Het Vlaams stedenbeleid en stadsvernieuwing

Het Vlaams stedenbeleid en stadsvernieuwing Vlaams agentschap voor Binnenlands Bestuur team stedenbeleid, Paul Van Herpe Namen, 2 juni 2008 stedenbeleid

Het Vlaams Stedenbeleid Regeerakkoord 1999 2004 Beleidsnota met opstart stedenbeleid twee doelstellingen stedenbeleid: Het tegengaan van de stadsvlucht Verhogen democratisch draagvlak maandag 30 juni 2008 2

Overzicht Beleidsinstrumenten Het Witboek Stedenbeleid Het stedenfonds De stadsmonitor Stadscontracten Communicatie en sensibiliseringscampagnes Ondersteuning stadsvernieuwingsprojecten maandag 30 juni 2008 3

Witboek Stedenbeleid Een langetermijnvisie met een tijdshorizon van 15 à 20 jaar opgesteld vanuit diverse beleidsdomeinen KERNBEGRIPPEN: Densiteit, diversiteit en democratie duurzame stedelijke ontwikkeling maandag 30 juni 2008 4

Het stedenfonds In werking sinds 2003 Jaarlijks budget van 119 mio euro Grootsteden: Antwerpen en Gent Regionale steden: Aalst, Brugge, Hasselt, Genk, Kortrijk, Leuven, Mechelen, Oostende, Roeselare, Sint-Niklaas en Turnhout en de Vlaamse Gemeenschapscommissie voor Brussel maandag 30 juni 2008 5

Het stedenfonds 3 doelstellingen: de leefbaarheid van de steden verhogen, zowel op stadsniveau als op wijkniveau De dualisering tegengaan De kwaliteit van het democratisch besturen verhogen maandag 30 juni 2008 6

Het stedenfonds Overeenkomsten tussen Vlaamse Regering en Steden met een looptijd van 6 jaar Gesteund op strategische planning met diagnosestelling, strategische doelstellingen, beoogde maatschappelijke effecten en meetindicatoren Op maat van de stad Stedenfondsmiddelen aanvullend op beleid klassieke beleidssectoren maandag 30 juni 2008 7

De Stadsmonitor Leerinstrument over leefbaarheid en duurzame ontwikkeling 190 indicatoren diagnose evoluties vergelijkingen tussen de steden Voeding voor strategisch beleid maandag 30 juni 2008 8

Stadscontracten 2007-2012 Contract tussen Vlaamse Regering en 13 centrumsteden Eén algemeen thema WONEN IN DE STAD Per stad de realisatie van één of twee strategische projecten Coördinatie van diverse Vlaamse beleidssectoren tot realisatie van de concrete projecten maandag 30 juni 2008 9

Stadscontracten Enkele voorbeelden: Leuven Herontwikkeling Vaartkom Leuven Mechelen Wegbypass Arsenaalsite als ruggegraat voor ontwikkeling Arsenaalgebied Sint-Niklaas Voltooiing stadsring Antwerpen Heraanleg Scheldekaaien en Ontwikkeling Petroleum Zuid Roeselare Nieuwe openbare bibliotheek als kennis-, informatie- en leercentrum Hasselt De Blauwe Boulevard: herwaardering stadsdeel Kanaalkom maandag 30 juni 2008 10

Communicatie en sensibilisering Jaarlijkse sensibiliseringscampagne Thuis in de stad beeldvorming rond de steden verbeteren 2008 : lancering Gusje het stadsmusje www. thuisindestad.be maandag 30 juni 2008 11

STADSVERNIEUWINGSPROJECTEN Financiële en inhoudelijke opvolging van stadsvernieuwingsprojecten vanuit de Vlaamse overheid team stedenbeleid Stadsvernieuwingsprojecten = Hefboomfunctie vaak gelegen op toplocaties (stationsomgeving, nabij water, ) Tussen 2002 en 2006 investeerde de Vlaamse overheid 40 mio Euro - dit genereerde 800 mio euro lokale investeringen waarvan 69% private inbreng 2007 opnieuw 30 mio euro vanuit Vlaamse overheid maandag 30 juni 2008 12

STADSVERNIEUWINGSPROJECTEN Legislatieve basis Decreet van 22 maart 2002 uitvoeringsbesluit 2 juli 2002 vervangen door uitvoeringsbesluit van 19 maart 2007 maandag 30 juni 2008 13

