E-Commerce: tips & trends Graydon Academy for Credit Management Lunchcauserie 30 Mei 2007 Johan Vandendriessche Advocaat, De Wolf & Partners
I. Juridische aspecten verbonden aan een website De contractuele aspecten inzake creatie en uitbating van een website Precontractuele aspecten Contractuele aspecten De domeinnaam De keuze van een domeinnaam De bescherming van een domeinnaam De inhoud van een website: intellectuele eigendom Auteursrechten & rechten op software (Deep-)Linking, Framing & Metatags
Contractuele aspecten Creatie en uitbating van een website IT-overeenkomsten Website Development Agreement Website Hosting Agreement Website Maintenance Agreement Keuze verschillende dienstverleners / één globale dienstverlener Essentiële elementen van IT-contracten Middelenverbintenis / resultaatsverbintenis Intellectuele eigendom (met inbegrip van vrijwaringen) Prijsmechanismen Vaste prijs ( fixed price / lump sum contracts ) Cost reimbursable contracts Time & Materials contracts
Contractuele aspecten Beginselen inzake precontractuele onderhandelingen Goede trouw Informatieplicht Sanctionering: precontractuele aansprakelijkheid ( culpa in contrahendo ) op grond van artikel 1382-1383 B.W. Wederzijdse informatieplicht Contractualisering via preambule en clausules inzake informatieplichten (Opgelet: bewoording kan belangrijke impact hebben op verplichtingen van dienstverlener!)
Contractuele aspecten Website Development Agreement Opdracht van de ontwikkelaar Waarborgen (lastenboek, conformiteit met de specificaties) Verantwoordelijkheid Voorlopige/definitieve oplevering (kalender!) Schadevergoeding wegens vertraging Recht op herziening door de klant in de loop van het contract Intellectuele eigendom / toegang tot de broncodes
Contractuele aspecten Website Hosting Agreement Opdracht van de dienstverlener Beveiliging Aansprakelijkheid Opzeggingsmodaliteiten / wijziging van dienstverlener Niveau van dienstverlening Beschikbaarheid (SLA) Rapportering Verwerking persoonsgegevens?
Contractuele aspecten Website Maintenance Agreement Beschrijving van de onderhoudsprestaties (preventief/curatief/evolutief onderhoud) Middelenverbintenissen of resultaatsverbintenissen (SLA) Uitsluiting uit het onderhoudsveld Link met de waarborgen Tijdstip en modaliteiten van de interventie, gradatie van de problemen In gebreke blijven dienstverlener Intellectuele rechten (rechten op/toegang tot de broncode) Onderhoud door een derde
Domeinnaam Registratie Toetredingsovereenkomst (b.v. algemene voorwaarden DNS) Principe: eerst komt, eerst maalt Bescherming Intellectuele eigendomsrechten (b.v. merkenrecht) Oneerlijke handelspraktijken (b.v. handelsnaam) Wet wederrechtelijke registratie domeinnamen Procedures: Gewone rechtbanken (stakingsprocedure) Alternatieve procedure (b.v. DNS => CEPINA)
Inhoud van een website: intellectuele eigendom Auteursrechten & rechten op software (W. 30 juni 1994) Sterk gereglementeerde materies Specifieke regels die moeten worden nageleefd Belangrijke formaliteiten (geschrift, notificatie, registratie,...) Belang? Creatie website Eigen creatie Werknemer Dienstverlener ( werk in opdracht ) Wie is eigenaar van de creatie?
Inhoud van een website: intellectuele eigendom Auteursrecht Exclusief recht op werken van letterkunde en kunst Ruime interpretatie Materialisatie Originaliteit Patrimoniaal recht Exclusief recht op exploitatie (in de ruime zin van het woord) (Onvervreemdbaar) Moreel recht Recht op vaderschap Recht op integriteit
Inhoud van een website: intellectuele eigendom Auteur? Natuurlijke persoon Rechtspersoon? Beschermingsmodaliteiten? Loutere creatie Geen registratie vereist ( registered copyright ), maar soms wel nuttig Overdracht Strikte voorwaarden Schriftelijk ten aanzien van auteur
Inhoud van een website: intellectuele eigendom Relatie werkgever werknemer Basisprincipe: het auteursrecht komt toe aan de auteur Overdraagbaar via arbeidsovereenkomst of collectieve overeenkomst (b.v. arbeidsreglement) Opgelet voor de regels van dwingend recht (winstdeelname) Relatie opdrachtgever aannemer Basisprincipe: het auteursrecht komt toe aan de aannemer Versoepelde overdracht via overeenkomst onder bepaalde voorwaarden: Niet-culturele sector of reclamewereld Overdracht uitdrukkelijk bedongen Overdracht toekomstige exploitatiewijzen mogelijk
