WERFADRES - Fedasil Grens 77 2370 Arendonk BOUWHEER - REGIE DER GEBOUWEN Italiëlei 4 bus 15 2000 ANTWERPEN Tel : 03 223 01 00 Fax: 03 223 01 01 ARCHITECT - Luc Kelders - Regie der Gebouwen Tel 03/223 00 87 luc.kelders@regiedergebouwen.be INGENIEURSBUREAU Arcade Groep Groeningenlei 132 2550 Kontich Inhoud 0. ALLERLEI... 3 0.1. ALGEMEEN:... 3 0.2. AFLEVEREN VAN GETUIGSCHRIFTEN, ATTESTEN, BEREKENINGEN EN DERGELIJKE:... 3 0.3. WATERDICHTE AFDICHTING VAN DE WANDDOORVOERINGEN:... 4 0.4. VEILIGHEIDS- EN PREVENTIEMAATREGELEN:... 4 0.5. UITVOERINGSDETAILLERING EN TECHNISCHE FICHES:... 5 0.6. INRICHTING WERF... 6 0.7. AS-BUILTDOSSIER... 6 1. SANITAIR / LEIDINGNET... 7 1.1. SANITAIR / LEIDINGNET - ALGEMEEN... 7 1.2. AFVOERBUIZEN - ALGEMEEN... 10 1.2.1. afvoerbuizen - kunststof / PE... 17 1.2.2. afvoerbuizen - kunststof / PP (sifons)... 19 1.2.3. afvoerbuizen isolatie... 19 1.3. VERLUCHTINGSBUIZEN - ALGEMEEN... 20 1.3.1. verluchtingsbuizen - kunststof / PE... 20 1.4. AANVOERLEIDINGEN & TOEBEHOREN - ALGEMEEN... 21 1.4.1. aanvoerleidingen & toebehoren - buizen / kunststof... 27 1.4.2. aanvoerleidingen & toebehoren - collectoren... 30 1.4.3. aanvoerleidingen & toebehoren - leidingisolatie... 31 1.4.4. aanvoerleidingen & toebehoren - brandbescherming... 32 1.5. AANSLUITING LEIDINGNET - ALGEMEEN... 32 1.6. CIRCULATOREN... 32 1.6.1. Circulatoren warm tapwater... 32 1.6.2. Circulatoren voeding boiler... 33 2. SANITAIR / TOESTELLEN & TOEBEHOREN... 35 Arcade Groep T +32 (0)3 239 58 75 E info@arcade-eng.com 1
2.1. SANITAIR / TOESTELLEN & TOEBEHOREN - ALGEMEEN... 35 2.2. CLOSETPOTTEN & TOEBEHOREN - ALGEMEEN... 36 2.2.1. closetpotten & toebehoren - hangend... 38 2.2.2. closetpotten & toebehoren hangend mindervaliden... 40 2.3. HANDWASTAFELS & TOEBEHOREN - ALGEMEEN... 42 2.3.1. handwastafels & toebehoren - wandmodel / porselein... 42 2.4. DOUCHES - ALGEMEEN... 43 2.4.1. douches - acrylaat... 43 2.5. SPECIALE TOEBEHOREN - ALGEMEEN... 44 2.5.1. speciale toebehoren - douchedeuren / -wanden... 44 2.5.2. speciale toebehoren - muurhandgrepen... 45 2.6. AFWASTAFELS - ALGEMEEN... 45 2.6.1. afwastafels - inbouwmodel / roestvast staal (RVS)... 46 2.7. UITGIETBAKKEN - ALGEMEEN... 47 2.7.1. uitgietbakken - sanitair porselein... 47 3. SANITAIR / KRANEN & KLEPPEN... 48 3.1. SANITAIR / KRANEN & KLEPPEN - ALGEMEEN... 48 3.2. TERUGSLAGKLEPPEN - ALGEMEEN... 49 3.2.1. terugslagkleppen - messing... 50 3.3. INSTALLATIEKRANEN - ALGEMEEN... 50 3.3.1. installatiekranen - afsluitkranen / messing... 51 3.3.2. installatiekranen - afsluitkranen met aftapkraan / messing... 51 3.4. WANDAFSLUITKRANEN - ALGEMEEN... 51 3.4.1. wandafsluitkranen - enkelvoudige stopkraan... 52 3.4.2. wandafsluitkranen - stopkraan met dienstkraan... 52 3.5. DIENSTKRANEN - ALGEMEEN... 52 3.5.1. dienstkranen - gevelkom / vorstvrije buitenkraan... 53 3.6. ÉÉNGATSKRANEN - ALGEMEEN... 54 3.6.1. ééngatskranen - handwastafelkraan... 55 3.6.2. ééngatskranen - lavabomengkraan... 56 3.6.3. ééngatskranen - afwastafelmengkraan... 56 3.7. MUURMENGKRANEN - ALGEMEEN... 56 3.7.1. muurmengkranen - douchemengkraan & armatuur... 58 3.7.2. muurmengkranen - uitgietbakmengkraan... 58 4. BRANDBESTRIJDING... 59 4.1. BRANDBESTRIJDING - ALGEMEEN... 59 4.2. BRANDBLUSAPPARATEN - ALGEMEEN... 60 4.2.1. brandblusapparaten - poedersnelblussers... 60 4.2.2. brandblusapparaten - CO2-snelblussers... 61 4.3. INTERNE BLUSWATERVOORZIENING - ALGEMEEN... 61 4.3.1. interne bluswatervoorziening - leidingen... 62 4.3.2. interne bluswatervoorziening muurhaspels zonder kast... 63 4.3.3. interne bluswatervoorziening - manometers... 64 4.3.4. interne bluswatervoorziening - pictogrammen... 64 4.4. BRANDWERENDE BESCHERMING - ALGEMEEN... 64 Arcade Groep T +32 (0)3 239 58 75 E info@arcade-eng.com 2
0. ALLERLEI 0.1. Algemeen: a. Doorboringen van muren, plafonds, vloeren... en in het algemeen alle bijkomende werken nodig om de installatie te verwezenlijken, waar kan wordt steeds geboord. Plafonddoorboringen van onder naar boven tenzij de methoden het boren van boven naar beneden toelaten zonder beschadiging van het onderplafond dat wil zeggen dat er een zuivere boring kan gerealiseerd worden. b. Opkuisen van de werf en regelmatig wegvoeren van puin. c. Alle herstellingswerken, na uitvoering der werken, in hun oorspronkelijke staat en dit regelmatig meegaande met de uitvoering der werken. Inbegrepen de opvulling van de doorvoeringen, zelfs indien deze door een andere aanneming voorzien werden. d. Aanduidingplaatjes op de verschillende toestellen (zoals pompen, circulatoren, gemotoriseerde kranen, afsluit- en regelkranen ) met technische gegevens en op kringen en kraanwerk met functieaanduiding. De plaatjes voor kringen, kraanwerk zijn van het type in kunststof + 8 x 4 cm met spanbord bevestigd om de buis + afstandsdraadstang, verwisselbaar insteekkaart afgedekt met doorzichtige afdekkap. e. Leveren in drie exemplaren van: - Een technische documentatiemap van alle geplaatste materialen, firma-adres, telefoon... Geen globale documentatieboeken, maar enkel specifiek van het geplaatste toestel. - Een technische handleiding voor de bediening van de installatie met opgave van zaken die eventueel speciale aandacht vragen. f. Leveren van een samenvattende gebruikshandleiding van de installatie, onder glas of plastiek omlijst, en in de stookplaats en andere technische lokalen te plaatsen altijd volledig herwerkt met de bestaande toestand inbegrepen. g. Dichtheidsproeven op de hydraulische installaties, hetzij in één keer na de voltooiing van de werken, hetzij in gedeeltes gedurende de uitvoering voor de elementen die, na voltooiing, niet meer bereikbaar zullen zijn. Met inbegrip van de vullingen en ledigingen. h. Laatste vulling van de installatie alsmede de circulatieproeven. i. Het aanbrengen van fonische isolatie bij alle doorgangen alsook tussen bevestigingsmiddelen van leidingen en toestellen om alle contactgeluiden te weren. j. Alle nodige werken en voorzieningen voor het binnenbrengen van de materialen, rekening houdende met de toegangsmogelijkheden van het gebouw (dit houdt o.a. eventueel in dat toestellen in delen moeten binnengebracht worden) en in coördinatie met de andere aannemingen. k. De installateur zal na de toewijzing van de werken alle uitvoeringsplannen opmaken in overeenstemming van de door hem gekozen en aangenomen toestellen + elektrische schema's. Deze zijn in drie exemplaren ter goedkeuring voor te leggen voor uitvoering. l. Leveren van een versterkte rubberdarm, 20 m, met bijhoren, koppelstuk voor aansluiting op aflaat-vulkranen + ophangsel in halfwielvorm. m. Leveren van sleutelring met volledig stel van de benodigde sleutels voor de luchtspuiers, ledigingkranen, regelbare radiatorkoppelingen, elektrische borden... n. Doorboren van betonwanden en balken met voorafgaand akkoord van de ir. stabiliteit. o. Brandwerende dichtingen (voor zover niet voorzien onder artikel 24) bij doorgangen van brandcompartimenten o.a.: Tussen bouwlagen. Tussen technische ruimtes en andere ruimtes. * Tussen traphallen en andere ruimtes. aard van de overeenkomst: Globale Prijs (GP) 0.2. Afleveren van getuigschriften, attesten, berekeningen en dergelijke: Dit omvat o.a.: - keuringsattesten van de leveranciers van de brandwerende voorzieningen zoals dichtingen, brandbestrijdingstoestellen... alsmede een controleattest op de plaatsing ervan door de installateur Arcade Groep T +32 (0)3 239 58 75 E info@arcade-eng.com 3
