Onderwerp: LTO-Melkmarktbericht Datum: 18 juni 213 Auteur: Klaas Johan Osinga, email: kjosinga@ltonoord.nl, twitter: @KJOsinga 1. Samenvatting De internationale melkmarkt wordt gekenmerkt door een goede vraag, relatief hoge prijzen en voor boeren vaak lastige weersomstandigheden. De komende maanden draait het om het weer in de corn belt van de VS, het Zwarte Zeegebied, Nieuw Zeeland en Noordwest-Europa. De markt zoekt naar aanwijzingen dat de hitte en droogte van 212 in de grote graangebieden zich in 213 zich niet herhalen, en dat de melkproductie in Nieuw Zeeland in september/oktober vlot op gang komt. Tot dan mag verwacht worden dat de markt relatief stabiel blijft op een relatief hoog prijsniveau gezien de beperkte voorraden, beperkte productiegroei (zie tabel 2) en de aanhoudende sterke vraag van vooral China en Zuidoost-Azië. Bij gunstige weersomstandigheden zullen voerprijzen verder dalen en de betere marges in de melkveehouderij aanleiding geven tot melkproductiegroei. De FAO Food Price Index (zie figuur 1) laat zien dat de markten zich in 213 tot nu toe anders ontwikkelen dan in 212: de graanprijzen dalen en de melkprijzen stijgen. Maar: de droogte in de VS kreeg pas vanaf half juli 212 invloed op de internationale markten. Figuur 1: ontwikkeling van de FAO prijsindices van melk, granen, oliën en vetten, vlees en suiker van mei 212 tot en met mei 213. Bron: FAO. 2. China
De Chinese vraag naar zuivel lijkt onverzadigbaar. In de eerste vier maanden van 213 groeide de import van vol melkpoeder naar 242. ton tegen 156. ton in dezelfde periode van 212. Zie figuur 2 met importcijfers van China en Algerije. 35 3 25 2 15 1 5 China 1 Tonnes 326 32 46 177 73 58 46 26 27 28 29 21 211 212 1 tonnes 8 213 Jan-Apr 213 compared to 212 : + 55% 7 6 212 5 4 3 2 1 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec 35 3 25 2 15 1 5 Algeria 1 Tonnes 1 144 24 149 47 69 76 26 27 28 29 21 211 212 1 tonnes 6 Jan-Mar 213 compared to 212 : + 2% 5 4 3 213 212 2 1 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Figuur 2: import van vol melkpoeder door China en Algerije gedurende het eerste kwartaal van 213. Bron: Europese Commissie. 3. Rusland Uit figuur 3 blijkt dat Rusland in de eerste drie maanden van 213 8. ton meer kaas geïmporteerd heeft. Ook Japan en China hebben meer geïmporteerd. CHEESES Imports 63 838 58 37 EU-27 (Jan - Mar) Russia (Jan-Mar ) Japan (Jan-Mar ) United States (Jan-Mar ) China (Jan-Apr ) 71 816 61 818 8 7 6 5 32 74 33 2 21 148 19 943 15 31 11 485 212 213 4 3 2 1
Figuur 3: kaasimporten in het eerste kwartaal van 213 en 212 door de EU, Rusland, Japan, VS en (januariapril) China. Bron: Europese Commissie. 4. Nieuw Zeeland Droogte in Nieuw Zeeland zorgde in maart 213 voor 16,8% en 9,2% productiedaling in vergelijking met respectievelijk maart 212 en maart 211. In april was de productiedaling op jaarbasis 34%. Dit zou kunnen leiden tot stagnatie van de Nieuw-Zeelandse melkproductie in het seizoen 212-213 na vele jaren van constante groei, waarbij Nieuw Zeeland jaarlijks 1 miljard kg melk extra naar de wereldmarkt bracht. Fonterra maakte op 1 juni 213 een prijsindicatie voor 213-214 bekend van NZ$ 7, per kg vet+eiwit. Dit is 21% ofwel NZ$ 1,2 méér dan in het seizoen 212-213, exclusief uitbetaling op aandelen. En dan is de Nieuw-Zeelandse dollar ook nog eens gedaald ten opzichte van de Amerikaanse dollar. Dit toont het vertrouwen van Fonterra voor het komende seizoen. Maar tegelijkertijd heeft het in Nieuw Zeeland inmiddels voldoende geregend voor goede grasgroei en verwacht men een goede start van het nieuwe productieseizoen vanaf september. Figuur 4: ontwikkeling in procenten ten opzichte van de vorige veiling