Intake en Diagnostiek 6-13 jaar

Modulebeschrijving Intake en Diagnostiek 6-13 jaar 24-uurs jongere jeugd Behandel en expertise Centrum 13-18+

INDE Samenvatting 3 A. Modulebeschrijving: probleem, doelgroep, doel, aanpak, materialen en uitvoering 4 1. Risico- of probleemomschrijving 4 2. Doel van de module 4 3. Doelgroep van de module 4 4. Aanpak van de module 5 5. Materialen en links 6 B. Onderbouwing van de module 7 6. Verantwoording: doelgroep, doelen en aanpak 7 7. Samenvatting onderbouwing 7 8. Randvoorwaarden voor uitvoering en kwaliteitsbewaking 8 9. Onderzoek naar de uitvoering van de module 8 C. Effectiviteit 9 10. Nederlandse effectstudies 9 11. Buitenlandse effectstudies 9 D. Overige informatie 10 12. Toelichting op de naam van de module 10 13. Uitvoering (uitvoerende en/of ondersteunende organisaties en partners) 10 14. Overeenkomsten met andere modules 10 Bijlage CAP-J classificatieoverzicht (assen en rubrieken) Module Intake en Diagnostiek 6-13 jaar BEC 13-18+ Pagina 2/14

SAMENVATTING Doel De module Intake en Diagnostiek 6-13 jaar heeft als doel een duidelijk beeld van het kind (en zijn systeem) te geven: doordat het kind opgenomen is in een 24-uursvoorziening kunnen gedragingen van het kind over een langere periode intensief worden gevolgd en geobserveerd; voor zover nodig is een DSM-IV classificatie gesteld of vindt verwijzing plaats om dit alsnog te realiseren. Doelgroep Kinderen van 6 tot 13 jaar en opvoeders, waarbij vragen omtrent de gepaste indicatie/ gepaste behandeling begeleiding zijn, in brede zin. De observatievraag dient wel helder en voldoende afgebakend te zijn zodat tot een afdoende antwoord kan worden gekomen. Aanpak Gedurende twaalf weken wordt het kind geobserveerd in een 24-uurs voorziening van Jeugdhulp Friesland. Naarmate de observatieperiode vordert, bestaat de mogelijkheid dat het kind meer thuis is. In overleg met de ouders kunnen observatieopdrachten meegegeven worden. Er wordt ingezet op gedragsobservatie in de dagelijkse routine, individuele gesprekken en/of spel met het kind, gesprekken met de opvoeders, aan de observatie- en onderzoeksvragen gerelateerd psychodiagnostisch onderzoek en observatietherapie, multidisciplinaire diagnostiek. Materiaal Er is geen materiaal voorhanden. Onderzoek Er zijn geen studies voorhanden. Module Intake en Diagnostiek 6-13 jaar BEC 13-18+ Pagina 3/14

