Begroting 2014 Het kabinet doet wat nodig is om te zorgen dat Nederland weer uit het dal gaat klimmen in 2014. De begroting wordt op orde gebracht en tegelijk is weer sprake van economische groei. Het kabinet komt op ons verzoek met een stevig investeringspakket dat die groei gaat versterken. De koopkrachtdaling is een stuk minder dan vorig jaar. Bovendien delen we eerlijk: alleenstaanden en gezinnen met twee lage of middeninkomens worden ontzien. Minima en ouderen met alleen AOW worden gericht ondersteund (een gezin krijgt honderd euro). De werkloosheid stijgt minder snel, maar blijft ons zorgen baren. Wij gaan keihard aan de slag samen met het kabinet om met investeringen en slimme plannen de werkloosheid aan te pakken. Gezonde overheidsfinanciën voor de toekomst Economie klimt na twee krimpjaren weer uit het dal Werkloosheid blijft zorgelijk hoog, maar stijgt minder snel Investeringspakket: Onderwijs, Duurzame Energie, Bouw, Kredietverlening Investeringen van bedrijven worden gestimuleerd Gezonde overheidsfinanciën zijn essentieel om ook in de toekomst goede zorg, goed onderwijs en een fatsoenlijke sociale zekerheid te kunnen bieden, maar de ernst van de huidige economische situatie vraagt om meer dan alleen het gezond maken van de overheidsfinanciën. 2014 blijft een moeilijk jaar. De economie komt na twee krimpjaren weer uit het dal en de werkloosheid stijgt minder snel, maar blijft zorgelijk hoog. Daarom heeft de PvdA het kabinet aangespoord om vooral te investeren door vrede te sluiten met woningbouwcorporaties, energieinvesteringen aan te jagen, investeringen in Nederland door pensioenfondsen te vergemakkelijken en vastzittend vermogens van particulieren fiscaal vrij te maken. Dat stimuleringspakket is er gekomen. Met garanties, fiscale maatregelen en nieuwe fondsen worden stille vermogens in beweging gebracht. De kredietverlening wordt ondersteund, er wordt extra geïnvesteerd in onderwijs en duurzame energie, de woningmarkt en de bouw krijgen een extra zet en de investeringen van bedrijven worden gestimuleerd. Zo kan de economie worden aangejaagd en de oplopende werkloosheid worden bestreden. Dat was en blijft de hoofdinzet van de PvdA voor de komende tijd. Investeringspakket Het financieel en sociaal-economisch beleid van het kabinet rust op 3 onlosmakelijk met elkaar verbonden pijlers: de schatkist op orde, werken aan duurzame groei en eerlijk delen. Bij de Miljoenennota is daarom naast de begroting ook een pakket gepresenteerd dat invulling geeft aan pijler 2. Daarvoor heeft de PvdA-fractie de afgelopen maanden hard geknokt. Werk, werk, werk Lostrekken van vastzittende vermogens Stimuleren investeringen bedrijfsleven Investeren in duurzame energie levert 15.000 banen op Binnen de begroting Iedere euro die van de begroting in de economie wordt gestopt leidt tot extra bezuinigingen elders. Binnen de begroting is daarom gericht gezocht naar slimme manieren om geld los te trekken voor de economie die niet te zwaar drukken op de begroting. Het gaat dan om maatregelen die er zoveel mogelijk voor proberen te zorgen dat vastzittend vermogen wordt losgetrokken. Zo wordt de schenkbelasting tijdelijk verruimd ter schenking voor de eigen woning. Hiermee krijgt de woningmarkt een impuls. Daarnaast wordt het aantrekkelijk gemaakt om geld komend jaar uit stamrecht BV s te halen, waarmee de consumentenbestedingen worden gestimuleerd. Bovenop dit