overeenkomstig de vigerende normen alsook de plaatselijke brandweervoorschriften in toepassing aan de eigenheid van het gebouw ter zake; - keuringsattest van de plaatselijke brandweer; - specifieke keuringsattesten van de verschillende aggregaten, materialen, regeling - akoestische berekeningen vooraf en geluidsmetingen achteraf door een wettelijke erkend organisme; - leidingenberekeningen volgens de definitief goedgekeurde uitvoeringsplannen opgemaakt door de inschrijver; - eventueel andere berekeningen of attesten indien noodzakelijk voor de beoordeling van de uitvoering, hetzij in verband met de installatie zelf hetzij in verband met de algemene of andere aannemingen alsook in het algemeen naar beoordeling van de architect en het opdrachtgevend bestuur; - attesten van de firma's i.v.m. de aansluiting van hun specifieke toestellen waarbij deze verklaren dat hun toestel aangesloten is volgens hun voorschriften en aan alle omstandigheden voldaan werd om een optimale en bedrijfsklare werking te verzekeren; - Voor zover aanwezig, is dit in het bijzonder van toepassing voor: o de ketels o het expansiesysteem o de pompen o de lucht- en extractiegroepen o de regelapparatuur aard van de overeenkomst: Globale Prijs (GP) 0.3. Waterdichte afdichting van de wanddoorvoeringen: Alle wanddoorvoeringen van de leidingen die het gebouw binnen of buiten gaan, zijn waterdicht uit te voeren door de installateur, ook de nutsleidingen. De afdichting dient te bestaan uit afzonderlijk in elkaar passende rubber schakels met een zodanige vormgeving dat ze de ruimte tussen de buis en de wandopening perfect opvullen. De schakels worden door middel van bouten met elkaar verbonden, zodat ze een rubber ketting vormen rond de leiding met een glasvezelversterkte polyamide drukplaat onder elke bout en moer. Na het plaatsen van de afdichting in de vrije ruimte tussen leiding en doorvoeropening, worden door het aanhalen van de bouten, de rubber schakels samengedrukt zodat een waterdichte afdichting bekomen wordt. Het geheel dient zodanig geconstrueerd te zijn dat de leiding en de wand elektrisch van elkaar geïsoleerd zijn, zodanig dat het risico op elektrochemische corrosie tot een minimum herleid wordt. De aannemer zal de vereiste diameter van elke doorvoeropening bepalen vóór het bestellen of aanvangen met de montage. De inwendige diameter van de doorvoeropening, dient overeenkomstig de aanbevelingen van de fabrikant bepaald te worden, zodat een perfecte waterdichtheid gegarandeerd kan worden. aard van de overeenkomst: Globale Prijs (GP) 0.4. Veiligheids- en preventiemaatregelen: De aannemer neemt op zijn verantwoordelijkheid alle nodige organisatorische en technische maatregelen om gedurende het ganse verloop van de werken de veiligheid te verzekeren van zijn personeel en van alle op de werf toe te laten personen. aard van de overeenkomst: Globale Prijs (GP) Materialen en uitvoering Alle werken worden uitgevoerd overeenkomstig de voorschriften van: - de Codex over het welzijn op het werk Arcade Groep T +32 (0)3 239 58 75 E info@arcade-eng.com 4
- de welzijnswet van 04/08/1996 - het KB van 25/01/2001 betreffende tijdelijke of mobiele bouwplaatsen, en haar wijzigingen - de nog geldende voorschriften van het Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming (ARAB) - de diverse publicaties van het Nationaal Actiecomité voor de Veiligheid en hygiëne in het Bouwbedrijf (NAVB). De aannemer zal zich schikken naar de aanbevelingen van de veiligheidscoördinator-verwezenlijking en de richtlijnen van het veiligheids- & gezondheidsplan, zoals gevoegd bij het aanbestedingsdossier. Alle eventueel hieraan verbonden kosten zijn inbegrepen in de aanneming. Volgens het art.159 van het KB van 15/07/2011 inzake overheidsopdrachten is de opvraging van documenten zoals vermeld in punt 1 en punt 2 van art. 30 van het KB van 25/01/2001 (gewijzigd door het KB van 19/01/2005) facultatief. - Aangezien het veiligheids- en gezondheidsplan voldoende nauwkeurig beschrijft op welke wijze het bouwwerk moet worden uitgevoerd, worden er door de coördinator-ontwerp geen bijkomende documenten opgevraagd aan de inschrijvers. - Door het ondertekenen van de overeenkomst van deze aanneming bevestigt de inschrijver dat hij de werkmethode zal volgen die voortvloeit uit dit veiligheids- en gezondheidsplan. Personen die de veiligheidsvoorschriften overtreden, kunnen van de bouwplaats worden gestuurd. 0.5. sdetaillering en technische fiches: Dit omvat het opmaken en leveren van uitvoeringsplans, technische fiches, berekeningsnota's... zoals voorzien in huidig bestek en in art. 3 par. 3 van de administratieve voorwaarden van het typebestek 105. Globale prijs aard van de overeenkomst: Globale Prijs (GP) Voorafgaandelijk aan de uitvoering van de verschillende technische installaties zal de aannemer zijn uitvoeringsdossiers in hardcopy (papieren versie) overmaken aan Opdrachtgever, Ingenieur Technieken en Architect. Het uitvoeringsdossier omvat technische fiches van alle installatie-onderdelen, calculaties, selecties, schema s en uitvoeringsplannen. Alle technische fiches worden voorzien van een uniform voorblad. Dit voorblad bevat minstens: Gegevens installateur Een nummering Verwijzing naar bestek Samenvatting van de inhoud Ruimte voor ondertekening door installateur/aannemer, Opdrachtgever, Ingenieur Technieken, Architect De technische fiches worden voorafgegaan door een overzichtsblad. Indien niet alle technische fiches in één pakket kunnen overhandigd worden, wordt dit overzichtsblad aangepast en opnieuw overhandigd bij een volgend pakket technische fiches. Calculaties (warmteverliesberekeningen, kabelberekeningen, ) en selecties (selectie verwarmingstoestellen, selectie pompen, ) worden ingediend in de vorm van een technische fiche. De uitvoeringsplannen worden voorzien van een uniforme cartouche en een plannummering eigen aan de aanneming (plannummers van architect of ingenieur worden niet gekopieerd!). Indien nodig voor een goede interpretatie en leesbaarheid worden de plannen in kleur afgedrukt. Schaal van de plannen 1/100 of 1/50 voor de overzichtsplannen, 1/10 voor de uitvoeringsplannen van technische ruimte en stookplaats. De uitvoeringsplannen worden voorafgegaan door een overzichtsblad. Indien niet alle uitvoeringsplannen in één pakket kunnen overhandigd worden, wordt dit overzichtsblad aangepast en opnieuw overhandigd bij een volgende set plannen. Arcade Groep T +32 (0)3 239 58 75 E info@arcade-eng.com 5
