Landbouwcentrum Granen, Eiwitrijke gewassen, Oliehoudende zaden en Kleine Industrieteelten Vlaanderen v.z.w. Landbouwcentrum Granen Vlaanderen (LCG) vzw Graanbericht Nr. 2013.G.31, 14 september 2013 RASSENONDERZOEK WINTERTARWE 2013 D. Wittouck 1, L. Willaert 1, K. Boone 1, D. Cauffman 2, J. Fagard 2, N. Luyx 2, M. Carlens 2 K. Vrancken 2, V. Derycke 3, G. Haesaert 3, P. Vermeulen 4, D. Goethals 4, S. Vandeputte 4, Y. Lambrechts 5, J.L. Lamont 5, D. Martens 6 en R. Van Avermaet 6 In het Vlaams Gewest werden door het Landbouwcentrum Granen Vlaanderen 7 rassenproeven op wintertarwe ingezaaid tijdens het najaar 2012. Gezien de zeer natte weersomstandigheden tijdens het najaar 2012 konden de rassenproeven in de kustpolder pas gezaaid worden in het voorjaar 2013, namelijk een rassenproef wintertarwe te Koksijde en een rassenproef zomergranen te Zuienkerke (Houtave). De resultaten van deze proeven worden in een aparte publicatie opgenomen. Het rassenonderzoek werd gerealiseerd door: de Vlaamse overheid, Departement Landbouw en Visserij, Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling Granen, Merelbeke en Hasselt (proefplaatsen: Linter-Melkwezer, provincie Vlaams-Brabant en Zwalm-Munkzwalm, provincie Oost- Vlaanderen) Inagro vzw, afdeling Akkerbouw, Rumbeke-Beitem (proefplaats Zwevegem-Sint-Denijs, provincie West-Vlaanderen) Universiteit Gent, faculteit Bio-ingenieurswetenschappen, vakgroep toegepaste bio-wetenschappen en Hogeschool Gent, faculteit Natuur en Techniek, Gent (proefplaats Merelbeke-Bottelare, provincie Oost-Vlaanderen) vzw PIBO Campus en het Provinciaal Instituut voor Biotechnisch Onderwijs (PIBO), Tongeren (proefplaats Tongeren, provincie Limburg) het Vrij Technisch Instituut, Land- en Tuinbouw, Poperinge (proefplaats Poperinge, provincie West-Vlaanderen; deze proef kon niet weerhouden worden) het Land- en Tuinbouwcentrum Waasland (LTCW), Technisch Instituut Sint-Isidorus, Sint-Niklaas (proefplaats Beveren-Doel, Wase polder, provincie Oost-Vlaanderen) Een overzicht van de rassen in proef is weergegeven in Tabel 1. Het rassenonderzoek vond plaats onder praktijkomstandigheden. Er werd een standaard zaaizaadbehandeling toegepast. De ziektebestrijding omvatte een aarbehandeling en een bladbehandeling; de bladbehandeling werd uitgevoerd op basis van de ziektedruk in het perceel. De omstandigheden waaronder de rassenvergelijking in 2013 gebeurde, zijn weergegeven in Tabel 2. 1 2 3 4 5 6 Inagro vzw, afdeling Akkerbouw, Rumbeke-Beitem vzw PIBO Campus en het Provinciaal Instituut voor Biotechnisch Onderwijs (PIBO), Tongeren Universiteit Gent, faculteit Bio-ingenieurswetenschappen, vakgroep toegepaste biowetenschappen, Gent Vrij Technisch Instituut, Land- en Tuinbouw, Poperinge Vlaamse overheid, Departement Landbouw en Visserij, Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling Granen, Merelbeke en Hasselt Land- en Tuinbouwcentrum Waasland (LTCW), Technisch Instituut Sint-Isidorus, Sint-Niklaas Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen, in eigen vorm of wijze, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Het Landbouwcentrum Granen Vlaanderen is niet aansprakelijk voor eventuele schadelijke gevolgen die zouden kunnen ontstaan bij het gebruik van de gegevens uit deze opgave. Project met financiële steun van de Vlaamse overheid, Departement Landbouw en Visserij, Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling Granen LCG vzw Ieperseweg 87 B-8800 Rumbeke-Beitem Telefoon 051 27 32 41 Fax 051 24 00 20 www.lcg.be Rekeningnr.: 380-0142683-67 daniel.wittouck@inagro.be lies.willaert@inagro.be
