Rode verlichting in een donker bestaan

Rode verlichting in een donker bestaan Een vergelijkend onderzoek naar de hulpverlening aan exprostituees in Nederland en India Miranda Winters & Susan Verbeek Begeleid door: Jan Willem Bruins Christelijke Hogeschool Windesheim 1

2

Voorwoord Voor onze afstudeeropdracht voor de opleiding Maatschappelijk Werk en Dienstverlening aan de christelijke hogeschool Windesheim hebben wij een onderzoek gedaan naar de hulpverlening aan ex-prostituees. De helft van het onderzoek hebben we gedaan in Nederland en de andere helft hebben we gedaan in India. Naar het buiteland, dat is wat we graag wilden. We zijn op zoek gegaan naar een organisatie die ons daarbij kon helpen. We kwamen terecht bij American Field Service (AFS), na een lange tijd zoeken met behulp van de Indiase partnerorganisatie Field Services and Intercultural Learning (FSL) kwamen we terecht bij Odanadi. Een project in India, dat werkzaam is voor ex-prosituees en de kinderen van prostituees. Dit leek ons erg leuk en hebben op basis hiervan ons onderwerp gekozen. We hebben twee en een halve maand met plezier gewerkt op dit project en gewerkt aan het onderzoek voor deze scriptie. Onze scriptie zou niet zo uitgebreid zijn geworden als we niet de hulp hadden gehad van de volgende mensen. Allereerst willen we Stanly en Kumudini bedanken die twee en een halve maand goed voor ons gezorgd hebben en ons van veel informatie hebben voorzien. Daarnaast willen we Petra Houwing, Karina Hellinga en Asha bedanken voor de informatie die we hebben verkregen tijdens de interviews. We willen Jan Willem Bruins bedanken voor de goede begeleiding, tijdens het schrijven van onze scriptie. We willen Nick de Vries en Ge Verbeek bedanken voor het doornemen van onze scriptie en de feedback die we erop hebben gekregen. Als laatste willen we AFS en FSL bedanken, voor de goede match die ze gemaakt hebben. Wij hebben met veel plezier gewerkt aan het schrijven van onze scriptie en we wensen u veel plezier met het lezen ervan. Met vriendelijke groeten, Miranda Winters en Susan Verbeek Christelijke Hogeschool Windesheim, Zwolle mei 2006 3

4

Inhoudsopgave Inleiding... 7 Hoofdstuk 1 Prostitutie in Nederland... 9 1.1. Prostitutie: definities en cijfers... 9 1.2. Soorten prostitutie...... 9 1.3. Prostitutiebeleid in Nederland... 11 1.3.1 De legaliteit van prostitutie... 11 1.3.2 De illegale prostituee... 11 1.3.3 Kinderprostitutie... 12 1.3.4 Gezondheidszorg... 12 1.4 Waarom gaan meiden de prostitutie in?... 12 1.5 Hoe komen meiden uit de prostitutie?... 14 1.6 Samenvatting... 16 Hoofdstuk 2 Prostitutie in India... 17 2.1 Prostitutie: definities en cijfers... 17 2.2 Soorten prostitutie... 17 2.3 Prostitutiebeleid in India... 18 2.3.1 Legaliteit en illegaliteit in de prostitutie... 18 2.3.2 De illegale prostituee... 19 2.3.3 Kinderprostitutie.... 19 2.3.4 Gezondheidszorg... 19 2.4 Waarom gaan meiden de prostitutie in?... 21 2.4.1 De positie van de vrouw... 21 2.4.2 Redenen voor prostitutie... 22 2.5 Hoe komen meiden uit de prositutie?... 23 2.6 Samenvatting... 23 Hoofdstuk 3 Problemen en coping in Nederland... 25 3.1 Problematiek... 25 3.2 Copingstrategieën... 28 3.3 Samenvatting... 30 Hoofdstuk 4 Problemen en coping in India... 31 4.1 Problematiek... 31 4.2 Copingstrategieën... 33 4.3 Samenvatting... 35 Hoofdstuk 5 Hulpverlening aan ex-prostituees in Nederland... 37 5.1 Instellingen... 37 5.2 De maatschappelijk werker... 39 5.3 De hulpverlening aan ex-prostituees... 40 5.3.1 De hulpverlening van de maatschappelijk werker... 40 5.3.1.1 De fasen van de hulpverlening... 40 5.3.1.2 Methodieken van de maatschappelijk werker... 42 5.3.2 Doorverwijzen en samenwerken met andere professionals... 48 5.4 Samenvatting.... 49 5

Hoofdstuk 6 Hulpverlening aan ex-prostituees in India... 51 6.1 Instellingen... 51 6.2 De counseler... 53 6.3 De hulpverlening aan ex-prostituees... 53 6.3.1 Hulpverlening van de counseler... 54 6.3.1.1 Fasen van de counseling... 54 6.3.1.2 Methodieken van de counseler... 55 6.3.2 Samenwerken met andere professionals.... 61 6.4 Samenvatting.... 62 Hoofdstuk 7 Samenvatting, Conclusies en aanbevelingen... 63 7.1 Samenvatting... 63 7.2 Conclusies... 64 7.3 Aanbevelingen... 65 Literatuurlijst... 67 Bijlagen... 73 1. Interview met P. Houwing van SHOP Den Haag op 10-01-2006... 75 2. Interview met K. Hellinga van Asja Leeuwarden op 16-01-2006... 79 3. Interview met Stanly van Odanadi Mysore op 07-03-2006... 83 4. Interview met Asha van Odanadi Mysore op 23-02-2006... 87 5. Interview met Kumudini van Universiteit van Mysore op 24-03-2006... 91 6. Cursusmateriaal oriëntatie week FSL India... 93 7. Cursusmateriaal danstherapie van Kumudini... 95 6

Inleiding Voor meiden die een verleden hebben in de prostitutie is het moeilijk om een leven op te bouwen buiten de wereld van de prostitutie. Ze leven met een stigma dat zowel door de Nederlandse als de Indiase samenleving op de ex-prostituees gedrukt wordt. De exprostituees hebben in beide landen vaak traumatische ervaringen opgedaan en hebben hulp nodig om de stap van het leven in de prostitutie naar een bestaan zonder prostitutie te maken. Voor het doormaken van dit proces is vaak professionele begeleiding nodig. Professionele begeleiding in Nederland is nodig, omdat de meiden terugkeren in een individualistische samenleving. Ze hebben hulp nodig bij het verwerken van hun traumatische ervaringen en moeten leren zelfstandig te zijn en om zich staande te houden in de individualistische maatschappij. Professionele begeleiding in India is nodig, omdat prostituees nog lager zijn dan de kastelozen. Ze worden absoluut niet geaccepteerd in de samenleving. De meiden kunnen terugkeren als ze een man of een baan vinden. Het is erg moeilijk om als alleenstaande vrouw te leven. De trauma s die de meiden opgedaan hebben, moeten verwerkt worden. In onze scriptie geven we antwoord op de vraag: Welke methodieken gebruiken het Prostitutie Maatschappelijk Werk in Nederland en vergelijkbare hulpverleningsinstantie in India voor ex-prostituees van 15 t/m 25 jaar? Door middel van een vergelijkend onderzoek zoeken we de methodiek uit die het beste bij de ex-prostituees in Nederland en bij de ex-prostituees in India past en we leggen we uit waarom. Naar aanleiding van het vergelijkend onderzoek geven we aan welke methodiek van Nederland en India van toevoegende waarde kan zijn voor de ander. We zullen de conclusies en aanbevelingen aan de Nederlandse en Indiase organisaties overhandigen. De scriptie bestaat uit zeven hoofdstukken. Hoofdstuk één t/m zes zijn op te delen in drie groepen. In hoofdstuk één en twee geven we een algemeen beeld van de prostitutie, in hoofdstuk één in Nederland en in hoofdstuk twee in India. In hoofdstuk drie en vier geven we een overzicht van de problematiek en de copingstrategieën van de ex-prostituees, in hoofdstuk drie van Nederlandse ex-prostituees en in hoofdstuk vier van de Indiase exprostituees. In hoofdstuk vijf en zes beschrijven we de hulpverlening aan ex-prostituees. In deze hoofdstukken geven we antwoord op onze onderzoeksvraag. We zullen de rol van de hulpverleners van beide landen beschrijven en de methodieken die zij gebruiken. In hoofdstuk vijf beschrijven we de hulpverlening aan Nederlandse ex-prostituees en in hoofdstuk zes de hulpverlening aan Indiase ex-prostituees. We sluiten de scriptie af met hoofdstuk zeven. Hierin zullen we bovenstaande doelstelling verantwoorden. In dit hoofdstuk staat een samenvatting van onze scriptie, de conclusies die we trekken en de aanbevelingen die we doen aan de instellingen. 7