van de gewogen prijsindex op Globaldairytrade tussen 18 december 212 en 4 juni 213. Bron: http://www.globaldairytrade.info/home.aspx. De tweewekelijkse internetveiling GlobalDairyTrade is afgelopen maart en april snel gestegen, vooral voor levering in juni en juli (zie figuur 4). Voor leveringen later dit jaar was de stijging gematigder. Dat is een belangrijke reden voor het feit dat de index daarna weer is gedaald: het is lastig vergelijken tussen verschillende contractperioden ook al verandert de contractperiode geleidelijk per veiling. Tabel 1 laat zien dat de vol melkpoedernoteringen voor september en oktober relatief stabiel gebleven zijn. Tabel 1: prijzen voor vol melkpoeder op Globaldairytrade sinds 5 maart 213 (US dollar per ton) Veiling Contractperiode Levering september 213 Contractperiode Levering oktober 213 5 maart 213 6 4.76-19 maart 6 4.285 -
2 april 5 4.796 6 4,393 16 april 5 4.877 6 4.838 1 mei 4 4.596 5 4.518 15 mei 4 4.412 5 4.388 4 juni 3 4.488 4 4.388 Op 4 juni was de notering voor levering van vol melkpoeder in november US$ 4.387 en in december US$ 4.533 per ton. Dit toont een stabiele markt op een veel hoger niveau dan eind 212 (US$ 3.2 per ton). Het is wel interessant om te zien dat de producten die op 4 juni werden aangeboden door het Indische Amul een lagere prijs opleverden dan die van Fonterra. Amul s vol melkpoeder deed US$ 3.995 (levering juli) terwijl Fonterra s product US$ 5.23 opleverde. Hetzelfde was waar te nemen bij mager melkpoeder. Bijvoorbeeld: noteringen voor levering in augustus: Amul: US$ 3.245, Arla US$ 4.7, Dairy America US$ 3.92 en Fonterra US$ 4.35. 5. Australië en enkele andere landen Net als andere belangrijke melkproducenten had Australie het afgelopen halfjaar te kampen met een dalende productie. De eerste tien maanden van het seizoen 212-213 daalde de productie met 2,3%. In april was de daling zelfs 9,6%. Positief in Australië is de groei van de consumptie, een gevolg van lagere winkelprijzen als gevolg van een supermarktoorlog. Café latte wordt steeds populairder. In de exportgebieden (New South Wales) wordt voor juli 213 gesproken over een melkprijsstijging met 1-15%. Andere landen hebben ook moeite hun melkproductie op peil te houden. In de eerste drie maanden van 213 bleef de productie in Argentinië 1,6% achter op 212. Uruguay s productie daalde 4,6% en Rusland bleef 2% achter op vorig jaar. Oekraïne (11 mld kg) liet een kleine (1%) productiegroei zien. 6. Verenigde Staten In de eerste vier maanden van 213 is de Amerikaanse melkproductie met,1% gestegen. De groei was in april,2%. Voor 213 rekent het Amerikaanse ministerie van landbouw (USDA) op 91,5 miljard kg melkproductie (+,7%). De laatste voorspelling voor 214 is 92,8 miljard kg, 1,3% groei. USDA voorspelt voor 213 een all-milk prijs van US$ 19,6-2, per hundredweight (cwt), ongerekend bij de huidige dollarkoers 32,5-33,2 eurocent per kg bij 3,5% vet. Voor 214 is de laatste USDA-voorspellen een iets lagere melkprijs van US$ 18,95-19,95 (omgerekend 31,4-33, eurocent per kg). Figuur 5 laat zien dat na de abrupte prijsstijging als gevolg van de droogte van 213 de termijnmarktnoteringen in Chicago nu al 1 maanden relatief stabiel blijven. De kaasproductie is ten opzichte van 212 toegenomen met 3,2%. In de eerste vier maanden van 213 was de productie 1,67 miljoen ton, +1,3% ten opzichte van 212. De productie van mager poeder daalde in dezelfde periode met 3,1%. De boterproductie steeg met 2,1%, maar er was wel sprake van,3% daling in april. Door toegenomen export daalde de voorraad mager melkpoeder: op 1 mei was de voorraad 14,4% lager dan een jaar eerder. Ten opzichte van 1 april was de voorraad 16,8% lager.