A. MODULEBESCHRIJVING: PROBLEEM, DOELGROEP, DOEL, AANPAK, MATERIALEN EN UITVOERING 1. Risico- of probleemomschrijving Bij het kind tot en met 12 jaar is soms aanvullende diagnostiek noodzakelijk als Regiecentrum Bescherming en Veiligheid niet voldoende informatie heeft om tot een passende verwijzing voor vervolghulp te komen. Er zijn vragen omtrent de ontwikkeling van het kind in relatie tot de meest passende vervolghulp. Handelingsgerichte diagnostiek van het kind richt zich op het in kaart brengen van de verschillende aspecten van de kinderlijke ontwikkeling, waarbij rekening wordt gehouden met de ontwikkelingsfase waarin een kind verkeert (ontwikkelingspsychologisch denkkader), de interactiepatronen in het gezin en de geschiedenis van het gezin (systeemtheoretisch denkkader), de sterke en zwakke kanten van kind en gezin (competentiemodel) en de (psycho)pathologie van het kind. Diagnostiek bij kinderen kan zich niet beperken tot één domein, maar moet alle ontwikkelingsdimensies in acht nemen. De module Intake en Diagnostiek 6-13 jaar is een specialistische inzet die altijd in combinatie met de aanspraak verblijf geldt en leidt tot een indicatie. De onderzoeksbevindingen en adviezen geven Regiecentrum Bescherming en Veiligheid de mogelijkheid tot een verwijzing te komen. De vraagstelling van opvoeders en de casemanager is beantwoord. 2. Doel van de module De module Intake en Diagnostiek 6-13 jaar heeft als doel een duidelijk beeld van het kind (en zijn systeem) te geven: - doordat het kind opgenomen is in een 24-uursvoorziening kunnen gedragingen van het kind over een langere periode intensief worden gevolgd en geobserveerd; - voor zover nodig is een classificatie DSM-IV gesteld of vindt verwijzing plaats om dit alsnog te realiseren. 3. Doelgroep van de module 3.1 Voor wie is de module bedoeld? Kinderen van 6 tot en met 12 jaar en opvoeders, waarbij vragen omtrent de gepaste indicatie/ behandeling begeleiding zijn, in brede zin. De observatievraag dient wel helder en voldoende afgebakend te zijn, zodat tot een afdoende antwoord kan worden gekomen. 3.2 Indicatie en contra-indicatiecriteria Jeugdhulp Friesland biedt specialistische jeugdzorg op het gebied van opgroei- en opvoedingsproblemen, in de leeftijdscategorie 0 t/m 18 (met een uitloop tot 23) jaar. Kinderen, jongeren en hun ouders/opvoeders kunnen een beroep doen op Jeugdhulp Friesland. Dit doen zij als de normale ontwikkeling van het kind wordt belemmerd. Mogelijk is er sprake van psychosociale problemen, psychiatrische problemen, gezinsgerelateerde problemen, psychische problemen, gedragsproblemen of een combinatie daarvan. Kinderen en jeugdigen met een psychiatrische, zintuiglijke, lichamelijke en/of verstandelijke beperking die redelijk sociaal redzaam zijn, worden ook behandeld en/of opgevangen, als dit past binnen de behandelprogramma s en mogelijkheden van Jeugdhulp Friesland. We nemen ook jeugdigen op met een civielrechtelijke maatregel. In specifieke situaties worden kinderen met een strafrechtelijke maatregel behandeld (Gedragsbeïnvloedende maatregel). De door Jeugdhulp Friesland gehanteerde indicatiecriteria en contra-indicaties zijn uitgebreid beschreven in De Betekenis in het hoofdstuk Doelgroepenbeleid op pagina 15. Deze folder is te downloaden op http://jeugdhulpfriesland.nl/over-ons/missie-en-visie. Module Intake en Diagnostiek 6-13 jaar BEC 13-18+ Pagina 4/14

3.3 Toepassing bij migranten De module is toepasbaar voor diverse migrantengroepen, waarbij in bepaalde gevallen extra aanpassingen nodig zijn om de opvoeders goed te kunnen begeleiden, zoals het werken met een tolk en het aanbieden van een anamneselijst in de moedertaal (indien beschikbaar). 4. Aanpak van de module 4.1 Structuur en opbouw Dagelijkse routine Binnen de dagelijkse routine wordt het kind geobserveerd in zijn omgang met andere kinderen, met de volwassenen/groepsleiding en met eventuele derden, hoe hij of zij omgaat met regels en afspraken, persoonlijke verzorging en taken. Er wordt in kaart gebracht welke vaardigheden het kind al dan niet heeft. Op deze wijze wordt inzage verkregen in de dagelijkse handelswijze van het kind. De observatie-vragen zijn hierbij leidend. Binnen de observatie kan individueel en flexibel ingespeeld worden op de vragen. Individuele gesprekken/mentoraat De individuele gesprekken richten zich op het in kaart brengen van de beleving en behoeften van het kind. Gesprekken met ouders en het kind Opvoeders worden bij voorkeur thuis bezocht door de ouderbegeleider voor gesprekken in het kader van de observatievragen. Hierin kan worden gevraagd naar de ontwikkelingsanamnese van het kind, de manier waarop de opvoeders het kind ervaren, de gezinssamenstelling, verwachtingen van de opvoeders, de opvoeding etcetera. Psychodiagnostisch onderzoek Gerelateerd aan de observatie- en onderzoeksvragen kunnen specifieke screenings-/observatie- en persoonlijkheidsvragenlijsten afgenomen worden. Hiermee wordt zicht verkregen op het functioneren van het kind (bijvoorbeeld met betrekking tot intelligentie, agressiehuishouding, weerbaarheid) en/of de manier waarop het kind zichzelf ervaart. Waar gewenst wordt een psychiatrisch consult aangevraagd. Observatietherapie Gerelateerd aan de observatie- en onderzoeksvragen kan een observatietherapie ingezet worden, in de vorm van spel- of creatieve therapie. De observatietherapie bestaat uit drie tot vijf sessies. De therapie is gericht op het in kaart brengen van de beleving en behoefte van het kind en kan als aanvulling dienen op het psychodiagnostisch onderzoek. Multidisciplinaire diagnostiek Screeningsonderzoek vanuit meerdere disciplines (psychologisch, sociaal, medisch). Taken van functionarissen Gedragswetenschapper - eindconclusie en advies; - (eind)rapportage; - (bovenstaande cliëntgebonden tijd neemt gemiddeld 6 uur per traject in). Pedagogisch medewerkers - rapportage; - teamanalyse kind; - verzorgen van de dagroutine. Mentor - rapportage; - mentorgesprekken. Ouderbegeleider - oudergesprekken; - rapportage. Module Intake en Diagnostiek 6-13 jaar BEC 13-18+ Pagina 5/14