De installateur/aannemer dient 2 werkweken in te calculeren als periode voor goedkeuring/opmerkingen door het Bestuur. Er worden geen onderdelen geïnstalleerd die niet werden goedgekeurd. Indien dit toch zou gebeuren, behoudt het Bestuur het recht om deze onderdelen op kosten van de installateur/aannemer te laten verwijderen. 0.6. Inrichting werf aard van de overeenkomst: Globale Prijs (GP) Te voorzien: Veiligheidsvoorzieningen : De aannemer zal bij het inrichten van de werf en bij het uitvoeren der werken alle nodige voorzieningen treffen om ongevallen uit te sluiten en hij zal voortdurend toezicht uitoefenen op de goede staat van deze uitrustingen. De veiligheidsvoorschriften dienen dus op de werf gehandhaafd ten voordele van eventueel nadien komende personen, ambachten of aannemers, en ze mogen slechts worden weggenomen mits uitdrukkelijk en schriftelijk bevel van het werkbestuur. De verantwoordelijkheid voor de veiligheid op de werf ligt uitsluitend bij de aannemer. Onderstuttingen, onderschoringen en stellingen : Alle onderstutting- en schoringwerken gebeuren op volle verantwoordelijkheid van de aannemer, zonder inmenging van het werkbestuur noch ingenieur. De aannemer dient derhalve zelf de nodige berekeningen te maken en de risico s moeten door een verzekering gedekt zijn. De aannemer zal kopie van de polis aan de bouwheer overhandigen voor de aanvang der werken. Het werkbestuur is gerechtigd bijkomende veiligheidsmaatregelen te eisen, indien hij de genomen schikkingen onvoldoende acht, en dit zonder de verantwoordelijkheid van de aannemer te verminderen. Voorzieningen voor het personeel : De sanitairen, schaftlokalen, vestiaireketen en schuilplaatsen zullen voldoen aan de eisen van het ARAB. Deze lokalen mogen niet als opslagplaats gebruikt worden. Het aantal sanitairen moet voldoende zijn voor alle werklieden die meewerken aan het project (het moet dus ook dienstig zijn voor het personeel van de nevenaannemers). De werfketen en in het bijzonder werfsanitairen mogen na voltooiing van de werken slechts worden weggenomen na uitdrukkelijke toelating van het Werkbestuur. Container voor de veilige opslag van materiaal en/of werfdeur voor een opgesloten ruimte in het gebouw die aan de aannemer zal toegewezen worden voor de opslag van zijn materiaal. 0.7. As-builtdossier Voor alle documenten die moeten geleverd worden na de uitvoering van de werken en vóór de voorlopige oplevering. Deze post omvat de verschillende te leveren dossiers alsook verschillende andere procedures die hierna beschreven worden. AS-BUILTdossier: Het AS-BUILT dossier wordt opgemaakt in drie exemplaren (waarvan één exemplaar door de leidend ambtenaar dient overgemaakt te worden aan de veiligheidscoördinator uitvoering) en omvat de volgende documenten: - inhoudstafel: samenstelling van het dossier, - hoofdstuk I: het geheel van de uitvoeringsplans van de werken en installaties zoals zij uitgevoerd zijn (kopie op papier), - hoofdstuk II: goedgekeurde technische fiches van het geheel van het materieel en van het toebehoren, - hoofdstuk III: het geheel van de montageplans van de uitrustingen, met inbegrip van het toebehoren (kopie op papier), - hoofdstuk IV: de naam, het volledig adres en het telefoonnummer van alle betrokken onderaannemers, samen met een omschrijving van de leveringen of werken die door die onderaannemers gerealiseerd zijn, - hoofdstuk V: een enig exemplaar van de AS-BUILTplans (Civiele bouwkunde en brandbeveiliging) op informaticadrager die verenigbaar is met AUTOCAD 2000 of ALLPLAN De wijzigingen die tijdens de uitvoering aangebracht werden aan de plans van de Administratie moeten afzonderlijk voorkomen op de AS-BUILTplans, door één (of meer) «layers» toe te passen en voor de «layers» andere kleuren te gebruiken dan voor de oorspronkelijke plans die overgemaakt zijn door de Administratie; Arcade Groep T +32 (0)3 239 58 75 E info@arcade-eng.com 6
Het volledige as-built dossier dient tevens volledig digitaal ter beschikking worden gesteld. Plannen in dwgformaat. aard van de overeenkomst: Globale Prijs (GP) 1. SANITAIR / LEIDINGNET 1.1. sanitair / leidingnet - algemeen De post "sanitair / leidingnet" omvat de levering, plaatsing en aansluiting van het geheel van sanitaire aanvoer- en afvoerleidingen, inclusief alle vereiste toebehoren tot het optimaal functioneren van de sanitaire toestellen zoals opgenomen in paragraaf 2, de installatie- en toestelkranen zoals beschreven in paragraaf 3, en de warmwatervoorzieningen zoals beschreven in paragraaf 09.00.00 van het dossier HVAC. De aannemer kan zich dienaangaande niet op een onvolledigheid van de plans of het bestek beroepen om zijn leveringen en/of werken te beperken. Door het indienen van zijn offerte erkent de aannemer dat hij hiermee heeft rekening gehouden bij het opstellen van zijn respectievelijke eenheidsprijzen. Materialen ALGEMEEN Alle toegepaste materialen zijn in overeenstemming met de beschrijvingen van onderhavig en/of het bijzonder bestek. Algemeen gelden onderstaande standaardbepalingen : Alle gebruikte materialen zijn onderling verenigbaar. Bijzondere aandacht wordt besteed aan het vermijden van elektrochemische koppels. In hun functie en plaatsing mogen de materialen geen negatieve invloed hebben op de goede en rendabele werking van de sanitaire installatie of gelijk welke component ervan (elektrolyse, putcorrosie, galvanische koppels). Alle materialen zijn nieuw en voorzien van een aangepaste verpakking en codering conform de normering terzake die een gemakkelijke identificatie toelaat. De aannemer zal pas overgaan tot de bestelling van de materialen na goedkeuring door de ontwerper en het Bestuur van een materiaallijst aangevuld met alle nodige technische documentatie, attesten, monsters, en vermelding van oorsprong, evenals alle bijkomende informatie nuttig geacht door het Bestuur en de ontwerper. Alle materialen zijn afkomstig uit landen van de Europese gemeenschap, zoniet wordt dit uitdrukkelijk vermeld in de voor te leggen materialenlijst. Bij