8

1. Prostitutie in Nederland In dit hoofdstuk geven we een algemeen beeld van de prostitutie in Nederland. Aan bod komen de cijfers, de soorten prostitutie en het prostitutiebeleid komen. Vervolgens geven we aan waarom meiden in de prostitutie gaan en hoe ze er weer uit komen. 1.1 Prostitutie: definities en cijfers Definities. Prostitutie: Het verlenen van seksuele diensten tegen een materiële vergoeding (geld of goederen). 1 Prostituee : een vrouw die tegen betaling seksuele handelingen verricht. 2 Prostituant : hoerenloper 3 Pooier : iemand die leeft van de verdiensten van een prostituee, voor wie hij als haar beschermer optreedt. 4 Loverboy : pooier die meisjes verliefd op hem maakt om ze vervolgens in de prostitutie te doen belanden. 5 Waar wij het over meiden hebben, bedoelen we meisjes en vrouwen vanaf 15 jaar t/m 25 jaar. Cijfers. De cijfers over prostitutie in Nederland lopen uiteen van 20.000 tot 30.000. De meeste bronnen geven het getal 25.000 weer. 6 Er is een hoge mobiliteit onder prostituees, want van de Nederlandse prostituees is ongeveer de helft migrant. Een andere reden van de hoge mobiliteit is dat de prostituanten houden van variatie. Hierdoor verplaatsen veel meiden zich regelmatig, want op nieuwe plaatsen zijn ze meer in trek en kunnen ze dus veel geld verdienen. Ontevredenheid over de arbeidsomstandigheden is ook een reden voor de hoge mobiliteit, ze gaan ergens anders heen in de hoop het daar beter te treffen. 7 1.2 Soorten Prostitutie In Nederland onderscheiden we de volgende soorten prostitutie: - Raamprostitutie 20% - Seksclubs en privé-huizen 45% - Straatprostitutie 5% - Escort 15% - Thuisprostitutie 5% - Jongensprostitutie, prostitutie voor vrouwen 10% 8 1 Doornick 2003, AO Sekswerk. p. 4. 2 Geerts 2004, Groot woordenboek der Nederlandse taal. Van Dale, p. 2683. 3 Geerts 2004, p. 2683. 4 Geerts 2004, p. 2621, 3134. 5 Geerts 2004, p. 1925 6 Gijs 2004, Seksuologie, p. 216; Doornick 2003, p 21; http://www.bewareofloverboys.nl/prostitutie.htm 2005. http://www2.rnw.nl/rnw/nl/dossier/beleid2005/prostitutie050126/feiten050126?view=standard 2005. 7 Gijs 2004, p. 216, 217. 8 Doornick 2003, p. 9 t/m 15. 9

Er zijn meerdere cijfers te vinden over de werkzame prostituees in de verschillende soorten prostitutie. Ze wijken niet veel van elkaar af. 9 Raamprostitutie. Een groot deel van de Nederlandse prostitutie vindt plaats achter de ramen. Het is ook een typisch Nederlandse vorm van prostitutie. De Amsterdamse wallen zijn over bijna de hele wereld bekend. De prostituees achter de ramen werken zelfstandig. Ze huren een raam vaak voor een dagdeel of een dag. Ze zijn onafhankelijk en werven zelf hun klanten en onderhandelen ook zelf over de prijs. Seksclubs en privé-huizen. Toch vindt het grootste deel van de prostitutie in Nederland plaats in de seksclubs en privéhuizen. Een seksclub is een bar waar mannen kunnen komen en contact kunnen maken met een prostituee. Vroeger was het vaak zo, dat de prostituee en de bordeeleigenaar het opgebrachte bedrag deelden. Tegenwoordig kan de prostituee, net als in de raamprostitutie, een gedeelte van de bar huren van de bareigenaar. Zodat ze zelfstandig kan werken binnen het bedrijf. Straatprostitutie. Een andere vorm van prostitutie is de straatprostitutie. Dit is in principe de meest vrije vorm, maar ook de gevaarlijkste. De prostituee werft haar klanten op straat of in publieke ruimtes. Na onderhandeld te hebben over de prijs neemt ze haar klant mee naar een plek waar de dienst verricht kan worden. Veel straatprostituees zijn verslaafd aan drugs. Escort en thuisprostitutie. Daarnaast bestaat ook nog de escortbureaus. Kenmerkend hiervoor is dat er tussen de klant en de prostituee een bemiddelingsbureau zit. Thuisprostitutie is net als straatprostitutie een vrije vorm, omdat ze zelf hun werkuren en prijs kunnen bepalen. De prostituees ontvangen hun klanten thuis en werven ze door middel van advertenties of mond-tot-mondreclame. Jongensprostitutie en prostitutie voor vrouwen. De twee laatste vormen van prostitutie wijken af van de bovenstaande vormen. Jongensprostitutie en prostitutie voor vrouwen. In de jongensprostitutie (homoprostitutie) bieden mannen hun diensten aan mannen aan. In de prostitutie voor vrouwen bieden mannen hun diensten aan vrouwen aan. Voor beide vormen zijn weinig mogelijkheden. De mogelijkheden die er zijn worden vaak geregeld via een escortbureau of privé. Er zijn ook vrouwelijke prostituees die hun diensten voor vrouwen aanbieden, hiervoor zijn de mogelijkheden ook schaars. Aan deze vorm van prostitutie zullen wij in onze scriptie geen aandacht besteden. Er wordt vaak gedacht dat er een hiërarchie bestaat tussen prostituees. Bovenaan de luxueuze callgirls van de escortservices en onderaan de tippelaarsters. Dit is maar deels waar, omdat de wensen van de prostituee er erg toe doen. Sommigen kiezen bewust voor straatprostitutie, omdat dit erg vrij is en ze zich niet aan de regels van buitenstaanders hoeven te houden. Anderen kiezen voor de veiligheid van een escort bureau, waaraan meer regels gebonden zijn. 10 Het beeld van meiden die slachtoffer zijn van mensenhandelaren en het beeld van zelfstandige prostituees bestaat in grote lijnen wel, uiteraard zijn hier veel uitzonderingen op. Zo kan het dat meiden die volgens de wet slachtoffer zijn, tegelijkertijd over een enorme kracht bezitten om in slechte tijden te kunnen overleven en dat ogenschijnlijke zelfstandigen in de privé sfeer een onderdanige rol te vervullen. 11 9 http://www2.rnw.nl/rnw/nl/dossier/beleid2005/prostitutie050126/feiten050126?view=standard 2005. 10 Doornick 2003, p. 9 t/m 15. 11 Van der Helm 2005, Verslag project vertrouwensvrouw voor prostituees 2002 t/m 2004, p. 9. 10