alles blijft het onderwijs volledig buiten schot bij de bezuinigingen. In het onderwijsakkoord is just afgesproken extra te investeren in de toekomst. Werkgelegenheidspakket In het sociaal akkoord is 600 mln vrijgemaakt voor sectorale aanpakken van de werkloosheid. Minister Asscher werkt aan een zo spoedig mogelijke invulling van die middelen. Samen met werkgevers en werknemers worden deze middelen ingezet om de werkloosheid zo gericht mogelijk te bestrijden. Bovendien heeft minister Asscher een ambassadeur, Mirjam Sterk, ingesteld om de jeugdwerkloosheid te bestrijden. Kredietverlening/investeringen bedrijfsleven Bedrijven komen moeilijk aan kredieten. Om de kredietverlening te ondersteunen en investeringen en zo werk te bevorderen wordt 125 miljoen uitgetrokken om het MKB-investeringsfonds te ondersteunen, extra geld vrij te maken voor microkredieten en het innovatiefonds MKB+ te versterken. Daarnaast wordt de borgstelling voor MKB kredieten (BMKB) verruimd. Om de afhankelijkheid van banken te verkleinen komt geld vrij om crowfdfunding en kredietunies financieel te ondersteunen. Ook wordt er een Nederlandse Investeringsinstelling opgericht. Bouw/woningmarkt Het kabinet heeft vrede gesloten met de woningcorporaties. Dat betekent dat zij weer gaan bouwen. Elk nieuwgebouwd huis levert drie banen. Ook binnen het energieakkoord is geld vrijgemaakt voor energiebesparing in de gebouwde omgeving. Daarnaast nemen we gerichte maatregelen (laag BTW-tarief bouw, verruimen startersleningen, restschuld aftrekbaar en onder NHG, etc.) Dit alles moet ertoe leiden dat woningcorporaties weer 20.000-30.000 woningen per jaar gaan bouwen. Pensioenfondsen Pensioenfondsen beheren voor zo n 1000 mld euro aan vermogens. Daarvan wordt slecht 10-15% in Nederland geïnvesteerd. 1% aan extra investeringen in Nederland betekent dat er al voor 10 mld extra wordt geïnvesteerd. Er komt tot een Nederlands Investerings Centrum. In dat vehikel wordt samengewerkt met pensioenfondsen en verzekeraars om investeringen in Nederland door pensioenfondsen te vergemakkelijken en aan te moedigen. De investeringen van PGGM in Nederlandse gasleidingen laten zien dat pensioenfondsen ook daadwerkelijk bereidwillig zijn hun geld dichter bij huis te beleggen. Energieakkoord Het kabinet kiest ervoor om juist nu ook te investeren in de toekomst van onze economie. Er wordt voor miljarden geïnvesteerd in duurzame energie en daarmee in duurzame groei en werkgelegenheid. In het energieakkoord zijn afspraken gemaakt om hier nadere invulling aan te geven met breed draagvlak van vakbonden, werkgevers en de milieubeweging. Dit levert 15.000 extra banen op. Ook een sterke economie in de toekomst Niet alleen op de korte, maar ook op de lange termijn moeten we een sterkere economie worden. Dat doen we door ook in deze tijden te blijven investeren in onderwijs, door flink geld uit te blijven trekken voor de transitie naar een duurzame economie (zie energieakkoord) en door met een open blik in Europa en de wereld te staan, we zijn en blijven immers als handelsland sterk afhankelijk van export. Zorg De zorgkosten zijn de afgelopen jaren sterk gestegen. Goede zorg is nu eenmaal kostbaar. Maar een deel van de stijging van de kosten kan worden voorkomen. Een betere inrichting van het zorgaanbod leidt tot kwalitatief betere zorg tegen minder kosten. De PvdA staat pal voor een toegankelijke, betaalbare en goede zorg voor iedereen, die dichtbij mensen is georganiseerd.