levering op de werf wordt door de ontwerper de overeenstemming met de goedgekeurde materialenlijst nagegaan. Alle afgekeurde leveringen moeten onmiddellijk van de werf verwijderd worden. De goedkeuring van de leveringen houdt geenszins de goedkeuring van de werken in. De aannemer is volledig verantwoordelijk en neemt alle nodige maatregelen voor het transport, de opslag en de verwerking van de materialen volgens de wettelijke voorschriften, de bepalingen van het bestek, de regels van goed vakmanschap en de voorschriften van fabrikant en leverancier. REFERENTIENORMEN STS 61 - Sanitaire toestellen (1982) STS 62 - Sanitaire leidingen (1966) STS 63 - Waterkranen (1967) TV 114 - Sanitair Reglement (WTCB, 1977) TV 120 - Praktische toepassing van het sanitair reglement (WTCB, 1978) TV 200 - Sanitaire installaties, deel 1: installaties voor de afvoer van afvalwater in gebouwen (voorstel van Sanitair Reglement) (WTCB, 1996) NBN S 01-401 - Akoestiek - Grenswaarden voor de geluidsniveaus om het gebrek aan comfort in gebouwen te vermijden (1987) Arcade Groep T +32 (0)3 239 58 75 E info@arcade-eng.com 7
NBN ISO 4067-1 - Wetenschappelijke tekeningen - Inrichtingen - Deel 1 : Beeldkentekens voor loodgieterij, verwarming, verluchting en leidingen (1992) NBN ISO 4067-2 - Tekeningen voor het bouwwezen - Inrichtingen - Deel 2 : Vereenvoudigde tekenwijze van sanitaire toestellen (1992) ALGEMEEN De werken worden uitgevoerd door een aannemer gespecialiseerd in loodgieterij en sanitaire werken. De uitvoering voldoet aan de voorschriften van het Technisch Reglement van SVW en de technische voorschriften van Belgaqua, de plaatselijke waterverdeling maatschappij en eventuele bijzondere eisen gesteld door de plaatselijke brandweer. LEIDINGVERLOOP - DIMENSIONERING Het leidingverloop voor watertoevoer- en afvoerleidingen samen met de vereiste diameters worden schematisch aangeduid op de plannen. Bij ontbreken van dergelijk schema en/of wanneer de aannemer het - i.v.m. het optimaal functioneren van de installatie - nodig acht hieraan wijzigingen door te voeren, zal een hydraulisch schema en/of zijn voorstellen tot wijziging ter goedkeuring worden overgemaakt aan het Bestuur en de ontwerper voor de aanvang van de werken. Het definitieve tracé van de leidingen zal worden vastgelegd in gemeen overleg. DOORVOEREN - SLEUVEN In het gebruikelijk geval van een algemene aanneming zal het aantal boringen, kapwerken en sleuven tot een minimum beperkt blijven, de nodige openingen in muren en vloeren moeten zoveel mogelijk uitgespaard worden tijdens de ruwbouwwerken. In geval van een uitgesplitste offerte voor de posten sanitair, verwarming, ventilatie en elektriciteit, dient de aannemer sanitair er op toe te zien dat eventuele gemeenschappelijke kruisingen, doorvoeren of andere moeilijkheden vakkundig worden opgelost in coördinatie met de uitvoeringsposten ruwbouw, verwarming, ventilatie, elektriciteit, afwerking,. Bij het zagen, slijpen en boren van openingen, sleuven en doorgangen moet voorzichtig tewerk worden gegaan, teneinde nutteloze beschadigingen aan aangrenzende constructieonderdelen te vermijden. Er wordt uitsluitend gebruik gemaakt van aangepast trillingsarm materieel (zagen, frezen, slijpen, boren, ). Doorboringen in zichtbaar blijvend metselwerk of betonelementen zullen steeds uitgevoerd worden met een gekoelde diamantboor of -schijf. Daarbij wordt erop toegezien geen wapeningen van het beton te beschadigen of bloot te leggen. Bij twijfel omtrent de juiste locatie van de wapeningen raadpleegt de aannemer voorafgaandelijk de architect en/of de stabiliteitsingenieur. Sleuven in gemetste muren hebben een aangepaste sectie, zonder de stabiliteit in gevaar te brengen. Het horizontaal inwerken van leidingen in wanden met een dikte minder dan 9 cm en in de holle ruimten van samengestelde wanden is verboden. Alle doorvoeringen worden zo voorzien dat muur- of vloerzettingen de buizen niet kunnen belasten. Bij een muurof vloerdoorgang worden daartoe aangepaste beschermhulzen / doorvoermoffen rond de leidingen geplaatst, waarin de buizen vrij kunnen bewegen. Afhankelijk van de voorziene oppervlakteafwerking zullen de hulzen circa 1 cm door de afgewerkte muren en de plafonds uitsteken en circa 2 cm door de bovenzijde van de afgewerkte vloeren. Na het plaatsen van de leidingen moeten de gemaakte sleuven en doorgangen opnieuw worden gedicht, rekening houdend de voorziene oppervlakteafwerking van de omgevende wand. De dichting mag de uitzetting van de leidingen niet verhinderen. Er wordt rekening gehouden met eventuele bijkomende eisen inzake brandveiligheid conform de basisnormen brand (KB 19/12/1997 en aanvullingen). Bij iedere doorgang van een leiding door een aanwezige brandcompartimentering (vloer of muur) wordt dienaangaande gebruik gemaakt van geattesteerde doorgangshulzen of van een kragensysteem met een brandwerende massa. Attesten dienen voorgelegd te worden bij de monsterkeuring. Zichtbare leidingen, hun bevestigingen en isolatie worden afdoende beschermd tegen bevuiling en beschadiging, bij het voltooien van de installatie zorgt de aannemer voor een grondige reiniging ervan. AKOESTISCHE VOORZORGEN Een goede contact- en/of luchtgeluidsisolatie is qua resultaat sterk afhankelijk van de uitvoering. Ieder rechtstreeks contact tussen de bevestigingsmiddelen en de leidingen (metaal op metaal), alsook tussen de leidingen en wanden of vloeren moet worden vermeden, om hinder veroorzaakt door wrijving van de buizen in de beugels of tegen het gebouw, als gevolg van uitzetting of inkrimping, te voorkomen. Om geluidsoverdracht in het gebouw tegen te gaan zal de installateur voorzieningen treffen, zoals Arcade Groep T +32 (0)3 239 58 75 E info@arcade-eng.com 8