1.3 Prostitutiebeleid in Nederland 1.3.1. De legaliteit van prostitutie. Sinds 1 oktober 2000 is de prostitutie in Nederland legaal. Dit houdt in dat het niet langer verboden is om een bedrijf te hebben waarin meerderjarige prostitué(e)s vrijwillig werkzaam zijn. De exploitant moet daarvoor in het bezit zijn van een gemeentelijke vergunning (indien dit in de gemeente vereist is) en aan de gestelde voorwaarden voldoen. Dit betekent dat seksclubs, raambordelen, privé-huizen en escortbedrijven legale bedrijven zijn, zolang zij voldoen aan de regels die door de gemeente is opgelegd. Met deze legalisering is Nederland één van de eerste landen van de wereld waar vrijwillige prostitutie door meerderjarigen formeel als een vorm van arbeid wordt beschouwd. 12 Gevolgen van de ophef van het bordeelverbod. Sinds het bordeelverbod is opgeheven is er voor de prostituees veel veranderd. Het opheffen heeft zowel positieve als negatieve gevolgen gehad. We onderscheiden de gevolgen voor de arbeidsmarkt en voor de transparantheid van het werkveld. De regels van het privaatrecht zijn van toepassing op de relatie tussen de prostituee en de exploitant. Onder het privaatrecht valt ook het arbeidsrecht. Om recht te hebben op het arbeidsrecht is het van belang dat de prostituee zelf kan beslissen of en hoe zij prostitueert en ook zelf kan beslissen wanneer de werkrelatie beëindigd wordt. 13 Prostituees hebben net als andere werknemers recht op een werkloosheidsuitkering. Ze krijgen deze niet als ze vrijwillig stoppen met werken. Als ze er wel een uitkering ontvangen, zijn ze verplicht om te solliciteren. Ze moeten passende arbeid vinden. Prostitutie wordt niet beschouwd als passende arbeid. 14 Als prostituees werknemer zijn en bij een verzekeringsplichtig bedrijf werken hebben ze recht op een arbeidsongeschiktheidsuitkering. De prostituees en de exploitanten waren voordat de wet gelegaliseerd werd al belastingplichtig en dat zijn ze nu nog steeds. De prostituees worden door de belastingdienst net zo behandeld als alle andere werknemers en zelfstandigen. 15 Een schaduwzijde van de legalisering is dat steeds meer prostituees in de illegaliteit verdwijnen. Doordat ze niet aan de regels van de legalisering voldoen zijn ze strafbaar. Eerder konden ze hun werk gewoon uitvoeren, omdat dit gedoogd werd. Nu gaan ze op andere plekken hun beroep uitoefenen, omdat anders de kans groot is dat ze opgepakt worden door de politie. Hierdoor verliest de hulpverlening ze uit het oog. 16 1.3.2. De illegale prostituee. Het gaat hier om prostituees met een illegale verblijfsstatus. Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen meiden afkomstig uit EU-lidstaten en meiden uit niet EU-lidstaten. Meiden die niet uit de EU komen en niet beschikken over een geldige verblijfstitel, waarmee het is toegestaan om in Nederland te werken, mogen geen inkomsten uit arbeid verwerven. Dit geldt ook voor prostitutie. Meiden uit de EU-lidstaten mogen in Nederland zowel als zelfstandige als in loondienst in de prostitutie werken. Door het verrichten van werk ontstaat voor hen uiteindelijk een recht op legaal verblijf. Dit is soms een reden om in de prostitutie te gaan. De opsporing van illegale prostituees heeft in Nederland veel aandacht. Zo heeft een aantal gemeenten maatregelen genomen om het aantal illegale prostituees terug te dringen. 12 http://www.minbuza.nl 2005. 13 http://www.prostitutie.nl/studie/documenten/beleid_en_wetgeving/venanedrosbel.pdf 1999. Ligtvoet 2006, Nu ben ik dus een hoer. 14 http://www.wieringa-advocaten.nl/blog/nlblawg.php?id=293 2005. 15 http://www.prostitutie.nl/studie/documenten/beleid_en_wetgeving/venanedrosbel.pdf 1999. 16 Interview met P. Houwing van SHOP Den Haag op 10-01-2006, bijlage 1; Interview met K. Hellinga van Asja vrouwenopvang Leeuwarden op 18-01-2006, bijlage 2. 11

Vreemdelingen die illegaal in Nederland verblijven, dienen op grond van de Vreemdelingenwet, uit Nederland te vertrekken en worden zonodig verwijderd. 17 1.3.3. Kinderprostitutie. De wet Opheffing van het Algemeen Bordeelverbod geeft aan dat seksuele exploitatie van minderjarigen strafbaar is. Zowel degene die seksuele handelingen van minderjarigen tegen betaling mogelijk maakt, (de bordeelhouder/ pooier), als degene die daarvan gebruikt maakt, (de prostituant), is strafbaar. 18 1.3.4. De gezondheidszorg. In eerste instantie is het de verantwoordelijkheid van de prostituees en de exploitanten om te werken aan goede arbeidomstandigheden en gezondheid. De gemeenten moeten erop toezien dat de exploitanten hun verantwoordelijkheden dragen. Dit houdt in dat er bijvoorbeeld alleen veilige seks mag worden aangeboden. Het is ook van belang dat de prostituees gestimuleerd worden om zich regelmatig te laten onderzoeken op seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA). De gemeente kan daarnaast ook als voorwaarde stellen dat bedrijven open moeten staan voor gezondheidsvoorlichting. 19 1.4 Waarom gaan meiden in de prostitutie? Het belangrijkste en meest voor de hand liggende motief voor prostitutiewerk is economisch. Het kan zijn dat prostituees zich gedwongen voelen, omdat ze geen alternatieven meer zien. Het kan ook zo zijn dat het financieel een aantrekkelijke optie is. Er zijn prostituees die er bewust voor kiezen, omdat ze geld nodig hebben en er zijn prostituees die gedwongen in het vak uitoefenen. 20 Prostituees die er bewust voor kiezen om tijd in de prostitutie te werken. De meeste prostituees behoren tot deze groep. Er zijn studentes die ervoor kiezen om op deze manier hun studie te betalen. Er zijn meiden die een eigen bedrijf willen en op deze manier hun startkapitaal bij elkaar verdienen. Meiden kunnen besluiten om prostituee te worden, omdat het een zelfstandig beroep is. Over het algemeen hebben de meiden die niet onder dwang werken meer vrijheid dan in andere beroepen, ze hebben eigen werktijden en veel contact met mensen. 21 Een minderheid kiest bewust voor het vak, omdat het avontuurlijke leven en de seks hen aantrekt. 22 Gedwongen door anderen. Als prostituees gedwongen worden door anderen is dit vaak door hun pooier. Dit kan iemand zijn die ze naar Nederland heeft gesmokkeld, maar het kan ook de loverboy zijn. In beide gevallen is sprake van mensenhandel. De eerste groep is de groep meiden die door een handelaar naar Nederland gehaald is. Tegen deze meiden is vaak gezegd dat ze hier in Nederland een mooie baan zouden krijgen, als kapster bijvoorbeeld. In Nederland aangekomen moeten ze met mannen naar bed en zien ze weinig of niets terug van het geld dat ze verdienen. Het kan ook zo zijn dat ze in hun land bedreigd of gechanteerd werden en mee moesten, anders zou hun familie bijvoorbeeld vermoord worden. Vaak worden ze ook bang gemaakt met bijvoorbeeld voodoorituelen. 23 17 http://www.minbuza.nl 2005. 18 www.ecpat.nl/ariadne/loader.php 2006. 19 http://www.minbuza.nl, 1999. 20 Doornick 2003, p 6, 7. 21 Gijs 2004, p. 217; Interview met P. Houwing, bijlage 1. 22 Doornick 2003, p. 7; Interview met P. Houwing, bijlage 1. 23 http://www.bewareofloverboys.nl/prostitutie.htm 2005 12

