Risico's externe veiligheidsrisico's en. beoordeling route vervoer gevaarlijke stoffen. gemeente Oss

Risico's externe veiligheidsrisico's en beoordeling route vervoer gevaarlijke stoffen gemeente Oss RMB Cuijk, 27 december 2007 Ons kenmerk: 740000358

Colofon Opdrachtgever : Gemeente Oss Project : Externe veiligheidsrisico s wegvervoer en route vervoer gevaarlijke stoffen gemeente Oss Projectnummer/ Kenmerk : 740000358 Status : definitief rapport Datum : 27 december 2007 Auteur : Dhr. V. van Erp RMB Gildekamp 8 Postbus 88 5430 AB Cuijk Telefoon 0485-338300 vvanerp@rmb.nl www.rmb.nl

INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING... 3 1.1 AANLEIDING ONDERZOEK... 3 1.2 DOEL VAN HET ONDERZOEK... 3 1.3 LEESWIJZER... 4 2. BESCHRIJVING ONDERZOEK... 5 2.1 ONDERZOEKSFASERING... 5 2.2 STAP 1: SELECTIE VAN BEDRIJVEN MET OPSLAG VAN GEVAARLIJKE STOFFEN... 6 2.3 STAP 2: BEPALEN VAN DE FREQUENTIE, AARD EN ROUTE VAN HET TRANSPORT... 6 2.4 STAP 3: SELECTIE EV-RELEVANTE EN ROUTEPLICHTIGE TRANSPORTSTROMEN... 7 2.5 STAP 4: BEPALEN RISICO S VAN HET TRANSPORT VAN GEVAARLIJKE STOFFEN... 8 2.6 STAP 5: EVALUATIE/AANPASSING HUIDIGE ROUTE EN ONTHEFFINGENBELEID... 8 3. RESULTATEN... 9 3.1 ALGEMEEN... 9 3.2 TRANSPORTFREQUENTIES EN ROUTES... 9 3.3 EXTERNE VEILIGHEIDSRISICO S... 10 3.4 EVALUATIE HUIDIGE ROUTE EN VOORSTEL AANPASSING ROUTE... 12 4. CONCLUSIE... 15 4.1 EV-RISICO S TRANSPORT IN OSS... 15 4.2 EVALUATIE HUIDIGE ROUTE, VOORSTEL AANPASSING ROUTE EN ONTHEFFINGENBELEID... 15 BIJLAGEN Externe veiligheidsrisico s wegvervoer en route vervoer gevaarlijke stoffen gemeente Oss

1. INLEIDING 1.1 Aanleiding onderzoek De gemeente Oss heeft al jaren een route voor het vervoer van gevaarlijke stoffen vastgesteld. Deze route is gebaseerd op de Wet vervoer gevaarlijke stoffen. Ondermeer in 1993 en in 1999 zijn diverse wegen op het grondgebied van de gemeente Oss aangewezen, voor het vervoer van gevaarlijke stoffen. Omdat sindsdien de gemeente Ravenstein aan de gemeente Oss is toegevoegd, de aard en omvang van gevaarlijke transporten en bedrijvigheid mogelijk is gewijzigd en er nieuwe inzichten over externe veiligheidsrisico s zijn, bestaat de behoefte om de externe veiligheidsrisico s van de wegen in Oss te bepalen en de huidige route vervoer gevaarlijke stoffen te heroverwegen. De gemeente Oss heeft het RMB de opdracht gegeven om het bovenstaande te onderzoeken. Dit onderzoek is door het RMB in samenwerking met de gemeente Oss uitgevoerd. Hierbij is gebruik gemaakt van subsidiegelden in het kader van het uitvoeringsprogramma Brabant Veiliger. 1.2 Doel van het onderzoek Doel van het onderzoek is tweeledig: Het bepalen van de externe veiligheidsrisico s verbonden aan het transport van gevaarlijke stoffen over de provinciale en gemeentelijke wegen van de gemeente Oss; Evaluatie van de huidige route en het doen van voorstellen voor aanpassing van deze route vervoer gevaarlijke stoffen en het ontheffingenbeleid. De gemeente Oss heeft diverse instrumenten ter beschikking om de veiligheid voor de leefomgeving te optimaliseren. Om deze instrumenten in te kunnen zetten is het noodzakelijk een goed inzicht te hebben in de aard en omvang van het transport van gevaarlijke stoffen en de daaraan verbonden externe veiligheidsrisico s. Deze risico s worden uitgedrukt in een plaatsgebonden risico (PR) en groepsrisico (GR). Dit onderzoek richt zich uitsluitend op het transport van gevaarlijke stoffen over de wegen. Daarbij worden alleen de gemeentelijke wegen en provinciale wegen in de gemeente in het onderzoek meegenomen. De veiligheidsrisico s van de Rijkswegen A50 en A59 worden door het ministerie van Verkeer & Waterstaat periodiek onderzocht. Aan de hand van de resultaten van het onderzoek, wordt bekeken of het wenselijk is de huidige (vastgestelde) route gevaarlijke stoffen te handhaven. Indien er aanleiding is zal een voorstel voor aanpassing van de route worden gedaan. Aansluitend op de voorgestelde route wordt een beleid voor het verlenen van ontheffingen voor het afwijken van de route vervoer gevaarlijke stoffen voorgesteld. Externe veiligheidsrisico s wegvervoer en route vervoer gevaarlijke stoffen gemeente Oss 3