het opvullen van de ruimte tussen doorvoerkokers en buizen met een aangepaste isolatiestof; het aan de binnenzijde van de steunbeugels voorzien van een samendrukbare isolatielaag. De gebruikte trilling isolerende stoffen moeten bestand zijn tegen de normale gebruikstemperatuur, zelfdovend en rotvrij zijn. voorzieningen te treffen om waterslag te vermijden. Voor meer informatie raadpleeg "Lawaai veroorzaakt door sanitaire uitrustingen" (WTCB, nr.1981/1). Veiligheid Overeenkomstig paragraaf 0Fout! Verwijzingsbron niet gevonden., opgemaakt door de veiligheidscoördinatorontwerp en gevoegd bij het bijzonder bestek. Alle richtlijnen terzake en concrete aanwijzingen van de veiligheidscoördinator-verwezenlijking zullen nauwkeurig worden opgevolgd. Keuring GELIJKVORMIGHEIDSKEURING De drinkwaterinstallatie dient te voldoen aan de voorschriften van de waterdistributiemaatschappij, het Technische Reglement van het SVW (Samenwerking Vlaams Water) en de technische voorschriften van Belgaqua. Bij toepassing van het decreet betreffende water bestemd voor menselijke aanwending van 24 mei 2002 (Drinkwaterdecreet, verschenen in het BS van 23/07/2002) dient de installateur de door hem uitgevoerde sanitaire installatie te laten goedkeuren door een erkend organisme, aanvaard door de watermaatschappij. Deze gelijkvormigheidskeuring moet plaatsvinden voor de eerste ingebruikname. Voor de verschillende installaties dient een afzonderlijk verslag te worden voorgelegd. Voor alle keuringen zal een keuringsattest zonder opmerkingen afgegeven worden. Het aanvragen, evenals de kosten verbonden aan de keuring van de sanitaire installaties, alsook alle gebeurlijke onkosten verbonden aan veranderingen, die zouden worden opgelegd wegens disconformiteit met de reglementaire voorschriften, zijn volledig ten laste van de inschrijver. De vereiste gelijkvormigheidskeuringen dienen minimaal 30 kalenderdagen vóór de officiële einddatum van de werken ter beschikking gesteld worden van de bouwheer. Bij het ontbreken van de keuringsattesten binnen de vooropgestelde termijn is de aannemer verantwoordelijk voor alle eventuele bijkomende kosten m.b.t. de ontzegeling van verzegelde watermeters, dewelke in voorkomend geval zullen worden verrekend aan de tarieven van de betreffende netbeheerder. GETUIGERINGEN & KLEURCODES De nodige getuigeringen volgens kleurcoderingen zijn inbegrepen in de prijs van de leidingen. 1 e kleur : functie fluïdum - 5 cm breed 2 e kleur : typerende eigenschap fluïdum - 2,5 cm breed 3 e kleur : bijkomende eigenschap fluïdum - 1,5 cm breed De kleuren worden ringvormig rond de leidingen of de isolatie geplaatst door middel van gekleurde kleefband met een tussenafstand van circa 6 m en ter plaatse van elke aftakking en afsluitkraan en met ten minste 1 aanduiding per niveau of technisch geheel. De ringen worden naast elkaar aangebracht. Voor bluswater, gassen en stookolieleidingen moet de leiding over zijn volledige lengte in de basiskleur (1e kleur) geschilderd worden. Voor luchtkanalen volstaat een kleuraanduiding van een 10-tal cm hoog aan te brengen om de 3 m en op minstens 2 vlakken. Fluïdum Kleurcode WATER Koud - niet onthard Koud - onthard Warm (sanitair)- vertrek Warm (sanitair)- terug Afvoer - riolering (onder vloer) Afvoer - fecaliën Afvoer - verluchting Afvoer - huishoudelijk (grijs water) Groen - wit - zwart Groen - wit - grijs Groen - geel - rood Groen - geel - blauw Groen - zwart - zwart Groen - zwart - bruin Groen - zwart - blauw Groen - zwart - grijs Arcade Groep T +32 (0)3 239 58 75 E info@arcade-eng.com 9
Afvoer - regenwater (wit water) Verwarming (secundaire kring) - vertrek Verwarming (secundaire kring) - terug Verwarming (primaire kring) - vertrek Verwarming (primaire kring) - terug Groen - zwart - wit Groen - oranje - rood Groen - oranje - blauw Groen - groen - rood Groen - groen - blauw BLUSWATER Rood STOOKOLIE Vertrek Terug Bruin - wit - rood Bruin - wit - blauw GASSEN Aardgas Geel - bruin LUCHTBEHANDELING Buitenluchtname Behandelde lucht (warm)- aanvoer Behandelde lucht (koud)- aanvoer Afzuiging omgevingslucht - afvoer Afzuiging recyclagelucht - afvoer Blauw - blauw Blauw - geel - rood Blauw - wit - rood Blauw - zwart - blauw Blauw - grijs - blauw KENPLAATJES De te voorziene kenplaatjes zijn inbegrepen in de prijs van de toestellen en leidingen. Toestellen Elk toestel wordt aangeduid met gegraveerde kunststofplaatjes overeenkomstig de op de as-built-plannen en schema s voorkomende gegevens. Ventilatoren, motoren voor kleppen, driewegkranen, Batterijen, pompen, thermostaten, Filters, drukmeters, thermometers, voelers, regelpanelen, brandkleppen, luchtkleppen, vertrek- en retourleidingen, verwarmingsleidingen, Afsluitkranen en regelkranen, Leidingen Op alle leidingen worden kenplaatjes met benaming en kringnummer aangebracht met een tussenafstand van circa 10 m en bij alle aftakkingen. De benaming en de nummering stemt overeen met deze aangeduid op de as-built-plannen en schema s. De plaatjes worden onverliesbaar bevestigd. 1.2. afvoerbuizen - algemeen Algemeen CODERING B : voor sanitair gebruik bovengronds binnen het gebouw Arcade Groep T +32 (0)3 239 58 75 E info@arcade-eng.com 10
DB : voor sanitair gebruik binnen de woning als in de onmiddellijke omgeving U : voor riool ondergronds vanaf 1 m buiten het gebouw UD : voor riool ondergronds zowel binnen als buiten het gebouw De rubriek afvoerbuizen omvat alle leidingen, gelegen binnen het gebouw (types B en BD), bestemd voor de afvoer van huishoudelijk afvalwater (desgevallend ook regenwater). In overeenstemming met de algemene en/of specifieke bepalingen van het bijzonder bestek, dienen de onder deze post begrepen eenheidsprijzen, hetzij volgens uitsplitsing in de samenvattende opmeting, hetzij in hun globaliteit, steeds te omvatten : de eventueel noodzakelijke studies, voorzover niet opgenomen in het aanbestedingsbundel. de sleuven, inkepingen en doorboringen in muren en vloeren, nodig voor het verwezenlijken van bovenvermelde werken, evenals alle daaruit voortvloeiende herstellingen; de levering en plaatsing van alle afvoerbuizen, met inbegrip van de nodige bocht-, koppel- en hulpstukken, de bevestigingsmiddelen; de aansluitingen met het rioleringstelsel op funderingsniveau; de keuring en vereiste dichtheidsproeven; de asbuilt-plannen van het gerealiseerde afvoernet, evenals een volledige technische documentatie en onderhoudsvoorschriften; het verwijderen van alle afval van de werf; Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : meeteenheid : per lopende m, desgevallend opgesplitst volgens DN-diameter. meetcode : netto lengte van de leidingen, gemeten volgens aslijn, tot in het centrum van kruisingen, aftakkingen, putten en/of afscheidingstoestellen. De bocht- en koppelstukken alsook de ophangingen worden niet gemeten en zijn inbegrepen in de eenheidsprijs. aard van de overeenkomst : Vermoedelijke hoeveelgheid Materialen HERKENNING & MARKERING SANITAIRE AFVOERLEIDINGEN - TYPES B en BD PVC-U Licht grijs (RAL 7037) met zwarte markering : B-SANITAIR - NBN EN 1329 - Fabrikant - BENOR - diameter x dikte - fabricatiecode PVC-C Licht grijs (RAL 7037) met zwarte markering : B-SANITAIR - NBN EN 1566 - Fabrikant - BENOR - diameter x dikte - fabricatiecode PE Zwart (RAL 9005) gemarkeerd (opgedrukt of ingevormd) : B of DB - SANITAIR - NBN EN 1519-1 - Fabrikant - BENOR - diameter x dikte - fabricatiecode RIOLERINGSLEIDINGEN - TYPES U en UD PVC-U UD - RIOOL-EGOUT - NBN EN 1401 - PVC-U - SN klasse - Fabrikant - BENOR - diameter x dikte - fabricatiecode of Arcade Groep T +32 (0)3 239 58 75 E info@arcade-eng.com 11