Slachtoffers van mensenhandel worden gekocht en verkocht, gekidnapt, en dikwijls verleid met valse beloftes over werk of een huwelijk. Daarnaast worden ze vaak verkracht en onderworpen aan andere vormen van foltering en mishandeling. 24 De tweede groep zijn jonge meiden die in de prostitutie terecht komen, doordat ze in de val van een loverboy zijn getrapt. Deze jongen heeft hen versierd en ontzettend verwend, maar op een gegeven moment moeten de meiden het terugbetalen door als prostituee te werken. Loverboys zoeken vaak labiele meisjes uit. Meestal meiden die problemen hebben met hun ouders of op een internaat zitten. Ze moeten zoveel toestanden thuis hebben, dat ze liever met de loverboy meegaan. 25 Dit type meisje wordt snel verliefd. Als dit gebeurt wordt het meisje emotioneel en financieel afhankelijk gemaakt. Op deze manier zijn in Nederland zo n 1500 minderjarige meisjes in de prostitutie terechtgekomen. Als ze eenmaal in de prostitutie zitten, is het voor deze meiden erg moeilijk om er weer uit te komen. 26 In sommige situaties is de grens tussen gedwongen en vrijwillige prostitutie moeilijk te trekken. Meiden kunnen zich gedwongen voelen door de situatie waar ze inzitten en prostitutie nog als enige uitweg zien om te overleven. Dit soort situaties ontstaan door drugsproblemen, schulden en seksueel misbruik. Drugs. Meiden die drugsverslaafd zijn gaan in de prostitutie om drugs te kunnen betalen. Dit is hun eigen keus. Als ze verslaafd zijn kunnen ze op deze manier binnen een korte tijd veel geld verdienen. Meiden raken gewend aan deze levensstijl en kunnen niet meer op een andere manier genoeg geld verdienen om in hun drugsverslaving te voorzien. Een alternatief is stelen, maar sommige meiden willen geen andere mensen lastig vallen. Prostitutie is voor hen dan de enige oplossing. Veel meiden zien bij hun drugsverslaving de prostitutie als enige overlevingsstrategie. Zolang ze in hun behoeften willen voorzien, moeten ze als prostituee blijven werken. 27 Schulden. Ook meiden die schulden hebben kunnen ervoor kiezen om in de prostitutie te gaan. Op deze manier kunnen ze binnen korte tijd veel geld verdienen en snel van hun schulden af te komen. 28 Seksueel misbruik. De cijfers hierover zijn discutabel, want de bronnen lopen uiteen. Een bron 29 geeft aan dat bijna de helft van de prostituees vroeger misbruikt is door een ouder persoon. Een ander 30 heeft het over 39 procent van de meiden. Weer een andere bron geeft aan dat vaststaat dat de meeste prostituees geen slachtoffer zijn van misbruik tijdens de jeugd en dat de meerderheid van de misbruikslachtoffers niet in de prostitutie terecht komt. 31 Een andere bron geeft aan dat veel meiden in de jeugdprostitutie in het verleden seksueel misbruikt zijn. 32 Wel zijn de bronnen het eens over het feit dat de meiden die prostituee zijn, relatief gezien vaker in aanraking zijn geweest met seksueel misbruik. 24 Terpstra 2005, Loverboys, een publieke zaak, p. 9. 25 Terpstra 2005, p. 17. 26 www.bewareofloverboys.nl/prostitutie.htm 2005. 27 Interview met P. Houwing, bijlage 1; Doornick, p. 6,7, Gijs 2004, p. 217. 28 Interview met P. Houwing, bijlage 1. 29 http://www.seksueelmisdrijf.nl/info/incest.htm 2006. 30 Vanweechenbeek 1989, Hoe (ex) prostituees zichzelf redden, een onderzoek naar (de afwezigheid van) hulpvragen, p.55. 31 Gijs 2004, p. 217. 32 Dijke, van e.a. 2006, De betovering doorbroken. Methodiek preventie en aanpak meisjesprostitutie, p. 48. 13

Meiden die seksueel misbruikt zijn kunnen de prostitutie gebruiken om het verleden te verwerken. In tegenstelling tot vroeger hebben zijn nú macht en controle over hun eigen seksualiteit. 33 Meiden kunnen in de prostitutie gaan omdat dit vertrouwd is. Het is hetzelfde patroon als vroeger. De meiden zijn verzekerd van aandacht en deze aandacht is hetzelfde soort aandacht als die ze vroeger kregen. Het kan ook zijn dat meiden op zoek gaan naar hetzelfde patroon omdat ze moeite hebben met contacten leggen, vrienden maken en relaties onderhouden. Omdat de meiden toch behoefte hebben aan relaties, zoeken ze via de prostitutie vrienden. Prostituees kunnen ook wraak willen nemen op hun dader of mannen in het algemeen. Ze reageren zich af op klanten en willen mannen vernederen. De prostituees kunnen ook werken vanuit een minderwaardigheidsgevoel, vanuit de behoefte dat iemand hen nodig heeft. De klanten hebben hen nodig, dus ze zijn ergens goed voor. 34 Over het algemeen hebben meiden veel meegemaakt voordat ze de prostitutie ingaan. In 1988 is er een onderzoek gedaan onder 60 prostituees. Hiervan heeft 28 procent voor hun 12 e jaar niet thuis gewoond en 29 procent slechte tehuiservaringen. 39 procent is geslagen als kind. Ook 39 procent is seksueel misbruikt door bekenden en 15 procent door onbekenden. 35 1.5 Hoe komen meiden uit de prostitutie? Er is veel onduidelijkheid over de cijfers. Allereerst is het niet bekend hoeveel meiden er jaarlijks uit de prostitutie stappen. Er is een deel dat dit zelfstandig doet en er is deel dat hiervoor hulp zoekt bij instanties. De mogelijkheden om uit de prostitutie te stappen onderscheiden wij in vrijwillig en gedwongen. Vrijwillig uit de prostitutie stappen. Vrijwillig uit de prostitutie stappen betekent dat meiden zelf de keuze maken. Het kan wel zijn dat een meisje bijvoorbeeld door omstandigheden gedwongen wordt om uit de prostitutie te stappen, maar wij zien dit toch als keuze. Het is onduidelijk hoeveel meiden vrijwillig uit de prostitutie gaan. Van de meiden die dit doen is er een groep die dit zelfstandig kan en er is een groep die hier hulp bij zoekt. Er zijn verschillende redenen waarom meiden uit de prostitutie gaan. Positieve redenen kunnen zijn dat een meisje het geld heeft dat ze nodig had en hierdoor geen reden meer heeft om in de prostitutie te blijven. Daarnaast kan hierbij gedacht worden aan trouwen of een te hoge leeftijd van het meisje. Het kan ook zijn dat ze gewoon wil stoppen. Helaas zijn er ook meiden die uit de prostitutie (willen) stappen, omdat ze het werk niet meer aan kunnen. Dit kan zowel lichamelijk als geestelijk. 36 Als meiden besluiten om uit de prostitutie te stappen stuiten ze vaak op obstakels. Voor mee informatie hierover verwijzen wij naar hoofdstuk drie. Gedwongen uit de prostitutie stappen. Gedwongen uit de prostitutie stappen betekent voor ons dat meiden door de politie uit de prostitutie gehaald worden. Voor sommige meiden is dit een redding, terwijl anderen soms niet uit het werk willen stappen. Over het algemeen zijn er voor de politie twee redenen om meiden uit de prostitutie te halen: illegaliteit en minderjarigheid. 33 Doornick 2003, p 6,7. 34 http://www.seksueelmisdrijf.nl/info/incest.htm 2006. 35 Vanweechenbeek 1988 p.55. 36 Interview met P. Houwing, bijlage 1. 14