Tabel 1: Landbouwcentrum Granen Vlaanderen. Rassenproeven wintertarwe 2013. Overzicht van de rassen in proef. Ras Oorsprong Jaar van opname in Mandataris of verdeler kweker (land) kruising Vroeg- (rijp)heid Kwaliteit (**) Chloortoluron (bron:mandataris) de Europese (***) rassen- G = gevoelig lijst (bron: (bron: NG = tolerant/ (*) mandataris) mandataris) niet gevoelig Avatar Limagrain 2010 Jorion S.A. doorschieten: halflaat aarvormen: halflaat voedertarwe NG Azzerti Clovis Matton 19207901 x Farandole 2009 (B) Limagrain Belgium halfvroeg voedertarwe NG Bergamo RAGT (F) 2011 Philip Seeds halfvroeg B1 (BPS) G Carenius RAGT (F) 2006 Philip Seeds vroeg baktarwe B2 (BPC) Cellule Florimond Desprez (F) Isengrain kruising 2011 (F) Limagrain Belgium zeer vroeg BPS NG Colonia Nickerson (Manhattan x Harlem) x NIC07-3068-B 2011 (B) Aveve Zaden halfvroeg baktarwe B Edgar Nickerson Drifter x NIC97-3061-B Elixer Wiersum (NL) (Semper x Bristol) x Tulsa 2010 (B) Aveve Zaden halfvroeg baktarwe A 2011 Limagrain Belgium halflaat voedertarwe G Espart Jorion S.A. 2011 (B) Jorion S.A. halfvroeg B1 Expert Syngenta Seeds 2007 SCAM halflaat BP G Folklor Agri Obtentions (F) 2010 Limagrain Belgium vroeg BPS NG Forum Nordsaat 2012 Aveve Zaden halfvroeg A Henrik Limagrain Drifter x Biscay 2009 (B) Aveve Zaden halfvroeg voedertarwe Clovis Matton Dekan x Hamac 2008 (B) Limagrain Belgium halflaat voedertarwe/ biscuittarwe Horatio Limagrain 2011 Jorion S.A. halfvroeg C NG Intro RAGT (F) (Tommi x Opus) x Akzento 2011 Limagrain Belgium halfvroeg baktarwe BPS NG Jarbas Limagrain Belgium Biscay x Lieven 2012 (B) Quartes halflaat voedertarwe G JB Asano Breun Saatzucht (D) Stamm 2158 x Record 2008 Ets L. Rigaux S.A. vroeg BPS (A) G JB Diego Breun Saatzucht (D) 3351 B x STRU 2374 2006 Ets L. Rigaux S.A. halfvroeg tout venant G Joker DSV 2012 Philip Seeds halfvroeg A KWS Meilo KWS Lochow (289595 x Winnetou) x Levendis KWS Ozon KWS Lochow (LP296.4.96 x Tambor) x Denver Lear Limagrain Advanta (UK) 2011 (B) Aveve Zaden halfvroeg voedertarwe 2010 (B) Aveve Zaden halfvroeg baktarwe A Robigus x Nijinsky 2007 Phytosystem doorschieten: halflaat aarvormen: halflaat voedertarwe Linus RAGT (F) 2010 Philip Seeds halflaat baktarwe B1 (BPS) Matrix DSV Saaten (D) Hattrick x Turkis 2009 Ets L. Rigaux S.A. gemiddeld tout venant G Meister Semundo Batis x Tambor 2010 Quartes vroeg-halfvroeg A G Memory Secobra 2012 (B) Jorion S.A. voedertarwe Mentor RAGT 2012 Philip Seeds vroeg B1 (BPS) NG Relay RAGT Gladiator x Vector 2010 Philip Seeds halflaat C1 (tout venant) NG Rubisko RAGT (F) Robigus x Mercato 2011 Limagrain Belgium vroeg BP G Sahara Nickerson (GB) Savannah x Claire 2005 Aveve Zaden halfvroeg-halflaat voedertarwe NG Salomo Limagrain/ Clovis Matton (B) 2011 (B) Quartes halflaat voedertarwe G Sokal Caussade (F) 2010 Ets L. Rigaux S.A. vroeg BPS NG Sophytra Limagrain-Nickerson (F) Spirit Limagrain Belgium Tulsa x CM19317601K Rialto x Cerco 16 2007 Ets L. Rigaux S.A. halflaat tout venant NG 2011 (B) Limagrain Belgium doorschieten: vroeg aarvormen: vroeg voedertarwe SY Bascule Syngenta Seeds 2011 Aveve Zaden doorschieten: BP G halfvroeg-halflaat Tabasco Von Borries (DE) (ZE90-2666 x 86Z99-9) x CPB 93-27 2008 Limagrain Belgium laat voedertarwe G Tobak Von Borries (DE) (Elvis x Drifter) x Koch 2011 Limagrain Belgium halflaat voedertarwe NG Vasco Secobra 2011 (B) Jorion S.A. voedertarwe (*) Europese rassenlijst: (B) = ras eveneens ingeschreven op de Belgische rassenlijst (**) Kwaliteit: BPS (Blé panifiable supérieur), BPC (Blé panifiable courant), BAU (Blé autre utilisation) (***) Chloortoluron: voor de rassen waar geen gegevens vermeld worden, is geen informatie bekend; bij deze rassen dient het gebruik van chloortoluron vermeden te worden. NG NG G NG LCG - Graanbericht nummer 2012.G.31 14 september 2013 2
Tabel 2: Landbouwcentrum Granen Vlaanderen. Rassenproeven wintertarwe 2013. Proefomstandigheden. Poperinge LEEM en ZANDLEEM West-Vlaanderen Oost-Vlaanderen Vlaams- Brabant Zwevegem (Sint-Denijs) Merelbeke (Bottelare) Zwalm (Munkzwalm) Linter (Melkwezer) Limburg Tongeren POLDER Wase polder (Oost-Vlaanderen) Proefnemer (*) 1 2 3 4 4 5 6 Grondsoort zandleem zandleem lichte zandleem leem leem leem polder (35) (40) (35) Voorvrucht kuilmaïs suikerbieten aardappelen aardappelen suikerbieten cichorei aardappelen Zaaidatum 14/11/2012 25/10/2012 25/10/2012 15/11/2012 16/11/2012 23/10/2012 29/11/2012 Zaaidichtheid (zaden/m²) 350 350 350 300 275 350 400 Stikstofbemestingsadvies (kg/ha N) (80+43+65) 188 Groeiregulatoren 01/05/2013: Mondium 2 l 205 (85+56+64) 24/04/2013: Moddus 0,25 l + CCC 75 0,75l 17/05/2013: CCC 0,5 l + Medax Top 0,5 l Fungiciden: ziektebestrijding uitgevoerd op basis van de ziektedruk 153 (62+36+55) 02/05/2013: Meteor 2 l 211 (90+50+71) 18/05/2013: Mondium 2 l 193 189 (67+60+62) 04/05/2013: 25/04/2013: Moddus 0,4 l Moddus 0,45 l 15/05/2013: Moddus 0,175 l Beveren (Doel) 170 (67+43+60) 21/04/2013: Jadex 1 l 27/05/2013: Medax Top 0,5 l 22/05/2013 18/05/2013 21/05/2013 18/05/2013 15/05/2013 18/05/2013 27/05/2013 (voorlaatste blad): Granovo 1,7 l (1 e -2 e knoop): Granovo 1,7 l (voorlaatste blad): Granovo 1,7 l (2e knoop): Allegro 0,7 l + Bumper P 0,7 l (2e knoop): Cello 1,25 l (voorlaatste blad): Granovo 1,7 l (voorlaatste blad): Granovo 1,7 l 17/06/2013 14/06/2013 18/06/2013 07/06/2013 05/06/2013 14/06/2013 26/06/2013 (aar uit): (aarschuiven): (aar uit): (aar uit): (aar uit): (aar uit): (bloei): Ceriax 1,75 l Ceriax 1,75 l Ceriax 1,75 l Ceriax 1,5 l Ceriax 1,7 l Ceriax 1,75 l Ceriax 1,75 l Insecticiden: - herfst - - - - - - - - voorjaar - - - - - - - - zomer - - 19/06/2013: Karate Zeon 50 ml - - 14/06/2013: Decis EC 0,2 l 26/06/2013: Lambda 50 EC 0,1 l Oogstdatum 20/08/2013 17/08/2013 06/08/2013 14/08/2013 13/08/2013 14/08/2013 21/08/2013 (*) Proefnemer: 1. Vrij Technisch Instituut, Land- en Tuinbouw, Poperinge 2. Inagro vzw, afdeling Akkerbouw, Rumbeke-Beitem 3. Universiteit Gent, faculteit Bio-ingenieurswetenschappen, vakgroep toegepaste biowetenschappen en Hogeschool Gent, faculteit Natuur en Techniek, Gent 4. Vlaamse overheid, Departement Landbouw en Visserij, Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling Granen, Merelbeke en Hasselt 5. vzw PIBO Campus en het Provinciaal Instituut voor Biotechnisch Onderwijs (PIBO), Tongeren 6. Land- en Tuinbouwcentrum Waasland (LTCW), Technisch Instituut Sint-Isidorus, Sint-Niklaas LCG - Graanbericht nummer 2013.G.31 14 september 2013 3
1 Korrelopbrengst Bij de rassenkeuze zijn, voor wat de korrelopbrengst betreft, volgende criteria belangrijk: - de regelmatigheid van het ras over de diverse proefplaatsen binnen hetzelfde jaar - en de regelmatigheid van het ras over de jaren. Bij de rassenkeuze is het immers niet aangewezen zich enkel te laten leiden door de opbrengstcijfers van één jaar. Om het opbrengstvermogen van een ras optimaal te evalueren is het noodzakelijk resultaten over meerdere proefjaren (bij voorkeur minstens drie proefjaren) te beschouwen. De opbrengstcijfers van één jaar zijn immers eigen aan de groeiomstandigheden van het betreffende jaar. Gesteld kan worden dat het meerjarig gemiddelde van een ras des te betrouwbaarder is, naarmate de korrelopbrengst van het ras over de jaren stabieler is. Tevens is het belangrijk om, in functie van het uit te zaaien areaal wintertarwe, meerdere rassen te kiezen om aldus aan risicospreiding te doen. Resultaten uit het verleden leren trouwens dat het opbrengstpotentieel van rassen wisselend kan zijn in functie van het perceel en het jaar; soms zijn zowel de perceelsverschillen als de jaarverschillen zelfs zeer groot. In de hiernavolgende tabellen is de korrelopbrengst per ras weergegeven in relatieve cijfers (procenten) ten aanzien van het gemiddeld resultaat van de getuigerassen. De gemiddelde opbrengst van een ras over de proefplaatsen is uiteraard betrouwbaarder naarmate het op een groter aantal proefplaatsen slaat en de korrelopbrengst over de proefplaatsen regelmatiger is. LCG - Graanbericht nummer 2013.G.31 14 september 2013 4
1.1 Korrelopbrengst wintertarwe LEEM- en ZANDLEEMGEBIED Korrelopbrengst wintertarwe LEEM- en ZANDLEEMGEBIED 2013. Rangschikking van de rassen naar dalende gemiddelde productiviteit (*) Ras West-Vlaanderen Oost-Vlaanderen Vlaams Brabant Limburg Gemiddelde Zwevegem Merelbeke Zwalm Linter Tongeren (Sint-Denijs) (Bottelare) (Munkzwalm) (Melkwezer) zandleem lichte zandleem leem leem leem Iets JB Asano (BPS/A) - 105,1 ab 105,1 ab,7 abc 98,0 de 102,2 boven Tobak (voedert) 103,5 ab 99,7 bcdefghi - - 102,9 abc 102,0 het Henrik (voedert) 101,8 abc 105,1 abc,0 cde 101,7 ab,8 abcd 101,9 gemiddelde Sahara (voedert) 105,5 a 102,2 abcdef 101,5 abcd,9 abc 98,4 de 101,7 in 2013 Expert (BP),8 abcd 99,3 defghi 101,4 bcd 102,8 a 103,1 ab 101,5 (voedert/biscuit) 99,5 bcd 101,8 bcdef 105,1 ab 101,4 abc 98,1 de 101,2 Elixer (voedert) 99,9 bcd 104,2 abcd 102,0 abcd,2 abc 98,9 de 101,0 Cellule (BPS) 101,1 abc 103,7 abcde - - 97,7 de,8 Intro (BPS),5 bcd 103,6 abcde 102,3 abc,3 abc 