Getuigschrift vervolmaking in de Pedagogische Wetenschappen Voorbereiding en uitvoering van een specialisatiejaar 1
Inhoudstafel 1. Wat is een specialisatiejaar? 3 2. Inschrijvingsprocedure 3 3. Selectieprocedure en mogelijke plaatsen voor een specialisatiejaar 4 4. Documenten 6 4.1. Aanvraagformulier 6 4.2. Programma van het specialisatiejaar 6 4.3.Verzekeringsdocumenten 7 5. Supervisie en begeleiding 7 6. Evaluatie 8 7. Vakantieregeling 9 8. Financieel 9 9. Contactgegevens 9 10. Formulieren 9 2
1. Wat is een specialisatiejaar? Een specialisatiejaar, officieel een Vervolmaking in de Pedagogische Wetenschappen, is een bijkomend opleidingsjaar nadat je het diploma van Master in de Pedagogische Wetenschappen hebt behaald. Deze opleiding wil aan afgestudeerde Masters de mogelijkheid bieden om zich te vervolmaken op gebied van professionele en academische deskundigheid en om zich te specialiseren in een bepaalde doelgroep, praktijkveld en/of thema. Dat gebeurt onder de verantwoordelijkheid van een lid van het zelfstandig academisch personeel (ZAP) van de faculteit pedagogische wetenschappen, Gezins- en Orthopedagogiek. In de meeste gevallen neemt een specialisatiejaar de vorm aan van praktijkwerk binnen een zelf gekozen orthopedagogisch werkveld. Het kan echter ook gerealiseerd worden als onderzoekswerk aan een onderzoekscentrum. Tijdens het specialisatiejaar is het mogelijk bijkomende opleidingsonderdelen te volgen aan de K.U.Leuven alsook vormingen te volgen die georganiseerd worden door externe diensten. Het concrete programma wordt samengesteld in overleg met het betrokken ZAP-lid. Zoals verder uiteengezet wordt, onderscheidt een specialisatiejaar zich van een stage door de grote mate aan zelfstandigheid die verwacht wordt van de student. We verwachten van de voorziening/dienst dan ook dat ze specialisatiestudenten (na een redelijke inwerkperiode) benaderen als volwaardige leden van het team en niet als stagiair(e)s. 2. Inschrijvingsprocedure Maart-mei: Spreek het ZAP-lid aan dat zich bezighoudt met de doelgroep, het praktijkveld of het thema waarin je geïnteresseerd bent. Bespreek met hem/haar je interesse in een specialisatiejaar. Begin juni: Definitieve beslissing inzake het specialisatiejaar en invullen aanvraagformulier. Juni-Juli: Aanvraagformulier indienen bij de studentenadministratie van de faculteit PPW (VHI 00.53, Dekenstraat 2-3000 Leuven). Juni-augustus: Eerste contact met werk/onderzoeksplaats, opstellen en goedkeuren van een programma (zie verder). Indienen van verzekeringsdocumenten (stageovereenkomst en werkpostfiche) bij het betrokken ZAP-lid. Augustus-september: Digitaal inschrijven via KU Loket (officiële inschrijving). 3
3. Selectieprocedure en mogelijke plaatsen voor een specialisatiejaar Door de jaren heen hebben we samengewerkt met verschillende voorzieningen en kunnen we je interessante plaatsen voor een specialisatiejaar suggereren. Deze lijst is echter niet exhaustief. Op verzoek van en aansluitend bij de interesses van elke individuele student kan het betrokken ZAP-lid een nieuwe voorziening aanspreken die een goede kwaliteit biedt in het (ortho-) pedagogische werken of kan de student een gemotiveerd eigen voorstel doen. Het ZAP-lid beoordeelt of het specialisatiejaar voldoende beantwoordt aan de verwachtingen van de student. Daarbij wordt een goede overeenstemming beoogd tussen de verwachtingen en de doelstellingen van de student enerzijds en de verwachtingen en doelstellingen van de aangeboden plaats anderzijds. Wanneer meerdere studenten zich kandidaat stellen voor eenzelfde plaats, zal het betrokken ZAP-lid en/of de betrokken voorziening na een individueel gesprek met alle geïnteresseerde studenten, een selectie maken voor de betreffende plaats. Voor studenten die niet