Illegaliteit. Als illegale prostituees, die door mensenhandel in de Nederlandse prostitutie terecht zijn gekomen, worden ontdekt door de politie, gaan ze naar een opvang. Op dat moment komen ze in de zogenoemde B-9 procedure. Ze krijgen een bedenktijd van 3 maanden om te beslissen of ze aangifte doen tegen de handelaar. Als de vrouw besluit aangifte te doen, dan beslist het Openbaar Ministerie (OM) of het nodig is dat ze getuige is tijdens het proces. Als dit zo is, dan krijgt de vrouw een verblijfsvergunning zolang het proces duurt. Als het proces gesloten wordt, ongeacht de afloop, dan wordt de verblijfsvergunning ingetrokken. De vrouw wordt daarna geacht direct terug te gaan naar land van herkomst. Daarnaast wordt de aangifte ook doorgegeven aan de Stichting Tegen Vrouwenhandel (STV), die de aangiftes registreert. Als de vrouw besluit om geen aangifte te doen, krijgt ze geen tijdelijke verblijfsvergunning en wordt ze geacht terug te gaan naar haar eigen land. Het is voor haar van belang om voor de uitzetting contact op te nemen met de STV. Zij zoeken dan contact met Non Gouvermental Organisations (NGO s) in het land van herkomst. De NGO s kunnen een dubbelfunctie vervullen. Enerzijds kunnen ze de vrouw begeleiden bij het herintegreren in de samenleving en anderzijds kunnen ze het contact houden tussen het slachtoffer en de Nederlandse instanties. 37 Minderjarigheid. In Nederland is prostitutie met minderjarigen wettelijk verboden. Als minderjarigen ontdekt worden door de politie, worden ze naar een opvangvoorziening gebracht. Bureau Jeugdzorg geeft een indicatiestelling af voor toegang tot opvangvoorzieningen. STV is hiervoor niet bevoegd. Als minderjarige prostituees aangemeld worden bij STV, neemt de plaatsingsprocedure een langere termijn in beslag. Bij acute situaties, en daar is in gevallen van mensenhandel vrijwel altijd sprake, moet STV zoeken naar een plek in de maatschappelijke- en vrouwelijke opvang voor noodopvang om vervolgens een traject in de jeugdzorg te starten. Volgens STV is de aansluiting tussen Bureau Jeugdzorg en STV onvoldoende. Binnen de jeugdzorg geldt bovendien dat er nog maar weinig aandacht is voor, en expertise in, het herkennen van signalen die duiden op gedwongen prostitutie. Specialistische ondersteuning is meestal niet voor handen en ook de kennis van de sociale kaart ontbreekt op dit terrein. 38 Als de prostituees minderjarig en illegaal zijn geldt voor hen ook de B9-procedure. Niet Bureau Jeugdzorg, maar NIDOS (jeugdsbescherming voor vluchtelingen) verantwoordelijk voor de alleenstaande minderjarige asielzoekers (AMA s). De financiering. Het is de verantwoordelijkheid van de lokale overheid om prostituees die willen stoppen op te sporen, te ondersteunen en te begeleiden naar ander werk. De prostituees kunnen zelf stappen zetten met ondersteuning van de opvangvoorziening en de reguliere hulpverleningsinstellingen, zoals maatschappelijk werk, verslavingszorg, Centrum voor Werk en Inkomen (CWI) en schuldsanering. Prostituees kunnen hier net als andere burgers een beroep op doen. De ontwikkeling van uitstapprogramma s wordt gesubsidieerd door tijdelijke subsidies. Deze projecten staan deels op de begroting van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Toch zijn er nog erg weinig uitstapprojecten. Amsterdam bijvoorbeeld beschikt tot op de dag van vandaag niet over laagdrempelige uitstapmogelijkheden en maakt geen gebruik van de subsidies die hiervoor zijn gereserveerd door de overheid. Wel organiseren een aantal organisaties zelf uitstapprojecten. Deze organisaties werken vanuit een levensbeschouwelijke visie. Niet iedere prostituee wil op basis van een dergelijke visie geholpen worden. 39 37 Kern, Sluis en Spaninks 2003, Verkocht, zorg na mensenhandel, p. 67 t/m 78. 38 Kern, Sluis en Spaninks 2003, p. 46 t/m 48. 39 http://vrouwenhandel.punt.nl/index.php?r=1&id=262607 2005. 15

1.6 Samenvatting In Nederland zijn tussen de 20.000 en 30.000 prostituees werkzaam. Ze zijn verdeeld over verschillende vormen van prostitutie. In het jaar 2000 in prostitutie gelegaliseerd. Dit heeft goede en slechte gevolgen. Meiden gaan om verschillende redenen in de prostitutie. Dit kan gedwongen zijn of vrijwillig. Een meisje kan gedwongen worden door een pooier, bijvoorbeeld een loverboy. Een meisje kan ook door andere omstandigheden in de prostitutie komen, voorbeelden hiervan zijn: drugs, seksueel misbruik in het verleden of schulden. Meisjes kunnen zowel vrijwillig als gedwongen uit de prostitutie gaan. De politie zorgt ervoor dat illegale en minderjarige meisjes uit de prostitutie kunnen ontsnappen. 16