Figuur 5: ontwikkeling van de prijs van het termijncontract voor levering van class III melk in december 213 op de termijnbeurs in Chicago tot en met 14 juni 213. prijzen uitgedrukt in dollarcent per hundredweight (cwt); 18,16 dollarcent per cwt is ongeveer 3 eurocent per kg melk bij 3,5% vet. Bron: www.cmegroup.com. Veel Amerikaanse melkveehouders kampen nog met de naweeën van de droogte en hitte die een groot deel van het land vorig jaar teisterde. Er is nog steeds sprake van droogte in grote delen van het zuidwesten. Op dit moment zijn de voorspellingen voor de oogst van granen en soja positief. Dit zou kunnen leiden tot lagere voerprijzen. De graanprijzen zijn de afgelopen maanden al geleidelijk gedaald. Dit zou de tweede helft van 213 kunnen leiden tot meer melkproductie op jaarbasis. Maar de situatie wordt anders als de droogte terugkeert naar de central corn belt. Het is verstandig om de weerberichten op de voet te volgen, zie bijvoorbeeld figuur 6. Figuur 6: US drought monitor op 11 juni 213: de geel-, bruin- en roodgekleurde gebieden geven aan waar het droog is. Dieprood betekent: buitengewoon droog. Bron: http://droughtmonitor.unl.edu/ 7. Europese Unie
De EU-melkproductie daalde op jaarbasis met 2,6% gedurende de eerste drie maanden van 213, waarmee het niveau van 211 weer in zicht kwam. De verschillen tussen de lidstaten waren groot, zo steeg de melkproductie in Estland met 6,3%, maar daalde de Italiaanse productie met 8,3%; in het Verenigd Koninkrijk was de daling 6,8% (figuur 7). De productieafname in de EU, Nieuw Zeeland, Australië en VS zorgde voor een vaste markt. De laatste weken is er sprake van een stabilisatie in de markt. De Nederlandse melkaanvoer ligt de laatste maanden ruim 4% boven het niveau van vorig jaar. -1.4-1.5 +6.3 +2.2-3.1-6.8 -.1-2.3-1.1-1.2 -.1-2.5-2.1-1.1-1.4-12.% to -9.% -9.% to -6.% -6.% to -3.% -3.% to +.% +.% to +3.% +3.% to +6.% +6.% to +9.% +9.% to +12.% -3.6-2.3-2.1 -.9-6.3-8.1 +1.4-6.1-2.5 +.7 Source : MS' Communications to Eurostat Figuur 7: melkaanvoer tussen 1 januari en 1 april 213 in de Europese Unie, en het verschil met de aanvoer in dezelfde periode van 212. Bron: Europese Commissie. Het Informations- und Forschungszentrum der Ernährungswirtschaft IFE (zie http://ife-ev.de) in Kiel berekent op basis van melkpoeder en boter voor mei een melkprijs van 43,2 cent per kg bij 4% vet en 3,4% eiwit. In april was deze index nog 39,5 cent. De melkproductie heeft inmiddels seizoensmatig gepiekt. Sinds half mei daalt de productie weer, maar in veel lidstaten ligt het niveau inmiddels wel boven dat van vorig jaar. Bij FrieslandCampina lag de aanvoer de laatste weken 3-4% boven het niveau van 212. Opvallend was dat Ierland in april 11,1% minder produceerde dan in dezelfde maand van 212, maar in mei zou de productie alweer aanzienlijk zijn toegenomen. Dit blijkt ook uit de Ierse boterproductie: die daalde in de maanden januari-april met 8,3%. Maar de laatste weken hebben de Ieren meer boter aangeboden voor particuliere boteropslagvergoeding van de EU; een teken dat er meer gemolken wordt. In totaal is er tot dusver ongeveer 5. ton boter voor de Europese opslagregeling aangemeld, ruim 4% minder dan in 212 en ruim 1% minder dan in 211. Ook als je dit vergelijkt met de gemiddelde voorraad van de laatste vijf jaar, is er sprake van daling. Er is dus voorlopig minder aanbod van boter in de Europese Unie. De roomprijs in Nederland af-fabriek spreekt boekdelen: ongeveer 5 euro per kg.