We organiseren zorg in de buurt en pakken verspilling in de zorg aan Geen harde beperking van het basispakket Gebruik van goedkopere medicijnen leidt tot forse besparingen Zorg dichtbij en aanpak verspilling in de zorg In het zorgakkoord is afgesproken dat we de stijgende zorgkosten verder gaan terugbrengen. Voor huisartsen wordt gezorgd dat het budget beter aansluit bij de ambitie: Meer zorg in de buurt. De PvdA wil niet bezuinigen op de patiënt, maar op de organisatie van de zorg, daar zit de verspilling die eruit kan. De zorgsector neemt maatregelen om de doelmatigheid, informatievoorziening en de kwaliteit van de zorg te verbeteren. Deze gezamenlijke inspanningen leiden tot een besparing van 250 miljoen euro in 2014 oplopend tot 1 miljard euro vanaf 2017. Door deze besparingen voorkomen we pijnlijke inperkingen van het basispakket. Geen harde beperking van het basispakket Dankzij het zorgakkoord is de eerder voorgenomen harde beperking van het basispakket van de baan (die in Rutte 1 voorgesteld was en door het Lenteakkoord overeind werd gehouden). Behandelingen van aandoeningen met een lage ziektelast worden dus niet geschrapt. Tegelijkertijd is afgesproken dat er meer aandacht wordt besteed aan gepast gebruik van zorg, waarbij naast de arts ook de patiënt zelf een belangrijke rol speelt. Geneesmiddelen Het stimuleren van goedkope medicijnen leidt tot forse besparingen, waardoor de zorgpremie lager kan worden gehouden en de zorgkosten minder snel stijgen. Door een samenhangend geheel van maatregelen zijn besparingen te realiseren op de uitgaven aan geneesmiddelen van ongeveer 900 mln. De maatregelen betreffen onder andere het afsluiten van convenanten met het veld, het geven van de bevoegdheid tot het voeren van preferentiebeleid, vrij onderhandelbare tarieven voor apotheekhoudenden en het doelmatiger inkoopbeleid van zorgverzekeraars. Mede dankzij dit soort maatregelen houden we de zorg voor iedereen toegankelijk en betaalbaar, en daarmee toekomstbestendig. En wederom zoveel mogelijk zonder de patiënt te raken. Huishoudentoeslag We maken de toeslagen eerlijker We maken de toeslagen eenvoudiger en transparanter We pakken misbruik keihard aan Mensen die financiële steun nodig hebben krijgen deze soms niet, terwijl mensen die geen financiële steun nodig hebben, soms wel een toeslag krijgen. De PvdA vindt dit oneerlijk en wil mensen die het echt nodig hebben gericht financieel ondersteunen. We maken de toeslagen eenvoudiger en transparanter en pakken misbruik van de toeslagen keihard aan. Vanaf 2015 wordt daarom gefaseerd een huishoudentoeslag ingevoerd. In de huishoudentoeslag zullen de huidige zorgtoeslag, kindgebonden budget, huurtoeslag en een ouderencomponent worden geïntegreerd tot één toeslag per huishouden met één afbouwpercentage. Dit sluit beter aan bij de draagkracht van huishoudens, omdat het afbouwpercentage onafhankelijk is van het aantal toeslagen of het inkomen.
Met de huishoudentoeslag worden verschillende toeslagen samengevoegd en vereenvoudigd. Hiermee wordt het aantrekkelijker om te gaan werken voor wie dat kunnen en willen, kunnen we de toeslagen beter richten op de mensen die het echt nodig hebben en wordt fraude met toeslagen tegengegaan. Door beter aan te sluiten bij de draagkracht van huishoudens, zorgen we dat de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. ZZP Verzachting versobering Zelfstandigenaftrek Ondernemers belangrijk als motor van welvaart en innovatie Verzachten versobering zelfstandigenaftrek De laatste weken is er veel ongerustheid onder ZZP ers over de toekomst van de zelfstandigenaftrek. Die ongerustheid is niet nodig: dit kabinet, en dus ook de PvdA, is niet van plan de zelfstandigenaftrek af te schaffen en is dat ook nooit van plan geweest. Wel is het zo dat in 2015 (dus niet volgend jaar!) een beperkte bezuiniging van 300 miljoen is voorzien op de ondernemersfaciliteiten. Ter vergelijking: alleen al met de zelfstandigenaftrek is ruim 2 miljard gemoeid. De PvdA benadrukt dat ondernemers belangrijk zijn als motor van welvaart en innovatie en dat het nemen van risico moet worden beloond. Anderzijds dient schijnzelfstandigheid te worden bestreden. De keuze tussen zelfstandigheid en werken in loondienst