2. Prostitutie in India In dit hoofdstuk geven we een algemeen beeld van de prostitutie in India. Als eerste geven we informatie over de cijfers en de soorten prostitutie. We beschrijven vervolgens het beleid ten aanzien van prostituees in India. Waarom meiden in de prostitutie gaan en hoe ze eruit komen. 2.1 Prostitutie: Definities en cijfers Definities. Kinderprostitutie: het seksueel misbruiken van een kind tegen geldelijke of materiële beloning, meestal (maar niet altijd) geregeld door een tussenpersoon (ouder, familielid, pooier, leraar etc.) 40 Cijfers. Volgens de cijfers zijn er in India 2,3 miljoen prostituees zijn. Daarvan is 25 tot en met 30 procent tussen de 6 en 18 jaar. 41 Ongeveer 500.000 van de kinderen is jonger dan 16. Er is de laatste jaren steeds meer vraag naar nog jongere kinderen, omdat prostituanten de kans HIV op te lopen dan kleiner achten. Er bestaat ook een mythe dat maagdelijkheid genezend werkt voor geslachtziekten. 42 Kinderprostitutie komt overal in India voor, maar is het meest vertegenwoordigd in de grote steden. Zoals Bombay, Calcutta en Delhi. Ook in de omgeving van de Nepalese grens komt veel kinderprostitutie voor. De kinderen die verhandeld worden, komen vaak te werken in bordelen. 43 Er werken ongeveer 30.000 meisjes uit Nepal in India. 44 India is een bestemmingsland voor jonge prostituees uit Nepal en Bangladesh. Het is een zendingsland voor het Midden Oosten en Europa. India dient ook als transitland. Dit houdt in dat prostituees van buiten India, in India verder verhandeld worden naar andere landen. 45 2.2 Soorten prostitutie In India zijn de volgende soorten prostitutie: - Straatprostitutie. - Bordeelprostitutie. - Thuisprostitutie. - Jongensprostitutie. Straatprostitutie. Straatprostitutie is de meest zichtbare vorm van prostitutie in de grote steden. Deze vorm van prostitutie wordt vaak geassocieerd met de criminele wereld. Straatprostituees hebben de grootste kans om gearresteerd te worden, omdat ze goed zichtbaar zijn. De seksuele handelingen met de klanten vinden vaak op straat plaats. Ze hebben geen eigen werkplaats en het is onhygiënisch. De klanten van de straatprostituees willen vaak snelle seks voor weinig geld. Straatprostituees hebben vaak een kwetsbare gezondheid. Door hun leefomgeving, illegale status en hulpeloosheid hebben ze vaak een slechte relatie met de politie. Ze durven niet naar het ziekenhuis, omdat dit vaak uitloopt op een arrestatie en veroordeling voor hun werk. 40 http://www.childright.org/dutch/p-pro00.htm 2006. 41 Interview met Asha van Odanadi op 23-02-2006, bijlage 4; http://www.hum-coolie.com/child-prostitution.htm 2006; http://www.salidumay.org/discussions/articles/stats_prostitution.htm 2006. 42 http://www.childright.org/dutch/p-pro00.htm 2006. 43 http://www.childright.nl/dutch/worldmap/l-ind13.htm 2006. 44 http://www.childright.org/dutch/doc008.htm 2006. 45 http://www.ecpat.be/nl/overzicht.htm#azi%eb 2006. 17

De straatprostituees leven onder gevaarlijke omstandigheden. Ze zijn in handen van de pooiers, de gangsters en de corrupte politie. Ze hebben een groot risico op SOA. 46 Bordelen. Er zijn verschillende bordelen. Als eerste zijn er de redlight area s. Hier zijn er niet veel van, maar de weinige die er zijn, zij te vinden in de steden, Bombay, Calcutta, Puna en Delhi. Ze worden geregeerd door bordeelhouders en de maffia. Er is geen toezicht en de politie doet niets. De meiden lopen half naakt op straat of staan achter de ramen en verblijven in de bordelen. De nieuwe jonge meiden zitten bovenin de gebouwen. De klanten moeten veel geld voor deze meiden betalen. Naarmate ze ouder worden, zakken ze steeds een verdieping. Als de bordeeleigenaar of de pooier niks meer aan ze heeft, komen ze uiteindelijk op straat. Ze gaan dan verder als straatprostituee. De meiden die in de redlight-area s werken roepen de klanten van de straat. Ook de bordeelhouders roepen de klanten, zodat de klanten gebruik maken van hun prostituees. De bordeelhouders onderhandelen voor de meisjes bovenin de bordelen, want die kunnen zelf geen contact maken met de klanten. Ze zitten opgesloten en worden als slaven behandeld. 47 Een ander soort bordeel zijn de bordelen van de onderwereld. Rijke hoge mensen uit de onderwereld kopen luxe huizen. Van buitenaf lijkt het een gewoon huis, maar het is een bordeel. Hierin worden 4 á 5 prostituees gehouden. Het is erg duur om seks te hebben met deze prostituees. Het zijn vaak jonge meisjes. Deze meisjes brengen met z n vieren of vijven net zo veel geld op als 50 prostituees in een red-light area. De huizen zijn talrijk, maar moeilijk te vinden voor de organisaties die zich bezig houden met reddingoperaties. Als de klanten van het bordeel uitgekeken zijn op de meiden, dan worden ze doorverhandeld naar een ander bordeel. Als ze er daar weer op uitgekeken zijn, worden ze weer doorverhandeld, naar nog een bordeel of naar een redlight area. Hier moeten ze hard werken en zijn ze in handen van de bordeelhouders. Ze zullen bovenin de gebouwen beginnen, langzaam naar beneden komen en uiteindelijk eindigen als straatprostituee. 48 Thuisprostitutie. Een vorm van thuisprostitutie is het devadasisysteem. Hier leggen we in paragraaf 2.4.2 meer over uit. Tegenwoordig wonen de meiden bij elkaar en de mannen kunnen hen in hun huizen bezoeken voor seks. 49 Jongensprostitutie. Er is ook jongensprostitutie in India, zo komt de laatste tijd aan het licht. De jongens kun je niet zomaar vinden. Het is echt een netwerk, via mobiele telefoons en internet. De jongens worden bijvoorbeeld gehouden in mannensalons en videoclubs. 2.3 Prostitutiebeleid in India 2.3.1 Legaliteit en illegaliteit in de prostitutie. Het is voor een volwassen vrouw legaal om vrijwillig te prostitueren. Hier zitten echter wel grenzen aan. Zo mag de prostituee een man niet verleiden in een openbare gelegenheid. Ook mag ze niet prostitueren op een afstand van minder dan 200 meter van een tempel, een ziekenhuis, een school of andere plaatsen van de overheid. 50 Het is illegaal om prostitutie te organiseren. In de wet staat dat niemand misbruik mag maken van de hulpeloosheid en kwetsbaarheid van meiden en daarom is het houden van 46 Stanly, Parashuram 1992, Bodies for meal, a study on the lifestyle of streetworkers in Mysore district, p. 18 t/m 20, interview met Stanly van Odandadi op 07-03-2006, bijlage 3. 47 Interview met Stanly, bijlage 3. 48 Interview met Stanly, bijlage 3. 49 Fernandes, Stewart Ray 2000, p. 10, Interview met Stanly, bijlage 3. 50 Fernandes, Stewart Ray 2000, p. 14. 18