4.2 Duur Maximaal 12 weken. 4.3 Frequentie Het kind verblijft 7 keer 24 uur in een voorziening van Jeugdhulp Friesland. Naarmate de observatieperiode vordert, bestaat de mogelijkheid dat het kind meer thuis is. In overleg met de ouders kunnen observatieopdrachten meegegeven worden. De frequentie is afhankelijk van de vraagstelling en de leeftijd. 4.4 Intensiteit Afhankelijk van de vraagstelling. 4.5 Setting De groep bevindt zich onder één dak met een behandelgroep in een woonwijk. Alle kinderen hebben een eigen slaapkamer. Daarnaast is een gezamenlijke woonkamer met keuken. Er is een therapieruimte voor spel- en creatieve therapie. In de accommodatie zijn kantoren voor medewerkers en een spreekkamer om verwijzers, ouders/verzorgers en andere bezoekers te ontvangen. Uitgangspunt is om de omgeving zo genormaliseerd te laten verlopen. 5. Materialen en links Niet beschikbaar. Module Intake en Diagnostiek 6-13 jaar BEC 13-18+ Pagina 6/14

B. ONDERBOUWING VAN DE MODULE 6. Verantwoording: doelgroep, doelen en aanpak Voor deze module geldt dat over het kind en diens gezin van herkomst met name rondom de heersende problematiek onvoldoende informatie bekend is bij verwijzer en/of het is onduidelijk welke vorm van vervolghulpverlening ingezet moet worden (voorgaande hulp heeft tot dan toe géén of onvoldoende resultaat opgeleverd). De situatie en/of de hulpvraag van het kind moet verhelderd worden. Er ligt een duidelijke observatievraag, die binnen het kader van verblijf binnen de behandelgroep, of in combinatie met observatievragen, beantwoord kan/moet worden. Observatievragen kunnen liggen op het gebied van sociaal emotionele ontwikkeling, persoonlijkheidsontwikkeling, gedragsproblematiek en systeem-/gezinsgerelateerde problematiek. In de observatie wordt primair de vraag beantwoord, welke indicatie toereikend is om passende zorg in te zetten. Op basis van de observaties, individuele en/of gezinsgesprekken die gevoerd worden met het kind en diens opvoeders én op basis van eventueel aanvullend psychodiagnostisch onderzoek, brengt de behandelverantwoordelijke het functioneren van het kind op de gevraagde gebieden in kaart en geeft deze een advies voor een passende (vervolg)behandeling/begeleiding. Het functioneren van het kind en het advies van de observatie wordt besproken met het kind, zijn of haar opvoeders en de verwijzer. Verantwoording De theoretische kaders aangaande de in te zetten diagnostische instrumenten zijn divers en waar gevraagd zo uitgebreid mogelijk. Er wordt gewerkt met specifieke diagnostische instrumenten, alsook met geaccrediteerde screeningslijsten, vragenformulieren, afname van interviews en eventuele (spel)observaties. Een belangrijke weging voor de in te zetten testinstrumenten is de beoordeling door de COTAN (commissie testaangelegenheden Nederland). De door Jeugdhulp Friesland ingezette onderzoek- en testinstrumenten zijn minimaal met voldoende beantwoord door de COTAN, of kennen een wetenschappelijke onderbouwing waarin de kwaliteit van het instrument is aangetoond. Een tweede belangrijk kwaliteitscriterium is de opname van het instrument in de databank instrumenten, richtlijnen en kwaliteitsstandaarden van het NJi. Er wordt multidisciplinair gewerkt. Er wordt informatie aangeleverd vanuit diverse disciplines, zoals pedagogisch medewerkers, ouderbegeleider, psychodiagnostisch medewerker, therapeut. Al deze informatie wordt gebundeld en verwerkt tot één rapport met een conclusie door de gedragswetenschapper. Pedagogisch medewerkers gebruiken de taakvaardigheidslijst als richtlijn voor hun observaties en rapportage. Er wordt scholing gegeven aan de pedagogisch medewerkers over CGW, agressie en observatietechnieken. Ook worden er klinische gegeven lessen over trauma, hechtingsstoornissen, ADHD, ODD, PDD-NOS. 7. Samenvatting onderbouwing Wordt in een volgende module-evaluatie aangeleverd. Module Intake en Diagnostiek 6-13 jaar BEC 13-18+ Pagina 7/14