Inhoud van een website: intellectuele eigendom Linking Surface linking Legale website Geen verwarringstichting Deep linking Framing In principe niet toegestaan Strijdig met eerlijke handelsgebruiken? Strijdig met moreel auteursrecht? In principe niet toegestaan: eerlijke handelspraktijken / auteursrechten Metatags In principe legaal Opgelet: eerlijke handelspraktijken & merkenrecht Contractualisering van linking & framing
II. Reclame Online Reclame onder Belgisch recht WHPC Wet Elektronische Handel Reclame via de website Inzameling van persoonsgegevens via website Direct marketing per elektronische post Virale marketing
Reclame onder Belgisch recht Artikel 22 WHPC: elke mededeling die rechtstreeks of onrechtstreeks ten doel heeft de verkoop van produkten of diensten te bevorderen, met inbegrip van onroerende goederen, rechten en verplichtingen, ongeacht de plaats of de aangewende communicatiemiddelen. Verkoopsbevorderende mededeling Technologieneutraal: Internet wordt geviseerd Zeer ruime interpretatie in rechtspraak en rechtsleer
Reclame onder Belgisch recht Artikel 2, 7 Wet Elektronische Handel: elke vorm van communicatie bestemd voor het direct of indirect promoten van goederen, diensten of het imago van een onderneming, organisatie of persoon die een commerciële, industriële of ambachtelijke activiteit of een gereglementeerd beroep uitoefent Uitgesloten (zijn op zich geen reclame): informatie die rechtstreeks toegang geeft tot de activiteit van een onderneming, organisatie of persoon, in het bijzonder een domeinnaam of een elektronisch postadres mededelingen die onafhankelijk en in het bijzonder zonder financiële tegenprestatie zijn samengesteld
Reclame onder Belgisch recht Twee verschillende definities Rechtsleer is verdeeld over omvang definities VAN EECKE en SCHREURS: definitie Wet Elektronische Handel = ruimer MONTERO: definities hebben dezelfde inhoud Wetgever (voorbereidende werkzaamheden): niet zeker Standpunt MONTERO is wellicht juist Indien WHPC enger zou zijn: restcategorie reclame die niet onderworpen is aan verbodsbepalingen WHPC Indien WHPC = Wet Elektronische Handel: bepaalde reclamebepalingen in Wet Elektronische Handel overbodig Conclusie: twee verschillende definities, één reclamebegrip
Reclame via de website Website Banner Pop-up, pop-under, floating ads Interstitial messages Zoekmachines, metatags en hyperlinks Wet Elektronische Handel Herkenbaarheid (artikel 13, 1 ) Aanduiding van herkomst (artikel 13, 2 ) Verkoopsbevorderende mededelingen (artikel 13, 3 ) Geen verdere specifieke reglementering
Inzameling persoonsgegevens via website Privacy disclaimer (artikel 9 Wet Verwerking Persoonsgegevens) Verwijzing onderaan webpagina (i.h.b. op pagina s waar persoonsgegevens worden ingezameld), eventueel mogelijkheid tot downloaden Stilzwijgende toestemming, maar uitdrukkelijke toestemming is aangewezen Bij verwerkingen voor doeleinden van direct marketing Algemeen: mogelijkheid tot opt-out voorzien bij inzameling (artikel 34 Besluit Verwerking Persoonsgegevens) E-mail: opt-in voorzien bij inzameling Combinatie?
Reclame per elektronische post Elektronische post? elk tekst-, spraak, geluids- of beeldbericht dat over een openbaar communicatienetwerk wordt verzonden en in het netwerk of in de eindapparatuur van de ontvanger kan worden opgeslagen tot het door de afnemer wordt opgehaald" Zeer ruime definitie: online chatting, SMS, e-mail, voice mail, USENET (?) Faxbericht? A contrario uitgesloten door Richtlijn 2002/58/EG en artikel 29bis WHPC
Reclame per elektronische post Algemeen beginsel: opt-in Vereiste van voorafgaande, vrije, specifieke en geïnformeerde toestemming Uitdrukkelijk? Werkgroep Artikel 29. Stilzwijgend? Kh. Nijvel 6 november 2003. Artikel 1, 8 Wet Verwerking Persoonsgegevens: relevant? Uitzonderingen (soft opt-in) Bestaande klantenrelatie Rechtspersonen Recht van verzet Opgelet voor valkuilen!