1.3 Leeswijzer In hoofdstuk 1 is de aanleiding en het doel van het onderzoek beschreven. In hoofdstuk 2 wordt kort ingegaan op de onderzoeksopzet. Hierin wordt ondermeer beschreven welke criteria zijn gehanteerd bij de selectie van bedrijven, het bepalen van externe veiligheidsrisico s en aanpassing van de route gevaarlijke stoffen. De onderzoeksresultaten worden in hoofdstuk 3 gepresenteerd. Er wordt ingegaan op de wegen en transportaantallen die zijn aangetroffen en de externe veiligheidsrisico s die dit met zich meebrengt. In een afzonderlijke paragraaf wordt ingegaan op het gebruik van de huidige route, een voorstel voor aanpassing van de route en een voorstel voor een bijpassend ontheffingenbeleid. De bevindingen van dit onderzoek worden in hoofdstuk 4 kort samengevat. In de bijlagen is een overzicht van de wegen in Oss waarover transport van gevaarlijke stoffen plaatsvindt (met bijbehorende transportfrequenties), een lijst met bedrijven die transport van gevaarlijke stoffen veroorzaken, de transportfrequenties verdeeld over stofcategorieën en per wegvak toegevoegd. Tevens is het vragenformulier dat gebruikt is in het onderzoek en de informatie die gebruikt is ter beoordeling van de resultaten, bijgevoegd. De resultaten van het onderzoek zijn gevisualiseerd in 8 kaarten die als bijlagen zijn toegevoegd. Externe veiligheidsrisico s wegvervoer en route vervoer gevaarlijke stoffen gemeente Oss 4

2. BESCHRIJVING ONDERZOEK 2.1 Onderzoeksfasering Het onderzoek is opgebouwd uit 5 afzonderlijke stappen. De eerste drie stappen zijn gericht op het inventariseren van de aard, omvang en rijroutes van het vervoer van gevaarlijke stoffen. De laatste 2 stappen zijn gericht op het interpreteren van de geïnventariseerde gegevens. De stappen en de gebruikte informatiebronnen zijn in de onderstaande figuur weergegeven. Stap 1: Selectie bedrijven met opslag gevaarlijke stoffen Inrichtingenbestand/ Risicokaart/ RRGS Stap 2: Bepalen aard/frequentie en route transport gev. stoffen Enquête bij bedrijven/ dossieronderzoek Stap 3: Selectie bedrijven met EVrelevante transportstromen/ routeplichtige transporten Vergunningverlener Wet milieubeheer Stap 4: Bepalen risico s van transport gevaarlijke stoffen Handreiking EV vervoer gevaarlijke stoffen Stap 5: Evaluatie/aanpassing huidige route en ontheffingenbeleid Overleg brandweer, afd. verkeer en vervoer Figuur 1: stappen onderzoeksmethodiek en informatiebronnen Externe veiligheidsrisico s wegvervoer en route vervoer gevaarlijke stoffen gemeente Oss 5