in aanmerking komen, worden alternatieven (binnen of buiten de context van een specialisatiejaar) gezocht. Voorbeelden van plaatsen die in aanmerking komen voor een specialisatiejaar (Onderzoekseenheid Gezins- en Orthopedagogiek): Leerstoornissen (contactpersoon: Prof. Dr. P. Ghesquiere): Orthopedagogische Consultatiedienst Leuven (OCL) Parkschool (Stedelijke school voor type 8 onderwijs in Leuven) Ziekenhuisschool U.Z. Gasthuisberg (Leuven) Personen met een handicap (contactpersoon: Prof. Dr. B. Maes): Personen met ernstige meervoudige beperkingen: a. Praktijkorganisaties zoals Het Veer, Stichting Delacroix, De Eglantier, b. Multiplus: expertisecentrum voor personen met ernstig meervoudige beperkingen Personen met verstandelijke beperkingen en bijkomende gedrags- en psychische problemen: Bierbeek (observatieafdeling), Zonnelied, Sint-Oda, Ambulante diensten: a. Ganspoel, Brabantse Thuisbegeleidingsdienst, b. COS (Centrum voor ontwikkelingsstoornissen) c. CME (Centrum Menselijke erfelijkheid) 4
Zieke kinderen en kinderen in het buitengewoon onderwijs (contactpersoon: Prof. Dr. K. Petry): Virga Jesse Ziekenhuis afdeling Kinder- en Jeugdgeneeskunde Ziekenhuisschool, U.Z. Gasthuisberg (Leuven) Gedrags- en opvoedingsproblemen (contactpersoon: Prof. Dr. I. Noens): Orthopedagogische Consultatiedienst Leuven (OCL), specialisatie autismespectrumstoornissen Gasthuisberg, Leuven, Dienst Kinder- en jeugdpsychiatrie, afdeling autismespectrumstoornissen (o.l.v. Prof J. Steyaert & W. Peeters) Gasthuisberg, Leuven, Dienst Kinder- en Jeugdpsychiatrie, afdeling ADHD (o.l.v. Prof M. Danckaerts & I. Dewitte) Gasthuisberg MPK (Medisch Psychologische Kliniek) COS, specialisatie autismespectrumstoornissen CME, specialisatie autismespectrumstoornissen Vertrouwenscentrum Kindermishandeling, Leuven Gedrags- en opvoedingsproblemen (contactpersoon: Prof. Dr. G. Bosmans): Centrum Pleegzorg Kessel-Lo Gasthuisberg MPK (Medisch Psychologische Kliniek) vzw Sporen, Leuven vzw Ivo Cornelis, Mechelen vzw De Wissel, Leuven Preventie en opvoedingsondersteuning (contactpersoon: Prof. Dr. K. Van Leeuwen): Kind en Gezin De opvoedingswinkel Federatie voor Pleegzorg 4. Documenten 4.1. Aanvraagdossier Na goedkeuring van het betrokken ZAP-lid (opleidingsverantwoordelijke) voor het volgen van een specialisatiejaar, moet de student een ondertekend aanvraagformulier (studentenportaal PPW > 5
permanente vorming > getuigschrift vervolmaking pedagogische wetenschappen > aanvraagformulier) indienen bij de studentenadministratie. Na goedkeuring van het aanvraagformulier door de Vicedecaan onderwijs (Prof. Jan Elen) ontvangen de student en het betrokken ZAP-lid hiervan een kopie en wordt het origineel exemplaar bewaard op de studentenadministratie. Daarna kan de student zich digitaal inschrijven via KU Loket. De student stuurt een kopie of ingescande versie van het goedgekeurde aanvraagformulier op naar de universiteitshallen (Naamsestraat 22 bus 5401, 3000 Leuven of sa@kuleuven.be) als bewijs van toelating tot de opleiding. De administratieve opvolging gebeurt door de studentenadministratie van de faculteit: PermanenteVormingPPW@ppw.kuleuven.be. 4.2. Programma van het specialisatiejaar De opleiding bedraagt minimum 60 studiepunten (ongeveer equivalent aan één studiejaar van 1500 à 1800 uren) gespreid over het specialisatiejaar en eventueel een aantal opleidingsonderdelen die de kandidaat samen met het betrokken ZAP-lid voorstelt. De specialisatiestudent maakt, in overleg met het betrokken ZAP-lid en de praktijkbegeleider, een programma. Het programma voor een specialisatiejaar kan variëren naargelang de doelgroep, de concrete setting waarin het specialisatiejaar uitgevoerd wordt en naargelang het accent op onderzoek, klinische praktijk en/of beleid ligt. We