendering te laten gebeuren. Lokale besturen zijn niet verplicht e-tendering te gebruiken. Om de lokale besturen aan te sporen gebruik te maken van e-procurement, werd een themanummer van Binnenband (oktober 2011) aan e-tendering gewijd. Bovendien kunnen lokale besturen bij de invoering van e-tendering een beroep doen op ondersteuning van het departement Bestuurszaken. Dat departement organiseert ook geregeld opleidingen waaraan personeelsleden van de lokale besturen kunnen deelnemen. Alleen als alle bestuursniveaus e-tendering gebruiken, biedt dat voor de inschrijvers een belangrijke administratieve vereenvoudiging. Er is slechts efficiëntiewinst als de toepassing systematisch gebruikt wordt. 1. In welke mate maken lokale besturen (gemeenten, OCMW s en autonome gemeentebedrijven) gebruik van het e-tenderingsysteem bij opdrachten van werken, leveringen en diensten? Graag staving met de beschikbare cijfergegevens ter zake. 2. Is er een verschil in de mate waarin gemeenten en OCMW s gebruikmaken van e- Tendering? Is er daarbij een verschil waar te nemen tussen grotere en kleinere besturen? Zo ja, in welke mate? 3. Met welke stimulansen probeert de minister het gebruik van e-tendering bij de lokale besturen aan te moedigen? 4. Overweegt de minister om de lokale besturen te verplichten om voor opdrachten van werken, leveringen en diensten uitsluitend het e-tenderingsysteem te gebruiken?
LIESBETH HOMANS VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN BINNENLANDS BESTUUR, INBURGERING, WONEN, GELIJKE KANSEN EN ARMOEDEBESTRIJDING ANTWOORD op vraag nr. 807 van 1 juli 2015 van BERT MAERTENS Vooraf Er werd bij de federale dienst e-procurement (FOD P&O) data, m.b.t. de lokale overheden en het gebruik van de platformen, opgevraagd. Op basis van deze informatie kunnen volgende antwoorden geformuleerd worden. Er is informatie beschikbaar over gemeenten, OCMW s en provinciebesturen, en dit voor het jaar 2013, 2014 en 2015 (eerste jaarhelft). 1. Het gebruik van e-tendering door lokale overheden Het gebruik van de platformen wordt getoond in onderstaande tabel. Overheid Gemeenten en steden OCMW S 2828 2972 1857 350 596 386 12 20 21 Provincies 276 259 147 28 72 60 10 28 41 Totaal 3104 3231 2004 378 668 446 12 21 22 We stellen vast dat, voor wat betreft de overheidsopdrachten die gepubliceerd worden, bij één op de vijf opdrachten, de elektronische indiening van offertes (etendering) mogelijk is bij de lokale en provinciale overheden. Uit de cijfers blijkt eveneens dat het gebruik van e-tendering bij steden, gemeenten en OCMW s een grote sprong maakte van 2013 naar 2014. Deze toename in het gebruik van e-tendering herhaalt zich niet naar 2015. Bij provinciebesturen is er elk jaar een toename. Bij deze provincies is de elektronische procedure nu bij 41% van de overheidsopdrachten mogelijk. Lokale overheden maken ook in 20% van hun dossiers nog steeds gebruik van de private toepassing publication online van EBP. Deze toepassing levert weliswaar het publicatiebericht aan het wettelijke e-notificationplatform maar laat geen gebruik van e-tendering toe. Zolang deze overheden dit platform blijven gebruiken zijn zij niet in staat elektronisch ingediende offertes te ontvangen. 2. Gebruik e-tendering in functie van de grootte en tussen gemeenten en OCMW s Het gebruik van e-tendering bij gemeenten en OCMW s kan worden afgelezen in onderstaande tabel.
Overheid Gemeenten en steden 2483 2606 1634 299 501 341 12 20 21 OCMW s 345 366 223 51 95 45 15 26 20 totaal 2828 2972 1857 350 596 386 12 20 21 Hieruit blijkt dat er weinig verschil is tussen gemeenten én OCMW s in het gebruik van e-tendering. Aanvankelijk (2013-2014) was het inderdaad zo dat enkele OCMW s het voortouw namen. Vandaag is dit niet meer het geval. Voor een verdere analyse van de gegevens in functie van de grootte van de gemeente, moeten we ons beperken tot de gepubliceerde dossiers, zonder de door EBP aangeleverde publicaties. Voor deze dossiers is immers deze nadere specificatie van de aanbestedende overheid niet beschikbaar. Als we onderscheid maken tussen centrumsteden en hun OCMW s en de andere gemeenten en hun OCMW s, dan blijkt het volgende. Overheid Centrumsteden 552 654 401 152 319 214 28 49 53 OCMW s 83 116 73 36 64 25 43 55 34 centrumsteden Totaal 635 770 474 188 383 239 30 50 50 Andere 1430 1449 910 147 182 109 10 13 12 OCMW s 71 97 46 15 31 20 21 32 43 andere Totaal 1501 1546 956 162 213 129 11 14 13 We stellen vast dat er een belangrijk verschil is in het gebruik van e-tendering tussen de centrumsteden en de kleinere steden en gemeenten. Dit verschil is niet zo duidelijk vast te stellen bij de OCMW s. Voor 2015 (eerste jaarhelft) zal bij 53% van de dossiers van de centrumsteden de elektronische indiening van offertes mogelijk zijn. Bij de kleine steden en gemeenten zal dit slechts voor 12% van de dossiers mogelijk zijn. 3. Stimulansen om het gebruik aan te moedigen Uit de ervaring bij de Vlaamse overheid blijkt dat een verplichting bijzonder stimulerend kan werken. De nieuwe Europese Richtlijn 2014/24/EU van het Europees Parlement en de Raad van 26 februari 2014 betreffende het plaatsen van overheidsopdrachten, legt het gebruik van e-tendering, bij overheidsopdrachten boven de Europese publicatiedrempel, ook op aan alle aanbestedende overheden. Voor lokale overheden gaat deze verplichting ten laatste in op 18 oktober 2018. De richtlijn laat uiteraard de overheden toe ambitieuzer te zijn dan de voorgestelde datum in de richtlijn. Voor de entiteiten van de Vlaamse overheid hebben we dit ook gedaan.
De federale wetgever bereidt actueel de omzetting van deze nieuwe richtlijn voor. Bij deze omzetting is de opportuniteit aanwezig om deze verplichting uit de richtlijn ook toe te passen voor de overheidsopdrachten onder de Europese publicatiedrempel. Vanuit de Vlaamse overheid volgen wij deze omzetting op in de Commissie voor de Overheidsopdrachten. In deze Commissie is het advies geformuleerd om de verplichting te veralgemenen naar overheidsopdrachten onder de Europese publicatiedrempel vanaf 2020. Hierbij zouden een aantal uitzonderingen behouden blijven voor kleinere opdrachten. In het verleden werden tal van initiatieven naar lokale overheden genomen om te sensibiliseren voor e-tendering: een studiedag, een artikel in Binnenband, een stuurgroep met vertegenwoordigers van lokale besturen die twee jaar operationeel was, opleidingen ter plaatse. Om de lokale overheden voor te bereiden zijn er tevens opleidingen van de private dienstverleners beschikbaar. Deze worden vermeld op www.publicprocurement.be 4. Verplichting Zoals hierboven vermeld is het aangewezen te wachten op de inwerkingtreding van de nieuwe Belgische regelgeving die de omzetting is van de nieuwe Europese richtlijn. Nadien kan overwogen worden of het aangewezen is een aanvullend Vlaams initiatief naar lokale overheden te nemen.