2.2 Stap 1: Selectie van bedrijven met opslag van gevaarlijke stoffen Uit onderzoek i blijkt dat het gebruik van het Wet milieubeheer inrichtingenbestand een efficiënte en effectieve methode is om externe veiligheidsrelevante en routeplichtige transporten te inventariseren. De gemeente Oss maakt gebruik van een geautomatiseerd inrichtingenbestand (MPM). Uit dit bestand zijn alle bedrijven geselecteerd die gevaarlijke stoffen opslaan. Dit zijn 55 bedrijven. Van deze lijst zijn 4 bedrijven geschrapt omdat deze bedrijven op het aangegeven adres geen activiteiten meer uitvoeren. In een later stadium van het onderzoek is gebleken dat twee bedrijven in Herpen en één bedrijf in Ravenstein niet in de eerste selectie waren opgenomen. Deze bedrijven zijn alsnog in het onderzoek meegenomen. De lijst is aangevuld met 3 bedrijven uit de gemeente Lith. Deze bedrijven zijn toegevoegd omdat de mogelijkheid bestaat dat deze bedrijven gebruik maken van de wegen op het grondgebied van de gemeente Oss. In tegenstelling tot andere buurgemeenten heeft de gemeente Lith geen eigen op- of afrit op de A50 of A59, waardoor het aannemelijk is dat (een gedeelte van de) transportbewegingen van gevaarlijke stoffen via het grondgebied van de gemeente Oss plaatsvindt. Uit vergelijkbaar onderzoek in de gemeenten Landerd en Grave is gebleken dat in deze gemeenten circa 10 bedrijven gevestigd zijn die externe veiligheidsrelevante transporten met zich meebrengen (propaantanks uitgezonderd). Een gedeelte van de transporten van gevaarlijke stoffen van en naar deze bedrijven vindt plaats over het grondgebied van de gemeente Oss. De resultaten van het onderzoek in de gemeente Landerd zijn in stap 3 tot en met 5 van dit onderzoek meegenomen. 2.3 Stap 2: Bepalen van de frequentie, aard en route van het transport Om een grotere betrouwbaarheid te krijgen is de inventarisatie op basis van het inrichtingenbestand aangevuld met een enquête onder de geselecteerde bedrijven. Op 8 februari 2007 zijn door het RMB enquêteformulieren verstuurd naar de 54 geselecteerde bedrijven. De bedrijven is verzocht de rijroute, de aard van de gevaarlijke stoffen en de frequentie van de transporten op het formulier te vermelden. Om de bedrijven te stimuleren de enquêteformulieren zo volledig en eerlijk mogelijk in te vullen, is in het enquêteformulier en de begeleidende brief benadrukt dat dit onderzoek geen consequenties heeft voor de verleende milieuvergunning. Circa 40% van de bedrijven heeft een ingevuld enquêteformulier geretourneerd. Om de respons van de enquête te verhogen zijn in maart 2007 de resterende bedrijven opnieuw aangeschreven. Voor de bedrijven die geen enquêteformulier hebben teruggestuurd, is het formulier in een telefonisch vraaggesprek ingevuld. Door deze aanpak zijn alle bedrijven geënquêteerd. Tijdens de enquête is meerdere malen door inrichtinghouders aangegeven dat de exacte transportroute niet bekend is. Dit is meestal het geval wanneer de inrichtinghouder het transport door een afzonderlijke vervoerder laat verzorgen. In deze gevallen is de transporteur benaderd voor aanvullende informatie. Voor ongeveer 25% van de bedrijven is een aanname gedaan over de rijroute. Daarbij is een route gekozen die geschikt is voor zware voertuigen en logisch aansluit op de Rijkswegen A50 en/of A59. Het enquêteformulier is in bijlage 3 bijgevoegd. Externe veiligheidsrisico s wegvervoer en route vervoer gevaarlijke stoffen gemeente Oss 6

2.4 Stap 3: Selectie EV-relevante en routeplichtige transportstromen De diversiteit van stoffen die over de weg worden vervoerd is zeer groot. Niet alle transportstromen met gevaarlijke stoffen zijn relevant voor externe veiligheid. De externe veiligheidsrisico s worden vooral bepaald door de stofeigenschappen (ontvlambaarheid en giftigheid) en de hoeveelheid waarin zij worden getransporteerd. In vervoersregelgeving worden gevaarlijke stoffen in verschillende hoofdcategorieën ingedeeld. Elke stofcategorie is vervolgens met een cijfer onderverdeeld in subcategorieën (van 0 tot 6). Hoe hoger het cijfer hoe gevaarlijker de stof in deze subcategorie. Deze indeling wordt ook in dit onderzoek aangehouden. De volgende hoofdcategorieën zijn voor externe veiligheid relevant: Brandbare gassen (GF) Brandbare vloeistoffen (LF) Giftige gassen (GT) Giftige vloeistoffen (LT) Transportstromen die niet relevant zijn voor externe veiligheid zijn: Transport van gevaarlijke stoffen in emballage/stukgoed (inhoud verpakking is minder dan 1000 liter). Deze stoffen zijn niet relevant omdat het vrijkomen van deze stoffen geen of een beperkt (dodelijk) effect hebben; Niet-brandbare en niet-giftige gassen (zoals zuurstof en stikstof) omdat deze evenmin acuut dodelijke effecten tot gevolg hebben. Hetzelfde geldt voor niet-brandbare of nietgiftige vloeistoffen; Explosieve stoffen (zoals vuurwerk) omdat deze stoffen een zeer lage transportfrequentie hebben en hierdoor niet/nauwelijks tot risico s leiden. Er zijn geen munitieopslagplaatsen in Oss aanwezig; Dieselolie; deze brandbare stof is slecht ontvlambaar en niet explosief. Deze stof valt onder stofcategorie LF1 en wordt uitsluitend meegenomen bij grote hoeveelheden; Ammoniak t.b.v. ammoniakkoelinstallaties; vanwege strenge regels omtrent de lekdichtheid van ammoniakkoelinstallaties, worden deze installaties slechts bijgevuld. Dit gebeurt niet met behulp van tankwagens; Vaste toxische- of brandbare stoffen; deze stoffen verspreiden zich niet of nauwelijks wanneer zij bij een incident vrijkomen. Routeplichtige stoffen zijn stoffen die in de Wet vervoer gevaarlijke stoffen als zodanig zijn aangewezen. Deze stoffen zijn veelal zeer schadelijk en kunnen daarom al in kleine transporteenheden routeplichtig zijn. Een lijst met routeplichtige stoffen is te vinden in bijlage 5. In overleg met de vergunningverlener is vooraf beoordeeld welke bedrijven externe veiligheid relevante transportstromen kunnen hebben. Deze beoordeling is vergeleken met de resultaten van de enquête bij bedrijven. Externe veiligheidsrisico s wegvervoer en route vervoer gevaarlijke stoffen gemeente Oss 7