gaan ervan uit dat de specialisatiestudent de kans krijgt om zich verder te vervolmaken en te specialiseren in (ortho)pedagogische activiteiten zoals deze zich voordoen in de betreffende setting. Deze vervolmaking kan betrekking hebben op een verbreding van de basiskennis over doelgroepen en werkvelden of een verdieping in een bepaalde doelgroep (bv. kinderen met ADHD, autisme) of een bepaald werkveld (bv. de bijzondere jeugdbijstand). De volgende activiteiten kunnen deel uitmaken van het programma: Uitvoeren van diagnostische activiteiten Handelingsplanning Uitvoeren van begeleidings- en behandelingsactiviteiten Opnemen van bepaalde aspecten van de kwaliteitszorg binnen de setting Opzet, uitvoering en evaluatie van nieuwe projecten Opzet en uitvoering van wetenschappelijk onderzoek Op basis van het stageprogramma worden doelstellingen vooropgesteld, in samenspraak met de verschillende betrokken partijen, waaraan een student op het einde van zijn/haar specialisatiejaar moet voldoen. Deze doelstellingen worden tussentijds en aan het einde van het 6
specialisatiejaar geëvalueerd met de praktijkbegeleider alsook met de academische supervisor (cfr. infra). 4.3. Verzekeringsdocumenten Ten eerste wordt gevraagd aan de specialisatiestudent dat ze een Stageovereenkomst voor verplichte studiestage laten invullen door de praktijkbegeleider (zie bijlage). Deze documenten worden ingediend bij de academische supervisor. Verder wordt vóór het specialisatiejaar verwacht van de student dat hij/zij een kopie van zijn/haar IDEWE medisch attest afgeeft aan de werkgever en het betrokken ZAP-lid. Indien de student dit niet heeft, moet een kopie gevraagd worden aan IDEWE. Indien nodig kan een extra onderzoek op IDEWE gevraagd worden. Dit onderzoek gebeurt enkel indien aan het werk op de dienst/voorziening extra risico s verbonden zijn. Om bovendien de veiligheid te garanderen, dient de voorziening waar men het specialisatiejaar verricht een standaard werkpostfiche (zie bijlage) voor werknemers in te vullen, die door de Katholieke Universiteit Leuven wordt afgeleverd. De werkpostfiche moet ingevuld worden, ongeacht of de dienst/voorziening een eigen werkinstrument heeft uitgeschreven. Zowel het betrokken ZAP-lid, de specialisatiestudent als de praktijkbegeleider zijn in het bezit van een persoonlijk ondertekend exemplaar. 5. Supervisie en begeleiding Voor elke specialisatiestudent is er een ZAP-lid verbonden aan de faculteit pedagogische wetenschappen, Gezins- en Orthopedagogiek die als academisch supervisor de verantwoordelijkheid voor en de begeleiding van het specialisatiejaar op zich neemt (de opleidingsverantwoordelijke). Daarnaast krijgt een specialisatiestudent een praktijkbegeleider toegewezen die de student ondersteunt in de dagelijkse praktijk. Het is mogelijk dat de praktijkbegeleider en het ZAP-lid één en dezelfde persoon zijn (bv. binnen de Orthopedagogische Consultatiedienst Leuven, OCL). De specialisatiestudent doet gesuperviseerde praktijk of gesuperviseerd onderzoek. Dit betekent dat de student in het begin van het specialisatiejaar een inloopperiode krijgt waarbij hij/zij de begeleiding krijgt die ook gegeven wordt aan nieuwe werknemers (mits eventueel extra supervisie). Naarmate het jaar vordert, wordt verwacht dat de student op zelfstandige basis de activiteiten moet kunnen uitvoeren in de betreffende setting zoals afgesproken in het 7