97,0 e,7 Avatar (voedert) 101,7 abc 98,9 defghij 96,9 ef 101,6 ab 102,9 abc,4 Vasco (voedert) 99,7 bcd 99,3 defghi 105,3 a 101,1 abc 96,6 ef,4 KWS Ozon (bakt A) 97,5 cde 101,1 bcdefg 101,8 abcd 98,9 bcd,7 abcd,0 Tabasco (voedert),6 bcd 99,5 defghi 98,1 de 98,0 cd 103,5 a,0 Iets Bergamo (B1/BPS),5 bcd 102,4 abcdef 98,1 de 99,0 bcd 99,5 cde 99,9 onder KWS Meilo (voedert) 102,0 abc 98,5 efghij - - 96,4 ef 98,9 het Linus (B1/BPS) 99,5 bcd 95,2 hijkl 97,5 ef 101,2 abc 99,8 bcde 98,6 gemiddelde Rubisko (BP) 98,1 cde 98,5 efghij - - 98,3 de 98,3 in 2013 Espart (B1) - 102,3 abcdef 94,4 f 98,0 cd - 98,2 SY Bascule (BP) - 99,6 cdefghi,2 cde 96,3 d 93,6 f 97,4 Spirit (voedert) 96,0 def 97,1 fghijk - - 97,6 de 96,9 Salomo (voedert) 93,4 ef -,5 cde 93,1 e 99,8 bcde 96,7 Edgar (bakt A) 96,0 def 92,5 klm - - 96,5 ef 95,0 Laagste Colonia (bakt B) 97,5 cde 93,9 jklm - - 88,1 g 93,2 opbrengst in 2013 Rassen Azzerti (voedert) 97,4 cde - - - - - op een Carenius (bakt B2/BPC) 101,0 abcd - - - - - beperkt Folklor (BPS) - 96,0 ghijk - - - - aantal Forum (A) - 99,7 bcdefghi - - - - proef- Horatio (C) - 97,1 fghijk - - - - plaatsen Jarbas (voedert),0 bcd 101,0 bcdefg - - - - beproefd JB Diego (tout venant) - 104,1 abcde - - - - in 2013 Joker (A) - 101,4 bcdefg - - - - Lear (voedert) 92,2 f 101,1 bcdefg - - - - Matrix (tout venant),0 bcd,3 bcdefgh - - - - Meister (A) - 90,6 lm - - - - Memory (voedert) 97,5 cde - - -,7 abcd - Mentor (B1/BPS) - 107,2 a - - - - Relay (C1/tout venant) - 93,7 jklm - - 102,9 abc - Sokal (BPS) - 89,8 m - - - - Sophytra (tout venant) - 94,7 ijklm - - - - Getuigen (= 13.155 kg/ha) (= 10.461 kg/ha) (= 12.455 kg/ha) (= 12.738 kg/ha) (= 12.190 kg/ha) K.W.V. P0,05 4,20% 4,45% 3,30% 2,97% 3,02% V.C. (%) 2,97 3,18 1,98 1,78 1,97 F-ber. 3,89** 7,00** 7,31** 5,59** 12,28** (*) Korrelopbrengst = relatieve waarden ten aanzien van het gemiddelde van de getuigen Avatar, Bergamo, Intro, KWS Ozon, Linus, Tabasco en Vasco Ziektebestrijding uitgevoerd op basis van de ziektedruk: op alle locaties werden twee fungicidebehandelingen uitgevoerd respectievelijk in het stadium 2 e knoop/voorlaatste blad en aarstadium. (= 12.200 kg/ha) LCG - Graanbericht 2013.G.31 14 september 2013 5
Korrelopbrengst wintertarwe LEEM- EN ZANDLEEMGEBIED MEERDERE PROEFJAREN. Rangschikking van de rassen naar dalende productiviteit in 2013 (*) Ras 2013 2012 2011 2010 2009 2008 Toelichting (5 proeven) (5 proeven) (3 proeven) (4 proeven) (5 proeven) (7 proeven) Iets boven JB Asano (BPS/A) 102,2 - - - - - Goed resultaat in 2013, doch slechts 1 jaar proefresultaten. het Tobak (voedert) 102,0 101,2 - - - - gemiddelde Henrik (voedert) 101,9 105,1 - - - - in 2013 Sahara (voedert) 101,7 106,8 102,1 102,3 101,3 104,0 Expert (BP) 101,5 102,4,9 103,1 - - (voedert/biscuit) 101,2 102,7 98,4 103,8 99,8 - Elixer (voedert) 101,0 103,3 - - - - Goed resultaat over de laatste 2 jaar beschouwd; Tobak behaalt gemiddeld 101,6% over de laatste 2 jaar. Goed resultaat over de laatste 2 jaar beschouwd; Henrik behaalt gemiddeld 103,5% over de laatste 2 jaar. Goed resultaat over de laatste 6 jaar beschouwd; Sahara behaalt gemiddeld 103,0% over de laatste 6 jaar. Goed resultaat over de laatste 4 jaar beschouwd; Expert behaalt gemiddeld 102,0% over de laatste 4 jaar. Gemiddeld tot goed resultaat over de laatste 5 jaar beschouwd; behaalt gemiddeld 101,2% over de laatste 5 jaar. Goed resultaat over de laatste 2 jaar beschouwd; Elixer behaalt gemiddeld 102,2% over de laatste 2 jaar. Cellule (BPS),8 - - - - - Gemiddeld resultaat in 2013, doch slechts 1 jaar proefresultaten. Intro (BPS),7,9 101,0 - - - Avatar (voedert),4 102,6 - - - - Gemiddeld resultaat over de laatste 3 jaar beschouwd; Intro behaalt gemiddeld,9% over de laatste 3 jaar. Gemiddeld tot goed resultaat over de laatste 2 jaar beschouwd; Avatar behaalt gemiddeld 101,5% over de laatste 2 jaar. Vasco (voedert),4 - - - - - Gemiddeld resultaat in 2013, doch slechts 1 jaar proefresultaten. KWS Ozon (bakt A),0 105,2,5 - - - Tabasco (voedert),0 98,8 102,1 99,8 105,9 - Gemiddeld tot goed resultaat over de laatste 3 jaar beschouwd; KWS Ozon behaalt gemiddeld 101,9% over de laatste 3 jaar. Gemiddeld resultaat over de laatste 4 jaar beschouwd; Tabasco