2.5 Stap 4: Bepalen risico s van het transport van gevaarlijke stoffen Het plaatsgebonden risico en groepsrisico van transportactiviteiten kunnen worden berekend met behulp van een gestandaardiseerd rekenmodel. Het meest recente model voor transport over de weg is dit het rekenmodel RBMII ii. Het uitvoeren van berekeningen is bewerkelijk en daardoor kostbaar. Daarom heeft de VNG vuistregels iii ontwikkeld waarmee de aanwezigheid van transportrisico s gesignaleerd kan worden. De vuistregels zijn overgenomen in bijlage 4. Het gebruik van vuistregels zorgt voor een overschatting van de risico s. Deze regels zijn namelijk zo opgesteld dat zij aangeven of er risico s aanwezig kunnen zijn danwel uitsluiten. Een tweede oorzaak voor de overschatting van risico s wordt gevormd door de aannames over de vullingsgraad van tankwagens. Omdat de vullingsgraad van tankwagens niet bekend is, is in het onderzoek als uitgangspunt genomen dat uitsluitend volle ladingen worden vervoerd. Half gevulde of lege tankwagens worden als vol gerekend, alhoewel de gevolgen bij een eventuele calamiteit minder groot zullen zijn. Tevens is als uitgangspunt aangenomen dat alle transporten plaatsvinden tussen de inrichting en de Rijkswegen A50 en A59. Het is echter aannemelijk dat een deel van de transporten zal plaatsvinden van deze Rijkswegen naar meerdere bedrijven binnen de gemeente (bijv. tankstations van dezelfde maatschappij) alvorens de route naar de Rijksweg wordt voortgezet. Hierdoor vindt een overschatting van de transportfrequentie plaats wat tevens tot een (kleine) overschatting van de risico s leidt. 2.6 Stap 5: Evaluatie/aanpassing huidige route en ontheffingenbeleid Evaluatie van de huidige route gevaarlijke stoffen heeft plaatsgevonden in overleg met de brandweer en medewerkers van de afdelingen Stedelijke ontwikkeling en Ruimtelijke ontwikkeling. De volgende criteria zijn in de heroverweging van de huidige route meegenomen: Ontheffingen die de brandweer Oss de afgelopen jaren heeft verleend voor het afwijken van de vastgestelde route vervoer gevaarlijke stoffen; Bereikbaarheid en ligging van bedrijven voor routeplichtige stoffen via de huidige vastgestelde route; Verkeerskundige geschiktheid van de wegen voor het transport van de routeplichtige stoffen; Personendichtheid nabij de vastgestelde routes. Gebruik van de huidige routes en alternatieve routes voor het transport van routeplichtige stoffen; Het ontheffingenbeleid is erop gericht het vervoer van routeplichtige stoffen mogelijk te maken naar bedrijven die niet direct gelegen zijn aan de (herziene) route vervoer gevaarlijke stoffen. Bij het opstellen van het ontheffingenbeleid is gekeken naar de meest wenselijke route waarvoor ontheffing kan worden verleend. Dit is over het algemeen de voor vrachtverkeer geschikte rijroute waarbij het minst aantal mensen wordt blootgesteld aan transportrisico s. Externe veiligheidsrisico s wegvervoer en route vervoer gevaarlijke stoffen gemeente Oss 8

3. RESULTATEN 3.1 Algemeen Er zijn 47 bedrijven in de gemeente Oss die transport van externe veiligheidsrelevante stoffen tot gevolg hebben. Er zijn bovendien 3 bedrijven in de gemeente Lith en enkele bedrijven in de gemeente Landerd en Grave die soortgelijk transport over het grondgebied van de gemeente Oss veroorzaken. Er zijn 17 bedrijven in de gemeente Oss die stoffen (laten) vervoeren die routeplichtig zijn. Dit zijn 9 LPG-tankstations en 8 overige bedrijven. Daarnaast zijn 2 bedrijven in de gemeente Lith en circa 4 bedrijven in de gemeenten Landerd en Grave gevestigd die routeplichtige stoffen (laten) vervoeren over het grondgebied van Oss. Een overzicht van deze bedrijven is terug te vinden in bijlage 1. 3.2 Transportfrequenties en routes Uit de inventarisatie blijkt dat er gevaarlijke stoffen van 5 verschillende stofcategorieën worden vervoerd. Op kaart 1 zijn de wegvakken waarop vervoer van gevaarlijke stoffen plaatsvinden weergegeven. De nummers van deze wegvakken corresponderen met de nummers van wegvakken uit bijlage 2. In deze bijlage zijn de transportfrequenties per wegvak weergegeven. Op de kaarten 2 tot en met 6 zijn de bedrijven en transportroutes (per hoofdcategorie) vermeld. Aan- en afvoer van gevaarlijke stoffen naar bedrijven in Oss vindt plaats via vier transportroutes: N329: dit is de belangrijkste transportroute voor gevaarlijke stoffen. De transportfrequenties van alle stofcategorieën nemen in noordelijke richting af. Over het meest noordelijke deel van deze weg (Megensebaan vanaf de kruising met de Kanaalstraat/Veluwemeer) vindt een beperkt aantal transportbewegingen plaats naar het LPGtankstation in Megen; Via de N626 (Dorpenweg) vindt een beperkt aantal transportbewegingen plaats naar de bedrijven in de gemeente Lith en enkele bedrijven op het industrieterrein De Geer; De route vanaf de A59, via de Cereslaan, Ruwaardsingel, Julianasingel tot aan de kruising met de N329 (Graafsebaan) wordt gebruikt door bedrijven aan de westzijde van de gemeente Oss en het industrieterrein Moleneind/Landweer. Deze route wordt tevens gebruikt door bedrijven aan de oostzijde/noordzijde van Oss, die van of naar de Rijksweg in de richting Den Bosch rijden; N277 (Dorpenweg): via deze weg vindt transport naar het LPG-tankstation in Herpen, een bedrijf met een propaantank in Herpen en enkele bedrijven in de gemeenten Landerd en Grave plaats. Externe veiligheidsrisico s wegvervoer en route vervoer gevaarlijke stoffen gemeente Oss 9