een bordeel, het toestemming geven voor een bordeel, iemand houden in een bordeel, het dwingen van een vrouw tot prostitutie en het geld verdienen aan de verdiensten van een prostituee strafbaar en dus illegaal. 51 De wetgeving maakt onderscheid in straffen tussen prostitutie voor meerderjarigen, prostitutie voor minderjarigen, het verhandelen van meisjes en vrouwen binnen India en het verhandelen van meisjes en vrouwen vanuit een ander land naar India. Daarnaast zijn de mannen die seks hebben met een minderjarig meisje strafbaar. 52 De wetgeving wordt niet goed nageleefd in India. De politie is erg corrupt en handelt niet volgens de wet. Zo kan een bordeeleigenaar geld betalen aan de politie, zijn bordeel runnen en minderjarige meisjes in dienst houden. 53 Misbruik van de autoriteit en ongewoon gebruik van geweld door de politie komt nog erg veel voor. De slachtoffers zijn in de meeste gevallen mensen uit de arme en marginale delen van de samenleving. De prostituees vallen hier ook onder. 54 2.3.2 De illegale prostituee. In India zijn veel meisjes die verhandeld worden vanuit Nepal. Als ze uit de prostitutie gered worden door organisaties, dan hebben ze geen andere rechten of plichten dan de Indiase mensen. Ze hoeven ook niet terug naar hun land van herkomst. 55 2.3.3 Kinderprostitutie. Zoals we hierboven in de cijfers al aangaven is 25 tot en met 30 procent van de prostituees minderjarig. In India is kinderprostitutie bij wet verboden, maar toch komt het veel voor. In sommige delen van de samenleving is het sociaal geaccepteerd, dit gebeurt vanuit de religieuze achtergrond, het devadasisysteem. 56 Er komt in heel India veel kinderprostitutie voor. Doordat de politie corrupt is, wordt er weinig tegen gedaan. 2.3.4 Gezondheidszorg. Er is een Compulsory periodic medical testing (CPMT). Dit is opgestart door de Britten voor de bescherming van de Britse matrozen en soldaten. Zij dachten dat ze SOA konden beheersen door de prostituees schoon te houden. De prostituees werden geregistreerd en werden van tijd tot tijd onderzocht op SOA. Als er een SOA gevonden werd, dan werd de prostituee in een gesloten ziekenhuis geplaatst. Het programma bestaat nog steeds, maar het is nog steeds niet in het voordeel van de prostituees. Het is voor de bescherming van de prostituant, zodat vooral het HIV virus en AIDS niet verder verspreid wordt. 57 Als een bordeelhouder erachter komt dat een prostituee HIV positief is, gooit hij haar op straat. Er wordt niet voor haar gezorgd en zij kan ook niet voor zichzelf zorgen. Het gevolg is echter dat ze op straat verder als prostituee gaat werken, omdat ze geen andere keus heeft. 58 51 Fernandes, Stewart Ray 2000, p. 14; http://www.ashanet.org 2005. http://www.interpol.int/public/children/sexualabuse/nationallaws/csaindia.asp 2003. 52 Ranchhoddas 1972, Indian Penal Code, p. 296 t/m 304. 53 Interview met Stanly, bijlage 3. 54 Srivastav 1997, Indian Police, law and reality, p. 206; Shankar Rao 2004, Sociology of Indian Society, p. 666. 55 Interview met Stanly, bijlage 3. 56 http://www.hum-coolie.com/child-prostitution.htm 2006. 57 http://www.ashanet.org 2005. 58 interview met Asha, bijlage 4. 19

2.4 Waarom gaan meiden in de prostitutie? 2.4.1. De positie van de vrouw. Voordat we beschrijven waarom meiden in de prostitutie gaan, is het goed om aandacht te besteden aan de positie van de vrouw in India. De wetgeving geeft al zo n veertig jaar gelijke rechten aan de man en vrouw in India. Vrouwen hebben evenveel recht op bezittingen van hun man of vader als de zonen in het gezin, vrouwen hebben recht op scholing en een baan, etc. Onderzoek 59 heeft echter uitgewezen dat vrouwen niet op de hoogte zijn van deze rechten en er dus ook niet naar leven. Onderzoek onder 753 vrouwen heeft uitgewezen dat 75 procent van de vrouwen niet op de hoogte was van hun gelijke rechten. Minder dan 1/3 had de kans om de bezittingen van haar man te erven en slechts 0,5 procent had het recht om de bezittingen van haar vader te delen met haar broers. Vrouwen kunnen niet beschouwd worden als zelfstandige individuen, maar zijn nog steeds ondergeschikt aan de man. In de meeste gezinnen worden de zonen nog steeds voorgetrokken. De sociale houding ten opzichte van vrouwen, hun rol en status zijn feitelijk nog steeds niet veranderd. Vroeger was onderwijs alleen voor de rijke vrouwen in de samenleving, maar tegenwoordig heeft iedereen recht op onderwijs. Hierdoor kunnen steeds meer vrouwen lezen en schrijven. In 2001 kon 64 procent van de vrouwen lezen en schrijven. 60 Een vrouw in India heeft een erg ondergeschikte positie. Ze heeft in de praktijk geen gelijke rechten en hierdoor zijn veel vrouwen onderontwikkeld. Ook worden veel vrouwen verlaten door hun man als het slecht gaat thuis. Ook zijn er vooral op het platteland veel mannen die door de slechte situatie zelfmoord plegen. De vrouw heeft echter nog de verplichting om voor de kinderen te zorgen. Voor deze vrouwen is prostitutie vaak de enige manier om aan geld te komen voor haar kinderen. 61 Positie van de prostituee. Vooral de mannen in de samenleving vinden dat prostituees er zijn voor de seksuele bevrediging in ruil voor geld. Prostituees worden zo goed als genegeerd door de samenleving, omdat ze niet volgens de normale normen leven. Prostituees zijn niet geaccepteerd als individuen met hun eigen rechten, behoeften en aspiraties. 62 2.4.2. Redenen voor prostitutie. De belangrijkste reden voor de prostitutie is economisch van aard. De meeste meiden en/of hun gezinnen zijn zo arm, dat ze prostitutie als de enige manier van overleven zien. De vrijwilligheid van prostitutie in India is erg discutabel. De meeste meiden worden gedwongen door anderen of door de omstandigheden. Vrijwillige prostitutie. Of er in India vrijwillige prostitutie plaatsvindt, is discutabel. De cijfers uit het onderzoek van de College of Social Work geven aan dat 11,9 procent vrijwillig heeft gekozen voor de prostitutie. 63 Toch geloven hulpverleners niet dat meiden er vrijwillig voor kiezen om de prostitutie in te gaan. Om hun waarde te houden, kunnen ze dit zeggen. Maar als er meer tijd en aandacht aan ze besteed wordt, zal ontdekt worden dat er meer aan de hand is. De hulpverleners verklaren op deze wijze dat er toch cijfers bestaan over vrijwillige prostitutie. 64 59 Shankar Rao 2004, p 169. 60 Shankar Rao 2004, p 163. 61 Interview met Stanly, bijlage 3., Agnes 2000, Law and gender inequality, the politics of women s right in India, p. 11. 62 Fernandes, Stewart Ray 2000, p. 9. 63 Fernandes, Stewart Ray 2000, p. 30. 64 Interview met Stanly, bijlage 3.; Interview met Asha, bijlage 4. 20