STADSVERNIEUWINGSPROJECTEN Selectie steden conform Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen 2 grootsteden: Antwerpen en Gent 11 regionale steden: Aalst, Brugge, Hasselt, Genk, Kortrijk, Leuven, Mechelen, Oostende, Roeselare, Sint- Niklaas en Turnhout 22 provinciale steden: Aarschot, Deinze, Dendermonde, Diest, Eeklo, Geel, Halle, Herentals, Ieper, Knokke-Heist, Lier, Lokeren, Mol, Oudenaarde, Ronse, Sint-Truiden, Tielt, Tienen, Tongeren, Vilvoorde en Waregem; + Vlaamse gemeenschapcommissie Brussel maandag 30 juni 2008 14

STADSVERNIEUWINGSPROJECTEN Voorwaarden Goed onderbouwde projecten Multifunctioneel karakter Hefboomfunctie in buurt, wijk of stadsdeel Dynamiek Subsidies voor stedelijk aandeel in het project openbare ruimte Publiek- private samenwerking Minimaal privaat aandeel van 30 % private inbreng (uit praktijk blijkt dit gemiddeld 65%) maandag 30 juni 2008 15

STADSVERNIEUWINGSPROJECTEN Externe multidisciplinaire jury Academici uit diverse disciplines en ontwerpers uit de praktijk Breed beoordelingskader met 7 kwalitatieve criteria Vernieuwend Structureel, strategisch en duurzaam karakter Kwalitatieve ruimtelijke plannings en ontwerpbasis Integrerend karakter Participatief opzet Interessante en werkbare PPS Timing en uitvoerbaarheid maandag 30 juni 2008 16

STADSVERNIEUWINGSPROJECTEN Elementen die leiden tot kwaliteitsverhoging: Mogelijkheid van een specifiek ontwikkelingsritme voor elk project jureringstraject: tweemaal voor de jury 1 ste keer: op basis van conceptdossier 2 de keer: volledig dossier Na de eerste jurering heeft de stad maximaal 2 jaar tijd om uitgewerkt dossier bij de jury in te dienen. > RUIMTE VOOR KWALITATIEF ONTWIKKELINGSPROCES maandag 30 juni 2008 17

STADSVERNIEUWINGSPROJECTEN Conceptbegeleiding Conceptsubsidie voor ontluikende projecten Herdenken conceptfase of versterken bestaand projectvoorstel Maximaal 60.000 Euro Ontwerpend onderzoek over 6 maanden Externe experts PPS of Participatie Lokaal begeleidingsteam maandag 30 juni 2008 18

STADSVERNIEUWINGSPROJECTEN Begeleiding op twee niveaus Vlaams niveau: Regieteam (Vlaamse Bouwmeester, Vlaamse vereniging voor Ruimte en Planning, academische wereld, kabinet, team stedenbeleid) Lokaal niveau: twee experts, aangeduid door Regieteam, twee vertegenwoordigers van de stad en eventueel vertegenwoordiger van de private partners Tot nog toe werd voor 24 projecten een conceptbegeleidingstraject opgezet maandag 30 juni 2008 19

STADSVERNIEUWINGSPROJECTEN Terugkoppeling van de beoordeling door de jury naar de steden Jury kan ingezet worden als kwaliteitskamer Oprichting van een begeleidingsgroep voor de realisatie van het project Organisatie van een masterclass Stadsprojecten maandag 30 juni 2008 20

STADSVERNIEUWINGSPROJECTEN Oproep 1 (2002 25 mio euro) 43 projecten ingediend 8 geselecteerd Oproep 2 (2004 19 mio euro) 28 projecten ingediend 9 geselecteerd Oproep 3 (2007-30 mio euro) 33 projecten ingediend Reeds 3 geselecteerd maandag 30 juni 2008 21

STADSVERNIEUWINGSPROJECTEN Slotbeschouwingen Hefboomeffect, zowel bij publieke als private partners Evolutie in kwaliteit Ondersteuning loont Niet altijd even makkelijk Timingproblemen Capaciteitsproblemen bij kleinere steden maandag 30 juni 2008 22

RONSE DE KLOEF maandag 30 juni 2008 23

RONSE DE KLOEF Het project - 227 woningen met verschillende typologie (geen sociale woningen) - 6,7 ha Park met geïntegreerd speelweefsel - Hotelcomplex van minimaal 60 kamers - Ondergrondse parking Het park als bindteken tussen stadscentrum, de bestaande woonbuurten, de nieuwe woningen en het hotelcomplex --- DOORWAADBAARHEID maandag 30 juni 2008 26