8. Randvoorwaarden voor uitvoering en kwaliteitsbewaking 8.1 Eisen ten aanzien van opleiding Wordt in een volgende evaluatie aangeleverd. 8.2 Eisen ten aanzien van overdracht en implementatie Er is geen handleiding of protocol voor overdracht of implementatie. 8.3 Eisen ten aanzien van kwaliteitsbewaking De kwaliteit van de module wordt bewaakt aan de hand van de resultaten uit de prestatieindicatoren: doelrealisatie, cliënttevredenheid, reden beëindiging hulp en afname ernst problematiek. Jeugdhulp Friesland voldoet aan de kwaliteitsnormen HKZ, hetgeen betekent dat de cliënt centraal staat en er continu gewerkt wordt aan het verbeteren van de hulpverlening. In de hoofd/onderaannemer-overeenkomst zijn kwaliteitscriteria opgenomen. 8.4 Kosten van de module Betrokken professionals Gz-psycholoog/nvo-generalist Pedagogisch medewerker Pedagogisch medewerker A Methodiekcoach Verblijf: ja Verzorgingskosten: ja Pleeggeld: nee Licentie: nee Training / opleiding: ja, zie 8.1 (altijd ja) Specifiek materiaal: testmateriaal Overige kosten: ontspanningsactiviteiten, regeling zakgeld, reiskosten cliënten 9. Onderzoek naar de uitvoering van de module Er is geen onderzoek gedaan naar de uitvoering van de module. Module Intake en Diagnostiek 6-13 jaar BEC 13-18+ Pagina 8/14

C. EFFECTIVITEIT 10. Nederlandse effectstudies 10.1 Studies naar de effectiviteit van de module in Nederland Er is geen Nederlands onderzoek naar de effectiviteit van de module. 10.2 Samenvatting Nederlandse effectstudies Niet van toepassing. 11. Buitenlandse effectstudies Er zijn geen studies die de effectiviteit van buitenlandse versies van de module aantonen. Module Intake en Diagnostiek 6-13 jaar BEC 13-18+ Pagina 9/14

D. OVERIGE INFORMATIE 12. Toelichting op de naam van de module Over de naam van de module zijn geen bijzonderheden te vermelden. 13. Uitvoering (uitvoerende en/of ondersteunende organisaties en partners) Wordt in een volgende module-evaluatie aangeleverd. 14. Overeenkomsten met andere modules Naast deze module voor jongere jeugd is ook een module Intake en Diagnostiek 13-18 jaar voor oudere jeugd beschikbaar. Afhankelijk van de vraagstelling in de indicatie module Intake en Diagnostiek 6-13 jaar kan het diagnostiek-team van Jeugdhulp Friesland ingeschakeld worden om specifiek diagnostische vragen te beantwoorden door middel van het afnemen van psychologisch, persoonlijkheids-, neuro-psychologisch of systeemgericht onderzoek. Dit betreft echter geen standaard onderdeel van de observatievraag. Module Intake en Diagnostiek 6-13 jaar BEC 13-18+ Pagina 10/14