De kaasproductie heeft zich het eerste kwartaal van 213 goed gehouden, maar dit is ten koste gegaan van melkpoeder en boter. Dit laat zien dat kaas het goed doet in de markt. De EU-kaasexport steeg het eerste kwartaal van 213 met 11% (figuur 8). CHEESES Exports 171 367 EU-27 (Jan - Mar) New Zealand (Jan-Mar ) Australia (Jan-Mar ) United States (Jan-Mar ) 19 172 2 15 76 337 81 397 65 386 7 342 35 719 39 45 1 5 212 213 Source: Eurostat Comext, Global Trade Information Service Figuur 8: kaasexport door de EU, Nieuw Zeeland, Australië en de USA in de eerste drie maanden van 213, in vergelijking met dezelfde periode van 212. De groei van de kaasafzet is ten koste gegaan van de productie van mager melkpoeder. Hiervan is door de EU in het eerste kwartaal van 213 duidelijk minder geëxporteerd (zie figuur 9).
SMP Exports 142 562 12 444 118 292 92 978 EU-27 (Jan - Mar) New Zealand (Jan-Mar ) Australia (Jan-Mar ) United States (Jan-Mar ) 121 41 37 675 34 534 16 129 18 16 14 12 1 8 6 4 2 212 213 Source: Eurostat Comext, Global Trade Information Service Figuur 9: mager melkpoederexport door EU, Nieuw Zeeland, Australië en USA in de eerste drie maanden van 213, in vergelijking met dezelfde periode van 212. Op de zogenaamde spotmarkt voor melk wordt in Nederland tussen de 4 en 43 cent per kg betaald (bij 4,4% melkvet). In Duitsland wordt 37-39 cent per kg betaald bij 3,7% melkvet. De hoogste noteringen zijn in Zuid-Duitsland, omdat er daar een zuigende werking is van de spotmarkt in Noord- Italië, met noteringen rond 44,5 cent per kg. 8. Conclusies De vijf grootste melkexporterende landen (Nieuw Zeeland, EU, VS, Australië en Argentinië) produceren in 213 mogelijk maar 3,5 miljard kg melk méér (zie tabel 2). Twee jaar geleden was hun productiegroei nog 8 miljard kg. Bij de globale consumptie van 73 miljard kg en een jaarlijkse groei van de vraag van 2 à 3 procent is ieder jaar echter 2 miljard kg melk meer melk nodig. Die kan deels door melkveehouders in groeimarkten in Zuidoost-Azië en Oost-Afrika geproduceerd worden, maar exporterende landen moeten ook voorzien in een deel van de vraag, zeker als de vraag in andere importerende landen als Rusland en Venezuela het ook goed blijft doen. De Zuid-Amerikaanse melkproductie (35 miljard kg) blijft meestal op dat continent dankzij de economische groei. Goedkopere energie door de winning van schaliegas wakkert de economie van de Verenigde Staten aan, hierdoor zou de Amerikaanse vraag naar kaas dit jaar kunnen groeien. Het enige land dat op korte termijn haar export fors kan opvoeren, is Nieuw Zeeland. De Europese landen die meer melk zouden kunnen produceren, zoals Nederland, moeten wachten op het einde van het EU-melkquotum op 1 april 215. Tabel 2: melkproductieontwikkeling in de vijf belangrijkste zuivelexporterende landen in 213 ten opzichte van 212 Land Melkproductie (miljard kg) Groei in 213 ten opzichte van 212 (%) Nieuw Zeeland 2 +2 +,4 EU 15 +1 + 1,5 Productiegroei in 213 ten opzichte van 212 (miljard kg)
