Kinderen op bezoek op de Intensive Care Informatie voor ouders/verzorgers
Als een ouder of een familielid op de Intensive Care is opgenomen, kan dit voor kinderen veel vragen oproepen. Kinderen hebben vaak goed door dat er iets aan de hand is, maar begrijpen niet altijd wat er precies gaande is. Daarom is het goed dat u als ouder of verzorger, voordat u de Intensive Care bezoekt, uitleg geeft aan het kind (eren) wat hij/zij kan verwachten. Deze folder kan daarbij een hulpmiddel zijn. Hoe vertel ik mijn kind(eren) dat zijn/hun vader, moeder of ander familielid ernstig ziek op de IC ligt Geef uitleg over de ziekte en de situatie van het familielid Het is belangrijk om uw kind te vertellen dat de ouder/het familielid ziek is. Als kinderen onvoldoende of geen informatie krijgen over de situatie kunnen ze hier een eigen invulling aan geven. Dit bemoeilijkt de begeleiding van het kind. Hierbij is het van belang om de informatie af te stemmen op het niveau van het kind. Betrek uw kind zoveel mogelijk bij de situatie. Geef concrete informatie over alles, met name de dingen die u zeker weet. Wees eerlijk in wat u vertelt. Geef antwoord op vragen De vragen van uw kind geven aan waar hij/zij mee bezig is en waar ze in het verwerkingsproces zijn. Door aan de hand van de vragen van het kind uitleg te geven kan worden voorkomen dat u te veel informatie geeft of dat informatie niet wordt begrepen. Wees er op voorbereid dat u meerdere keren zult moeten uitleggen wat er aan de hand is. Herhaling van informatie is vooral voor jongere, maar ook voor oudere kinderen belangrijk. Door herhaling leren en ontwikkelen kinderen zich. Benoem uw emoties Kinderen worden geconfronteerd met emoties. Door uw eigen emoties te benoemen leert uw kind dat het heel normaal is om bepaalde emoties te hebben bij een ingrijpende gebeurtenis. Benoem uw verdriet, boosheid, angst en ongeloof op momenten dat daartoe aanleiding is, bijvoorbeeld als u huilt. Papa/mama moet even huilen. Ik ben zo verdrietig/boos over wat er is gebeurd. U hoeft uw eigen emoties niet te verbergen. Wanneer kan ik met een kind op bezoek op de afdeling Intensive Care Als uw kind na uitleg van de situatie aangeeft op bezoek te willen gaan en u bent van mening dat uw kind dit aan kan, kunt u op bezoek. Een goede voorbereiding is wel van belang. 2
Als uw kind aangeeft liever niet op bezoek te willen, respecteer dit dan. Dit houdt overigens niet in dat u dan geen informatie moet geven over de toestand van uw familielid. Wat hierbij kan helpen is het bijhouden van een dagboek en eventueel foto s maken van uw familielid. Zo kan uw kind wel bij het proces betrokken worden. Ook voor de emotionele verwerking kan dit op een later tijdstip erg belangrijk zijn. Wilt u navragen of uw kind wel of niet op bezoek kan komen, bespreek dit met een verpleegkundige of de pedagogisch medewerker. Hoe bereid ik mijn kind voor op een bezoek Met name beeldmateriaal kan helpen bij een goede voorbereiding, dit kan kinderen helpen een duidelijker beeld van de situatie te geven. Daarom is er een folder speciaal voor kinderen ontwikkeld. Deze folder bevat een verhaallijn inclusief foto s om kinderen een indruk te geven wat zij op de Intensive Care kunnen verwachten. Eventueel kunt u daarbij ook nog een foto van uw zieke familielid laten zien. Op de Intensive Care Een kind mag nooit alleen op bezoek komen. Er moet altijd een volwassene bij zijn. Dit kan de ouder zijn of een ander familielid. Van belang is dat er goed op de reacties van uw kind wordt gelet. Laat het kind zelf bepalen hoe lang het bezoek duurt, blijf echter nooit langer dan tien minuten. Het is raadzaam om vooraf met een verpleegkundige een tijdstip af te spreken wanneer u langskomt. De verpleegkundige kan u begeleiden tijdens het bezoek en eventueel helpen bij de vragen die uw kind stelt. Na het bezoek Praat na het bezoek altijd even na met uw kind. Dit biedt hem/haar de mogelijkheid te reageren op wat hij gezien, gedacht en gevoeld heeft. Dit kan bijvoorbeeld in de familiekamer op de afdeling of thuis. Probeer de reacties van uw kind te verwoorden en gevoelens te benoemen. Vraag goed na of alles duidelijk is en of er nog vragen zijn. Ook volgende bezoeken kunt u op dezelfde manier laten verlopen. Kinderen kunnen anders met gevoelens om gaan dan volwassenen. Ze maken voor zichzelf tastbaar wat er in de buitenwereld gebeurt. Ze kunnen andere uitingsvormen nodig hebben, vaak spelen ze een situatie na of maken hier een tekening van. Herhaling in dat spel is belangrijk, omdat kinderen hierdoor leren en verwerken. U kunt ook materiaal uit het ziekenhuis meenemen om thuis mee te spelen. U kunt hiervoor terecht bij een verpleegkundige. Kinderen delen niet altijd hun gevoelens met hun ouder(s). Ze kunnen bang zijn om ouders extra verdrietig te maken. Als u dat merkt, zorg dan dat er iemand anders beschikbaar is. 3