Vanaf de bovenstaande aan- en afvoerroutes vindt verdere verspreiding van gevaarlijke stoffen plaats via de volgende routes: Vanaf de Cereslaan, Heihoeksingel, Kleinussenstraat-Hazenkamplaan naar het tankstations aan de Leygraaf en de Hertogensingel. Het transport betreft uitsluitend diesel en benzine; Vanaf de Ruwaardsingel via de Dr. Saal van Zwanenbergsingel, via de Euterpelaan en Vivaldistraat, ten behoeve van de (LPG-)tankstations aan deze wegen; Zijstraten van de Julianasingel (Hescheweg en Nieuwe Hescheweg) naar de (LPG-) tankstations aan deze wegen; Toegang vanaf de Julianasingel tot het industrieterrein Moleneind via de Kantsingel. Dit industrieterrein wordt tevens via de Gasstraat-Oost ontsloten; Ontsluiting van het industrieterrein Danenhoef vindt plaats via de Gaststraat-Oost en de Hartogsingel; De rijroute voor bevoorrading van het tankstation in Berghem verloopt via de Ossestraat; Industrieterrein De Geer en Elzenburg worden ontsloten via de N329 (Megensebaan); Industrieterrein Elzenburg wordt daarnaast nog ontsloten via de afslag Singel 1940-1945 en de Havenstraat/Scheldestraat. Het betreft een beperkt aantal transporten; Via de Schaafdries en Het Kolkske naar het Texaco tankstation in Ravenstein; Via de Erfsestraat, De Beers, St. Sebastianusstraat en Rogstraat naar het LPGtankstation aan de Berghemseweg in Herpen. 3.3 Externe veiligheidsrisico s Plaatsgebonden risico Op basis van vuistregels is de hoogte van het plaatsgebonden risico bepaald. Overeenkomstig de methodiek van de vuistregels is dit afzonderlijk voor LPG en alle externe veiligheid-relevante stoffen (inclusief LPG) gedaan. De transportrisico s over de wegen in Oss worden hoofdzakelijk veroorzaakt door het transport van de brandbare stoffen LPG (stofcategorie GF3) en in mindere mate het transport van propaan (GF3) en benzine (LF2). Het transport van giftige stoffen is beperkt tot enkele transporten van ammoniak t.b.v. het productieproces bij Organon lokatie Moleneind en andere giftige stoffen naar enkele bedrijven op de industrieterrein Elzenburg en De Geer. Over het drukste wegvak (Graafsebaan, 80 km-weg) vinden jaarlijks ongeveer 850 LPGtransporten plaats. Dit aantal is laag in vergelijking met de in de vuistregels aangegeven drempelwaarde van 2300 transporten per jaar waarbij een PR 10-6 mogelijkerwijs kan worden vastgesteld. De gezamenlijke transportfrequentie over het drukst bereden wegvak van zowel LPG als de overige externe veiligheidsrelevante stoffen bedraagt circa 5500 transporten per jaar. Dit aantal is aanzienlijk lager dan de aantallen waarbij een PR aan de orde is (22.000 en 7500 transporten per jaar voor respectievelijk buiten en binnen de bebouwde kom). Er kan worden geconcludeerd dat de transportaantallen per jaar ruimschoots onder de aantallen liggen waarbij een PR van enige betekenis wordt veroorzaakt. Externe veiligheidsrisico s wegvervoer en route vervoer gevaarlijke stoffen gemeente Oss 10