behaalt gemiddeld,2% over de laatste 4 jaar. In 2009 scoorde Tabasco zeer goed (105,9%). Iets onder Bergamo (B1/BPS) 99,9 - - - - - Gemiddeld resultaat in 2013, doch slechts 1 jaar proefresultaten. het KWS Meilo (voedert) 98,9 - - - - - Nagenoeg gemiddeld resultaat in 2013, doch slechts 1 jaar proefresultaten. gemiddelde Linus (B1/BPS) 98,6 104,2 - - - - Iets onder het gemiddelde in 2013 en goed resultaat in 2012. in 2013 Rubisko (BP) 98,3 - - - - - Iets onder het gemiddelde in 2013, doch slechts 1 jaar proefresultaten. Espart (B1) 98,2 - - - - - Iets onder het gemiddelde in 2013, doch slechts 1 jaar proefresultaten. SY Bascule (BP) 97,4 - - - - - Iets onder het gemiddelde in 2013, doch slechts 1 jaar proefresultaten. Spirit (voedert) 96,9 102,6 - - - - Iets onder het gemiddelde in 2013 en goed resultaat in 2012. Salomo (voedert) 96,7 91,7 - - - - Iets onder het gemiddelde in 2013 en minder goed resultaat in 2012. Edgar (bakt A) 95,0 99,6 - - - - Iets onder het gemiddelde over de laatste 2 jaar beschouwd; Edgar behaalt gemiddeld 97,3% over de laatste 2 jaar. Laagste Colonia (bakt B) 93,2 - - - - - Minder goed resultaat in 2013, doch slechts 1 jaar proefresultaten. opbrengst in 2013 Getuigen (= 12.200 kg/ha) (= 10.548 kg/ha) (= 11.164 kg/ha) (= 11.191 kg/ha) (= 11.701 kg/ha) (= 10.811 kg/ha) (*) Korrelopbrengst = relatieve waarden ten aanzien van het gemiddelde van de getuigen: - in 2013: Avatar, Bergamo, Intro, KWS Ozon, Linus, Tabasco en Vasco - in 2012: Avatar, Expert, Henrik,, Horatio, Intro, Ketchum, KWS Ozon, KWS Radius, Linus, Relay, Rockystart, Sahara, Scor, Tabasco en Tobak - in 2011; Azzerti, Carenius, Celebration, Expert,, KWS Ozon, Razzano, Sahara, Tabasco en Viscount - in 2010: Carenius, Contender,, Julius, Mulan, Premio, Sahara, Tabasco en Tuareg - in 2009: Carenius, Celebration,, Impression, Istabraq, Julius, Sahara, Tabasco, Tuareg en Waldorf - in 2008: Contender, Lexus, Limes, Oakley, Patrel, Sahara, Toisondor en Waldorf Ziektebestrijding uitgevoerd op basis van de ziektedruk: - in 2013, 2012 en 2008: op alle proefplaatsen werden twee fungicidebehandelingen uitgevoerd - in 2011: op twee van de drie proefplaatsen werden twee fungicidebehandelingen uitgevoerd, en op één proefplaats één fungicidebehandeling - in 2010: op drie van de vier proefplaatsen werden twee fungicidebehandelingen uitgevoerd, en op één proefplaats één fungicidebehandeling - in 2009: op vier van de vijf proefplaatsen werden twee fungicidebehandelingen uitgevoerd, en op één proefplaats één fungicidebehandeling LCG - Graanbericht nummer 2013.G.31 14 september 2013 6
1.2 Korrelopbrengst wintertarwe WASE POLDER Rangschikking van de rassen naar dalende productiviteit in 2013 (*). Ras 2013 Beveren (Doel) 2012 Beveren (Doel) 2010 Beveren (Verrebroek) Hoogste Henrik (voedert) 107,1 a 109,4 - - opbrengst in 2013 2009 Beveren (Verrebroek) Iets boven het Sahara (voedert) 104,8 ab 106,8 101,6 106,4 Toelichting Zeer goed resultaat over de laatste 2 jaar beschouwd; Henrik behaalt gemiddeld 108,3% over de laatste 2 jaar. Goed tot zeer goed resultaat over de laatste 4 jaar beschouwd; Sahara behaalt gemiddeld 104,9% over de laatste 4 jaar. gemiddelde in Expert (BP) 104,0 abc 102,1 101,3 - Goed resultaat over de laatste 3 jaar beschouwd; Expert behaalt gemiddeld 102,5% over de laatste 3 jaar. 2013 Forum (bakt A) 103,3 abcd - - - Goed resultaat in 2013, doch slechts 1 jaar proefresultaten. JB Asano (BPS/A) 102,1 bcde 107,1 - - Goed tot zeer goed resultaat over de laatste 2 jaar beschouwd; JB Asano behaalt gemiddeld 104,6% over de laatste 2 jaar. Tobak (voedert) 101,8 bcdef 98,0 - - Goed resultaat in 2013 en iets onder het gemiddelde in 2012. Avatar (voedert) 101,4 bcdef 103,6 - - Goed resultaat over de laatste 2 jaar beschouwd; Avatar behaalt gemiddeld 102,5% over de laatste 2 jaar. (voedert/biscuit) 101,3 bcdef 102,6 101,8 104,5 Goed resultaat over de laatste 4 jaar beschouwd; behaalt gemiddeld 102,6% over de laatste 4 jaar. Linus (bakt B1/BPS) 101,0 bcdefg,7 - - Gemiddeld resultaat over de laatste 2 jaar beschouwd; Linus behaalt gemiddeld,9% over de laatste 2 jaar. KWS Meilo (voedert),8 bcdefg - - - Gemiddeld resultaat in 2013, doch slechts 1 jaar proefresultaten. KWS Ozon (bakt A),7 bcdefg 101,8 - - Gemiddeld tot goed resultaat over de laatste 2 jaar beschouwd; KWS Ozon behaalt gemiddeld 101,3% over de laatste 2 jaar. Rubisko (BP),5 bcdefg - - - Gemiddeld resultaat in 2013, doch slechts 1 jaar proefresultaten. Iets onder het Vasco (voedert) 99,9 cdefg - - - Gemiddeld resultaat in 2013, doch slechts 1 jaar proefresultaten. gemiddelde in Spirit (voedert) 99,7 cdefg - - - Gemiddeld resultaat in 2013, doch slechts 1 jaar proefresultaten. 