Mogelijke reactie van het kind Prikkelbaarheid en gedragsproblemen Als een kind zich hulpeloos voelt, kan dit verstopt worden in dwangmatig zorgen of in bazig en controlerend reageren. Probeer als ouder enerzijds het gevoel van uw kind te erkennen en anderzijds wel grenzen te blijven stellen aan het gedrag van uw kind. Dat geeft uw kind duidelijkheid. Schuldgevoel Soms voelen kinderen zich schuldig over het feit dat een ouder of familielid ziek is. Neem schuldvragen altijd serieus. Luister ernaar, erken dat ze er zijn en maak ook heel duidelijk dat het niet de schuld is van uw kind. Psychosomatische klachten Kinderen kunnen psychosomatische klachten vertonen, zoals buikpijn, hoofdpijn of angsten. Sommige kinderen worden angstig en zijn bang om hun familielid te missen of om zelf dood te gaan. Neem de klachten serieus en ga er niet teveel in mee. Ten slotte Het is belangrijk het dagelijks leven zoveel mogelijk op te pakken en door te laten gaan in een onzekere situatie. Het geeft kinderen een gevoel van veiligheid, houvast en afleiding als de normale gang van zaken doorgaat, voor zover dat mogelijk is. Laat ze naar school gaan en indien mogelijk ook naar clubs of spelen met vriendjes. Informeer belangrijke personen in de omgeving, zoals leerkrachten, leidsters van de buitenschoolse opvang, ouders van vriendjes en/of buren. Verhaaltje (voor)lezen: Sanne gaat op bezoek op de Intensive Care in het ziekenhuis Een bezoek aan de intensive care kan veel indruk maken op een kind. Door het (voor) lezen van het verhaaltje in bijgaande folder kunt u uw kind voorbereiden en krijgt uw kind een idee wat hij/zij kan verwachten. Zo kan uw kind beter omgaan met alle indrukken. Vragen Heeft u nog vragen, dan kunt u terecht bij een verpleegkundige. Meer informatie Op de afdeling ligt het boek Waarom brandt hier altijd licht. Als u wilt, kan uw kind dit boek inzien. 4
Sanne gaat op bezoek op de Intensive Care in het ziekenhuis Sanne is met haar moeder in het ziekenhuis. Niet omdat ze ziek is, maar omdat ze op bezoek gaat. Haar tante Hansje is ziek. Ze ligt op de Intensive Care. Op de Intensive Care liggen mensen die heel erg ziek zijn. De dokters en verpleegkundigen letten daar extra goed op je. 5
Voordat Sanne en haar moeder naar binnen kunnen, moeten ze op een bel drukken. Dan zal de verpleegkundige Sanne en haar moeder komen halen. De verpleegkundige geeft Sanne en haar moeder een hand. Ze heet Trudy. Verpleegkundige Trudy gaat kijken of Sanne al naar tante Hansje toe kan. 6
Voordat Sanne naar binnen gaat, wast ze eerst heel goed haar handen. Dan gaan ze naar binnen. Sanne ziet een gang met allemaal kamers. Op een van de kamers ligt tante Hansje. Tante Hansje ligt in een witte kamer. Er staan apparaten om haar heen. Sanne ziet knopjes en lampjes. Af en toe hoort zij een piepje. 7
Met sommige apparaten kunnen de verpleegkundigen tante Hansje goed in de gaten houden. Andere apparaten zorgen ervoor dat ze medicijnen krijgt. Verpleegkundige Trudy laat het bed van tante Hansje een stukje zakken. Nu kan Sanne haar beter zien. Ze heeft een blauw nachthemd aan en ze slaapt. Ze heeft allemaal draden over zich heen en er zit een soort knijper op haar vinger. 8
Mama praat tegen tante Hansje, want mama zegt dat ze haar en Sanne wel kan horen. Sanne zegt zachtjes: Hoi tante Hansje. De buis in haar mond helpt tante Hansje met ademen, zegt verpleegkundige Trudy. En als ze wil, mag Sanne best even de hand van haar tante vasthouden. Dat wil Sanne wel. Tante Hansje is diep in slaap, het lijkt of ze er niets van merkt. 9
Op het beeldscherm bewegen allemaal lijntjes, Daaraan kunnen de dokters en verpleegkundigen zien hoe het met tante Hansje gaat. Ze kunnen zien hoe snel het hart klopt, of de ademhaling goed gaat, hoe de bloeddruk is en of er voldoende zuurstof in het bloed zit. Sanne heeft een tekening voor tante Hansje gemaakt. Ze mag hem zelf ophangen in de kamer. Tante Hansje zal de tekening vast heel mooi vinden. 10
Dan lopen Sanne en mama weer naar de gang. Sanne kijkt nog een keer achterom. Zachtjes zegt ze: Dag tante Hansje. Samen met mama mag Sanne nog even in de familiekamer. Ze praten nog even over wat ze hebben gezien. Door alle draadjes en slangetjes ziet tante Hansje er toch anders uit. Maar nu weet Sanne waar de draadjes en slangetjes voor zijn en dat de verpleegkundige Trudy goed voor tante Hansje zorgt. 11
Sanne en mama lopen samen het ziekenhuis uit. Met dank aan: Afdeling Pedagogiek, RadboudUMC www.erasmusmc.nl 0000423 Erasmus MC - Patiëntencommunicatie - 10/15 Aan de inhoud van deze folder kunnen geen rechten worden ontleend