Aangehaalde literatuur Niet van toepassing. Module Intake en Diagnostiek 6-13 jaar BEC 13-18+ Pagina 11/14

Bijlage CAP- J CAP-J classificatieoverzicht (assen en rubrieken): Naam van de module: Onderdeel van het zorgprogramma: Legenda: (probleem waar de module aan werkt),! (probleem waar de module aan werkt, niet genoemd in de modulebeschrijving), C (contra indicaties of belemmerende factoren genoemd in de beschrijving), 0 (kenmerken van de doelgroep, genoemd in de moduleomschrijving maar de module is hier niet op gericht)? (niet duidelijk, discussiepunt) CAP-J Groep As A: Psychosociaal functioneren jeugdige A100 Emotionele problemen A101 Introvert gedrag A102 Angstproblemen A103 Stemmingsproblemen A200 Gedragsproblemen A201 Druk en impulsief gedrag A202 Opstandig gedrag en/of antisociaal gedrag A300 Problemen in de persoonlijkheid(sontwikkeling en identiteit(sontwikkeling) A301 Problemen met de competentiebeleving A302 Problemen in de gewetensvorming/morele ontwikkeling A303 Identiteitsproblemen A400 Gebruik van middelen/verslaving A900 Overige psychosociale problemen jeugdige A901 Problemen bij de verwerking van ingrijpende gebeurtenissen A902 Overmatige stress A903 Automutilatie A904 Andere problemen psychosociaal functioneren jeugdige Module Intake en Diagnostiek 6-13 jaar 24-uurs JJ Richt zich op CAP-J groep As B: Lichamelijke gezondheid, aan lichaam gebonden functioneren jeugdige B100 Lichamelijke ziekte, aandoening of handicap B101 Gehooraandoeningen B102 Oogaandoeningen B103 Spraakaandoening B104 Motorische handicap B105 (Chronische) lichamelijke ziekte B200 Gebrekkige zelfverzorging, zelfhygiëne, ongezonde levenswijze B201 Problemen met zelfverzorging en zelfhygiëne 0 B202 Ongezonde levenswijze 0 B203 Overgewicht 0 B300 Aan lichamelijke functies gerelateerde klachten B301 Lichamelijke klachten B302 Voedings-/eetproblemen 0 B303 Zindelijkheidsproblemen 0 B304 Slaapproblemen 0 B305 Groeiproblemen B306 Onverklaarbare lichamelijke klachten 0 Module Intake en Diagnostiek 6-13 jaar BEC 13-18+ Pagina 12/14

B900 Overige problemen lichamelijke gezondheid B901 Andere problemen lichamelijke gezondheid, aan lichaam gebonden functioneren jeugdige 0 CAP-J Groep As C: Vaardigheden en cognitieve ontwikkeling jeugdige C100 Problemen in de cognitieve ontwikkeling C101 Problemen met schoolprestaties/leerproblemen 0 C102 Aandachtsproblemen C103 Problemen verbandhoudend met hoogbegaafdheid C104 Problemen met het sociaal aanpassingsvermogen C200 Problemen met vaardigheden C201 Sociale vaardigheidsproblemen C900 Overige problemen vaardigheden en cognitieve ontwikkeling C901 Andere problemen cognitieve ontwikkeling jeugdige C902 Andere problemen vaardigheden jeugdige CAP-J groep AS D: Gezin en opvoeding D100 Ontoereikende kwaliteiten van de opvoeding D101 Ontoereikende opvoedingsvaardigheden 0 D102 Problemen met ondersteuning, verzorging en bescherming kinderen 0 D103 Pedagogische onwil D104 Onenigheid tussen ouders over opvoedingsaanpak 0 D105 Problematische gezinscommunicatie 0 D200 Problemen in de ouder-/kindrelatie D201 Gebrek aan warmte in ouder-/kindrelatie 0 D202 Symbiotische relatie tussen ouder en jeugdige 0 D203 Jeugdige in de rol van ouder (parentificatie) 0 D204 Vijandigheid tegen of zondebok maken van jeugdige door de ouder 0 D205 Problemen in de loyaliteit van jeugdige naar ouder 0 D206 Problemen in de hechting van jeugdige aan ouder 0 D207 Generatieconflict D208 Problemen door religieuze en/of culturele verschillen tussen ouder en jeugdige D209 Mishandeling ouder door jeugdige 0 D210 Jeugdige weggelopen van huis D211 Jeugdige weggestuurd door ouders 0 D300 Verwaarlozing, lichamelijke/psychische mishandeling, incest, seksueel misbruik van de jeugdige in het gezin D301 Jeugdige slachtoffer verwaarlozing 0 D302 Jeugdige slachtoffer mishandeling 0 D303 Jeugdige slachtoffer seksueel misbruik 0 D400 Instabiele opvoedingssituatie D401 Problemen bij scheiding ouders 0 D402 Problemen met omgangsregeling 0 D403 Problemen met gezagsrelaties 0 D404 Problemen die gepaard gaan met het samengaan van twee 0 gezinnen/samengestelde gezinnen D405 Problematische relatie tussen ouders 0 D406 Problematische relatie jeugdige met partner opvoeder 0 D407 Problematische relatie (stief)broers/zussen 0 D500 Problemen van ouder D501 Negatieve jeugdervaring/traumatische ervaring ouder 0 D502 Problemen met werkloosheid ouder D503 Problemen bij zwangerschap of bevalling D504 Moeilijke start ouderschap Module Intake en Diagnostiek 6-13 jaar BEC 13-18+ Pagina 13/14