2013 Intro (bakt BPS) 99,6 cdefgh 99,6 - - Gemiddeld resultaat over de laatste 2 jaar beschouwd; Intro behaalt gemiddeld 99,6% over de laatste 2 jaar. Elixer (voedert) 99,4 cdefgh 106,4 - - Gemiddeld resultaat in 2013 en zeer goed resultaat in 2012. Cellule (BPS) 99,2 defgh - - - Gemiddeld resultaat in 2013, doch slechts 1 jaar proefresultaten. Tabasco (voedert) 99,1 defgh 102,1 104,1 102,6 Gemiddeld resultaat in 2013. Tabasco scoorde goed in 2012, 2010 en 2009 (gemiddeld 102,9%). Bergamo (B1/BPS) 98,2 efgh - - - Iets onder het gemiddelde in 2013, doch slechts 1 jaar proefresultaten. Matrix (tout venant) 97,3 fghi 104,8 - - Iets onder het gemiddelde in 2013 en goed resultaat in 2012. Espart (B1) 96,7 ghi - - - Iets onder het gemiddelde in 2013, doch slechts 1 jaar proefresultaten. Edgar (bakt A) 95,2 hij 96,0 - - Iets onder het gemiddelde over de laatste 2 jaar beschouwd; Edgar behaalt gemiddeld 95,6% over de laatste 2 jaar. Laagste Folklor (BPS) 93,2 ij - - - Minder goed resultaat in 2013, doch slechts 1 jaar proefresultaten. opbrengst in SY Bascule (BP) 92,6 j - - - Minder goed resultaat in 2013, doch slechts 1 jaar proefresultaten. 2013 Getuigen (= 10.684 kg/ha) (= 12.573 kg/ha) (=10.319 kg/ha) (=13.202 kg/ha) K.W.V. P0,05 3,78% V.C. (%) F-ber. 2,67 6,31** (*) Korrelopbrengst = relatieve waarden ten aanzien van het gemiddelde van de getuigen: - in 2013: Avatar, Bergamo, Intro, KWS Ozon, Linus, Tabasco en Vasco - in 2012: Avatar, Expert, Henrik,, Horatio, Intro, Ketchum, KWS Ozon, KWS Radius, Linus, Relay, Rockystart, Sahara, Scor, Tabasco en Tobak - in 2010: Carenius, Contender,, Julius, Mulan, Premio, Sahara, Tabasco en Tuareg - in 2009: Carenius, Celebration,, Impression, Istabraq, Julius, Sahara, Tabasco, Tuareg en Waldorf Ziektebestrijding uitgevoerd op basis van de ziektedruk: - in 2013, 2012 en 2009: twee fungicidebehandelingen - in 2010: één fungicidebehandeling LCG - Graanbericht nummer 2013.G.31 14 september 2013 7
1.3 Korrelopbrengst wintertarwe VLAAMS GEWEST 2013 (Leem- en zandleemgebied + Wase polder) Rangschikking van de rassen naar dalende productiviteit (*) Leem- en zandleemgebied Wase polder ALGEMEEN GEMIDDELDE VLAAMS GEWEST (5 proefplaatsen) (1 proefplaats) (6 proefplaatsen) Hoogste Henrik 107,1 opbrengst in 2013 Iets boven JB Asano 102,2 Sahara 104,8 Henrik (voedert) 102,8 gemiddelde Tobak 102,0 Expert 104,0 Sahara (voedert) 102,2 in 2013 Henrik 101,9 Forum 103,3 JB Asano (BPS/A) 102,2 Sahara 101,7 JB Asano 102,1 Tobak (voedert) 102,0 Expert 101,5 Tobak 101,8 Expert (BP) 101,9 101,2 Avatar 101,4 (voedert/biscuit) 101,2 Elixer 101,0 101,3 Elixer (voedert),8 Cellule,8 Linus 101,0 Avatar (voedert),6 Intro,7 KWS Meilo,8 Intro (bakt BPS),6 Avatar,4 KWS Ozon,7 Cellule (BPS),4 Vasco,4 Rubisko,5 Vasco (voedert),3 KWS Ozon,0 KWS Ozon (bakt A),1 Tabasco,0 Iets onder Bergamo 99,9 Vasco 99,9 Tabasco (voedert) 99,8 gemiddelde KWS Meilo 98,9 Spirit 99,7 Bergamo (B1/BPS) 99,6 in 2013 Linus 98,6 Intro 99,6 KWS Meilo (voedert) 99,4 Rubisko 98,3 Elixer 99,4 Linus (bakt B1/BPS) 99,0 Espart 98,2 Cellule 99,2 Rubisko (BP) 98,9 SY Bascule 97,4 Tabasco 99,1 Espart (B1) 97,9 Spirit 96,9 Bergamo 98,2 Spirit (voedert) 97,6 Salomo 96,7 Matrix 97,3 SY Bascule (BP) 96,5 Edgar 95,0 Espart 96,7 Edgar (bakt A) 95,1 Edgar 95,2 Laagste Colonia 93,2 93,2 92,6 Folklor 107,1 93,2 93,1 opbrengst SY Bascule 92,6 in 2013 Getuigen (=12.200 kg/ha) Getuigen (=10.684 kg/ha) Getuigen (=11.947 kg/ha) (*) Korrelopbrengst = relatieve waarden ten aanzien van het gemiddelde van de getuigen Avatar, Bergamo, Intro, KWS Ozon, Linus, Tabasco en Vasco Proefplaatsen: - leem- en zandleemgebied: Zwevegem (Sint-Denijs), Merelbeke (Bottelare), Zwalm (Munkzwalm), Linter (Melkwezer) en Tongeren - Wase polder: Beveren (Doel) Ziektebestrijding uitgevoerd op basis van de ziektedruk: op alle proefplaatsen werden twee fungicidebehandelingen uitgevoerd. LCG - Graanbericht nummer 2013.G.31 14 september 2013 8