Reclame per elektronische post Initiatiefrecht van adverteerder? Wettekst en voorbereidende werkzaamheden lijken dit uit te sluiten FOD Economie staat dit toe onder voorwaarden Naleving wetgeving verwerking persoonsgegevens Voldoende duidelijk onderwerp in bericht Initieel bericht: geen reclameboodschap Uitdrukkelijke toestemming Redelijke termijn Informatie over recht van verzet (optioneel)
Virale marketing Wat is virale marketing? een marketing techniek die tracht bestaande sociale netwerken te benutten om zo de bekendheid van het merk te vergroten of positieve associaties te bewerkstelligen op een wijze die te vergelijken is met een virale epidemie (Wikipedia) Gedeeltelijk vergelijkbaar met mond-tot-mondreclame Succes kan wellicht verklaard worden door potentieel tot omzeiling strenge wetgeving inzake reclame per elektronische post en door hoge effectiviteit van reclame (door de spontaniteit) Diverse vormen: juridische reglementering is moeilijk eenduidig vast te stellen
Virale marketing Opbouw van de reclameboodschap Gaat het om reclame? (pro memorie) Naleving algemene en bijzondere bepalingen inzake reclame Herkenbaarheid van reclame Artikel 13, 1 Wet Elektronische Handel Grenzen aan creativiteit van adverteerder Aanduiding van herkomst Artikel 13, 2 Wet Elektronische Handel
Virale marketing Verspreiding van de reclameboodschap Verspreiding via gecentraliseerd systeem Voordeel: controle door adverteerder van inhoud Nadeel: verwerking van persoonsgegevens Door verspreiders (vrijgesteld van wettelijke verplichtingen onder artikel 3, 2 Wet Verwerking Persoonsgegevens) Door adverteerder: verplichtingen zijn afhankelijk van aard van de verwerking Verplichtingen inzake Wetgeving Verwerking persoonsgegevens Geen eigen doeleinden Eigen doeleinden
Virale marketing Verspreiding van de reclameboodschap Verspreiding via gedecentraliseerd systeem Voordeel: geen verwerking persoonsgegevens na initiële verspreiding Legaliteit initiële verspreiding nagaan Indien verspreiding gebeurt door derden: vrijwaring in overeenkomst (artikel 3, 2 Wet Verwerking Persoonsgegevens is niet van toepassing!) Verspreiding door doelpubliek: FOD Economie meent dat reglementering reclame per elektronische post niet van toepassing is Nadeel: verlies controle inhoud Verlies van hoedanigheid van reclame via artikel 2, 2 Wet Elektronische Handel?
III. Contractuele aspecten van e-commerce Juridische kader Algemene principes inzake elektronisch contracteren Informatieplicht Wet Handelspraktijken Informatieplicht Wet Elektronische Handel Verzakingsrecht en bescherming consument (Wet Handelspraktijken)
Juridische kader Algemene rechtsregels die overeenkomsten beheersen Verbintenissenrecht (B.W.) Specifieke wetgeving inzake elektronische handel Wet Handelspraktijken (W. 14.7.1991) Verkoper Consument Verkoop op afstand Wet Elektronische Handel (W. 11.3.2003) Diensten van de informatiemaatschappij Dienstverlener Afnemer van de dienst
Algemene principes inzake elektronisch contracteren Geldigheid van elektronische overeenkomsten? Principe van consensualisme Art. 16 Wet Elektronisch Handel Bewijsaspecten Bewijsovereenkomsten Consumenten Geen consumenten Algemene voorwaarden (tegenwerpelijkheid) Toepasselijk recht & bevoegdheid Elektronische handtekening
Informatieplichten Informatieplichten voortvloeiend uit algemene of bijzondere wetgeving b.v. artikel 83 W. Venn. Informatieplicht voortvloeiend uit Wet Handelpraktijken Bij tekoopaanbieding Bevestiging van informatie Wordt niet behandeld: bijzondere regime inzake financiële diensten Informatieplicht voortvloeiend uit Wet Elektronische Handel Algemeen toegankelijke informatie Informatie die moet worden verstrekt ingeval het mogelijk is elektronisch te contracteren Cumulatieve toepassing (in functie van toepassingsgebied)!
Informatieplicht Wet Handelspraktijken Bij de tekoopaanbieding Inhoud Manier Helder en duidelijk Aangepast middel Bevestiging van informatie Inhoud Manier Schriftelijk of via duurzame drager Ter beschikking van en toegankelijk voor consument Sanctie Tekoopaanbieding / bevestiging van informatie Verzakingsrecht Uitzonderingen
Informatieplicht Wet Elektronische Handel Informatie die permanent toegankelijk moet zijn Grosso modo gelijklopend met Wet Handelspraktijken Verschillen Bijkomende informatie Prijsaanduiding Afwijkende bedingen tussen niet-consumenten zijn mogelijk / afwijkingen voor specifieke gevallen Informatie die verstrekt moet worden indien het mogelijk is een overeenkomst te sluiten
Verzakingsrecht en bescherming consument (Wet Handelspraktijken) Verzakingsrecht Formele vereisten inzake het verzakingsrecht Uitoefening Geen motivering vereist Geen schadevergoeding verschuldigd Geen formaliteiten zoals aangetekend schrijven vereist Termijn Duur (7 dagen / 3 maanden) Aanvangspunt van de termijn Bijzondere bescherming consument Uitvoeringstermijn Verbod om voorschot of betaling te eisen gedurende bedenktermijn (verzakingsrecht) Interpretatie Uitzonderingen
Praktijkboek Recht & Internet Thema s: - Aansprakelijkheid op internet - Bescherming van het privé-leven - Computercriminaliteit - Contracteren rond internet - De elektronische handtekening R. de Corte (ed.) - Elektronische handel / Reclame online - Het internet / Werking en toepassingen - Intellectuele Eigendomsrechten / Merkenrecht - Vrijheid van meningsuiting Meer info? www.vandenbroele.be
Bedankt voor uw aandacht! Vragen? Johan Vandendriessche Advocaat De Wolf & Partners T. 02/289.29.92 F. 02.289.27.75 E-mail: johan.vandendriessche@dewolf-law.eu WWW: www.dewolf-law.eu