Prostituees die gedwongen worden door anderen. Hier kunnen we onderscheid maken tussen het gedwongen worden door een familielid of gedwongen worden door een andere derde. Dit is bijvoorbeeld een mensenhandelaar, een bordeelhouder of een man waarmee het meisje of de vrouw getrouwd is. Het komt veel voor dat families hun dochter(s) laten werken als prostituees, of dat een man zijn vrouw hiertoe dwingt. Doordat de dochter(s) of vrouw dit werk doen, verdienen ze geld waarvan de familie kan leven. Het komt ook voor dat families een kind verkopen aan handelaren, waarvoor ze een som geld krijgen. Sommige ouders weten dat hun kind in de prostitutie komt, maar soms worden ze ook voorgelogen. 65 Uit onderzoek 66 van de College of Social Work is gebleken dat 18 procent van de meiden door een familielid of andere bekende in de prostitutie is terecht gekomen. Een ander onderzoek 67 wees in 1998 uit dat 9.895 vrouwen boven de 21 waren verhandeld met als doel de prostitutie. In India en omliggende landen, vooral Nepal, vindt veel mensenhandel plaats. Dit kan op verschillende manieren plaatsvinden. Mensenhandelaren kunnen kinderen of vrouwen kidnappen. Het kan ook zijn dat een familie een dochter laat trouwen met een man, die het meisje dan in de prostitutie laat werken. Ook trouwen meiden zelf met mannen en worden dan gedwongen tot prostitutie. 68 Uit onderzoek van de College of Social work is gebleken dat 82 procent van de meiden door onbekenden in de prostitutie terecht is gekomen. De ouders van deze meiden waren er in 77 procent van de gevallen wel van op de hoogte. 69 Een cultureel, godsdienstig aspect is het devadasisysteem. Dit is een onderdeel van het hindoeïsme. Het devadasisysteem is ontstaan in de negende en tiende eeuw en begint de laatste jaren wat af te nemen. Het is ook wel bekend als tempelprostitutie. Gezinnen bieden hun dochters aan een tempel. De meisjes trouwen dan met de godin van de lust. De mannen die dan seks hebben met de meisjes, hebben volgens dit geloof seks met de godin. Vroeger leefden de meiden in tempels en waren rijk. Tegenwoordig leven ze samen in een slechte omgeving. 70 Uit onderzoek van de College of Social Work is gebleken dat slechts 10,2 procent van de meiden via het devadasisysteem in de prostitutie terecht is gekomen. 71 Andere situaties Er zijn veel situaties waarin meiden terecht kunnen komen in de prostitutie. Hieronder beschrijven we ze. Armoede op het platteland. Vooral op het platteland heerst veel armoede. Voor veel boeren wordt de situatie te zwaar, waardoor ze zoeken naar andere oplossingen. Eén van de oplossingen is hierboven beschreven. Ze verkopen hun kinderen of vrouw of exploiteren ze zelf als prostituee. Een ander gevolg van de armoede is dat de man besluit om zijn vrouw en kinderen te verlaten of zelfmoord te plegen. Hierdoor blijft de vrouw alleen achter en ziet ze prostitutie in deze gevallen als enige bron van inkomen. 72 Daarnaast is er veel sprake van urbanisatie. Omdat in de stad werk te vinden is, trekken de boeren met hun families naar de stad. Vaak valt dit erg tegen. Vrouwen en kinderen gaan 65 Interview met Asha, bijlage 4; Stanly, Parashu 1992, p. 22,23. 66 Fernandes, Stewart Ray 2000, p. 30. 67 Seth 2001, Women & development, p. 241. 68 Interview met Asha, bijlage 4. 69 Fernandes, Stewart Ray 2000, p. 30. 70 Stanly, Parashu 1992, p. 15; Interview met Asha, bijlage 4; Jordan, 2003 From sarced servant to profane prostitute, p. 1 t/m 8. 71 Fernandes, Stewart Ray 2000, p. 30. 72 Interview met Asha, bijlage 4; Interview met Stanly, bijlage 3.; Stanly, Parashu 1992, p. 22,23. 21

hierom vaak als prostituee werken, om zo toch geld te verdienen. 73 De laatste jaren gaat het slecht met de boeren, omdat de economie steeds meer gericht is op industrie en dienstverlening. De gevolgen voor de prostitutie zullen niet uitblijven. 74 Weglopen van huis. Meisjes die besluiten om van huis weg te lopen hebben een grote kans om in de prostitutie terecht te komen. Het kan zijn dat ze het leven thuis niet meer aankunnen of dat ze eerst in de stad hebben gewerkt bijvoorbeeld als huishoudster in een gezin. Vaak is het gezin na verloop van tijd het meisje zat of ze wordt te duur en wordt ze op straat gezet. Ze wil niet meer terug naar haar ouderlijk gezin, omdat ze hier niet meer welkom is of omdat ze gewend is geraakt aan het luxe stadsleven. Hierdoor zijn deze meisjes gemakkelijke slachtoffers voor handelaren. 75 Verslaving. Verslaving is ook een reden, waarom meiden als prostituee gaan werken. De meesten zijn verslaafd aan alcohol, drugs en/ of sigaretten. Hiervoor hebben ze geld nodig en daarom gaan ze in de prostitutie. 76 Scheiding. Als vrouwen scheiden van hun man, hebben ze bijna geen rechten meer. De maatschappij behandelt ze slecht. De vrouwen zijn vaak genoodzaakt om de prostitutie in te gaan, om toch te overleven. 77 Als vrouwen trouwen met de man, dan scheiden ze van hun eigen familie. Als de man overlijdt, laat hij zijn vrouw en kinderen vaak met niets achter, want zijn bezittingen gaan naar zijn familie. De vrouw krijgt een armoedig bestaan en komt vaak op straat te staan. Om geld te verdienen voor haar kinderen en zichzelf gaat ze de prostitutie in. 78 Wegvallen van ouders. Er is een toename van HIV en aids. Eén procent van de bevolking is HIV besmet. Absoluut gezien heeft India de meeste HIV besmette inwoners van de wereld. Als ouders overlijden aan aids, blijven de kinderen alleen over. De kinderen zijn aangewezen op de straat en makkelijke slachtoffers voor de handelaren. Ook andere ziekten en omstandigheden zorgen ervoor dat kinderen alleen komen te staan. 79 Uit een onderzoek van de College of Social Work onder 59 meiden uit de prostitutie is gebleken dat 55 procent was opgegroeid zonder ouders of met één ouder. 80 Niet of laag geschoold. Veel van de prostituees zijn niet of laag geschoold. Uit het eerder genoemde onderzoek van de College of Social Work is gebleken dat 71 procent niet geschoold was en niet kon lezen en schrijven. Ook sprak rond de 42 procent hun eigen lokale taal niet vloeiend. 81 Dochters van een prostituee. De dochters van een prostituee volgen het beroep van hun moeder vaak op. Ze worden al vroeg geconfronteerd met het werk en zien dit als enige toekomstperspectief. Ook zijn de meisjes vaak in een onveilige omgeving en makkelijke slachtoffers voor de handelaren en uitbuiters. 82 73 Stanly, Parashu 1992, p. 22, 23. 74 www.ecpat.nl (2006). 75 Interview Asha, bijlage 3; Stanly, Parashu 1992, p. 22,23. 76 Interview Asha, bijlage 3; Stanly, Parashu 1992, p. 22,23. 77 Stanly, Parashu 1992, p. 22, 23. 78 http://www.sarahstent.com/missions/widowswelfareassoc.htm 2006. 79 www.ecpat.nl (2006). 80 Fernandes, Stewart Ray 2000, p. 29. 81 Fernandes, Stewart Ray 2000, p. 28, 29. 82 www.ecpat.nl (2006). 22