KWS Ozon Spirit Henrik Edgar Sahara Elixer Intro Expert Linus Avatar Tobak Salomo Tabasco Gemiddelde hectolitergewicht (kg) 73,1 72,9 72,4 74,3 73,8 76,4 75,9 75,3 75,2 75,2 75,2 75,1 75,1 74,8 77,8 Cellule KWS Ozon JB Asano Spirit Vasco Henrik Intro Sahara SY Bascule Edgar Bergamo Expert Elixer KWS Meilo Rubisko Linus Espart Tobak Avatar Salomo Tabasco Gemiddelde hectolitergewicht (kg) 75,1 78,4 78,3 78,2 78,1 78,1 78,0 77,9 77,7 77,6 77,6 77,5 77,3 77,0 76,9 76,9 76,8 76,5 78,0 81,2 80,9 80,2 79,6 2 Hectolitergewicht a. Hectolitergewicht, resultaten 2013 Het hectolitergewicht van de wintertarwe bedroeg gemiddeld over alle rassen en proefplaatsen 78,0 kg in 2013. 85 84 83 82 81 80 79 78 77 76 75 74 73 72 71 70 Grafiek 1: Landbouwcentrum Granen Vlaanderen. Rassenproeven wintertarwe 2013. Hectolitergewicht (kg) bij 15% vocht, rangschikking naar dalende waarde. Hoogste hectolitergewicht: respectievelijk Cellule, KWS Ozon, JB Asano, gevolgd door Spirit Laagste hectolitergewicht: Tabasco, en verder ook Salomo, Avatar, Tobak en Espart b. Hectolitergewicht, gemiddelde resultaten 2012 en 2013 80 79 78 77 76 75 74 73 72 71 70 69 68 67 66 65 Grafiek 2: Landbouwcentrum Granen Vlaanderen. Rassenproeven wintertarwe gemiddelde resultaten 2012 en 2013. Hectolitergewicht (kg) bij 15% vocht, rangschikking naar dalende waarde. Hoogste hectolitergewicht: KWS Ozon, gevolgd door Spirit en Henrik Laagste hectolitergewicht: Tabasco, Salomo, Tobak en verder ook Avatar LCG - Graanbericht nummer 2013.G.31 14 september 2013 9
Sahara Tabasco Bergamo Avatar Henrik Vasco KWS Ozon Intro Elixer Linus Expert Gemiddelde vochtgehalte (%) 15,8 15,5 15,4 15,3 15,2 15,1 15,0 15,0 14,9 14,9 14,8 14,7 15,1 3 Vochtgehalte Het vochtgehalte van de wintertarwe bij de oogst bedroeg gemiddeld over alle rassen en proefplaatsen 15,1% in 2013. 18 17 16 15 14 13 12 Grafiek 3: Landbouwcentrum Granen Vlaanderen. Rassenproeven wintertarwe 2013. Vochtgehalte (%) bij de oogst, rangschikking naar dalende waarde. Hoogste vochtgehalte bij de oogst: Sahara, gevolgd door respectievelijk Tabasco en Bergamo Laagste vochtgehalte bij de oogst: en Expert LCG - Graanbericht nummer 2013.G.31 14 september 2013 10
4 Blad- en aarziekten Tabel 3: Landbouwcentrum Granen Vlaanderen. Rassenproeven wintertarwe 2013. Weerstand tegen blad- en aarziekten (*). Ras Meeldauw Bladvlekkenziekte Gele roest (**) Bruine roest Aarfusarium Avatar 6,5 6,7 7,9 6,8 7,4 Bergamo 6,3 6,7 8,0 7,1 7,3 Elixer 7,2 7,1 6,8 7,7 7,8 Espart 7,6 - - - 7,1 Expert 7,0 6,4 4,8 4,8 6,7 Henrik 8,3 6,8 6,6 5,9 8,3 8,6 7,5 5,7 6,4 6,5 Intro 8,4 7,1 8,0 6,6 7,6 JB Asano 8,1-3,9-7,8 KWS Ozon 8,2 6,8 8,4 7,3 7,3 Linus 8,0 6,8 8,3 7,3 7,9 Sahara 8,1 7,3 8,0 8,4 8,4 Salomo 7,5 7,4 7,1 8,1 7,7 SY Bascule 8,2 6,8-7,6 7,4 Tabasco 8,7 8,0 8,9 8,6 7,0 Vasco 7,7 7,0 8,6 8,4 7,6 Gemiddelde 7,8 7,0 7,2 7,2 7,5 (*) Weerstand tegen blad- en aarziekten op onbehandeld gewas: - schaal 1-9; hoger cijfer betekent betere weerstand - - = onvoldoende gegevens beschikbaar (**) Gele roest komt voornamelijk voor in de kustpolder. Ook in andere regio s kan er, in functie van o.a. de klimaatsomstandigheden en het jaar, behoorlijk veel gele roest voorkomen; hier dient men vooral waakzaam te zijn met de zeer gevoelige rassen. Meeldauw - meest gevoelig: Avatar en Bergamo, gevolgd door Expert en Elixer Bladvlekkenziekte Alle rassen vertonen een behoorlijke gevoeligheid. - minst gevoelig: Tabasco, gevolgd door, Salomo en Sahara - meest gevoelig: Expert Gele roest - meest gevoelig: JB Asano, Expert en Ook bij de rassen Elixer, Henrik en Salomo dient men waakzaam te zijn voor gele roest Bruine roest - meest gevoelig: vooral Expert en Henrik, gevolgd door, Intro en Avatar. In 2012 bleken ook Elixer en Salomo tot de gevoeligste rassen voor bruine roest te behoren. Aarfusarium - meest gevoelig: Expert en LCG - Graanbericht nummer 2013.G.31 14 september 2013 11