RONSE DE KLOEF Locatie - Onbebouwd gebied van 11 ha in het centrum van de stad - Naast brownfieldproject (oude textielfabriek) - Nabijheid van twee aandachtsbuurten Eigendomstructuur - ¾ in eigendom van de sociale huisvestingsmaatschappij - ¼ eigendom stad - Enkele private eigendommen maandag 30 juni 2008 27

RONSE DE KLOEF Project werd ingediend bij de eerste oproep in 2003 Geen projectsubsidie maar conceptsubisidie Ontwerpend onderzoek opgemaakt door Paul Robberecht Hilde Daem Herorganisatie binnen de stad om project te realiseren Dit resulteerde in een projectsubsidie bij de tweede oproep in 2005 maandag 30 juni 2008 28

RONSE DE KLOEF De stad verwierf de gronden van de sociale huisvestingsmaatschappij. Private eigendommen werden minnelijk verworven, laatste perceel via onteigening Het project werd opgedeeld in twee onderdelen: woningen + park en hotel + parking 2 PPS overeenkomsten maandag 30 juni 2008 29

RONSE DE KLOEF PPS overeenkomst woongedeelte + park Lange en zorgvuldige onderhandeling Niet afwijken van stedenbouwkundige visie Weinig expertise bij de stad juridische en procesmatige begeleiding Onderhandeld met 2 kandidaten Wijze van verkoop vastgelegd in PPS Garanties voor de stad dat alle gronden verkocht en ontwikkeld worden Sterke organisatiestructuur vastgelegd in PPS maandag 30 juni 2008 30

RONSE DE KLOEF PPS overeenkomst Hotel + Parking In opstartfase vele geïnteresseerden Hotelcomplex, parking en vrij in te vullen functie Marketingstudie hotel Haalbaarheidsstudie ondergrondse parking maandag 30 juni 2008 31

RONSE DE KLOEF Budgetten Totale raming van het project: 51,6 miljoen euro Aandeel privaat: 43,6 miljoen euro Aandeel stad Ronse: 8,2 miljoen Subsidie Vlaams Stedenbeleid: - Conceptsubsidie 57 000 euro - Projectsubsidie: 2 miljoen euro maandag 30 juni 2008 32

RONSE DE KLOEF LEERPUNTEN Sterke visie vanuit stad is noodzakelijk om kwaliteit te garanderen Sterke partner in PPS onderhandelingen Participatieve rol naar bewoners toe Goede organisatiestructuur is nodig Publiek publieke samenwerking om geld- en beslissingstromen op elkaar af te stemmen is een vereiste maandag 30 juni 2008 33

Sint-Niklaas Stationomgeving Treinstation Busstation Cinemacomplex Leopold II-laan Winkelcomplex Esplanade Richting museum Stationstraat naar de Markt maandag 30 juni 2008 34

SINT-NIKLAAS STATIONSOMGVEING maandag 30 juni 2008 35

SINT NIKLAAS STATIONSOMGEVING Het stationsplein: - werd versterkt als knooppunt openbaar vervoer Renovatie station (nieuwe loketten,perrons) Herschikking winkels Dynamisch autobusstation Lijnwinkel Twee parkings Centraal gelegen fietsenstalling - een vrijetijdscentrum werd toegevoegd Winkels, horeca, bioscoop - een winkelcentrum werd toegevoegd maandag 30 juni 2008 38

SINT-NIKLAAS STATIONSOMGVEING Herstructurering van het stationsplein doorgaand verkeer in bestaande tunnel onder het plein op het plein enkel lokaal verkeer, zone 30 18 meter brede esplanade maakt verbinding tussen functies wandel-en flaneerzone zitblokken 3 kunstwerken maandag 30 juni 2008 39

SINT-NIKLAAS STATIONSOMGVEING Publieke Partners NMBS De Lijn Sint-Niklaas Vlaamse overheid Private Partners Wilma Development en Siniscoop Ontwerp van Architectenbureau Cepezed (Delft, NL) en Jouret ( Sint Niklaas) Coördinatie: Eurostation maandag 30 juni 2008 40

SINT-NIKLAAS STATIONSOMGVEING Sint- Niklaas werd geselecteerd in de eerste oproep Het project is ondertussen afgerond Totale kostprijs: 60 mio Euro Aandeel stad: 11.6 mio euro Subsidie stadsvern: 2.5 mio euro Subsidie voor ontsluiting: 1.1 mio euro Grond- en pandenbeleid: 1.3 mio euro maandag 30 juni 2008 41