U - RIOOL-EXT-EGOUT - NBN EN 1401 - PVC-U - SN klasse - Fabrikant - BENOR - diameter x dikte - fabricatiecode PP UD - RIOOL-EGOUT - PP-C (of R of HM) - NBN EN 1852 - Fabrikant - BENOR - SN klasse - diameter x dikte - fabricatiecode of U - RIOOL-EXT-EGOUT - PP-C (of R of HM) - NBN EN 1852 - Fabrikant - BENOR - SN klasse - diameter x dikte - fabricatiecode PE Zwart PE AFVOER-EVACUATION - Producent - diameter x dikte - fabricatiecode - BENOR De kwaliteit van de buizen is onafhankelijk van de kleur. De kleur bepaalt mee de toepassing, meer bepaald in het vooruitzicht van gescheiden rioleringsstelsels volgens het BENOR toepassingsreglement van NBN EN 1401-1 en staat ter aanduiding van het respectievelijk gebruik bij gescheiden afvoerstelsels, bij PVC-U en PP : grijs voor vuil water (WC, bad, wasmachine, ) en roodbruin voor regenwater. Roodbruin (benadering RAL 8023) voor vuilwaterleidingen (fecaliën, sanitaire waters..). DWA (Droog Weer Afvoer) of VWA (Vuil Water Afvoer). Grijs (benadering RAL 7037) voor gemengde stelsels of regenwaterleidingen (RWA) Voorlopig worden zowel vuil- als regenwater gescheiden gehouden tot vóór de riool, waar de roodbruine buis (vuil water) aangesloten wordt op de grijze (regenwater). Het is de grijze buis die aangesloten wordt op de riool. Voor beide toepassingsgebieden worden de 2 kleuren geproduceerd in alle wanddiktereeksen. Samen met het toepassingsgebied wijzigen ook sommige wanddikten : oude reeks 20 => SN 4 (SDR 41) / oude reeks 25 => SN 2 (SDR 51) / oude reeks 16 => SN 8 (SDR 34) ALGEMEEN De sanitaire afvoerleidingen beantwoorden aan de bepalingen van STS 62, deel I - Proeven en deel II - Materialen. Voor zover niet gewijzigd door onderhavige voorschriften en deze van het bijzonder bestek zijn deze bepalingen algeheel van toepassing. Alle geleverde buizen moeten voorzien zijn van een fabrieksmerk. De opdruk vermeldt : het buistype - de betreffende norm - naam van de fabrikant - BENOR - diameter en dikte - fabricatiecode, en voor bochten de afbuigingshoek. De buizen en hulpstukken zijn geschikt voor de afvoer van regenwater en huishoudelijk afvalwater, overeenkomstig de te verwachten gebruikstemperaturen. De buizen zijn universeel toepasbaar (koud en warm water). Het materiaal van de buizen moet bestand zijn tegen was- en oplosmiddelen, zoals benzine, whitespirit, benzol, tentra-koolstofchloride, aceton en methylalcohol, Alle vrij opgestelde leidingen moeten bovendien UVbestendig zijn. De nominale buitendiameters (DN) stemmen steeds overeen met de opgegeven formaten op de plannen, in het bijzonder bestek en/of de aanduidingen in de samenvattende meetstaat. De doorsneden van de buizen zijn volkomen rond. De minimale wanddikten, volgens diameter en aard van het materiaal, bedragen respectievelijk : Minimale wanddikten Afvoerleidingen Sanitair - Types B en DB PVC-U PVC-C PE PP Ongeplastificeerde Gechloreerde Polyethyleen Polypropyleen Arcade Groep T +32 (0)3 239 58 75 E info@arcade-eng.com 12
polyvinylchloride polyvinylchloride NBN EN 1329-1 NBN EN 1566-1 NBN EN 1519-1 NBN EN 1852-1 BCCA TRA 1329 BCCA TRA 1566 BCCA TRA 1519 BCCA TRA 1852 3,0 mm (Ø t/m 90 mm) 1,8 mm (Ø t/m 90 mm) 3,0 mm (Ø t/m 90 mm) 2,0 mm (Ø t/m 90 mm) 3,2 mm (Ø tot 160 mm) 2,2 mm (Ø 110 mm) 3,4 mm (Ø 110 mm) 3,0 mm (Ø 110 mm) 3,9 mm (Ø 200 mm) 2,5 mm (Ø 125 mm) 3,9 mm (Ø 125 mm) 3,2 mm (Ø 125 mm) 4,9 mm (Ø 250 mm) 3,2 mm (Ø 160 mm) 4,9 mm (Ø 160 mm) 4,3 mm (Ø 160 mm) 6,2 mm (Ø 315 mm) 6,2 mm (Ø 200 mm) 7,7 mm (Ø 250 mm) 9,7 mm (Ø 315 mm) Minimale wanddikten Afvoerleidingen Riolering - Types U en UD (mm x mm) PVC-U Ongeplastificeerd PVC PE Polyethyleen NBN EN 1401-1 NBN T 42-112 BCCA TRA 1401 - SN 2 (SDR 51) SN 4 (SDR 41) SN 8 (SDR 34) S-Reeks 12.5 S-Reeks 16 60 x 3,2 110 x 3,2 110 x 3,2 355 x 13,6 355 x 10,4 200 x 3,9 125 x 3,2 125 x 3,7 400 x 15,6 400 x 12,3 250 x 4,9 160 x 4,0 160 x 4,7 450 x 17,2 450 x 13,8 400 x 7,9 200 x 4,9 200 x 5,9 500 x 19,1 500 x 15,3 500 x 9,8 250 x 6,2 250 x 7,3 630 x 24,2 630 x 19,3 630 x 12,3 315 x 7,7 315 x 9,2 710 x 27,2 710 x 21,8 400 x 9,8 400 x 11,7 800 x 30,6 800 x 24,5 500 x 12,3 500 x 14,6 900 x 34,7 900 x 27,6 630 x 15,4 630 x 18,4 1000 x 38,2 1000 x 30,6 Alle toebehoren zoals T- en Y-stukken, bochten, koppelstukken, enz. hebben dezelfde samenstelling en wanddikte als de buizen, zijn van hetzelfde merk en zijn conform de bepalingen van de BENOR en/of ATG certificatie. Tot en met diameter 160 mm worden zij gespoten uit één stuk. Het gamma van de buizen voorziet tevens speciale hulpstukken, zoals uitzetmoffen, schroefkoppelingen, inspectie-elementen met schroefdop. REFERENTIENORMEN NBN EN 12056-3 - Binnenriolering onder vrij verval - Deel 3 : Ontwerp en berekening van Arcade Groep T +32 (0)3 239 58 75 E info@arcade-eng.com 13
hemelwaterafvoersystemen (2000) NBN EN 12056-4 - Binnenriolering onder vrij verval - Deel 4 : Pompinstallaties voor afvalwater - Ontwerp en berekening (2000) NBN EN 12056-5 - Binnenriolering onder vrij verval - Deel 5 : Installatie en beproeving, instructies voor functionering, onderhoud en gebruik (2000) NBN EN 274-1 - Afvoerinrichtingen voor sanitaire toestellen - Deel 1 Eisen (2002) NBN EN 274-2 - Afvoerinrichtingen voor sanitaire toestellen - Deel 2 Beproevingen (2002) NBN EN 274-3 - Afvoerinrichtingen voor sanitaire toestellen - Deel 3 Kwaliteitscontrole (2002) NBN EN 12056-1 - Binnenriolering onder vrij verval - Deel 1 : Algemene en uitvoeringseisen (2000) NBN EN 12056-2 - Binnenriolering onder vrij verval - Deel 2 : Ontwerp en berekening van huishoudelijkafvalwatersystemen (2000) NBN EN 476 - Algemene eisen voor onderdelen gebruikt in binnen- en buitenrioleringen onder vrij verval (1997) STS 62.00.08 - Sanitaire leidingen - Plaatsing van de buizen (1966) TV 200 - Sanitaire installaties, deel 1: installaties voor de afvoer van afvalwater in gebouwen (voorstel Sanitair Reglement) (WTCB, 1996) STUDIE - ONTWERP De installaties moeten voldoen aan TV 200 Sanitaire installaties - Deel 1 : Installaties voor de afvoer van afvalwater in gebouwen van het WTCB, aangevuld met NBN EN 12056-2 Binnenriolering onder vrij verval - Deel 2 : Ontwerp en berekening van huishoudelijk-afvalwatersystemen. Op de plannen van het as built dossier (opgemaakt door de aannemer) wordt het tracé van de diverse afvoerleidingen aangegeven evenals de locatie van alle belangrijke onderdelen (toezichtsputten, klokputten, collectoren, ). De studie wordt overeenkomstig de beschikbare gegevens in de aanbestedingsdocumenten en/of de bepalingen van het bijzonder bestek : door de ontwerper geleverd. Deze maakt het rioleringsschema