Groepsrisico Voor beoordeling van het groepsrisico is de personendichtheid langs transporttrajecten, de aard van de stof en de rijsnelheid bepalend. Het groepsrisico is beoordeeld langs de twee meest kritische transportroutes door de gemeente Oss. Dit zijn de druk bereden route N329 (vanaf A50 bij Paalgraven naar industrieterreinen Elzenburg en De Geer) en de route nabij de woonwijken in Oss-Zuid: de route vanaf A59 via de Cereslaan, Ruwaardsingel en Julianasingel naar de industrieterreinen Kantsingel en Moleneind. Deze wegen liggen gedeeltelijk buiten en gedeeltelijk in de bebouwde kom, waardoor de rijsnelheid varieert van 80 km/h tot 50 km/h. Een groot deel van de N329 is eenzijdig bebouwd (ter hoogte van de afslag Osseweg) of bestaat uit bedrijfsgebouwen. De eenzijdige bebouwing bestaat uit eengezinswoningen. Voor deze bebouwing is een dichtheid van 40 personen per ha aangehouden. Voor overige gedeelten langs de N329 zal de personendichtheid over het algemeen minder dan 20 per ha bedragen. De Ruwaardsingel en Julianasingel zijn tweezijdig bebouwd, echter de bebouwing ten zuiden van deze wegen bestaat uit villa s. Hierdoor is de personendichtheid van dit gebied erg laag. Om deze reden wordt de weg beoordeeld als eenzijdig bebouwd. Langs een gedeelte van de Ruwaardsingel zijn lage flats gesitueerd. Ondanks de aanwezigheid van deze flats is de personendichtheid ook hier relatief laag omdat de afstand van de flats tot aan dit wegvak behoorlijk is (30 50 meter). Bij de beoordeling van het groepsrisico langs deze route is daarom uitgegaan van een maximale dichtheid van maximaal 60 personen per ha. Zowel voor het transport van LPG als het gezamenlijke transport van alle externe veiligheidsrelevante stoffen gezamenlijk, ligt de transportfrequentie onder de aantallen waarbij de oriënterende waarde wordt benaderd. Op de Ruwaardsingel-Julianasingel ligt het aantal transportbewegingen van LPG en alle externe veiligheidsrelevante stoffen gezamenlijk duidelijk onder de 1.500 respectievelijk 9.000 transportbewegingen die nodig zijn voor een overschrijding van de oriënterende waarde. Op de Megensebaan ligt het aantal transportbewegingen van LPG en alle externe veiligheidsrelevante stoffen gezamenlijk onder de 1.000, respectievelijk 6.000 transportbewegingen die nodig zijn voor een overschrijding van de oriënterende waarde. Externe veiligheidsrisico s wegvervoer en route vervoer gevaarlijke stoffen gemeente Oss 11

3.4 Evaluatie huidige route en voorstel aanpassing route Huidige route vervoer gevaarlijke stoffen De route die de gemeente Oss (voor het laatst in 1999) heeft vastgesteld is weergegeven op kaart 7. De routeplichtige stoffen die door de gemeente Oss worden getransporteerd, bevinden zich in stofcategorieën GF3, GT3 en LT2. Voor een overzicht van de routes van deze stoffen wordt verwezen naar kaarten 2, 3 en 4. Tevens is niet uitgesloten dat gedurende enkele dagen per jaar (consumenten)vuurwerk wordt vervoerd. Dit vuurwerk is in dit onderzoek buiten beschouwing gelaten (zie hoofdstuk 2). Wanneer de huidige route vervoer gevaarlijke stoffen wordt vergeleken met de wegen waarover routeplichtige transporten plaatsvinden, blijkt dat de huidige route vervoer gevaarlijke stoffen niet meer actueel is. Enkele wegen zijn aangewezen als route voor het vervoer van gevaarlijke stoffen maar worden niet gebruikt voor het vervoer van routeplichtige stoffen. Dit zijn: Over de Dr. Saal van Zwanenberglaan (vanaf de kruising Euterpelaan), de Hertogin Johannasingel en JF Kennedylaan tot aan de gemeentegrens met Lith; De Noord-Zuid (N329) vanaf het LPG-tankstation te Megen tot aan de Maas. Daarnaast zijn meerdere wegen niet aangewezen als route voor het vervoer van gevaarlijke stoffen maar worden wel gebruikt als vaste route voor het vervoer van routeplichtige stoffen (in alle gevallen LPG of propaan): De Dorpenweg (N626) vanaf de afrit A50 bij Ravenstein tot aan de kruising met de Hillenkamp; De Dorpenweg (N277) vanaf de afrit A50 bij Ravenstein in Zuidelijke richting richting Reek; Vanaf de afslag A50/N277 via de Erfsestraat, over de straten door de kern van Herpen naar het LPG-tankstation aan de Berghemseweg 1c; De wegen op de route naar het LPG-tankstation in Berghem; Over de Euterpelaan en Vivaldistraat; Vanaf de Megensebaan via de Singel 1940-1945 en de Havenstraat; Via de Kantsingel naar de Julianasingel en vice versa. De brandweer Oss heeft de afgelopen jaren ontheffingsverzoeken ontvangen en ontheffingen verleend aan diverse LPG-tankstations. Het betreft zowel tankstations die gelegen zijn aan de vastgestelde route als tankstations die niet gelegen zijn aan deze route. Hieruit wordt geconcludeerd dat het aanvragen van een ontheffing voor deze groep bedrijven niet ongebruikelijk is en niet als (administratief) zeer belastend wordt ervaren. Uit de inventarisatie blijkt dat een deel van de transporten van bedrijven op het industrieterrein Moleneind/Landweer, via de Julianasingel Ruwaardsingel Cereslaan A59 verloopt. Zeer regelmatig is er filevorming op de N329 tussen de A59 en de kruising met de Julianasingel, in noordelijke richting ( s ochtends) en in zuidelijke richting ( s middags). Hierdoor ontstaat ongewenst sluipverkeer (inclusief vervoer gevaarlijke stoffen) op de Julianasingel, Ruwaardsingel en Cereslaan. Externe veiligheidsrisico s wegvervoer en route vervoer gevaarlijke stoffen gemeente Oss 12