programma. Daarmee onderscheidt een specialisatiejaar zich van een reguliere stage. Op het einde van het specialisatiejaar, wordt van de student verwacht dat hij/zij als volwaardig lid van het team kan meedraaien. Daarnaast dient er ook ruimte gemaakt te worden voor supervisie tijdens het specialisatiejaar. De frequentie van deze momenten en het concrete verloop ervan worden door het betrokken ZAP-lid respectievelijk de praktijkbegeleider in onderling overleg afgesproken en maken vervolgens deel uit van het specialisatieprogramma. Indien de praktijkbegeleider en academische supervisor één en dezelfde persoon zijn en er zich problemen zouden voordoen tussen een student en de praktijkbegeleider/academische supervisor, dan wordt er een ombudspersoon aangesteld binnen de Onderzoekseenheid. 6. Evaluatie Gedurende het specialisatiejaar vinden er minstens drie gesprekken plaats tussen de betrokken docent, de specialisatiestudent en de praktijkbegeleider, namelijk bij de start, tussentijds en aan het einde. Tijdens deze gesprekken worden concrete doelstellingen afgesproken in het stageprogramma die geëvalueerd worden. Aan het einde van de opleiding bezorgt de student een ingebonden verslag van tenminste 20 bladzijden over de activiteiten van de specialisatie in twee exemplaren aan het studentensecretariaat van de faculteit (geen digitale versie of samenvatting). De vorm en de inhoud van het verslag worden aan het begin van het specialisatiejaar vastgesteld, gerelateerd aan de doelen van het specialisatiejaar. Het kan bijvoorbeeld de vorm aannemen van een casusbeschrijving, een uitgewerkt behandelprogramma, een projectverslag. Het verslag wordt gelezen en beoordeeld door de academische supervisor en een door de vicedecaan aangestelde tweede beoordelaar. De evaluatie gebeurt op basis van het verslag en de eindevaluatie van de doelstellingen (in samenspraak tussen specialisatiestudent, praktijkbegeleider, betrokken ZAPlid). De academische supervisor maakt de beoordeling over aan het studentensecretariaat in de vorm van een geslaagd/niet-geslaagd-systeem. Na positieve evaluatie, in de vorm van 'geslaagd', (en de eventueel behaalde quoteringen op de opleidingsonderdelen) verwerft de student het Getuigschrift van vervolmaking in de pedagogische wetenschappen. 7. Vakantieregeling In principe loopt het specialisatiejaar gedurende een volledig academiejaar, namelijk voltijds 36 weken. Als specialisatiestudent heb je recht op vakantie. Het is aangewezen deze dagen op te 8
nemen in overleg met de praktijkbegeleider, om zodoende de werking van de dienst niet te hinderen. 8. Financieel Het inschrijvingsgeld bedraagt 596,3 euro (inschrijvingsgeld voor één academiejaar als voltijds student). Daar komt nog een bedrag bij van +/- 64 rollengeld (wijzigt jaarlijks door indexering), te betalen aan de Universiteitshal Meer info: www.kuleuven.be/studentenadministratie/inschrijvingen/studiegelden/index.html. Gedurende het specialisatiejaar kan de student vormingen volgen. Indien deze vormingen niet door de praktijkinstelling worden vergoed, kan de specialisatiestudent bij de promotor een aanvraag doen voor (gedeeltelijke) terugbetaling. De studenten mogen geen vergoeding ontvangen voor hun activiteiten tijdens het specialisatiejaar (uitzondering: vergoeding voor reisonkosten in dienstopdracht). 9. Contactgegevens Administratie: PermanenteVormingPPW@ppw.kuleuven.be Docenten Onderzoekseenheid Gezins- en Orthopedagogiek: Prof. Guy Bosmans: Guy.Bosmans@ped.kuleuven.be Prof. Ilse Noens: Ilse.Noens@ped.kuleuven.be Prof. Pol Ghesquière: Pol.Ghesquiere@ped.kuleuven.be Prof. Bea Maes: Bea.Maes@ped.kuleuven.be Prof. Katja Petry: Katja.Petry@ped.kuleuven.be Prof. Karla Van Leeuwen: Karla.Vanleeuwen@ped.kuleuven.be 10. Formulieren Digitaal beschikbaar: - Aanvraagformulier: Aanvraag voor een programma tot het behalen van een getuigschrift voor vervolmaking: studentenportaal PPW > permanente vorming > getuigschrift vervolmaking pedagogische wetenschappen > aanvraagformulier OF studentenportaal PPW > ISP > formulier aanvraag vervolmakingsjaar. - De Stageovereenkomst voor verplichte studiestage - De Werkpostfiche 9