VS 91 +1 + 1, Australië 9,4 +1 +,1 Argentinië 12 +3 +,4 Totaal +3,4 Kortom: met de seizoentrend van de komende maanden (dalende melkproductie tot november in de VS en EU), geringe voorraden en aanhoudende goede vraag in Zuidoost-Azië en het Middenoosten, is de basis gelegd voor een stabiele markt voor de komende drie tot zes maanden. Pas als de productie in Nieuw Zeeland en Australië dit najaar op gang komt en groeit ten opzichte van 212, en bij gunstig weer in de grote graangebieden zal de druk op de graan- en sojaprijzen verder toenemen. Dan komt er meer marge op de melkveebedrijven en daarmee ruimte voor melkproductie. Maar bij droogte in de graangebieden en een langzame start van het productieseizoen op in Nieuw Zeeland blijft de zuivelmarkt gevoelig voor tekorten. Een andere onzekere factor zijn de valutakoersen. Een euro is nu 1,33 US dollar waard. Op 18 mei was dat nog US$ 1,28. 9. Enkele beleidsontwikkelingen Verenigde Staten De Amerikaanse Senaat stemde op 1 juni 213 met 66-27 in met haar voorstel voor de nieuwe Farm Bill 213-217. Dit bevat belangrijke voorstellen voor de Amerikaanse melkveehouderij, zoals een vorm van margebescherming voor melkveehouders via een shallow loss program, waarmee 85% van hun gemiddelde inkomen van de laatste vijf jaar wordt gegarandeerd. Er is ook een omvangrijk budget voor risicoverzekeringen. Leden van het Amerikaanse Congress konden tot 17 juni amendementen indienen voor hun versie van de Farm Bill, waarna er op 18 en 19 juni debat plaatsvindt in de landbouwcommissie van het Congress. Het budget voor de Farm Bill is 94 miljard dollar voor een periode van tien jaar. Hiervan is 8% bestemd voor voedselbonnen. Resteert ongeveer 2 miljard dollar ofwel 2 miljard per jaar voor de Amerikaanse landbouw (2,2 miljoen bedrijven). Europese Unie De Raad van Landbouwministers van de EU en het Europees Parlement proberen vóór eind juni tot een compromis te komen over het Europees Gemeenschappelijk Landbouw Beleid (GLB) 214-22. Het jaarlijkse budget is ongeveer 55 miljard, waarvan 15 miljard voor plattelandsbeleid. Er zijn in de EU ongeveer 7 miljoen landbouwbedrijven. Handelsverdragen De EU en de VS gaan vanaf juli onderhandelen over een Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP). De handel tussen de twee blokken bedraagt ongeveer 4% van de wereldhandel. Voor de EU is dit een kans om te voorkomen dat het steeds vaker genegeerd wordt op het wereldtoneel, waar de VS en China, met India en Brazilië steeds meer gaan domineren. De grootste uitdaging voor de EU wordt om de 28 lidstaten op één lijn te houden. De Europese Commissie wil de onderhandelingen in oktober 214, vlak voor de benoeming van een nieuwe Commissie, afronden. De onderhandelingen tussen EU en Canada zitten in een eindfase. Belangrijk punt: wil Canada meer toegang bieden voor Europese kaas in ruil voor een groter contingent (mogelijk 4. ton) Canadees rundvlees voor Europa? Oorspronkelijk bood Canada extra toegang voor 15. ton EU-
kaas, maar voor de EU is dat onvoldoende. Aan de andere kant verzetten met name Ierland en Frankrijk zich tegen teveel vleesimport vanuit Canada. De Europese Unie onderhandelt ook met Japan, Singapore en een reeks andere landen over vrijhandel. Er is vorig jaar een al akkoord gesloten met Zuid Korea. VN: prognose bevolkingsgroei Volgens de VN groeit de wereldbevolking van de huidige 7,2 miljard mensen naar 8 miljard in 215. In 25 kan de wereldbevolking uit 9,6 miljard mensen bestaan en in 21 zouden maar liefst 11 miljard monden gevoed moeten worden. Dit uitgaande van gemiddelde scenario s. Opvallend: de bevolking van Europa (nu ongeveer 7 miljoen) zou tot 21 met 14% kunnen dalen. De bevolking van Afrika zou kunnen groeien van een kleine miljard nu naar 4,2 miljard in 21. India haalt rond 225 China in als het land met de meeste inwoners, dan ongeveer 1,45 miljard mensen. Klik voor meer informatie: http://www.un.org/apps/news/story.asp?newsid=45165&cr=population&cr1=#.ub91lvppfmy.