De Dorpenweg (N626) is momenteel gedeeltelijk opgenomen in de route vervoer gevaarlijke stoffen. Deze weg is ondermeer vanwege 3 rotondes en snelheidsbeperkende maatregelen (maximaal 60 km/h) minder geschikt gemaakt voor zwaar vrachtverkeer. Indien er een alternatief is voor deze route, zou deze route geschrapt kunnen worden uit de route vervoer gevaarlijke stoffen. De Cereslaan, Ruwaardsingel en Julianasingel zijn wel geschikt voor zwaar vrachtverkeer en tevens opgenomen in de huidige route. Het huidige transport van gevaarlijke stoffen leidt niet op deze wegvakken niet tot een plaatsgebonden risico of overschrijding van de oriënterende waarde van het groepsrisico. Omdat de Ruwaardsingel en Julianasingel gelegen zijn nabij woonwijken verdient een route door een minder dicht bebouwde omgeving de voorkeur. Een alternatief voor de bovengenoemde routes is de N329 tussen de A50 en de industrieterreinen Elzenburg/De Geer. De bebouwingsgraad langs deze route is laag. De wegvakken zijn geschikt voor zwaar vrachtverkeer. Een reconstructie van deze weg (planning medio 2011) zal de doorstroming op deze weg verbeteren waardoor filevorming zal worden teruggedrongen. Ook tijdens de reconstructie blijft transport over deze weg gegarandeerd. Alle industriegebieden in Oss hebben een directe ontsluiting op deze weg zodat het vervoer van gevaarlijke stoffen zich op deze weg kan concentreren. Voorstel aanpassing route vervoer gevaarlijke stoffen Voorgesteld wordt de vastgestelde route vervoer gevaarlijke stoffen te wijzigen: De route wordt beperkt tot de N329 tot aan de kruising met de Kanaalstraat en Veluwemeer; Daarnaast worden de volgende wegen op de industrieterreinen in de route opgenomen: o Op de industrieterrein Elzenburg wordt de route beperkt tot de Kanaalstraat, de Maasstraat in noordelijke richting vanaf de kruising met de Kanaalstraat, de Reggestraat tot aan de kruising met de IJsselstraat, de IJsselstraat en het gedeelte van de Havenstraat dat loopt van de IJsselstraat tot de Kanaalstraat; o Op industrieterrein De Geer wordt een route aangewezen vanaf de Megensebaan, via de Markermeer en het Veersemeer; o Op industrieterrein Moleneind/Landweer wordt al het routeplichtige verkeer geleidt via de Gasstraat-Oost. De Kantsingel wordt vanaf de kruising met de Gasstraat-Oost tot aan de Parallelweg opgenomen in de route. Tevens worden de Kloosterstraat, Industriestraat, de Molenweg tot aan de Parallelweg en de Parallelweg tussen de kruisingen met de Molenweg en Kantsingel in de route opgenomen; o Op industrieterrein Danenhoef wordt de rijroute Gasstraat-Oost, Galliërsweg en Hartog Hartogsingel (en vice versa) aangewezen. Daarnaast wordt de Friezenweg opgenomen in de route vervoer gevaarlijke stoffen. De bovenstaande routes zijn weergegeven op kaart 8. Externe veiligheidsrisico s wegvervoer en route vervoer gevaarlijke stoffen gemeente Oss 13