op (met vermelding van de type afvalwaters, leidingdiameter), eveneens in overeenstemming met de van kracht zijnde richtlijnen van de verantwoordelijke diensten van het openbaar rioleringsnet. voor de aanvang van de uitvoering moet op aanvraag een gedetailleerd uitvoeringsplan aan de ontwerper overgemaakt worden, met aanduiding van bevestigingspunten, inspectie-elementen, uitzetmoffen, bochten, enz., Deze plannen zullen in drie exemplaren afgeleverd worden. De aannemer zal vooraf de nodige informatie inwinnen, m.b.t. de aansluitingen (gescheiden rioleringsstelsels, ), bij de diensten verantwoordelijk voor het openbaar rioleringsnet. LEIDINGVERLOOP - DIMENSIONERING De afvoernetten voor afvalwater moeten minstens volgende debieten kunnen afvoeren (TV 200) Wastafel, bidet,: 30 l/min Bad, douche, gootsteen, wasmachine, vloerkolk DN 50 : 48 l/min Vloerkolk DN 70 : 90 l/min WC, vloerkolk DN 100 : 120 l/min De afvoerleidingen worden geplaatst volgens de aanwijzingen op de plannen en in het bijzonder bestek, de voorschriften van de fabrikant en de hierboven vermelde referentiedocumenten. Er wordt zoveel mogelijk gewerkt volgens rechtlijnige tracés en rechte buizen uit één stuk. De buizen worden vorstvrij opgesteld. De buizen worden geplaatst met een constante helling van minimum 1 tot 3 cm per meter (richtwaarden : DN < 100 : > 1,5%, DN > 100 : > 2%). Arcade Groep T +32 (0)3 239 58 75 E info@arcade-eng.com 14
De plaatsing van buizen met vaste of losse moffen begint stroomafwaarts, met het mofeind stroomopwaarts gericht. PLAATSINGSWIJZE Overeenkomstig de aanduidingen op plan en bijzonder bestek kunnen voor de plaatsing van de buizen volgende technieken aangewend worden : opbouw - vrije opstelling (standaard) : deze techniek wordt standaard toegepast bij bevestiging van de buizen op zichtbaar metselwerk, in kokers, achter valse plafonds,. inbouw (ingewerkt in de muren) o kleine afstanden (verbinding van apparaten) : bezetting van minimaal 1 cm; o grote afstanden (minder dan 1,5 m) : bezetting van minimaal 1,5 cm; o grote afstanden (meer dan 1,5 m) : bezetting van minimaal 1,5 cm + vasthechting van buis in de muur. VERBINDINGEN - KOPPELSTUKKEN - INSPECTIESTUKKEN De aangewende verbindingstechnieken stemmen overeen met de BENOR en/of ATG bepalingen en met de voorschriften van de fabrikant, die alle waarborgen biedt voor een volledige en blijvende dichtheid van het systeem. PVC-buizen mogen volgens het BENOR-toepassingsreglement verlijmd worden tot en met diameter 125 mm, bij grotere diameters dient de koppeling met rubberen ringen te gebeuren. PE kan niet verlijmd worden. De koppeling gebeurt d.m.v. lassen of rubberen dichtingringen. PP kan niet verlijmd worden, veelal wordt lassen toegepast. Daarbij dient de MFR (melt flow rate) van beide te lassen buizen gelijk of aangrenzend zijn. Geen enkele buisverbinding of koppeling mag in een muurdoorvoering aangebracht worden. Vóór het samenvoegen van de buizen, worden de moffen en buisuiteinden ontvet en ontdaan van alle verontreinigingen en vreemde stoffen, zoals stoppen, snijbramen,... Voor bochten en vertakkingen maakt men gebruik van specifieke geprefabriceerde hulpstukken, gegoten uit één stuk. Voor de overgang tussen verschillende materialen (PVC / PE / ) worden aangepaste verloopstukken gebruikt. De buizen mogen niet gebogen worden, iedere richtingsverandering gebeurt, met een bochtstuk of een speciaal koppelstuk, onder een maximale hoek van 45. De verticale aansluiting op horizontale leidingen of collectoren gebeurt steeds door Y-stukken 45. De horizontale aansluitingen op een verticale kolom gebeuren d.m.v. Y-stukken 45 of T-stukken 90 (88,5 ) (wanneer er geen secundaire verluchting voorzien is). De nodige inspectie-elementen of kuisopeningen moeten worden voorzien, volgens aanduiding op plan. Ze moeten toelaten de afvoerleiding volledig te inspecteren, te ontstoppen en/of te reinigen. Zij worden toegankelijk geplaatst en mogen geen obstructie vormen in de leidingen. Deze inspectie-elementen worden minimum op de volgende plaatsen voorzien : verticale leidingen : per verdieping en/of bij de overgang naar een horizontale leiding. horizontale leidingen : minstens om de 12m. UITZETTINGSMOFFEN Bij het bepalen van het leidingtracé en het plaatsen van de leidingen wordt rekening gehouden met de uitzetting van de buizen, ten gevolge van temperatuurschommelingen. Tussen twee vaste punten, en minstens om de 6m voor PE -buizen en 3 m voor PVC -buizen, zullen uitzettingsbenen (of speciale uitzettingsmoffen) worden voorzien om lengteveranderingen van de leidingen op te vangen. Voor de standleidingen worden zij per verdieping en zo laag mogelijk bij de vloer geplaatst. De uitzettingsmoffen worden geleverd door de leverancier van de leidingen en geplaatst volgens zijn instructies. Zij kunnen opgevat worden als een zogenaamde lange mof, bestaande uit een lang insteekgedeelte, afgedicht door een ring in neopreenrubber (zuurvast en bestand tegen veroudering), die, ongeacht bewegingen van de buis, een volmaakte dichtheid waarborgt. De insteekdiepte van de buis moet geregeld worden op het ogenblik van plaatsing. De mof moet op de buitenzijde een aanduiding dragen die, afhankelijk van de plaatsingstemperatuur, de insteekdiepte weergeeft. De lange mof moet bevestigd worden met een vaste beugel (of vast punt). DOORVOEREN - SLEUVEN De sleuven in gemetste muren worden uitgefreesd en hebben een aangepaste sectie. Na plaatsing en bescherming van de afvoerleidingen worden de sleuven aangewerkt met een zandcementmortel. Doorvoeren Arcade Groep T +32 (0)3 239 58 75 E info@arcade-eng.com 15
door vloerplaten worden zorgvuldig geboord of gekapt en na de plaatsing van de afloop terug gedicht met een zandcementmortel. De vrije uitzetting moet steeds gewaarborgd blijven. Bij muur- en vloerdoorgangen worden de leidingen steeds beschermd door aangepaste doorvoermoffen. De doorvoeren zijn zo voorzien dat muur- of vloerzettingen de buis niet kunnen belasten. Dienaangaande en in functie van de uitzetting, worden in de ruwbouw kokers voorzien of worden soepele doorvoermoffen voorzien. De ruimte tussen doorvoermof en buis wordt afgedicht met een aangepaste kit of isolatie. Geen enkele buisverbinding of koppeling mag in een muurdoorvoering aangebracht worden. BEVESTIGING - BEUGELS Zichtbaar geplaatste, opgehangen en/of in kokers opgestelde leidingen moeten dusdanig gemonteerd worden dat de uitzetting van de buizen verzekerd is en doorbuiging vermeden wordt. De bevestigingswijze gebeurt conform de eisen van de fabrikant en/of onderstaande bepalingen : De leidingen worden bevestigd met glijbeugels of vastpuntbeugels die de uitzetting en de krimp in de juiste richting moeten geleiden. De beugels mogen niet drukken op de buizen. Glijbeugels laten toe dat de buis er gemakkelijk doorglijdt. De glijsteunen zijn vervaardigd uit polyethyleen of een roestvast metaal met een breedte van circa 20 à 30 mm. Tussen de beugels en de buizen wordt een soepele inlegband uit PVC of synthetisch rubber (zonder weekmakers) aangebracht. Vastpuntbeugels kunnen op verschillende manieren verwezenlijkt worden : hetzij door tussen de beugel en de buis twee metalen halfschalen te voorzien, die naargelang de beugels meer aangespannen worden, vaster komen te zitten, zonder dat de buizen ingesnoerd worden; hetzij door gebruik te maken van montageopbouw (tussen twee moffen, tussen twee lassen, enz.). Verticaal geplaatste buizen worden voorzien van minstens één vastpuntbeugel per verdiepingshoogte. Teneinde het uitbuigen van verticale leidingen en/of het doorhangen van horizontale leidingen te verhinderen, worden tussen twee vaste punten voldoende geleidingsbeugels aangebracht. Ook bij elke richtingsverandering en op maximum 30 cm aan weerszijden van elke verbinding, moet een beugel voorzien worden. Alle beugels worden in de muren en/of aan de plafonds bevestigd door middel van een vijspin, bout of draadstang en plug. De sluitmoeren zijn uit roestvast staal. De afstanden tussen de beugels, volgens aard en diameter van de buizen, bedragen respectievelijk (tenzij de richtlijnen van de systeemleverancier andere maten opleggen) : Materiaal Tussenafstand - Horizontale leidingen Tussenafstand - Verticale leidingen PVC 10 x ND diameter of maximum 125 cm 20 x ND diameter of maximum 150 cm PE 10 x ND diameter of maximum 200 cm 15 x ND diameter of minimum twee per verdieping Aan het plafond opgehangen horizontale leidingen worden zo hoog mogelijk geplaatst. De bevestigingswijze zal voldoende stevig zijn om het gewicht van de gevulde horizontale leidingen te kunnen dragen. De vasthechting gebeurt met vaste beugels en/of voldoende onderlegschalen die de buis volledig immobiliseren. AANSLUITSTUKKEN De aannemer voorziet in alle noodzakelijke aansluitingen van de afvoerbuizen op de sanitaire toestellen, de ondergrondse riolering, putten en afscheidingstoestellen. De juiste opstelling van de aansluitmonden voor sanitaire toestellen dient te gebeuren volgens de bepalingen van paragraaf 2- Sanitaire toestellen & toebehoren en/of in overleg met de architect. Na plaatsing van de afvoerbuizen, worden de aansluitingen, waar nodig, voorlopig afgedekt met een stop en beschermd tegen iedere beschadiging of bevuiling. Alle aansluitingen aan sanitaire toestellen dienen demonteerbaar te zijn. Hiertoe wordt in principe gebruik gemaakt van een schroefkoppeling of een insteekmof, waarin een lipdichting in neopreenrubber wordt geschoven, aangepast aan de doormeter van de aan te sluiten toestellen. De schroefkoppelingen in PE voor diameters van 40 mm t.e.m. 110 mm bestaan uit : een draadstuk (ronde draad); een moer in PP; een drukking met een driehoekige sectie; een dichtingring in neopropeenrubber, bestand tegen veroudering; voor rechtlijnige buisdelen van meer dan 2 m moet men een kraagbus bijvoegen. Arcade Groep T +32 (0)3 239 58 75 E info@arcade-eng.com 16
De aansluiting op de ondergrondse riolering, zoals die bij de ruwbouw binnen het gebouw is gebracht, bestaat uit een PVC of PE buis die in de dikte van de betonnen ondervloer beëindigd is met een mof en rubberen lipdichting. De aannemer sanitair koppelt hier de binnenafvoerbuizen op aan met aangepaste verloopstuk, zodat er een luchten geurdichte aansluiting tot stand komt. De aansluiting op putten is uit te voeren met een kraagstuk voorzien van waterkeringsringen. Voor de voorlopige oplevering van de werken levert de aannemer aan het opdrachtgevend Bestuur een asbuiltplan op calque of diskette van het afvoernet en de verluchtingsleidingen, zoals uitgevoerd met aanduiding van alle diameters en de aard van de leidingen. AKOESTISCHE VOORZORGEN Volgende elementen hebben hun invloed op het inperken van akoestische hinder m.b.t. slaggeluid en stroomgeluid : wanddikte buizen, geluidsdempende beugels, geïsoleerde muur en vloerdoorgangen, isolatie omheen buizen. Als referentie is de norm NBN S 01-401 van toepassing. OPSLAG & TRANSPORT De ondergrond waarop de buizen gestapeld worden dient vlak te zijn en vrij van scherpe voorwerpen. Bij temperaturen beneden het vriespunt dient het transport en de manipulatie met de nodige voorzichtigheid te gebeuren, conform de voorschriften van de leverancier. Keuring Overeenkomstig NBN EN 12056-5 - Binnenriolering onder vrij verval - Deel 5 : Installatie en beproeving, instructies voor functionering, onderhoud en gebruik (2000). Buizen welke beschadigd raken, zowel tijdens het lossen als bij plaatsing worden vervangen. Voor de indienststelling worden alle leidingen doorspoeld om het geheel te controleren op haar waterdichtheid en alle onzuiverheden te verwijderen. 1.2.1. afvoerbuizen - kunststof / PE Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : aard van de overeenkomst : Vermoedelijke hoeveelheid (VH) meetcode : netto lengte van de leidingen, gemeten volgens aslijn, tot in het centrum van kruisingen, aftakkingen, putten en/of afscheidingstoestellen. De bocht- en koppelstukken worden niet gemeten en zijn inbegrepen in de eenheidsprijs. Materiaal De buizen en hulpstukken zijn vervaardigd uit hard polyethyleen (PE, kleur : zwart). Het systeem (buizen en hulpstukken) beschikt over een BENOR-keur, hetzij een BUtgb- of Eutgb-goedkeuring. NBN EN 1519-1 - Kunststofleidingsystemen voor binnenrioleringen (lage en hoge temperatuur) - Polyethyleen (PE) - Deel 1: Specificaties voor buizen, fittingen en het systeem (2000) NBN ENV 13801 - Kunststofleidingsystemen voor binnenriolering (lage en hoge temperaturen) - Thermoplasten - Aanbevolen praktijkrichtlijnen (2001) NBN EN 13244 - Kunststofleidingsystemen voor onder- en bovengrondse drukwaterleidingsystemen voor algemeen gebruik, afvoer en rioleringen - Polyethyleen (PE) - Delen 1-5 (2003) Overeenkomstig het toepassingsgebied behoren zij tot het type HDPE (High Density Polyethyleen), temperatuursbestendig tot 95 C / MDPE (Medium Density Polyethyleen), temperatuursbestendig tot 65 C. de reeks : 12,5 (lage drukken) tot Ø 160mm / 16 (hogere drukken) vanaf Ø 200mm Specificaties Nominale buitendiameters : overeenkomstig de aanduidingen op de plannen. (zie ook paragraaf 1.2 afvoerbuizen - algemeen) Nominale wanddikten van buizen en hulpstukken : volgens tabellen i.f.v. diameter. Koppelingen : Arcade Groep T +32 (0)3 239 58 75 E info@arcade-eng.com 17