Edgar Elixer Henrik Tobak Salomo Sahara Intro Linus Spirit Expert Avatar Tabasco KWS Ozon Gemiddelde strolengte (cm) 79,4 79,2 79,0 78,6 77,7 82,6 82,5 82,0 81,8 81,6 82,3 85,8 84,5 89,5 88,1 Edgar Elixer JB Asano Henrik Vasco Tobak KWS Meilo Salomo Linus Bergamo Sahara Intro Spirit Avatar Expert KWS Ozon Tabasco Cellule SY Bascule Rubisko Gemiddelde strolengte (cm) 72,5 72,5 70,8 81,7 81,4 80,3 79,6 79,5 78,8 78,5 77,6 77,2 76,7 76,4 76,2 75,6 75,1 78,5 85,6 85,2 84,3 84,1 5 Strolengte Strolengte: na toepassen van groeiregulatoren a. Strolengte, resultaten 2013 95 90 85 80 75 70 65 60 Grafiek 4: Landbouwcentrum Granen Vlaanderen. Rassenproeven wintertarwe 2013. Strolengte (cm), rangschikking naar afnemende strolengte. Langste strolengte: Edgar, Elixer, JB Asano en Henrik Kortste strolengte: Rubisko, SY Bascule en Cellule b. Strolengte, gemiddelde resultaten 2012 en 2013 95 90 85 80 75 70 65 60 Grafiek 5: Landbouwcentrum Granen Vlaanderen. Rassenproeven wintertarwe gemiddelde resultaten 2012 en 2013. Strolengte (cm), rangschikking naar afnemende strolengte. Langste strolengte: respectievelijk Edgar, Elixer, Henrik en Tobak Kortste strolengte: KWS Ozon en LCG - Graanbericht nummer 2013.G.31 14 september 2013 12
Linus Avatar Expert Henrik Intro Vasco KWS Ozon Bergamo Sahara Tabasco Elixer Salomo Gemiddelde legering; schaal 1-9, 9 = vrij van legeren 3,8 3,6 6,2 7,0 7,4 8,9 8,8 8,5 8,4 8,4 8,3 8,1 8,0 7,9 6 Legering Weerstand tegen legeren: na toepassen van groeiregulatoren 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Grafiek 6: Landbouwcentrum Granen Vlaanderen. Rassenproeven wintertarwe 2013. Weerstand tegen legeren, rangschikking naar afnemende weerstand. Gevoeligst voor legeren: vooral Salomo en Elixer, gevolgd door. Ook het ras Tabasco blijkt tot de gevoeliger rassen voor legeren te behoren. LCG - Graanbericht nummer 2013.G.31 14 september 2013 13
7 Samenvattend overzicht Landbouwcentrum Granen Vlaanderen. Rassenproeven wintertarwe 2013. Samenvattend overzicht proefresultaten. Ras Korrelopbrengst (1) Hectolitergewicht (kg) Strolengte (cm) Legering Meel- Blad- Gele Bruine Aar- Leem- en zandleemgebied Wase polder 2013 2012 en 2013 2013 2012 en 2013 2013 (1-9; 9 = niet gevoelig) dauw 2013 vlekkenziekte 2013 (5 proeven) (1 proef) (1-9; 9 = gezond) (= 12.200 kg/ha) (= 10.684 kg/ha) 78,0 kg) 74,8 kg) 78,5 cm) AVATAR (voedert),4 101,4 76,8 73,8 76,7 79,2 8,8 6,5 6,7 7,9 6,8 7,4 BERGAMO (bakt B1/BPS) 99,9 98,2 77,9-78,8-8,0 6,3 6,7 8,0 7,1 7,3 CELLULE (BPS),8 99,2 81,2-72,5 - - - - - - - COLONIA (bakt A) 93,2 - - - - - - - - - - - EDGAR (bakt A) 95,0 95,2 78,0 75,3 85,6 89,5 - - - - - - ELIXER (voedert) 101,0 99,4 77,6 75,2 85,2 88,1 3,8 7,2 7,1 6,8 7,7 7,8 ESPART (B1) 98,2 96,7 76,9 - - - - 7,6 - - - 7,1 EXPERT (BP) 101,5 104,0 77,7 75,1 76,4 79,4 8,5 7,0 6,4 4,8 4,8 6,7 FOKLOR (BPS) - 93,2 - - - - - - - - - - FORUM (bakt A) - 103,3 - - - - - - - - - - HENRIK (voedert) 101,9 107,1 78,3 75,9 84,1 85,8 8,4 8,3 6,8 6,6 5,9 8,3 HOMEROS (voedert/biscuit) 101,2 101,3 77,5 75,2 76,2 78,6 6,2 8,6 7,5 5,7 6,4 6,5 INTRO (bakt BPS),7 99,6 78,2 75,1 77,6 82,0 8,4 8,4 7,1 8,0 6,6 7,6 JB ASANO (BPS/A) 102,2 102,1 80,2-84,3 - - 8,1-3,9-7,8 KWS MEILO (voedert) 98,9,8 77,6-80,3 - - - - - - - KWS OZON (bakt A),0,7 80,9 77,8 75,6 77,7 8,1 8,2 6,8 8,4 7,3 7,3 LINUS (bakt B1/BPS) 98,6 101,0 77,0 74,3 79,5 81,8 8,9 8,0 6,8 8,3 7,3 7,9 MATRIX (tout venant) - 97,3 - - - - - - - - - - RUBISKO (BP) 98,3,5 77,3-70,8 - - - - - - - SAHARA (voedert) 101,7 104,8 78,1 75,2 78,5 82,5 7,9 8,1 7,3 8,0 8,4 8,4 SALOMO (voedert) 96,7-76,5 72,9 79,6 82,6 3,6 7,5 7,4 7,1 8,1 7,7 SPIRIT (voedert) 96,9 99,7 79,6 76,4 77,2 81,6 - - - - - - SY BASCULE (BP) 97,4 92,6 78,1-72,5 - - 8,2 6,8-7,6 7,4 TABASCO (voedert),0 99,1 75,1 72,4 75,1 79,0 7,0 8,7 8,0 8,9 8,6 7,0 TOBAK (voedert) 102,0 101,8 76,9 73,1 81,4 84,5 - - - - - - VASCO (voedert),4 99,9 78,4-81,7-8,3 7,7 7,0 8,6 8,4 7,6 82,3 cm) (1) Korrelopbrengst = relatieve waarden ten aanzien van het gemiddelde van de getuigen Avatar, Bergamo, Intro, KWS Ozon, Linus, Tabasco en Vasco Ziektebestrijding uitgevoerd op basis van de ziektedruk (2 fungicidebehandelingen). 7,4) 7,8) 7,0) roest 2013 7,2) roest 2013 7,2) fusarium 2013 7,5) LCG - Graanbericht nummer 2013.G.31 14 september 2013 14