Deze voorgestelde route heeft tot gevolg dat: De LPG tankstations aan de Dr. Saal van Zwanenbergsingel, Euterpelaan en Hescheweg en de LPG-tankstations in Berghem en Megen ontheffing moeten aanvragen voor het LPG-transport naar de tankstations. Ontheffingen worden door enkele LPGtankstations al aangevraagd. Het aanvragen van deze ontheffingen wordt derhalve niet als onnodig bezwarend gezien; Bedrijven in de gemeente Lith ontheffing moeten aanvragen om via het grondgebied van de gemeente Oss en buiten de aangewezen route gevaarlijke stoffen te vervoeren; Hetzelfde geldt voor bedrijven nabij Herpen en in de gemeente Landerd en Grave. Het betreft hier naar verwachting 5 bedrijven die van de dorpenweg (N277) en gebruik maken en het LPG-tankstation in Herpen. Bevoorrading van bedrijven op het industrieterrein Moleneind/Landweer via de Gasstraat-Oost dient te verlopen. Dit is een goed alternatief voor de Kantsingel. Hierdoor worden de woningen aan de westzijde van de Kantsingel gevrijwaard van risico s van deze transporten. 3.5 Voorstel ontheffingenbeleid De gemeente Oss kan een ontheffing verlenen voor het transporteren van routeplichtige stoffen buiten de aangewezen routes. Hiertoe dient de inrichtinghouder of transporteur een ontheffingsverzoek bij de gemeente in te dienen. De brandweer is adviseur bij ontheffingsverzoeken en kan veiligheidsaspecten meenemen in het advies. Deze ontheffing wordt verleend voor de volgende trajecten: Transport van LPG naar het LPG-tankstation in Megen en het LPG en propaantransport naar de gemeente Lith via de N329 (van- en naar de A59). Vanaf de kruising met de Kanaalstraat en Veluwemeer kan ontheffing worden verleend voor de N329 (Megensebaan en de Noord-Zuid) tot aan het tankstation te Megen en de N626 tot aan de gemeentegrens met Lith; Voor transport van LPG naar de LPG-tankstations aan de Dr. Saal van Zwanenbergsingel en Euterpelaan via de Cereslaan-Ruwaardsingel-Julianasingel, Dr. Saal van Zwanenbergsingel, Euterpelaan en Vivaldisingel; Voor het LPG-tankstation aan de Hescheweg via de Cereslaan-Ruwaardsingel- Julianasingel en N603) Nieuwe Hescheweg tot aan het tankstation; Voor transport van LPG naar het tankstation in Berghem via de Osseweg, Julianasingel Burgemeester Van Erpsingel; Voor transport van LPG naar het tankstation in Herpen via de A 50 afslag 17, Erfsestraat, De Beers, Sint Sebastianusstraat, Rogstraat en Berghemseweg; Voor transport van LPG en propaan via A 50 afslag 17, Erfsestraat, Langakker en Dorpenweg (N626) zuidelijke richting tot aan de gemeentegrens van Landerd; Voor het transport van consumentenvuurwerk (nader te bepalen). Externe veiligheidsrisico s wegvervoer en route vervoer gevaarlijke stoffen gemeente Oss 14

4. CONCLUSIE 4.1 EV-risico s transport in Oss Tussen december 2006 en maart 2007 is onderzocht of het transport van gevaarlijke stoffen over gemeentelijke wegen leidt tot een PR of relevant GR. Uit toetsing aan zogenaamde vuistregels blijkt dat er geen 10-5 en 10-6 contour voor het plaatsgebonden risico in de gemeente Oss aanwezig is. Tevens volgt uit de onderzoeksresultaten dat het onwaarschijnlijk is dat de oriënterende waarde van het GR wordt overschreden. De aangetroffen waarde wijzen op een kleine tot sterke onderschrijding van de oriënterende waarde. 4.2 Evaluatie huidige route, voorstel aanpassing route en ontheffingenbeleid De gemeente Oss heeft voor het laatst in 1999 de route vervoer gevaarlijke stoffen vastgesteld. Uit dit onderzoek blijkt dat twee gedeelten van deze route niet worden gebruikt ten behoeve van het vervoer van routeplichtige stoffen. Enkele andere wegen in de gemeenten maken geen onderdeel uit van de vastgestelde route maar worden wel voor het vervoer van routeplichtige stoffen gebruikt. Hierin wordt aanleiding gezien de vastgestelde route vervoer gevaarlijke stoffen aan te passen. Een tweede aanleiding voor aanpassing van de route is, dat één vastgesteld routedeel (N626) minder geschikt is voor zwaar vrachtverkeer en andere routedelen (Kantsingel, Julianasingel, Ruwaardsingel en Cereslaan) door de ligging nabij woonwijken bij voorkeur vermeden moeten worden. Voor de laatstgenoemde routedelen is de N329 een goed alternatief. Voorgesteld wordt de route voor vervoer van gevaarlijke stoffen te beperken tot de N329 en enkele wegen op de industrieterreinen Elzenburg, de Geer, Moleneind/Landweer en Danenhoef. Tevens wordt aansluitend hierop een ontheffingenbeleid voorgesteld. In dit beleid wordt rekening gehouden met de aanpassingen van de route en de ligging van routeplichtige bedrijven. De praktijk wijst uit dat de wijziging van de route voor de bedrijven die niet gelegen zijn aan de voorgestelde route, het aanvragen van ontheffingen gebruikelijk is en niet als zeer belastend wordt ervaren. Externe veiligheidsrisico s wegvervoer en route vervoer gevaarlijke stoffen gemeente Oss 15

Voetnoten: i Plan van aanpak risico-inventarisatie wegvervoer Noord-Brabant VGS 05, Royal Haskoning, 31 maart 2006, rapportnr. 9P9871, I.h.k.v. programma Brabant Veiliger; ii RBM II staat voor Risicoberekeningsmethodiek II en is in opdracht van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat ontwikkeld als opvolger van IPORBM iii Vuistregels zijn te vinden in bijlage 3 van de Handreiking externe veiligheid vervoer gevaarlijke stoffen, VNG, 1998. Een samenvatting van de vuistregels in bijlage II toegevoegd.