moet een reele keuze zijn. De PvdA wil de toegang verbeteren van zelfstandigen tot pensioenregelingen en verzekeringen tegen ziekte en arbeidsongeschiktheid. Koopkracht Eerlijk delen is een essentiële pijler van het Regeerakkoord. Juist in deze moeilijke tijden moeten de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. Ook in het 6 miljard pakket zorgen we dat we sociale minima en lagere en middeninkomens ontzien. Eenmalige uitkering minima Een deel van het koopkrachtpakket wordt ingezet voor een extra uitkering aan de mensen die het het allerzwaarst hebben. De sociale minima en mensen met alleen AOW krijgen per gezin 70-100 euro extra. Voorkomen van stapeling In deze moeilijke economische tijden worden bepaalde groepen door meerdere maatregelen geraakt. Om dit goed in de gaten te houden verschijnt op korte termijn een overzicht van de effecten van de stapeling (stapelingsmonitor). Deze laat zien bij welke groepen een stapeling van maatregeln optreedt. Voor deze kwetsbare groepen, zoals alleenstaande ouders in de bijstand, chronisch zieken en gehandicapten is extra geld vrijgemaakt. Niet doorgaan inkomensafhankelijk eigen risico en afbouwen algemene heffingskorting Afgesproken is dat de maatregel uit het Regeerakkoord voor het invoeren van een inkomensafhankelijk eigen risico (die gepland stond voor 2015) niet door zal gaan. Het inkomensafhankelijk eigen risico was voor de PvdA belangrijk, maar door de complexiteiten van invoering bleek de maatregel onhaalbaar. Omdat de maatregel moeilijk gericht kon worden, zouden daarnaast ook relatief lage inkomens een hoger eigen risico moeten gaan betalen. Om de koopkrachteffecten van het niet doorgaan van het inkomensafhankelijk eigen risico te compenseren,
gaat de zorgtoeslag omhoog en wordt de algemene heffingskorting niet alleen in de tweede en de derde, maar ook in de vierde belastingschijf afgebouwd. Daarnaast zal de geplande verhoging van het eigen risico om de uitvoeringskosten vanaf 2015 te dekken niet door gaan. Verlengen werkgeversheffing hoge inkomens (crisisheffing) Eerlijk delen is een essentiële pijler van het Regeerakkoord. Juist in deze moeilijke tijden moeten de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. De werkgeversheffing van 16% voor lonen boven 150.000 euro wordt daarom voortgezet. Versnellen verhoging arbeidskorting 2014 (meteen naar 250 pp) In het regeerakkoord is een maatregel opgenomen om de arbeidskorting geleidelijk te verhogen, tot 500 euro in 2015. Die verhoging wordt nu versneld. Hiermee wordt de werkgelegenheid extra gestimuleerd en krijgen werkenden een extra steun in de rug. 1. Q&A 1. Q: Waarom moeten we bezuinigen? De crisis heeft de overheidsfinanciën uit het lood geslagen: de schuld is opgelopen van 45% van wat we met zijn allen verdienen voor de crisis, tot 75% nu. En er zijn nog steeds grote tekorten. Om ook in de toekomst goede zorg, goed onderwijs en een fatsoenlijke sociale zekerheid te kunnen bieden, kunnen we de schuld niet op zijn beloop laten. Zeker niet omdat er vanwege de vergrijzing steeds meer ouderen komen die ook recht hebben op AOW en goede zorg. De overheidsfinanciën moeten daarom op een verantwoorde manier gezond worden gemaakt. 2. Q: Waarom gaat het in Europa beter en doet NL het zo slecht? De gevolgen van de bankencrisis raken Nederland, met een relatief grote financiële sector, volop. Daarbij komen de problemen op de woningmarkt. Ook heeft Nederland als open en op handel gerichte economie relatief veel last gehad van de recessie in andere Europese landen. Nu de economie in de landen om ons heen weer lichte groei vertoont, zal onze export de komende maanden ook weer gaan aantrekken. Ook de investeringen en overheidsbestedingen dragen in 2014 positief bij aan de groei. Na twee jaar krimp is de voorspelling dat wij in 2014 weer groeien. Maar de structurele problemen in ons eigen land, de grote financiële sector en de zeepbel op de huizenmarkt, zijn te lang op hun beloop gelaten. Daarvoor betalen we nu de rekening. Het kabinet Rutte-Asscher is het eerste kabinet dat deze problemen grondig aanpakt. 3. Q: Eerlijk delen en werken aan werk, kan dat? Ja, dat kan. Het Regeerakkoord en het Sociaal Akkoord leveren samen banen op, terwijl zij tegelijkertijd ook zorgen dat de lasten eerlijk gedeeld worden. Daarnaast maken we in het Sociaal Akkoord 600 miljoen vrij voor het bestrijden van de werkloosheid. Ook is in het sociaal akkoord afgesproken dat we 100.000 werkplekken creëren voor mensen met een