D505 Gezondheidsproblemen of handicap/invaliditeit ouder D506 Antisociaal gedrag ouder 0 D507 Gebruik van middelen/verslaving ouder 0 D508 Pleger seksueel misbruik D509 Overmatige stress ouder D510 Psychische/psychiatrische problematiek ouder 0 D600 Problemen van ander gezinslid D601 Gezondheidsproblemen of handicap/invaliditeit ander gezinslid D602 Antisociaal gedrag ander gezinslid D603 Gebruik van middelen/verslaving ander gezinslid D604 Psychische/psychiatrische problematiek ander gezinslid D700 Problemen in het sociaal netwerk gezin D701 Problemen in de familierelaties (niet het gezin) D702 Gebrekkig sociaal netwerk gezin 0 D800 Problemen in omstandigheden gezin D801 Problemen met huisvesting 0 D802 Financiële problemen 0 D803 Problemen met hulpverleners of (vertegenwoordigers van ) instanties 0 D804 Problematische maatschappelijke positie gezin als gevolg van migratie D900 Overige problemen gezin en opvoeding D901 Andere problemen gezin en opvoeding 0 CAP-J Groep As E: Jeugdige en omgeving E100 Problemen op speelzaal, school of werk E101 Problematische relatie met leerkracht, werkgever of leidinggevende/problemen met hiërarchische relatie E102 Problematische relatie met medeleerlingen, collega s of groepsleden E103 Motivatieproblemen op school of werk (onder andere spijbelen) 0 E104 Van school gestuurd 0 E105 Problemen met school-, studie- of beroepskeuze of vakkenpakket E106 Problemen met werkloosheid jeugdige E107 Problemen met speelzaal, schoolorganisatie of onderwijsstijl, arbeidsorganisatie E200 Problemen met relaties, vrienden, sociaal netwerk en vrije tijd E201 Problemen met vrijetijdsbesteding E202 Problemen met verliefdheid/liefde en relaties E203 Problematische relatie met leeftijdgenoten (onder andere gepest worden buiten school/werk) E204 Gebrekkig sociaal netwerk jeugdige E205 Risicovolle vriendenkring (antisociaal gedrag, gebruik middelen) E300 Problemen in omstandigheden jeugdige E301 Problemen met zelfstandige huisvesting jeugdige E302 Financiële problemen jeugdige E303 Problemen van jeugdige met hulpverleners of (vertegenwoordigers van) instanties E304 Problematische maatschappelijke positie jeugdige (onder meer als gevolg van migratie) E305 Problemen jeugdige met justitiële instanties E900 Overige problemen omgeving jeugdige E901 Andere problemen jeugdige en omgeving Module Intake en Diagnostiek 6-13 jaar BEC 13-18+ Pagina 14/14