beperking. Scandinavische landen, waar de inkomensverdeling gelijker is, hebben de werkloosheid veel minder hard zien oplopen tijdens deze crisis dan de VS, waar de inkomensverdeling veel ongelijker is. De Scandinavische landen leveren hét bewijs dat eerlijk delen en lage werkloosheid hand in hand kunnen gaan. Hier maakt de PvdA zich sterk voor. 4. Q: Hoe ziet het eerlijk delen er uit? De koopkrachtdaling is een stuk minder dan vorig jaar. Bovendien delen we eerlijk: alleenstaanden en gezinnen met twee lage of middeninkomens worden ontzien. Minima en ouderen met alleen AOW worden gericht ondersteund met een extra bijdrage van zeventig tot honderd euro. Koopkrachtplaatjes vertellen niet het hele verhaal omdat ondersteuning voor chronisch zieken en gehandicapten met een laag inkomen via gemeenten niet goed in de berekeningen is meegenomen. Daardoor lijken veel mensen met een uitkering of laag inkomen er slechter uit te komen dan in werkelijkheid het geval zal zijn. 5. Q: Waarom bezuinigen we? En is dat slecht voor de economie? De 6 miljard maatregelen hebben door ze slim vorm te geven slechts een klein negatief effect op de groei van -0,25%, waardoor de economie na jaren van krimp volgend jaar een gematigde groei zal blijven vertonen. Daarnaast is er op aandringen van de PvdA een stimuleringspakket gekomen dat de kredietverlening ondersteunt, extra investeert in onderwijs en duurzame energie, de woningmarkt en de bouw een extra zet geeft en de investeringen van bedrijven stimuleert. Deze zijn veelal niet meegenomen in de CPBberekeningen. Zo kan de economie worden aangejaagd en de oplopende werkloosheid worden bestreden. Dat was en blijft de hoofdinzet van de PvdA voor de komende tijd. 6. Q: Moeten we niet investeren? De Nederlandse economie verkeert in zwaar weer: de werkloosheid blijft oplopen en veel bedrijven zitten in de problemen. Daar moeten we alles wat we kunnen aan doen. Het bestrijden van de oplopende werkloosheid is voor de PvdA het allerbelangrijkst. Hiervoor nemen we ook maatregelen: - In het Sociaal Akkoord is 600 miljoen vrijgemaakt voor het bestrijden van de werkloosheid. - In maart 2013 heeft onze minister Lodewijk Asscher de Aanpak Jeugdwerkloosheid gepresenteerd: een pakket maatregelen om de jeugdwerkloosheid te bestrijden. Hiervoor is 50 miljoen uitgetrokken, daarnaast is er 450 miljoen beschikbaar uit de ESF gelden voor o.m. de aanpak van de jeugdwerkloosheid. - Daarnaast heeft de PvdA het kabinet aangespoord om vooral te investeren door vrede te sluiten met woningbouwcorporaties, energieinvesteringen aan te jagen, investeringen in Nederland door pensioenfondsen te faciliteren en vastzittende vermogens van particulieren fiscaal vrij te maken. Zo kan de economie worden gestimuleerd en de oplopende werkloosheid worden bestreden.
7. Q: Wat doet dit kabinet aan hervormingen? De fundamentele economische problemen worden aangepakt. Zo wordt eindelijk de bankensector aangepakt. In Europees verband wordt verder gewerkt aan de Dijsselbloem doctrine. Die houdt in dat niet de belastingbetalers, maar banken en aandeelhouders voortaan zelf de rekening van banken in problemen moeten betalen. Ten tweede de huizenmarkt, waar in Nederland een veel grotere zeepbel is ontstaan dan in onze buurlanden. Te lang lieten we met de hypotheekrenteaftrek een onhoudbare bubbel ontstaan. We hebben op die manier eigenlijk in een droom van te hoge en almaar stijgende huizenprijzen geleefd. Maar de noodzakelijke aanpassing gaat helaas nu niet zonder pijn. De zorg wordt anders georganiseerd: verspilling wordt aangepakt en de zorg vindt meer thuis en minder in instellingen plaats. En de scheefgroei op de arbeidsmarkt wordt aangepakt. Mensen -veelal jongeren- met flexibele contracten krijgen een betere bescherming. Schijnconstructies waardoor banen worden verdrongen door buitenlandse werknemers met oneerlijke arbeidsvoorwaarden, worden bestreden door de minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher.